Cjrocn <2warts J~exels in het harL,
N.V.TEM BOUWT ELEKTRICITEITS- EN
WATERFABRIEK BIJ OUDESCHILD
Elektriciteitstarieven in vijfjaar
omlaag naar PEN-niveau
Installaties moeten 1 juni
1971 gereed zijn
Totale kosten
19 miljoen
Jonge vrouwelijke
administratieve kracht
Bakker's Ijzerhandel n.v.
I
ANTONIO GUL0TT0
SDAG 11 NOVEMBER 1969
83e JAARGANG No. 8418
gare N.V. v/h Langeveld De Rooij
ilbus 11 - Den Burg, Texcl - Tel. 2741
Harry de Graaf, Kecsonilaan 43, Den
tel. (02220) 2741, 's avonds (02220) 2403
Verschijnt dinsdags en vrijdags
Bank: Nederl. Middenstandsbank; Coop. Ralf-
feisenbank; Amro-bank. Postgiro 652. Abonou
pr(js ƒ3,90 p. kw. -f 40 ct incasso.
Advert. 18 ct. per mm. excl. 4% BTW
)E N.V. Texelse Electriciteitsmaatschappij zal donderdag a.s.
opdracht geven tot de bouw van een gecombineerde elektri-
citeits- en waterfabriek ten noorden van de geprojecteerde
lieuwe werkhaven te Oudeschild. Hierdoor kan worden voorzien in
rowel het toekomstige gebrek aan elektrische energie als van het
eeds gebleken tekort aan drinkwater op Texel. De nieuwe centrale
lal worden uitgerust met twee stoomturbines met ieder een op
rekkingscapaciteit van elk 7,5 MW, terwijl de dieselagregaten van
de bestaande centrale naar de nieuwe centrale zullen worden over
gebracht voor het zo efficiënt mogelijk aanwenden van het opge
stelde machinevermogen. Bij het overleg tussen de N.V. TEM en
iet Provinciaal Waterleidingbedrijf van Noordholland is gebleken
dat de elektriciteit op de meest voordelige wijze kan worden opge
rekt door het combineren met een ontziltingsinstallatie, die voor
iet verdampingsproces gebruik maakt van de in de centrale ge
produceerde stoom. Aldus wordt zowel bij de elektriciteits- als de
raterproduktie het hoogste rendement verkregen. Gedeputeerde
Staten van Noordholland hebben zich reeds akkoord verklaard met
iet toekennen van zodanige bijdragen in de exploitatie-uitkomsten
van de TEM-stroomlevering, dat deze maatschappij in staat wordt
gesteld de tarieven in een periode van vijf jaar tijd op dezelfde
ïoogte te brengen, als die van het Provinciaal Elektriciteitsbedrijf
van Noordholland. Dat betekent dus in het algemeen: goedkopere
stroom voor Texel De gemeente Texel zal in het exploitatie-
ekort van de drinkwatervoorziening bijdragen, echter beperkt tot
tiaximaal ƒ50.000,De TEM zal in stand worden gehouden;
directie en overige personeelsleden zullen in dienst blijven.
De opdracht voor de bouw van de
combineerde fabriek zal door de
B.M. worden gegeven aan „TEBHIN
lemical and Industrial Corporation
V." te Haarlem (TEBHIN). De kosten
Uen ƒ14.546.500,bedragen (inclusief
TW ruim 16 miljoen) Bijna 5 miljoen
»rdt geacht rechtstreeks de bouw van
waterfabriek te betreffen. Met bij
lende werken komt het hele project
/18.800.000,—.
Het project zal met spoed worden
^gepakt. De opdracht van de bouw
als de gemeenteraad donderdag
gen a.s. akkoord gaat direct daar-
worden gegeven.
Riskante kabel
nen op 15 oktober 1966 toen de heer F.
Standaart in de gemeenteraad (naar
aanleiding van een tariefsverhoging van
de N.V. TEM) vroeg of het mogelijk
was goedkopere elektriciteit van het
vasteland te betrekken of op een andere
wijze de zeer hoge tarieven te verlagen.
