Burgemeester liet robbentochten stoppen
Weer oorlog op de Wadden!
Oefeningen
strijdig met
andere
belangen
Iw'
■n
WAARSCHUV
2'ï
V
I 'i i 'vK
'\r' V"
fm.
MARINE
doelgebied.
MARINE
LUCHTMACHT
1 oefengebied voor tonkgeschut
ACHT
LANDMACHT
oefengebied voor tonkgeschut
1970
©N.IOZ N.VfW
troland
X, V vc
NV.
Petroland
•jy/'X V' JV IV VmTSkC?-^.
MA'ftTNfe
„Hier begrijp ik niets meer van. De burgemeester verbiedt de robbentochten,
omdat 't voor mensen gevaarlijk is en de minister heeft vorig jaar beweerd, dat
het voor robben niet gevaarlijk is. Dat zegt, verontwaardigd, Licuwe Dijk-
sen, organisator van de robbenexcursies met de kotter TX 54 in het reservaat
iHet Eierlandse Gat. De bedoeling was de excursies tot 15 september te laten
voortduren, maar vorige week liet burgemeester Sprenger weten, dat hij daar
mee niet akkoor dkon gaan. De tochten moesten met ingang van 1 september
worden gestaakt in verband met de dan begonnen schietoefeningen van de
cavalerie op Vlieland. Deze oefeningen worden nl. gehouden van 1 september
tot 15 april. Geschoten wordt in zuid-oostelijke richting vanaf de Vliehors.
Door middel van de zg Berichten aan
Zeevarenden, is dit zoals gebruikelijk
bekend gemaakt, tevens via de Texelse
Courant. Nauwkeurig werd vermeld,
welk deel van de Waddenzee als onvei
lig moet worden beschouwd gedurende
de oefeningen. Dat gedeelte valt geheel
binnen het van Staatswege ingestelde
zeehondenreservaat.
Dat laatste was ook vorig jaar het ge
val en deed het kamerlid Van Dis in
september 1969 vragen stellen aan de
minister van Defensie. Minister Den
Toom liet toen weten, dat voor de con
centraties zeehonden in het gebied geen
gevaar bestond.... „Dan zéker voor
mensen niet", concludeerde Lieuwe
Dijksen ondeugend. „Want wat loopt
groter risico: een bootje met toeristen,
dat slechts een paar uur per dag in het
onveilige gebied is terwijl de cava
lerie daarvan op de hoogte is of een
weliswaar geslonken, maar toch nog al
tijd flink aantal zeehonden, dat er dag
en nacht is en gedurende de ebperiode
in teninmste acht verschillende groepen
over het hele gebied verspreid is".
Drie mogelijkheden
Nog steeds ondeugend noemt Lieuwe
Dijksen drie mogelijkheden als hij zich
afvraagt hoe de uitspraak van minister
Den Toom is te rijmen met het vaar-
verbod van de burgemeester: a. de bur
gemeester heeft gelijk en het is is dus
wel degelijk gevaarlijk om in het zee
hondenreservaat te varen. In dat geval
lopen de robben een veel groter gevaar
en heeft de minister vorig jaar niet ge
weten waar hij over sprak. b. De minis
ter heeft gelijk. Er is dan geen gevaar
voor zeehonden, dus zeker niet voor de
TX 54, waarmee de excursies worden
gemaakt en in dat geval heeft de burge
meester maar wat gedaan, c. Beiden
hebben gelijk. Door een of andere veran
dering waren de schietoefeningen vorig
jaar niet gevaarlijk voor de zeehonden
en voor mensen en dit jaar wel Mis
schien schoten ze vorig jaar met water
pistolen of zo. De robbentochten zijn
toen ook niet verboden. Maar ik zou
dan toch wel eens wilen weten wat er
sinds vorig jaar veranderd is.
