(jroen rwarL-Jexels in het karL,
.H. gemeente Den Burg nam
scheid van strijdbare
Geen Noordzeevis meer
voor museumrobben
iffeisenbank
Froentjes vandaag naar Brielle vertrokken
V oorzorgsmaatregel:
Drenkeling op het nippertje uit
kolkend havenwater gered
pagm
let goede wensen en
(schenken overladen
Voor mensen
niet gevaarlijk
De heer A. Ellen overleden
Dringen bij de
trouwzaal
Kranig werk van Theo Eilander en Dirk Kuiter
Honderden keken toe..
NlSSsi
Bouwgrond voor
aannemer Gieze
i öi^r-1 iLiivijDJLn i»/u
llllllllllllllllllHi
in voor
ig jaar
kotter
heeft,
fvaart-
l heeft
ekijker fc.V. v/h Langeveld De Rooü
maf de ll Den Burg, Texel - Tel. 2741
rdpuntl jg Graaf, Keesomlaan 43, Den
•laatje |2220) 2741, 's avonds (02220) 2403
en zijn"
t geval
Ö3e JAARGANG No. 8497
Verschijnt dinsdags en vrijdags
Bank: Nederl. Middenstandsbank; Coop. Rail-
feisenbank; Aniro-bank. Postgiro 652. Aboon.
prjjs ƒ3,90 p. kw. 40 ct. incasso
Advert 19 ct. per mm. excl. 4°/o BTW
;en dat
bij de
draagt
15.00
16.00
16.00
16.30
17.00
17.30
|aag heeft ds. D. J. Froentjes
ierlaten na er tien jaar te heb-
12.30 Iverkt als predikant van de Ne-
14.00 k Hervormde gemeente te Den
15.00 feondagmiddag ging hij voor in
drukbezochte afscheidsdienst.
jlag hadden de gemeenteleden af
kunnen nemen tijdens een ge-
avond in Eben Haezer. Bij die
'icid werden de predikant en
ouw overstelpt met geschenken,
ondagmiddag brachten diverse
ts tot uiting dat zij ds. Froentjes
pgen vertrekken.
prediking baseerde ds. Froent-
'aulus' brief aan de Thessaloni-
waarin de apostel een lans
voor de nieuwe christelijke le-
jze waarin geen plaats is voor
?rmatig begeren van geld, goed
laliteit. Destijds schakelde men
één keer over van heidendom
iristendom; het was een moeiza-
>ei van het ene leven naar het
IIIIIIIIIIIIIIIIR
I opsoi
iet hoi
kom
emiddi
n de
aan
og \val|
naar
de tijd)
hou di
iligst
7.46
aug 9.1
20
23.42;
sn 12.1
128
aug. 4.
29 ai
10.19;
?n 21.1
10.08
pt. 10.
7 se;
f; 9 se;
13.49,
en 17.
Texel
tochj
etsei
n eei
n be|
geel
s, dii
end,
eili
Oost
Klinkende munt
het ook nu nog. De tien jaren
in Den Burg doorbracht over-
constateerde dominee Froentjes
niet heeft ontbroken aan mo-
waarop dat nieuwe leven daad-
lijk gestalte kreeg, maar hij zei
|ffen dat veel meer van 't Woord
)t had kunnen worden in de klin-
ïunt van het waarachtig dienst-
„Wat zijn we soms stumpers!
|ak faalden wij als we zachtmoe-
luldig en barmhartig moesten
is nog te weinig uit de bus ge-
maar ik heb mij met u verbon-
meld en af en toe het feest van
risten zijn beleefd". Volgens de
it mocht de gemeente troost
uit het feit dat God allerminst
fcht dat men zich van de ene dag
idere als een waarachtig chris-
gedraagt. „Het achterlaten van
leefwijze is een leerschool. Niet
is alles vernieuwd. Gods akker
Hij blijft met ons bezig",
[ïjn afscheid in Eben Haezer had
ïdikant al zijn ondeugden op
[achter te laten. „Dat was na-
onzin, maar ik hoop nu dat
:h iets van waar is".
