van
fierljeppen
begrijpen
ze ook geenbal
JE MILJOENENERFENIS
Veeboeren staan er beter voor
dan boutvboeren
LANDBOUW en VEETEELT
Vergelijkende cijfers
ns
Op Texel steeds meer
bouwactiviteit
'n ronde, robuuste
kruidendrank
Boeren met nevenberoep
Nadere mededelingen
bevolkingsonderzoek
WEEDE BLAD
TEXELSE COURANT
DINSDAG 25 NOVEMBER 1969
rubriek voor - l on.i.i-wrt»kiï,-
Het is beslist geen „nieuwtje" als we
beweren, dat de financiële uitkomsten
•on het weidebedrijf de laatste jaren
duidelijk beter zijn dan van het bouw
land. Dat behoeft niet eens een verge
lijking te zijn tussen bouwland mei
granen of grasland met koeien. Ook als
er in het bouwplan van een akkerbouw
bedrijf nogal wat aardappelen en bie
ten voorkomen en op het weidebedrijf
llllll naast melkkoeien ook nog schapen wor
den gehouden is toch in het algemeen
iet bedrijfsresultaat op het weidebe-
Idrijf beter dan op 't akkerbouwbedrijf.
Ms het een gemengd bedrijf betreft
kunnen we zeggen, dat over het alge
neen de financiële resultaten van het
•cehouderijgedeelte beter zijn dan van
de akkerbouw.
We zagen het bovenstaande nog weer
eens duidelijk geïllustreerd door gege
vens van een Texels gemengd bedrijf.
Op dit bedrijf wordt de grond voor
plm. 50°/o gebruikt voor de rundvee-
P iiouderij en voor de rest voor akker
bouw. Op het grasland wordt plm. llU
melkkoe met daarnaast een ruime jong-
estapel gehouden. Op het bouwland
worden ruim 70% granen verbouwd en
en kleine 30% bieten en aardappelen
'De productie van 't melkvee is goed,
naar beslist niet buitengewoon. De> ge
middelde productie ligt nl. tussen
800 en 4.900 kg. melk per koe. De op-
rengsten van de granen zijn voor
fexel gemiddeld, terwijl de opbrengst
de aardappelen en bieten beslist
^oed is.
We kunnen dus wel stellen, dat er
wat de kg.-opbrengsten betreft op het
;rasland en het bouwland van gemid-
ielde tot goede resultaten kan worden
;esproken.
Geldelijke opbrengsten
Er is echter een heel groot verschil
lussen de bruto-opbrengsten in geld
waarde tussen het grasland en het
louwland. Gaan we nl. van de gras
landsector de totale opbrengsten aan
[eld delen door het aantal hectaren
'rasland, dan komen we tot een gelde
lijke opbrengst van 3.350,per ha.
Dit is dus het bedrag per bunder aan
ifzet van melk, vlees en mogelijk nog
at hooi.
Gaan we hetzelfde doen bij het ak-
;erbouwgedeelte van het bedrijf, dan
trijgen we het volgende. Als we het
totaalbedrag, dat ontvangen is voor
iraan, stro, bieten en aardappelen ook
leien door het aantal hectaren, dan ko
nen we tot een opbrengst van ƒ2.050,
ier ha. Een verschil in bruto-opbrengst
ler ha van ƒ1.300,
Nu zegt een bruto-opbrengst per bun-
Ier uiteraard nog maar heel weinig.
Iet gaat er uiteindelijk om wat er na
iftrek van alle kosten van deze bruto-
jpbrengst overblijft. Iedereen, die ech-
enigszins op de hoogte is met de
imvang van de kosten bij rundveehou-
lerij en akkerbouw weet zonder meer,
lat in ieder geval het verschil in kos-
en per bunder tussen rundveehouderij
akkerbouw belangrijk beneden het
lojuist genoemde bedrag van ƒ1.300,
igt. Wat dus betekent, dat er voor de
indernemer bij de rundveehouderij een
ïelangrijk hoger bedrag per bunder
"verblijft dan bij akkerbouw met een
louwplan van 70% granen en 30% bie-
en en aardappelen.
Globale benadering
We hebben geprobeerd om wat hier
"oven is beweerd aan te tonen door de
osten, die gemaakt zijn voor de gras-
W
landsector en de akkerbouw te splitsen.