Lieuwe Dijksen doet zich nu dommer
voor dan hij is. Natuurlijk weet hij wel
dat evenals vorig jaar in het zeehon
denreservaat oefeningen met scherp
tankgeschut worden gehouden en dat
dat risico's oplevert voor zowel zeehon
den als mensen. De zeehonden kan men
moeilijk uit het gebied weren, maar
mensen wel. Het risico, dat men in het
uitgestrekte gebied wordt geraakt, is
klein, maar men wil de kans daarop vol
ledig uitsluiten. Dat de burgemeester nu
ihet varen verbiedt en vorig jaar niet is
een gevolg van het feit, dat schipper
Piet Slik dit jaar voor het eerst een
vergunning van B. en W. nodig had om
met passagiers te mogen varen, krach
tens een besluit van de gemeenteraad
Deze kuurt geeft een indruk vuu de gebieden
in de Waddenzee die van tijd tot tijd onveilig
zijn in verband met oefeningen. Het kaartje is
niet volledig. Schietoefeningen vanuit Brce-
zanddijk zijn er bgv. niet op aangegeven. Men
zit de aanvliegroutes aangegeven alsmede de
twee cirkels die de locaties aangeven waar
Petroland een boortoren mag plaatsen. In die
omgeving is ook een waarnemingspost van het
N.I.O.Z. Overigens verwijzen w(j naar de tekst
in bijgaand artikel.
De burgemeester kon daardoor optre
den toen hij het voortzetten van de
robbentochten gevaarlijk achtte voor de
passagiers. Hij zou ernstig in gebreke
zijn gebleven als hij dat niet had ge
daan.
Schadepost
Dat zowel Lieuwe Dijksen als Piet
Slik bijzonder boos zijn, is overigens
wel te begrijpen. De robbentochten wa
ren tot 15 september gepland en door
het optreden van defensie moet nu
voortijdig worden gestaakt. Ook als men
rekening houdt met de in verband met
het aflopende seizoen teruglopende be
langstelling voor de robbentochten, is
het een schadepost van enkele duizen
den guldens. „Wie vergoedt dat? Het
leger dóet maar Met welk recht jagen
ze mij uit dat reservaat weg? Ze hadden
daar tenminste toch eens over kunnen
praten!", zegt Piet Slik. Als het aan de
schipper van de TX 54 had gelegen,
zouden de robbentochten gewoon zijn
doorgegaan. Wetende dat de cavalerie
het onveilige gebied terdege in de gaten
houdt en het schieten laat staken als
schepen de onveilige grens passeren,
had hij dat spelletje wel eens willen
spelen. De burgemeester stak daar een
stokje voor, terecht natuurlijk. Vorig
jaar kon Piet Slik wèl zijn gang gaan en
hij deed het toen ook. Enkele „waar
schuwingsschoten", waarbij granaten
voor en achter zijn schip in het water
plompten deden hem toen ijlings huis
waarts keren. Ook Robbenwachter Koos
Boon kan tijdens de oefeningen zijn
controlerende taak niet uitoefenen.
Ballen
Blijkens eerdergenoemde Bericht aan
Zeevarenden (BAZ) wordt met ballen
aangegeven of in het gebied wordt ge
schoten. Die ballen worden gehesen in
een mast op Vlieland, maar ook nabij de
reddingbootschuur bij de vuurtoren op
Texel. Eén bal betékent: er wordt van
daag geschoten. Twee ballen boven el
kaar: er wordt op dit moment gescho
ten, Hier heeft defensie onvoldoende
zorgvuldigheid betracht, want als er
twee ballen zijn gehesen, hangen die
naast elkaar. Bedenkelijk is het ook
dat mensen die het gebied vanuit ooste
lijke of noordoostelijke richting naderen
dit waarsohuwingsein niet kunen zien,
omdat het te ver weg is. Als er dan iets
zou gebeuren, zouden de „overtreders"
terecht kunnen zeggen: ik heb er geen
bal van gezien. Bij nachtelijke oefenin
gen (de BAZ spreekt daarover) kan op
geen enkele wijze worden gewaar
schuwd. Er is nog iets merkwaardigs
aan de hand met het door de cavalerie
onveilig geachte gebied. Toen onlangs
in de BAZ en de Texelse Courant aan
gekondigd werd, dat de oefeningen per
1 september weer zouden beginnen,
werd als onveilig terrein een meer dan
twee keer zo groot gebied opgegeven
dan het jaar tevoren! Deze 9-kantige
sector besloeg een opervlakte belangrijk
groter dan het gehele eiland Texel, zo-
In dc „Kolk" op ruime afstand van de zuid
punt van Vlieland ligt temidden van concen
traties zeehonden deze oefenboni, waarschijn
lijk een kernbom voorstellende. Op 11 augus
tus werd het ding door een Phantom afgewor
pen. Het is voor Defensie blykbaar niet de
moeite waard het ruim drie meter lange ge
vaarte dat het kenteken VKL 37 draagt, te
bergen. Voor de liefhebbers: de positie is
53°12'18"N b(j 4°56'27"0.
als uit het kaartje bij dit artikel blijkt.