Oosterenders
(at burgemeester Sprenger we-
akantie verhinderd was, voerde
ider J. Daalder na afloop van de
het woord namens het gemeente-
Doelende op het feit dat ds.
jes in het Friese Oosterend is
zei hij: „Wij zijn beiden gebo-
Oosterend. Dat doet ons in ze-
in overeenstemmen". De heer
ir stelde met voldoening vast dat
itandhouding tussen de kerkelij-
de burgerlijke gemeente steeds
;oed geweest is. De wethouder
zijn erkentelijkheid tot uitdruk-
ïoor het geen ds. Froentjes voor
ixelse gemeenschap heeft bete-
Met name had hij veel te maken
et (kleuter)onderwijs. Blijkbaar
zich op dat gebied strubbelin-
rgedaan want de heer Daalder
vast dat de gemeente Texel wel
.stig kan zijn, maar een school-
(waarvan ds. Froentjes deel uit-
óók! Bij geschillen was echter
|waardering voor eikaars stand-
geweest. Ook voor wat betreft
iur had ds. Froentjes zijn sporen
d o.a. door zijn aandeel in de
ring van de Stichting Muziekle-
:xel.
N. Ph. O.
fcn preek had ds. Froentjes laten
J dat zang en muziek een belang-
plaats innemen in het leven van
s. De heer Daalder betreurde het
dat het Noordhollands Philhar-
Jh Orkest destijds 't kerkgebouw
"Sr als concertzaal mocht gebrui-
Froentjes, zo wist de heer
had zich ten tijde van het
|t ingespannen om de moeilijkhe-
te lossen, maar was daarin niet
gd. Wat niet wegnam dat de heer
rtsdfl
oord#
dijk f
izee I
Bij
ook goed voor uw
vakantiereizen
Daalder hoopte dat het orkest in de
nabije toekomst weer in de kerk zal
spelen. „De Geuzen trokken 400 jaar
geleden naar Den Briel om er de vrij
heid te brengen. U gaat erheen om een
andere vrijheid te brengen", zo besloot
de heer Daalder zijn toespraak.
Namens de classis Alkmaar waarvan
ds. Froentjes preasis was sprak ds. R.
Oort uit Den Helder. Hij zei de schei
dende predikant als vriend te beschou
wen. Spreker had bij zijn eerste ken
nismaking met ds. Froentjes al gauw
geweten wat hij aan hem had. Bij het
leiden van de vergaderingen had hij
zich gekenmerkt door snel en kordaat
optreden. Hij zette er soms zoveel vaart
achter dat er wel eens over werd ge
mord. Ds. Oort dankte ds. Froentjes
voor zijn werk in classikaal verband en
wenste hem een gezegende werkkring
in de Geuzenstad toe en een gelukkig
huiselijk leven. Hij sprak tenslotte de
hoop uit dat de gemeente er spoedig in
zou slagen in de vacature te voorzien.
Strijdbaar
Ds. Visser uit Den Hoorn sprak na
mens de ring Texel en het Texels Theo
logen Convent (TTC). „Hier gebeurt iets
onherroepelijks", zo merkte hij spijtig
op. Hij vroeg zich af waardoor ds.
Froentjes zich bij zijn collega's, ook die
van de andere kerken, zo onmisbaar
heeft gemaakt. Het zou zijn onverzet
telijke strijdbaarheid kunnen zijn. Bij
dat karakter past een grote majesteite
lijke kerk zoals die van Den Burg. Vele
Texelaars dragen een vaak heel ken
merkende bijnaam. Ook predikanten
zijn wel met bijnamen bedacht. Zo was
er een die „de brokkenpiloot" werd ge
noemd. Voor ds. Froentjes zou die naam
niet passen. Hem paste als bijnaam zijn
eigen voornaam; Dirk. Dezelfde naam
die de onverzettelijke en strijdbare gra
ven van Holland droegen. Omdat het
monumentale zo past bij de figuur
Froentjes vermoedde ds. Visser dat de
scheidende predikant zich zondagoch
tends in de grote kerk van Den Briel
wel lekker zou voelen.
Goede preken
De heer C. van Groningen, sprekend
namens de kerkeraad en de gemeente,
vertelde dat ds. Froentjes wel niet het
schaap met de vijf poten was geweest
waarnaar men aanvankelijk had ge
zocht maar toch een heel goede predi
kant. De belangrijkste taak van een
predikant is he>t voorgaan in de zondag
se dienst en van die taak had hij zich
uitstekend gekweten, mede door de pre
diking die altijd getuigde van goede
bijbelstudie en bovendien aktueel was.