Voor een aantal posten is dit zeer ge
makkelijk. Ze zijn nl. duidelijk toe te
rekenen aan de veehouderij of de ak
kerbouw. Zo behoort de post kracht
voer duidelijk bij de veehouderij thuis
en zaaizaad en pootgoed bij de akker
bouw. Wat de werktuigen betreft is het
niet zo eenvoudig. We hebben deze
voor een gelijk deed laten drukken op
het grasland en 't bouwland. Het loon
werk was voor het grootste gedeelte
gemakkelijk toe te wijzen aan óf het
grasland, óf het bouwland.
Ook met de kosten voor bemesting^»
gaf dit weinig moeilijkheden. Wat de J
pacht van grond en gebouwen, betreft 1
hebben we de kosten voor de gebouwen
vrijwel geheel laten drukken op de vee
houderij. Voor het bouwplan, dat op
dit bedrijf wordt toegepast is voor de
akkerbouw weinig gebouwenruimte no
dig.
De algemene kosten, die zo'n ƒ70,
per bunder waren hebben we gelijk
over de veehouderij en de akkerbouw
verdeeld.
Bij toepassing van bovenstaande be
rekening blijkt, dat de kosten per bun
der, met uitzondering van de arbeids
kosten, voor het bouwland ƒ1.250,
per bunder zijn. Voor het grasland is
dit ongeveer 2.050,per bunder.
Bij de berekening van de bruto-op
brengst per bunder kwamen we voor
de akkerbouw tot een bedrag van
ƒ2.050,en voor het grasland tot
3.350,per ha. Dat betekent dus, dat
in dit geval voor de arbeid in de ak
kerbouwsector ƒ800,per bunder
overblijft, terwijl dit op het veehoude
rijgedeelte ƒ1.300,per bunder is. Een
verschil van arbeidsinkomen van ƒ500,-
per ha.
Vooral van belang
voor „kleinere" bedrijven
Bij de hiervoor gegeven berekening
moeten we niet vergeten, dat het be
drag van ƒ800,bij de akerbouw en
het bedrag van ƒ1.300,bij het gras
land vergoeding voor alle arbeid is. Als
op het bedrijf dus naast de ondernemer
nog andere arbeidskrachten werken,
dan moet ook dit uit de ƒ800,en de
ƒ1.300,worden betaald.
In ons gebied hebben we echter heel
wat bedrijven met een oppervlakte van
15 - 20 ha. In dat geval wordt het werk
grotendeels door de ondernemer zelf
gedaan. Vooral als de oppervlakte in de
buurt van 15 ha ligt is de vraag bij
welk bedrijfsplan het arbeidsinkomen
per bunder het hoogst is van veel be
lang. Op bedrijven, waar naast de on
dernemer nog een eigen zoon op het
bedrijf werkzaam is, is het ook voor
bedrijven, die groter dan 20 ha zijn
van belang om te weten bij welke in
deling van het bedrijf het grootste ar
beidsinkomen per bunder kan worden
verkregen.
Uit het bovenstaande blijkt duidelijk,
dat in deze gevallen grasland met
melkkoeien de voorkeur verdienen bo
ven de akkerbouw. Waarbij we niet on
vermeld willen laten, dat met een iets
andere verhouding tussen de opper
vlakte granen en hakvruchten (bieten
en aardappelen) het arbeidsinkomen op
het bouwland mogelijk nog wel iets
kan worden verhoogd.
Mogelijk zal door deze of gene de op
merking worden gemaakt, dat ik ver
zuimd heb om rekening te houden met
het overschot aan zuivelproducten. We
hebben dat inderdaad niet gedaan. We
zijn nl. van mening, dat we bij onze
voorlichting vooral moeten rekenen met
het belang van het individuele bedrijf.
Dat is in het voorgaande gebeurd.
Bij de Commissie Den Helder en
Texel van de Stichting Noordhollandse
Welstandscommissie werden in 1968
voor wat betreft Texel 208 bouwplan
nen ingediend. Deze waren als volgt
onderverdeeld: openbare en bijzondere
gebouwen 1; woon- en winkelhuizen
35; gebouwen voor handel en nijver
heid 22; boerderijen 7, schuren, ver
bouwingen e.d. 143.
Ten opzichte van voorgaande jaren
geeft 1968 een aanzienlijke stijging te
zien: 1965 180; 1966 127; 1967 150 en
1968 208.
Van het beknopte verslag is slechts
de volgende uitspraak het vermelden
waard: „Vooral op Texel zijn verbou
wingen van oude boerderijen tot pen-
sionbedrijven in ontwikkeling. Er zijn
realisaties waar dit probleem op aan
vaardbare manier is opgelost.