Kennelijk zijn hiertegen protesten gere
zen, want vorige week kwam er een
correctie, met via een nieuwe BAZ,
maar via een telefoontje aan de ge
meente Texel, die daarop een berichtje
in de Texelse Courant liet plaatsen. Zee
varenden buiten Texel zijn voor zover
bekend niet op de hoogte. Het onveilige
terrein was weer op het oude formaat
teruggebracht. De vraagt rijst nu: vindt
de cavalerie het grote terrein onveilig
en neemt men het met de veiligheids
maatregelen achteraf wat minder nauw
om mosselkwekers en andere belang
hebbenden niet tegen zich in het harnas
te jagen? Of heeft de cavalerie op het
laatste moment besloten met minder ver
dragende projectielen te schieten?
vissers.
Varen ongevaarlijk?
Het onveilige cavaleriegebied reikt
tot dicht bij de Noordoostkust van
Texel. Minister Den Toom heeft vorig
jaar in de Kamer gezegd, dat het varen
tussen Texel en Vlieland ongevaarlijk
is, blijkbaar ten prooi aan het misver
stand, dat men vlak onder de Oostkust
van Texel kan varen. Daar is het echter
ondiep; schepen moeten zorgen in de
geulen te blijven en deze lopen dwars
door de onveilige sector Nu is het geen
drukke route. Dieper stekende kotters
e.d. hebben hier onvoldoende water on
der de kiel, maar kleine kottertjes, o.a.
van Wieringen, maken toch graag van
deze toegang naar de Waddenzee ge
bruik, vooral als het weer slechter
wordt en ze liefst „binnendoor" huis
waarts keren. Dat gebeurt dus min of
meer noodgedwongen en het is de vis
sers niet bekend of defensie daarmee
rekening houdt en de kanonnen in der
gelijke gevallen tijdelijk het zwijgen
oplegt.
Financieel nadeel zullen ongetwijfeld
de Verenigde Schelpvisexporteurs van
het schieten ondervinden. Voor het vis
sen van kokkels zijn ze namelijk aange
wezen op uitgerekend hetzelfde gebied
dat de cavalerie als onveilig beschouwt.
De heer C .Blom, een der firmanten van
de Schelpvisexporteurs, vertelde ons dat
hij in ieder geval protest zal aanteke
nen, al verwacht hij daarvan weinig re
sultaat. De onderneming is juist weer
met het kokkelvissen begonnen. Drie
jaar lang waren er geen kokkels en ope
reerde men in Zeeland, hetgeen met
veel problemen gepaard ging. Nu er
weer kokkels in het Eierlandse Gat zijn
is het een bittere ervaring te moeten
constateren dat deze visserij wordt be
lemmerd.
Benadeeld door de oefeningen is ook
het schelpenzuigbednjf van de firma
Doeksen op Terschelling. Door de oefe
ningen kan het bedrijf in de schelpen-
rijke gebied niet worden uitgeoefend en
men heeft zich dan ook moeten terug
trekken.
Luchtmacht
Maar er zijn meer krijgsmachtonder
delen. Ook dé luchtmacht moet oefenen.
Het hele jaar mag dat op de Vliehors,
waar dan ook vrij intensief bommen
worden geworpen en wordt geschoten
met raketten en mitrailleurs op schiet
schijven. De door de gemeente Vlieland
verstrekte hinderwetvergunning ver
meldt één beperking: in het bad- en
broedseizoen (van 1 maart tot 15 sep-
tem) mogen geen explosieve bommen
worden geworpen. Op Vlieland is eens
een duinbrand ontstaan door een slecht
geworpen bom die in de begroeiing te
recht kwam. De napalmbommen die ge
weldige vuurzeeën veroorzaken zijn
niet verboden want die gelden niet als
explosief.
