Vogeleiland Texel: broedplaats
soorten
voor
115
Deutsche: die Sorgenkinder der
Bademeister am Strande
PLATESERVICE
m
I
„BOS EN DUIN"
fru
TEXELtoerist 2e jaargang nummer 3 Pagina 5
■m'
NTiÉ
„De Nieuwe
Aanleg"
Hengelsport-
artikelen
U wilt Uw hypotheek-, financiering- en
assurantiezaken persoonlijk houden?
MAAK ER EENS EEN LUCHTIG DAGJE VAN:
TEXELtoerist TEXELtoeri&TEXELtoeristTEXELtoeristTEXELtoeristTEXELtoeristTEXELtoeristTEXELtoeristTEXELtoeristTEXELtoeristTEXELtoerisI
TEXEL IS hèt vogeleiland. Dat weet iedere toerist, die het eiland
izoekt. Velen komen zelfs enkel en alleen voor die vogels, vooral
voor- en najaar. Dan zie je niet alleen overal vogels, maar ook
itoere buitenlui (nou ja, ze blijven tegenwoordig ook wel eens ver-
rgen in hun auto's) met grote verrekijkers en fototoestellen met
lelenzen.
Er zijn op het eiland niet minder dan zo'n 115 soorten vogels als
iroedvogels vastgesteld. Maar daarnaast zijn er nog talloze soor-
en, die vaak in zeer grote aantallen, in de trektijd voor korte of
lange tijd op Texel vertoeven. Volop afwisseling. Er valt altijd bij-
:onder veel boeiends te zien.
[Onlangs is door Ir. W. G. van der
oet van EStaatsbosbeheer het plan
opperd om in ons land een aantal van
meest waardevolle grote natuurge-
eden als nationaal park of nationaal
idschapspark te bestemmen. Het hele
and Texel zou én van deze nationale
ïdschapsparken moeten worden, en
deeltelijk nationaal (natuur)park. Eén
usaehtig reservaat dus, waarin het bij-
ndere aspect van het landschap zoveel
•gelijk bewaard zou moeten blijven,
dienste van de recreatie zowel als de
ituurbescherming.
Nu reeds heeft het eiland een zeer
foot aantal natuurreservaten, waarin
et name de vogels de best mogelijke
isen worden geboden voor hun nako-
[elingschap te zorgen of zich te voeden,
in groot aantal van deze reservaten
;t in het duingebied; déze gebieden
jn in het bezit van het Staatsbosbe-
:er. Voor een groot gedeelte zijn deze
rreinen toegankelijk langs wegen en
iden. In andere kan men onder ge
ide van een deskundige vogelwachter
bezoek. Voor de excursie-mogelij k-
ïden verwijs ik naar elders in deze
IXELtoerist.
latuurmonumenten
Een groot aantal kleine en grote na-
urgebieden buiten de duinstreek is in
Janden van een vereniging, waarvan nu
haast 100.000 mensen lid zijn. Dat is
zoie Vereniging tot Behoud van Natuur
de dalonumenten in Nederland een mond
Jol en daarom doorgaans kortweg „Na-
rd miiurrnonumenten" genoemd. Deze ver-
lan| niging bezit vele natuurreservaten in
ii ns land, waaronder het bekende Naar-
lermeer en het enkele jaren geleden
angekochte Deelerwoud. Op Texel be-
eert Natuurmonumenten o.a. de
chorr en Dijkmanshuizen, de Bol en
Walenburg.
chorren voor trekvogels
Het in het noorden van het eiland,
uiten de waddendijk gelegen natuur-
;ebied de Schorren huisvest in het voor
aar een reusachtige kolonie kapmeeu-
en van wel 10.000 paren. Verder broe
ien er visdiefjes (sterns), kluten, schol
asters, eidereenden en nog enkele ty-
lische kustvogels. Van augustus tot ver
n hel volgende voorjaar krioelt het er
an allerhande trekvogels. Rosse grut-
bonte strandlopers en kanoet-
itrandlopers, allemaal broedvogels van
iet hoge noorden, en talloze andere
ioorten. Bij laag water voeden deze
'ogels zich op het eindeloze wad; als
lat bij vloed weer onder komt te staan,
v rei
d
Koo
vluchten zij naar de Schorren of het
land achter de dijk
De Bol
Drijver's Vogelweid De Bol, zo ge
noemd naar de vroegere secretaris van
de vereniging, een Texelaar in hart en
nieren, is een schilderachtig en foto
geniek land. Brede waterlopen in het
vlakke land, een pittoreske molen. Èr
nestelen allerlei weidevogels en in het
winterhalfjaar verblijven er o.a. de van
Nova Zembla afkomstige rotganzen, te
zamen met vele eenden en steltlopers.