„Wij zullen uw preken missen", aldus
de heer Van Groningen die verder de
predikant loofde om zijn aktiviteiten
voor de „jonge kerk", de bijbelkring en
de bejaarden.
Als een onverwachte spreker kondig
de de heer N. Eelman zich aan. De heer
Eelman heeft in tal van gebeurtenissen
in de afgelopen jaren de vervulling ge
zien van hetgeen in de Bijbel is neer
gelegd. Een conclusie die hij trekt is
dat alles erop wijst dat het einde der
tijden nadert. Over deze en andere ge
spreksonderwerpen zei hij met dominee
Froentjes „vele goede uren" te hebben
doorgebracht.
Wethouders
In zijn dankwoord merkte ds. Froent
jes op dat hij het eiland verlaat op de
dag dat de gemeenteraad sommetjes
gaat maken: 1 1 1 3 of 1 2
3. Waarmee hij doelde op de wethou
dersverkiezing en, zonder verder zijn
mening te laten blijken, opmerkte dat
in de politieke strijd zo makkelijk men
selijkheid verloren gaat. Met betrekking
tot de moeilijkheden met het N. Ph. O.
zei hij: „Ik hoop dat het orkest weer
komt. Ze hebben het er wel naar ge
maakt dat ze destijds werden wegge
stuurd maar het zou niet christelijk
zijn om de toen genomen maatregel tot
wet van Meden en Perzen te maken.
Overigens vroeg hij zich af of een der
gelijk orkest in de kerk wel tot zijn
recht komt. Een kleiner geheel zoals het
Nederlands Kerkmuziek Ensemble past
er veel beter. Als de vijfde van Beet
hoven moet worden gespeeld, kan dat
wel in de Burgemeester De Koning-hal.
Oecumene
De toekomst voor de oecumene zag de
predikant gunstig. Er zijn reeds drie
gezamenlijke diensten met de gerefor
meerden geweest en er is contact *met
de doopsgezinden. De ontwikkelingen
in de Roomskatholieke kerk wekken de
hoop dat ook die kerk in de toekomst
bij gezamenlijke diensten kan worden
betrokken.
Aan de afscheidsdienst werd meege
werkt door het dameskoor Den Burg
onder leiding van de heer Jan Visser.
Door de keuze en voordracht van de
liederen kreeg de dienst een verheven
accent.
Met ingang van morgen worden de
robben in het Texels Museum niet
meer gevoerd met vis die afkomstig
is uit de Noordzee. De Noordzee is
de laatste jaren zo vuil geworden dat
direkteur G. J. de Haan niet langer
het risico wil lopen dat zijn zeehon
den langzaam worden vergiftigd.
Met de grootst mogelijke nadruk
stelt hij echter dat Noordzeevis voor
mensen beslist niet gevaarlijk is. De
robben krijgen voortaan vis die ge
vangen is bij de Westkust van Ier
land. Bij de aanvoer wordt o.m.
nauw samengewerkt met het dolfi
narium te Harderwijk. Zoals bekend
krijgen de daar levende dolfijnen ook
geen Noordzeevis meer.
Hoewel 't onderzoek naar de oor
zaak van de achteruitgang van de
robbenbevolking van de Waddenzee
nog in volle gang is en een eindcon
clusie nog geruime tijd op zich zal
laten wachten, is het vermoeden dat
chemische verontreiniging van het
zeewater er mee te maken heeft toch
zeer sterk.
Opzamelen
Feit is dat veel zeedieren chemi
sche substanties die in het water te
recht komen in hun lichaam opza
melen. De hoeveelheden zijn zo ge
ring dat het betrokken organisme
daaraan niet ten gronde gaat. An
ders wordt het als deze licht veront
reinigde dieren in grote hoeveelhe
den door andere dieren worden ge
geten.
Een zeehond eet per jaar wel ander
half tot twee ton vis. Het gif in al
deze vissen zamelt hij in zijn lichaam
op. Na lange tijd kunnen de gevol
gen zich openbaren in de vorm van
onvruchtbaarheid, aandoeningen van
het zenuwstelsel, niet levensvatbare
jongen e.d. Deze verschijnselen heb
ben zich in de vogelwereld reeds
voorgedaan. De sterke vermoedens
en de reeds gesignaleerde verschijn
selen bij andere dieren, hebben di
rekteur De Haan het zekere voor het
onzekere doen nemen.