Gedeputeerde Staten bleken in prin
cipe wel te voelen voor aansluiting op
het provinciale net, maar de rentabili
teit van de elektriciteitsvoorziening
moest dan wel gunstig zijn te achten Er
zou een 50 kV-kabelverbinding door het
Marsdiep tot aan het Horntje moeten
worden gelegd, waarmee volgens het
P.E.N. een bedrag van ƒ4 miljoen zou
zijn gemoeid. Omdat de Minister van
Economische Zaken niet bereid bleek
het onrendabele deel van deze investe
ring (ƒ2.500 000,te helpen dragen,
werd het alternatief bestudeerd om op
de normale PENtarieven voor Texel 2
cent per kWh extra te berekenen gedu
rende ongeveer tien jaar. Daarbij zou
den de tarieven nog altijd beneden die
van de huidige zijn gebleven. De TEM
stelde inmiddels een uitvoerig onder
zoek in om zo objectief mogelijk na te
gaan hoe het met de veiligheid van de
Texelse stroomvoorziening gesteld zou
zijn als men afhankelijk zou worden
van een zeekabel. Dit tijdrovende on
derzoek leidde tot de conclusie dat een
enkelvoudige kabelverbinding absoluut
onverantwoord was De kans op breuk
was te groot. Wat een kabelbreuk
(waarvan de reparatie weken zou kun
nen duren) voor Texel zou betekenen,
kan men zich wel voorstellen. Het meest
veilig zou het zijn als twee maal drie
éénfasekabels zouden worden gelegd,
maar zelfs dan zouden er nog risico's
zijn. De kosten van meerdere kabels
zouden uiteraard ook veel hoger zijn en
minstens 6,5 miljoen belopen.
Drinkwater
Inmiddels deed zich een geheel an
der probleem op Texel voor: dat van het
drinkwatertekort. De hoeveelheden wa
ter die jaarlijks ten behoeve van het
waterleidingbedrijf aan het gebied rond
de Moksloot worden onttrokken, konden
niet verder worden verhoogd. Dat heeft
vooral in het afgelopen seizoen een pe
nibele situatie veroorzaakt. Met spoed
moesten andere winningsmogelijkheden
worden gevonden. Op 13 maart 1969
was het PWN al met de N.V. TEM in
contact geweest over de vraag of het
mogelijk was in geval van nood water
te onttrekken aan de voorraad die zich
onder de keileemlaag van de Hogeberg
bevindt. Door TEM en Zuivelfabriek
wordt dit water als bedrijfwater ge
bruikt Het PWN wilde bij plotseling
gestegen vraag dit water aan de Hoge
berg onttrekken en later voor aanvul
ling zorgen door water aan te voeren
via een zinker van Wieringen. Tevoren
was het PWN al tot de conclusie geko
men dat waterwinning door middel van
een ontziltingsinstallatie of aanvoer via
tankschepen te duur zou worden. Bij dit
gesprek kwamen dus zowel de proble
men van TEM als die van het waterlei
dingbedrijf ter tafel en stelde de TEM-
directie voor samen te werken. Door het
koppelen van de uitbreiding van de
TEMcentrale aan een waterfabriek zou
zowel voor PWN als TEM een hoger
rendement kunnen worden gekregen.
Oplossing
Dat was het ei van Columbus. In de
gesprekken die volgden, kwam men tot
de conclusie dat een en ander technisch
zeer goed viel te verwezenlijken. In de
gedachte opzet zal de elektriciteit- en
Zo gaat de elektriciteitscentrale annex water
fabriek er ongeveer uitzien. Het nieuwe be
drijf zal de naam „Texelstroom" krijgen, in
drie opzichten zeer toepasselijk. Het hoge
gebouw met de schoorstenen is de elektrici
teitscentrale. Deze is met een loopbrug ver
bonden met kantoren cn magazijnen. Rechts
daarvan de ontziltingsinstallatie. en daarnaast
de mengapparatuur (de smaakmaker"), die
het gedistilleerde water geschikt maakt voor
consumptie. De capaciteit van de waterfabriek
is toereikend voor heel Texel, ook in de zo
mermaanden. Van het bestaande winningsge-
bied is men dus niet meer afhankelijk. Op de
achtergrond het scbakeLstation met daarnaast
drie olieopslagtanks, twee voor zware olie en
één voor dieselolie. Uiterst links, naast het
opslagterrein voor kabels, een overstorttank
voor het [ozen van afgewerkt koelwater in de
Waddenzee. Op de voorgrond links de gara
ges voor het rijdend materieel. De twee meer
tjes zjjn bestaand cn zullen dus blijven gehand
haafd. De boomsingcls moeten het complex in
bet landschap zoveel mogelijk camoufleren. De
weg op de voorgrond is de bestaande dijk
weg. Het terrein ligt ten noorden van de toe
komstige werkhaven en komt door een grond
ruil met Rijkswaterstaat in het bezit van de
T.E.M.
watervoorziening op Texel, na uitbrei
ding in 1982 met een tweede waterfa
briek tot 1990 zijn gewaarborgd. Uit
breiding van het complex is eenvoudig
en derhalve betrekkelijk weinig kost
baar.
.TEBHIN Chemical and Industrial
Corporation N.V." had in oorsprong
voor het PWN al een ontwerp gemaakt
en offerte uitgebracht voor de bouw van
een waterfabriek zonder elektriciteits
centrale. Daarom werd onlangs ook
offerte gemaakt voor het gecombineer
de plan waarbij de 15 MW elektrische
centrale wordt gecombineerd met een
ontziltingsinstallatie met een capaciteit
van 3000 ton per dag. De totale kosten
bedragen ƒ18.800.000,inclusief btw,
waarvan een belangrijk deel van het
rijk kan worden terugontvangen.