De samenstelling van de Commissie
in 1968 was: P. S van der Vaart, Den
Helder, voorzitter; P. H. van Rhijn, ge
delegeerde der Commissie, secretaris;
M. Bosma, technisch hoofdambtenaar
bij gemeentewerken van Texel; H. Sie-
ders, hoofd dienst bouw- en woning
toezicht van Den Helder en J. Veldstra,
oud-directeur van gemeentewerken van
Texel.
W&"-SS
Jammer voor de Hollanders,
maar wij Friezen zijn duidelijk
een uitverkoren volkje. Met
uitnemende bezigheden.
Fierljeppen* en Skütsjesilen*
bijvoorbeeld. Gezonde
gewoontes, die je vitaal en
vrolijk houden. Net als het
minzaam innemen van
kleine glaasjes Sonnema
Berenburg.Ook al iets waar
polsstokverspringen en
schuitjevaren zoals een enkele
bereisde hollander u
vertellen kan.
Hollanders zichvan onthouden
en dat is helemóal onbegrij
pelijk. Sonnema Berenburg
is namelijk al sinds 1860
voor ons montere Friezen
hèt middel om warm en
opgewekt te blijven.
Het lijkt ons dat daar in de
rest van ons land af en toe
toch ook wel behoefte
aan zal zijn.
Naar de mate waarin de bedrijfshoof-
den in de landbouw een nevenberoep
uitoefenen is door het CBS een onder
zoek ingesteld voor de toestand in mei
1968. De uitkomsten zijn onlangs be
kend geworden voor de onderscheidene
landbouwgebieden.
Texel en Wieringen vormen in deze
statistiek één gebied. De cijfers voor
deze gemeenten, die als weidegebied
getypeerd worden, zullen wij stellen
naast de cijfers van een uitgesproken
akkerbouwgebied als de Wieringer-
meer.
Op Texel en Wieringen heeft 18,4%
van de bedrijfshoofden in de landbouw
een nevenberoep, in de Wieringermeer
11,4%. Een nevenberoep komt met na
me voor in de jonge leeftijdsgroepen
tot 30 jaar. In de Wieringermeer weer
sterker dan op Texel en Wieringen.
Daarentegen komt op Texel en Wierin
gen het verschijnsel van nevenberoep
onder de ouderen meer voor dan in de
Wieringermeer. Voor de 50 - 64-jarigen
zijn de percentages 16,4 resp. 4,5 en
voor de 65-jarigen en ouder 17,3 resp.
6,1.
Leeftijdsopbouw
De cijfers omtrent de bedrijfshoofden
al dan niet met nevenberoep stellen ons
tevens in staat enig inzicht te verkrij
gen in de leeftijdsopbouw.
Voor de 658 bedrijfshoofden op Texel
en Wieringen resp. 577 in Wieringer
meer was deze als volgt.
Tex.-Wier. Wierm.
tot 25 jaar
25 - 29
30 - 39
40 - 49
50 - 64
65
1,1%
5,0%
16,5%
23,1%
40,9%
13,4%
1,7
9,9%
21,7%
19,8%
38,4%
8,5%
totaal 100,0% 100,0%
Er blijken duidelijke verschillen in
leeftijdsopbouw te bestaan. In Wierin
germeer zijn de jongere leeftijdsgroe
pen en op Texel en Wieringen de oude
re leeftijdsgroepen sterker bezet.
tot en met 1 december
Nadere mededelingen
1 Oproepkaart meenemen.
2. De kosten bedragen 2,50 per per
soon en dienen in de auto te worden
voldaan.
Per minuut worden 3 personen ge
fotografeerd. Betaalt u, om opont
houd te voorkomen, met gepast geld.
3. Ontkleden is niet nodig. Wel wordt
verzocht er op toe te zien dat kno
pen in de kleding alleen voorkomen
over het midden van borst en rug.
4. Alleen in bijzondere gevallen (ziek
te, verhuizing, vakantie, beroeps
werkzaamheden b.v.) mag men op
een andere tijd of plaats dan de op
roepkaart aangeeft, worden onder
zocht.
5. Het personeel van de P.T.T. ont
vangt 2 oproepkaarten, Verzochi
wordt, beide oproepkaarten naar de
onderzoekauto mee te nemen.
woensdag 26 november
14.00 - 14.30 uur, Spang, bij hoeve „Va
ria".
15.30 - 16.30 uur, Oost bij oude school.
19.00 - 20.15 uur, Zuid Eierland, bij
vliegveldpaviljoen.
donderdag 27 november
14.00 - 15.15 uur, Gerritsland, bij Jac.
Verseput.
16.00 - 17.00 uur, De Westen, bij D. W.