Vanaf de weg langs de dijk heb je een
prachtig gezicht op dit machtige terrein.
Waalenburg
Er zijn op het eiland heel wat pol
ders. De Eierlandse polder is daarvan
de grootste. Verder is er de Prins Hen
drikpolder, de polder het Noorden
(waarin de Bol ligt) en last but not least
Waalenburg. Vroeger was dat één ge
weldig vogelparadijs, een gedeelte van
het jaar half onder water. Niet zo ideaal
voor de boeren en daaraan is dan ook
door een steeds betere waterhuishou
ding in de loop der jaren wat gedaan
Natuurmonumenten heeft een gedeelte
van deze polder weten te behouden als
vogelterrein, waar iets van de oude
glorie bewaart blijft door het binnen-
malen van water uit de omringende pol
dersloten. 's Winters zetten de molens
er staan in het reservaat enkele
schilderachtige windmolentjes het
gebied zelfs geheel onder water, ten ge
rieve van de eenden én, als het gaat
vriezen, van de schaatsende Texelaars.
Waalenburg is vooral bekend om z'n
kemphaantjes, die er op korte afstand
van de weg hun gevechten houden.
Verder zijn er alle echte Hollandse
weidevogels aanwezig.
Dijkmanshuizen
Dit gebied kun je beschouwen als een
kruising tussen De Bol en Waalenburg.
Veel water, weide, uitgestrekte riet
velden en molens die het terrein vochtig
houden. Sinds 1976 broeden er de zeld
zame baardmezen. Verder zitten er
allerlei eenden en weidevogels.
De vogelreservaten van Natuurmonu
menten zijn in principe alleen toegan
kelijk voor leden van de vereniging.
Voor niet-leden zijn de mogelijkheden
beperkt. Zoals uit de beschrijving ge
bleken is, kun je veel van het vogel
leven echter vanaf de weg zien.
Staatsnatuurreservaten
Door het Staatsbosbeheer worden niet
alleen de „eigen" reservaten beheert,
maar ook nog de gebieden die eigendom
zijn van de staat, aangekocht door het
ministerie van Cultuur, Recreatie en
Maatschappelijk Werk. Zo'n staatsreser-
vaat is bijv. het landschapsreservaat
van de Hoge Berg en omgeving, de oude
dijk waarover het fietspad loopt
tussen De Waal en De Koog en dc Bo-
mendiek bij De Waal. Allemaal vrij toe
gankelijk, in tegenstelling tot bijv. de
Rogsloot bij De Cocksdorp, het poldertje
Wassenaar bij het reddingsboothuis
tussen de vuurtoren en De Cocksdorp
en de eendenkooi Korver's kooi bij De
Koog, waar vogels voor het wetenschap
pelijk ringonderzoek worden gevangen.
Een zeer bijzonder reservaat is het zee
hondenreservaat in het Eierlandse Gat.
waarover men elders in deze TEXEL
toerist meer leest.
Op
houtje
eigen
Omdat de mogelijkheden om met een
excursie van Staatsbosbeheer of Na
tuurmonumenten mee te gaan beperkt
zijn, wil ik graag wijzen op de vele
mogelijkheden die er zijn om buiten de
vogelreservaten op eigen gelegenheid
van de vogels te genieten. Ik heb Waal
enburg en de Petten al genoemd Daar
hoef je echter niet in. Ook de uitkijk
post bij de Geul kompleet met gerie
felijke bank en borstwering om op te
leunen is werkelijk ideaal om met de
kijker de vogels te bespieden. Een
heerlijke tocht is ook de weg langs de
grillig slingerende dijk tussen Oude-
schild en Oosterend, waar je de kluten
bij tientallen van dichtbij kunt zien,
vanaf half mei met hun snoezige dons
jongen. Niet te vergeten ook de Mok,
waar het hele jaar door van alles te zien
is. De albino (spierwitte) scholekster
bijv., die er al zo'n jaar of tien huist
(scholeksters kunnen wel 30 en meer
jaar oud worden).
Niet in de hand
Jonge vogeltjes zijn schattig. Dat zal
niemand willen ontkennen. Maar we
moeten ons niet teveel door onze men
selijke tedere gevoelens laten leiden.
Pak vooral nooit een jonge nestvlieder
dat is een jonge vogel die direkt na
het verlaten van het ei, zodra hij droog
is, het nest verlaat in uw handen en
denk niet, als u geen oude vogel ziet, dat
het verlaten is en u het maar mee moet
nemen of het het leven te redden. Dus
in het algemeen nooit zo'n jónge vogel
oppakken. Waarom niet? Omdat het
diertje, dat daarvoor op z'n schutkleur
vertrouwde, als u het weer neerzet aan
de loop gaat en daardoor allerlei geva
ren loopt, bijv het gevaar gepakt te
worden door een of ander roofdier.