Niet wachten
Intussen gaat het onderzoek onver
droten voort. Als men zou wachten
met het nemen van maatregelen tot
dat definitief vaststaat dat bepaalde
chemicaliën uit Noordzeevis inder
daad de doodsoorzaak van de robben
zijn, zou het overschakelen op vis uit
andere wateren mogelijk al te laat
zijn gezien de dan reeds opgezamel-
de hoeveelheid gif.
Het betreft hier dus een voorzorgs
maatregel. Mensen hoeven het eten
van Noordzeevis er niet om te laten.
De consumptie per hoofd bedraagt in
Nederland gemiddeld slechts 10,7 kg
per jaar en is derhalve een fractie
van wat zeehonden en dolfijnen ver
orberen.
Grote verdiensten voor de visserij
OOSTEREND Donderdag is op 73-
jarige leeftijd de heer A. Ellen overle
den. De heer Ellen hoorde tot degenen
die zich bijzonder hebben ingezet voor
de Texelse kottervisserij. Hij was in
1931 oprichter van de Coöperatieve In
koopvereniging voor Visserijbenodigd
heden en hij heeft bijna voortdurend
zitting gehad in het bestuur van deze
coöperatie, eerst als secretaris, later als
voorzitter.
Na ziekte zag hij zich genoodzaakt in
1966 zijn funktie neer te leggen. In sep
tember van dat jaar werd hij onder
scheiden met de zilveren eremedaille
verbonden aan de orde van oranje
nassau. Niet alleen hield de heer Ellen
zich bezig met het inkopen van mate
riaal voor de aangesloten vissers, maar
hij bereikte ook dat ten behoeve van de
schepen een ijsfabriek werd gesticht,
dat er een tankboot en een gebouw
kwam en dat bij de haven een grote
brandstofopslagplaats verrees. Van
Aris Ellen ging een grote inspiratie uit.
Hij werkte ook altijd enthousiast mee
aan proefnemingen op visserij gebied.
Indertijd stelde hij zijn kotter TX 14
beschikbaar bij het vissen met proef-
netten; dit experiment hing samen met
de wettelijk maaswijdtebepalingen. Aris
Ellen heeft altijd de publiciteit geme
den zodat het slechts in kringen van
insiders bekend was dat hij in hoge
mate verantwoordelijkheid voor de gro
te vlucht die de Texelse kottervisserij
heeft genomen.
De begrafenis heeft gistermiddag
plaats gehad.
Herhaaldelijk wordt men de
laatste tijd bij de Burgerlijke
Stand op het raadhuis geconfron
teerd met een naar probleem.
Mensen die willen trouwen be
spreken auto's, zaal en kerk, be
stellen drukwerk, regelen de hu
welijksreis en stappen daarna
naar het raadhuis om met de
ambtenaar van de burgerlijke
stand een afspraak te maken. Al
te vaak blijkt dan dat op het ge
wenste uur reeds een ander paar
tje op het programma staat.
Meestal loopt dat op Texel niet
zo'n vaart, maar in de laatste
vier maanden van hert jaar is er
een „piek" in het aantal huwelij
ken. Herhaaldelijk hebben zich in
die periode al moeilijkheden voor
gedaan.
Derhalve wordt op trouwlusti
gen het beroep gedaan eerst een
afspraak met de ambtenaar van
de burgerlijke stand te maken
alvorens de overige bruiloft te
organiseren.
GESLAAGD
OOSTEREND Wim Timmer Szn.
slaagde te Amsterdam voor het diploma
vakbekwaamheid schilderen.
't HORNTJE Vrijdagmiddag is de
53-jarige Jac. Schrama uit Den Burg
op het nippertje aan de verdrinkings
dood ontsnapt. Hij zou stellig in het
kolkende water van de veerhaven zijn
omgekomen als niet Dirk Kuiter (23) uit
Den Burg en Theo Eilander (21) uit 't
Horntje in het water waren gesprongen
en hem in veiligheid hadden gebracht.
Op dat moment had de heer Schrama
het bewustzijn reeds verloren. Hij had
water binnengekregen en moest direkt
naar het ziekenhuis worden vervoerd.
Daar wordt hij nog steeds verpleegd.
Het ongeluk gebeurde toen de „Mars
diep" om 15.20 uur de fuikhaven bin
nenliep. Op dat moment waren Schra
ma en nog twee anderen bezig de dam-
wand bij een der fuiktorens te teren.