Keijser.
19.00 - 21.00 uur, Den Hoorn, bij o.l.
school.
vrijdag 28 november
8.30 - 10.00 uur, St. Jan rusthuis, Den
Burg.
10.45 - 12.15 uur, huize Irene, Den Burg
13.30 - 16.30 uur, Den Burg, achter
postkantoor.
maandag 1 december
14.00 - 15.00 uur, P.H. Polder, bij H. G.
Timmer
15.15 - 16.15 uur, Zuid Haffel, K.I. sta
tion.
18.00 - 20.00 uur, Den Burg, achter
postkantoor.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIHUIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
FEUILLETON
door TOM LODEWIJK
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliilllllllllHllllllllillllllllUlillllllllUUIIIlllllUIIIIIIIIIB'lllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliir
13. De schat! Ze gaf hem de uitnodi-
ig in de mond! Haastig berekende hij
f hij genoeg geld bij zich had.
„Mag ik zullen we samen?"
„Welja waarom niet? Een alleen is
ïaar verdrietig".
Frits liep weer op rozen. Nu zou hij
e kans krijgen met haar te praten on
er vier ogen.
„Laten we naar Le Couturier gaan.
•aar is muziek".
„Best", zei Frits, een beetje uit de
oets gevallen. Le Coururier zat om
eze tijd altijd vol.
Met moeite vonden ze een tafeltje in
iet restaurant. Rechts zaten twee cor-
ulente dames hun taille nog te ver
roten met overdadige porties veelkleu-
ig ijs, links zat een heer op leeftijd een
ime te bestuderen, die zeer hooghar-
ig voor zich uit zat te kijken, maar
ich van de studiën blijkbaar goed be
fast was en een zeer voordelige pose
ad aangenomen. Een violist liep het
afé door, stond bij diverse tafeltjes
51, speelde bij het oor van de dames
ie dit zich óf met een lieve glimlach
eten welgevallen, of van verlegenheid
iet wisten hoe zich een houding te ge
en. Het was Hongaarse muziek en die
aspte Frits op zijn gespannen zenu-
<"en.
„Gezellige tent hier de enige in
eel de stad", vond Jeanne die met een
ewend gebaar ging zitten op de stoel
die een gedienstige kelner voor haar
aanschoof. Fnts wist wel gezelliger
plaatsen om eens vertrouwelijk te pra
ten met het meisje van je dromen, de
mensen zaten hier zowat bij elkaar op
schoot.
De ober stond in afwachting.
„Mevrouw, meneer?*'
Mevrouw, zei die vent.
„Sherry maar", zei Jeanne achteloos.
„Extra dry".
„Sherry extra dry. En meneer?"
„Mij ook maar van 't zelfde", zei hij
haastig. Hij had liever een goeie kop
koffie gehad, maar hij durfde het niet
te bestellen. Hij loerde terluiks naar
de wijnkaart. Sherry 2,50.
Alsjeblieft. Zaten ze daar even voor
twee knaken op te drinken. Extra duur
vanwege de muziek natuurlijk. Nu, die
muziek kon hem gestolen worden. Hoge
sprongen kon hij anders niet maken nu,
met die twaalf en een halve piek in
zijn zak, als het zo doorging. Hij had
voor zichzelf uitgekiend dat ze daar
wel twintig koppen koffie voor zouden
kunnen drinken, maar vergeet het
maar.
De ober bracht de glazen.
„Proost", zei Frits als man van de
wereld.
Ze hief haar glas en terwijl ze de
eerste dronk nam, keek ze hem aan
over de rand. Hij kwam er van in de
war. Pracht ogen had ze, en zoals ze nu
keek wist hij, dat dit samenzijn ook
voor haar een diepere betekenis had.
„Heb je sigaretten?" vroeg ze.
Nerveus tastte hij in zijn zak. Lompe
boer, om daar niet uit mezelf aan te
denken, schold hij zich uit. Hij offreer
de haar het doosje, met spitse vingers
koos ze er een uit, wachtte tot hij haar
vuur gaf. Zijn hand trilde.
„Rook je zelf niet?" vroeg ze.
Hij rookte meestal een pijp, maar
daar was het hier de omgeving niet
naar.
„O ja", zei hij, en toen galant, „maar
eerst jij".
„Hier", zei ze, „neem deze, en ze stak
hem haar eigen sigaret tuss ende lip
pen. Het bracht hem in verwarring, hij
proefde lipstick, en he"t gebaar bracht
hem door z'n intimiteit van z'n stuk.