Beginnelingen
Heel velen beginnen zich tijdens hun
vakantie op Texel voor het eerst dieper
voor de vogels te interesseren, gaan met
een excursie mee en proberen in de,
vooral in het begin verschrikkelijk
moeilijke vogeltjeswereld thuis te ra
ken. Eén troost, zelfs de beste ornitho
loog weet wel eens met direct een vogel
op naam te brengen.
Een uitstekend hulpmiddel is een goed
boek. Bijvoorbeeld ,,De Vogelgids", een
uitgave van Elsevier. Voor wie dat te
duur is, is er nog „Zien is Kennen", wat
eenvoudiger van opzet, maar met veel
kleine bijzonderheden, die het juist voor
:02
Die Deutschen sind auf Texel sehr geschatzte Gaste aber für die Bademeister
am Strande bleiben sie Sorgenkinder.
Deutsche so hat es sich immer wieder gezeigt neigen sich dazu, beim
Schwimmcn in der See, sich selbst und dadurch auch andere Menschen in
Gefahr zu bringen. Nicht aus Mutwilligkeit sondern aus Unwissenheit. Texe-
laner und andere Hollander, die dicht an der Küste wohnen, kennen ihren
Erzfeind und fürchten ihn. Der Deutsche dagegen glaubt nicht an die Heim-
tücke der See und dieses hat oft zu tragischen Folgen geführt.
Deutsche Gaste, bitte lesen Sie sehr aufmerksam die nachstehenden Rat-
srhlage für Schwimmer und Nichtschwimmer (Badende). Halten Sie sich bitte
ganz genau an die Regeln. Im eigenen Interesse und im Interessen der anderen,
die beim Rettungsversuch ihr Leben auf Spiel setzen.
Für Badende und Schwimmer.
1 Man bade oder schiwmme am besten
vor dem bewachten Teil des Stran-
des.
Man überzeuge sich, bevor man ins
Meer lauft, von der Art des Strandes,
der Strömung und Windrichtung und
lasse sich, wenn einem die Lage un-
bekannt oder zweifelhaft ist, unter-
richten Badepersonal und Strandpo-
lizei helfen gern. Man achte auf evtl.
vorhandene Warnungsschilder.
Man folge den Anweisungen der
Strandpolizei und der Badepersonals
unverzüglich und genau.
4. Wenn andere Badgaste in Schwierig-
keiten sind, benutze man am lieb-
sten zusammen mit Erfahrenen
die auf vielen Strandgebieten vor-
handenen Rettungsmittel (Leinen,
Rettungsstangen u.s.w.).
5. Man gehe nicht kurz nach dem Es
sen ins Wasser oder in verschwitztem
Zustand.
6. Man lasse Kinder niemals ohne Auf1
sich eines Erwachsenen schwimmen
oder baden.
Für das Baden (Nichtschwimmer).
1 Man bade niemals dicht bei Buhnen.
Wellenbrechern, Hafenmolen oder
ahnlichen Hindernissen und halte
immer genügend Abstand (minde-
sten 40 m!).
2 Man gehe bei starkerer Brandung
keinesfalls weiter als bis zu den Hüf-
ten ins Wasser und achtte auf Vertie-
fungen im Seeboden.
3. Man gehe nur bis zur Gürtellinie ins
Wasser, wenn der Wind vom Land
her weht. Die seewarts gerichtete
Oberströmung erschwert die Rück-
kehr. Bei Landwind kann das Spie-
len mit schwimmenden Gegenstan-
den (Ballen, Reifcn, Luftmatratzen
und dergl.) lebensgefahrlich sein;
Spieler wird abgetrieben.
4. Vor der Küste liegen, jedenfalls dort,
wo Dünen sind, in der Regel zwei
bis vier Sandbanke. Diese Barren
werden in unregelmassigen Abstan-
den von Sogöffnungen unterbrochen,
die etwa senkrecht zur Küste ver-
laufen und die zwischen den Sand-
banken liegenden Rinnen mit dem
offenen Meer verbinden.
Man vermeide diese Sogfurchen nach
Möglichkeit, vor allem bei sinken-
dem Wasserstand und Landwind. Die
Strömung nach See kann dort sehr
stark sein.
5. Wenn man auf einer Sandbank steht
und das Wasser steigen sieht, durch-
quere man unverzüglich die Vertie-
fungen zwischen den Banken auf
dem Strand.