Ze deden dit vanaf een primitief vlotje
dat me twee touwtjes aan de damwand
lag gemeerd. Bij het binnenvaren van
de fuik remde de veerboot zoals ge
woonlijk snelheid af door flink achter
uit te draaien.
Gekanteld
De hierdoor ontstane heftige beroe
ring in het water deed het vlotje los
slaan en kantelen. Van de mannen er
op konden twee zich direkt vastklam
pen aan haken op de damwand, maar
de heer Schrama kwam onder het vlot
terecht en werd even later door de snel
le stroom meegevoerd in de richting
van de veerstoepen. De heer Jan de
Vries, die de fuikbrug bediende, zag
vanuit zijn glazen hokje wat er gebeurd
was en sloeg alarm. Daarop schoot Dirk
Kuiter, matroos van de veerboot, toe
met een reddinghaak en rende met de
heer De Vries over het haventerrein
naar de veerstoepen in de verwachting
daar Schrama te kunnen oppikken. De
heer Schrama zwom aanvankelijk met
forse slagen op de toegestoken haak af,
maar toen hij tot op ongeveer een me
ter was genaderd werd hij weer ge
grepen door de kolkende stroom en
Begint Uw dag
al dadelijk mis
omdat Uw brood
oudbakken is?
Als U Bums
niet was vergeten
had U zeker
mals ontbeten!
DWARSGEBAKKEN
werd weer naar het centrum van de ha-
ven gesleurd.
Laarzen uit
In het water slaagde de heer Schra
ma erin zich van z'n grote lieslaarzen te
ontdoen en in de hoop nu meer kracht
te kunnen zetten poogde hij andermaal
de reddinghaak te bereiken. Dat lukte
wéér niet; de schroeven van de „Mars
diep" hielden het water in de haven
kom in een voortdurend wervelende be
weging, als een reusachtige roomklop-
per. Schrama's krachten begonnen het
nu te begeven. „Jongens, schiet toch op,
ik verdrink!" riep hij. Hij ging een paar
keer onder en zijn bewegingen werden
zwakker. „We zagen dat hij ging ver
drinken", vertelde ons later Dirk Kui
ter. „Ik heb toen zo snel als ik kon m'n
uniform uitgegooid, mijn overhemd
weggescheurd en in het water gespron
gen. 't Was gewoon een impuls want in
het water besefte ik pas waaraan ik
was begonnen. Ik kan toch heus be
hoorlijk zwemmen want ik heb alle drie
diploma's!"
Gered
Ook pierensteker Theo Eilander, had
gezien dat het mis ging en omdat nie
mand anders van de honderden toe
schouwers iets deed was hij van de
veerstoep in het water gesprongen. Hij
had de stroom mee en bereikte de dren
keling iets eerder dan Kuiter. Terwijl
Theo de man die het bewustzijn al had
verloren, zoveel mogelijk omhoog druk
te hield Dirk zijn hoofd boven water.
Vanaf de „Marsdiep" was intussen een
reddingboei toegeworpen. Deze werd
onder de drenkeling geschoven waarna
het hele groepje naar de steiger roeide.
Daar waren helpende handen genoeg
om het moeizame reddingkarwei te vol
tooien. Al met al had het zo'n tien mi
nuten geduurd. De drenkeling had in
middels weer tekenen van leven gege
ven, maar zijn toestand was toch zo
ernstig dat dokter Van Loon hem on
middellijk per ambulance naar het Lid-
winaziekenhuis liet brengen. Zijn toe
stand is thans redelijk goed.
De beide redders hebben nogal wat
schade. Theo Eilander z'n broek werd
door de in het water drijvende teer be
smeurd en uit de portefeuille die hij op
het haventerrein had neergegooid bleek
later een tientje te zijn verdwenen. Hij
houdt het erop dat het geld eruit is ge
waaid. Dirk Kuiter's overhemd was
verscheurd en zijn niet waterdichte
horloge kon na afloop van het avontuur
als verloren worden beschouwd.
Met de heer B. Gieze heeft de ge
meente overeenstemming bereikt om
trent verkoop van een stuk bouwter
rein, gelegen aan de Thijsselaan te Den
Burg. Hier zal een dubbel woonhuis
worden gebouwd. De grond, 521 m2,
wordt voor ƒ18.235,eigendom van de
heer Gieze hetgeen neerkomt op 35,
per vierkante meter.