Het was warempel of ze hem een zoen
gegeven had, maar ze had het op een
keurig-geraffineerde manier gedaan.
Snel bood hij haar een andere aan.
„Sherry is niet best", zei ze misprij
zend.
„Kon anders wel voor 't geld", liet hij
zich ontvallen.
Hij wist meteen dat hij dit niet had
moeten zeggen.
„De muziek is er ook in gecalcu
leerd", zei ze terechtwijzend.
„En die is ook niet best", rechtvaar
digde hij zich.
„Vind je? Ik houd wel van zigeuner-
muziek. Lekker opwindend. Jammer
dat je hier niet kunt dansen". Haar
grote donkere ogen speurden de zaal
rond, de primas had haar al gezien,
kwam hij hun tafeltje staan, speelde z'n
zoetgevooisde wijs aan haar admirabele
oorschelp. Ze luisterde met een glim
lachje, als was het een haar toekomen
de hulde. Frits voelde zich hopeloos
opgelaten, aller aandacht was op hun
tafel gericht, hij zag de blikken naar
Jeanne gaan. Gek, hij zou er trots op
moeten zijn dat juist hij hier met haar
zat, zij, zonder twijfel een van de knap
ste, zo niet de knapste hier.
Maar hij vergat zijn geïrriteerdheid,
want toen de violist een ander tafeltje
opzocht waren Jeanne's donkere ogen
alleen voor hem en informeerde? ze naar
zijn werk, naar zijn plannen. Zo was
hij in het gesprek verdiept, dat hij niet
merkte dat haar glas leeg was, maar
de ober zag het wel.
Ze knikte alleen. Dat was genoeg.
„En meneer?"
Meneer had zijn glas nog niet eens
leeg. Schuldig nam hij een grote slok.
„Voor mij maar een koffie", zei hij.
Jeanne trok de wenkbrauwen op, hij
merkte het niet. In ieder geval scheelde
het driekwart op een sherry. Tegelijk
haatte hij zichzelf, haatte hij zijn hele
bestaan. Dat je hier moest zitten met
het liefste meisje van de wereld en re
kening moest houden met het feit, dat
je maar zo weinig geld in je zak had.
Een felle jaloersheid brak bij hem aan
op al die anderen, met name op Henri
Hermans, die niet op een tientje hoef
den te kijken, die in auto's konden rij
den. Stel je voor, dat hij straks Jeanne
in zijn wagen kon laten stappen, naast
haar zitten in de veilige beslotenheid
van de auto' haar mee kon voeren naar
een mooie stille plek al wist hij niet
zeker of Jeanne daar zo veel van hield
als hij.
Zij was het die met een snelle blik
op haar polshorloge het sein gaf tot op
breken. „Ik eet bij familie in de stad",
zei ze.
Die avond was Frits thuis rusteloos.
„Wat scheelt je toch?" vroeg zijn
moeder. Hij was zwijgzaam aan het
eten, gaf narrige antwoorden, zijn ge
dachten waren ergens anders. „Lede-
vede", spotte Mieke zonder het te we
ten de roos rakend, en de bezitter van
het liefdesverdriet gaf haar zo'n „vui-
le"blik dat ze na een waarschuwende
knipoog van haar moeder er maar het
zwijgen toe deed.
„Ik ben vanavond bij Wim", zei hij
kortaf.
Ze hoorden hoe hij de deur achter
zich dichtsloeg.
„Wat die jongen mankeert tegen
woordig", zuchtte Suus. „Anders heb
ben we nooit last met hem. Hij zal toch
geen moeilijkheden hebben aan de
zaak?"
,;Moeder", zei Mieke wereldwijs, „ge
loof me nou, het is dat kind van De
Hoogh, daar loopt hij achteraan. Op de
eten of andere manier houdt die hem
aan het lijntje, en het is niks voor hem,
maar hij heeft het nou eenmaal te pak
ken".
„Laten we hopen", zei Jaap Heyblom
rustig, „dat het een louterende beproe
ving voor hem is". Ze lachten allemaal.
„Nu ja", voegde hij er aan toe, „ik
meen het ook nog. Hij zal schijn van
wezen dienen te onderscheiden, en dat
gebeurt nu eenmaal vaak langs de weg
van bittere ondervinding".
Frits was inderdaad even bij Wim
aangegaan, dan behoefde hij straks niet
te liegen, maar daarna wachte hij op
de bus naar de stad. Jeanne was op de
balletschool in de Carnegielaan, dat
wist hij, en hij wist ook hoe laat die
uitging. Een schijnbaar terloopse vraag
had hem dat opgehelderd.