6. Gerat man dennoch in eine Sog-
furche und spürt die seewarts ge
richtete Kraft, so drange man nicht
verzweifelt gegen den Strom, son
dern versuche, solange man Boden
unter den Füssen hat, seitwarts eine
Bank zu erreichen. Wenn man
nicht mehr Herr der Lage zu sein
glaubt, muss man die Ruhe bewah-
ren. Man errege die Aufmerksamkeit
anderer Badegaste. Rufe um Hilfe
Wenn man den Boden unter den Füs
sen verloren hat. An einem normalen
Badestrand hat men den gefahrdeten
Schwimmer schnell genug bemerkt.
Man braucht nur auf den Retter zu
warten. Man umklammere den Hei
fer nicht, sondern überlass ihm die
Initiative.
Für Schwimmer.
1. Sei im Meer immer vorsichtig. Auch
gute Schwimmer konnen in Schwie-
ngkeiten geraten
2. Wenn starker Landwind weht, gehe
niemals alleinee am einem unbe-
wachten Teil des Strandes schwim
men.
3. Gerat man in einen Sogstrom
lasse man sich ruhig schwimmend
oder treibend mitführen, bis man in
stilleres Wasser kommt. Man kann
dann über Sandbanke und ïhre Taler
zur Küste zurückkehren.
4. Versuche nicht, den Strand an einer
vorher bestimmten Stelle zu errei
chen. Richte die Schwimmrichtung
nach Wind und Strom
5. Man verlasse sich nich allzu sehr
auf seine Schwimmkunst und bringe
sein Leben (und möglicherweise auch
noch das anderer Personen nicht
durch übertrieèenes Selbstvertrauen
in Gefahr Man lasse sich unter kei-
nen Umstanden durch falsche Scham
davon zurückhalten, Aufmerksam
keit zu erregen, wenn man auch nur
einen Augenblick das Gefühl hat,
nicht mehr ganz Herr der Lage zu
sein.
6. Auch Ihnen können die Regeln für
nichtschwimmer von Nützen sein.
de beginneling ook zo interessant ma
ken. Dan is er bijv. nog „Wat vliegt
daar?", een eenvoudig, niet zo duur
boekje, maar door z'n beknoptheid juist
wel eens moeilijk.
Een verrekijker is welhaast onmis
baar. Dat moet dan wel een z.g. prisma-
kijker zijn, maar duur is niet nodig. Een
vergroting van 10 x of meer heb je vaak
mets aan, omdat die grote kijkers moei
lijk stil zijn te houden. 8x is een goede
vergroting Anderen zweren bij 7x. Dan
heb je nog de keus tussen een doorgaans
kleine 8x30 of een grote 7x50 of 8x40.
Het kleine formaat, van de 8x30, hoe
wel niet zo lichtsterk, is het meest hand
zaam en voor het gewone werk ideaal.
Tegenwoordig kun je zo'n verrekijker al
voor minder dan ƒ5,kopen en vooral
Zilvermeeuw met ong
(Foto Nol Binsbergen)
als je bedenkt dat je er je leven lang
mee kunt doen is dat niet duur.
Gidsjes
Door de VVV-Texel is een brochure
uitgegeven, waarin de belangrijkste
vogelterreinen op het eiland beschreven
staan. Daarin is ook een lijst van de op
het eiland waargenomen soorten opge
nomen. Deze uitgave is er ook in het
engels, duits en frans, want Texel is
wereldberoemd en er komen regelmatig
bijv. groepen uit België, Duitsland, En
geland en Amerika naar de vogelrijk
dom van het „gouden boltje" kijken.
DE COCKSDORP
Terras
Speeltuin
Trampolines
Autobaan
kunt U vinden bij
WARENHUIS
„DE HOEK"
Koetebuurt 2, Oosterend,
telefoon (02223) 275.
OOK VERHUUR.
Keuze uit 20 plates,
zoals karbonade, schnitzel,
biefstuk, nasi goreng,
Hongaarse Goulash,
kippeplates, enz. ƒ5,50
Kleine Plates ƒ2,00/ƒ3,50
(incl. bediening en BTW)
Hotel-Café-Restaurant
Westerslag aan zijweg 11, tel. (02220) 2569
Schakel dan een zelfstandig
assurantie- en financierings
kantoor in.
Alles wordt bij U thuis
geregeld.
Ook voor grote en zware
risico's.
Lid N.B.v.A.
Kogerstraat 33, Den Burg, telefoon (02220) 2833
RONDVLUCHTEN MET „KING AIR SERVICE"
PARACHUTESPRINGEN VAN DE SKYDIVINGSCHOOL
„THE FLYING DUTCHMEN"
Bekijk en beleef dit alles
vanaf het zonneterras van
het vliegveldhotel