Werkwijze
De elektriciteitsopwekking zal ge
schieden met twee stoomturbines. Een
deel van de stoom zal worden afgetapt
en worden gebruikt voor een ontzil
tingsinstallatie. Daarin zal zeewater, dat
door een pijpleiding vanuit de Wadden
zee wordt aangevoerd, worden omgezet
in drinkwater. De stoomketels worden
verhit met de zeer goedkope zware olie,
wat een zeer gunstige invloed op de ex
ploitatie heeft. De in de huidige TEM
centrale staande dieselaggregaten kun
nen alleen op dieselolie lopen. Deze is
duur en bovendien met 2 ton per jaar
aan accijns belast. Afgezien nu van het
feit dat in dit de meest ruime zin voor
Texel de best denkbare voorziening ten
aanzien van elektriciteit en water blijkt
te zijn, is hij volgens de opgemaakte
kostprijsberekeningen tevens het goed
koopst", aldus B. en W. in hun brief aan
de gemeenteraad.
Kostbaar
De produktie van water is een kost
bare zaak. Verwacht wordt dat daarop
bij de huidige provinciale waterleiding
tarieven jaarlijks een tekort zal ont
staan van ƒ600.000,Bij een zinker-
verbinding zou het jaarlijks tekort
echter nog aanmerkelijk hoger zijn:
ƒ900.000,Omdat voor wat betreft de
tekorten van het PWN op de exploita
tie van de watervoorziening op Texel
een in 1957 tussen dat bedrijf en de ge
meente gesloten overeenkomst geldt, zal
de gemeente van dat tekort jaarlijks de
helft voor zijn rekening moeten nemen.
Gezien de situatie van de gemeente-
financiën is dat natuurlijk zeer be-
bezwaarlijk.
B. en W.: ,,De aan de stichting van de
hiervoor omschreven combinatie ver
bonden problemen zijn er vele, zowel in
bestuurlijke, technische, als in financië
le zin. Daardoor is er in de laatste
maanden een zeer uitvoerig overleg tus
sen Gedeputeerde Staten, de directies
van het PWN. van het PEN, van de
TEM en ons college geweest. Hierbij
diende met grote voortvarendheid te
worden gewerkt, omdat de TEBHIN zijn
offerte oorspronkelijk tot 1 november jl.
gestand wilde doen Deze datum is in
laatste instantie nader bepaald op 15
november 1969. Aangezien de laatste
afrondende bespreking met Gedeputeer
de Staten pas op vrijdag 7 november
j.l. kon worden gehouden, waren wij
niet in staat U dit voorstel in een vroe
ger stadium aan te bieden.
Tijdens het overleg bleek wel, dat in
feite de TEM de enige was, die tijdig
voor 15 november 1969 in de gelegen
heid zou kunnen zijn de opdracht voor
de bouw van de gecombineerde instal
latie te verstrekken Mede hierdoor
werd van provinciale zijde in het begin
wel gevoeld voor het door Texel gelan
ceerde denkbeeld om de TEM de instal
latie te laten bouwen en exploiteren Op
basis van een contract zou het PWN dan
de volledige exploitiekosten van de
waterfabriek aan de TEM terugbetalen.
De TEM zou dan als zelfstandige N.V.
in de huidige vorm blijven bestaan. Dit
bood grote voordelen voor het gehele
bedrijf".
Provinciaal
meerderheidsbelang
Op 7 november j.l. lieten Gedepu
teerde Staten weten dat zij de verant
woordelijkheid van het provinciaal be
stuur voor de waterwinning op Texel
zo groot vonden, dat het niet juist zou
zijn die verantwoording alleen aan de
TEM over te laten. Door de provincie
werd een zeer belangrijke inspraak in
het gehele produktieproces noodzakelijk
geacht. Bij een contractuele benadering
van de materie werden moeilijkheden
bij de verdeling van de verantwoorde
lijkheden gevreesd, temeer omdat de
outillages van beide onderdelen van de
combinatie zeer afhankelijk van elkaar
zijn. B. en W. hebben van G.S. ver
langd, dat de voor het hele leverings-
gebied van de PWN geldende tarieven
voor Texel gehandhaafd zouden wor-
(Zie verder pagina 2).
(advertenties I.M.)
Wij vragen een jonge vrouwelijke
administratieve kracht.
Salariëring afhankelijk van oplei
ding, ervaring en leeftijd, ƒ400,
tot ƒ750,per maand.
Op aankopen in ons bedrijf wordt
een belangrijke korting verleend.
J'elleboog sfeer J'elleboog s
CD
CD
<D
4)
CuO
O
O
-O
O)
De Italiaanse
groep
O
ffQ
O)
O)
vrijdag, zaterdag
zondag
CD
CD
'i
s Sooq3||3,f J93js Sooqana.r
VV.,-r-
7vi-:—
V";
'$4; V -s t--r TNhv
Pp!-.^^11