Hinderlijker dan dc explosies zijn
echter de herhaaldelijk laag overko
mende straaljagers. Op Vlieland werkt
men daar weinig van (het is ver van
het bewoonde deel) maar op noordelijk
Texel des te meer. Weliswaar is be
paald dat de vliegers volgens de met
een stippellijn op het kaartje aangege
ven aanvliegroute moeten volgen maar
in dc praktijk komt daarvan weinig te
recht. De vliegers nemen een veel wij
dere boog en komen niet alleen boven
de bebouwde kom van De Cocksdorp
en de recreatiecentra in dc omgeving
maar zelfs tot halverwege Eierland. Ze
liggen dus minstens tien kilometer uit
dc voorgeschreven koers. Herhaaldelijk
heeft de gemeente Texel zich tot de
Luchtmacht gewend met het verzoek
zorgvuldig te zijn. Telkens kwam het
bericht dat de betrokken commandant
was verzocht herhaling te voorkomen
maar het baat geen zier. Zeer recente
lijk heeft het gemeentebestuur zich tot
de Direktcur-Gcneraal van dc Arbeid
gewend met een klacht.
Het is een merkwaardige situatie dat
Texel de hinder ondervindt van een
situatie die de gemeente Vlieland door
zijn hinderwetvergunning heeft toege
staan. In de bedoelde vergunning wordt
de aan- en afvliegroute nl. buiten be
schouwing gelaten. Blijkbaar ziet men
bij Defensie ook wel in dat dit moei
lijkheden oproept want in de jongste
aanvraag om een hinderwetvergunning
voor schieten op de Hors van Texel is
de aan- en afvliegroute nadrukkelijk
wèl in het geheel van det gevraagde
„schietinrichting" begrepen. Het is voor
Texel van het grootste belang dat het
vliegtuiglawaai wordt teruggedrongen.
Noordelijk Texel begint juist naam te
maken als dorado voor de rustzoekende
toerist en het is redelijk te eisen dat de
vliegers niet boven het Texelse land ko
men.
Op het kaartje ziet men verder nog
de onveilige sectoren van de Marine.
Terug naar Piet Slik. Toen hij nog
wel mocht varen werd het rustige na
tuurgenot herhaaldelijk verstoord door
U BETREEDT NU DE HORS
801 AAN OE SEINMAST IS<
ISHET ACHTER OE BORDEN!
TERREIN QNVgILIC ENV
ZICH ALDAAR NIET BEVi
VERBAND MET HETAFWEK
NJET EXPLOSIEVE VOOS u V
UIT MILITAIRE VUEC
d ove
lp aan
er met
ou li>
beide 1
den rr
even
r kom
Misve rs t :mdcn roept deze waai
Texel op. De seinmast waarop
is een onaanzienlijk sprietje op
iningspost, niet of moeilijk zicil!
strandbezockers die liet gebied
ting Hoomderslag naderen. I)ie
kers zien wel de veel opvallen
met bol die Rijkswaterstaat
meertjes achter de Hors heeft
van toeristen beschouwen dat af
teken en durfden de zandplaat
pen. .lammer, want practisch de
is de Hors vrij te betreden gewee
laag overkomende straaljag
zig waren bommen af te we
Vliehors en daar schietoefec
voerden. Niet alle vliegers
even bekwaam in. Sommige
len kwamen vér van hun
terecht. Twee keer zag Piel
granaat inslaan op korte
zijn schip. De plaatsen zijn
tjes op de kaart aangegeven
Ato
Het kruisje daartussen gee!
aan waar op 11 augustus ei
drie meter lange loodzware
Wad terechtkwam. Het geva
volgens ooggetuigen van
kaanse Phantom en was vo
een remparachute. De bom
vlak voordat het toestel een
vlucht omhoog maakte en i
zicht was verdwenen toen i
grond raakte. Het bovensta
vermoeden dat het hier
in het werpen van kernbomi
De militair op de waarnemi
Vlieland die wij om commei
gen, ontkende dit niet ma
er drukkelijk bij dat het in
geen echte atoombom was
met beton verzwaard oefes i00r^ei
„Ze dóen maar
zegt
BLOEMSCHIKWEDST
IN „DE B1.ÏENK0R
OOSTEREND Op vrijd
tember wordt in „De Bij ™ie
Oosterend een bloemschikwe
houden, georganiseerd door
koepelend Orgaan van
organisaties. Alle vrouwen
mogen (gratis), meedoen. Z<
inzendingen tussen 10 en 1"
gens
Uw c
w vei
loning
13
in „De Bijenkorf" te be: 'Q2235
middags zal de jury bepalei
de prijzen in aanmerking
derscheid wordt gemaakt me
categoriën: vazen, schalen,
men en arrangementen. Vooj
gorie zijn drie prijsjes uitg
staande uit artikelen die bij
schikken van nut kunnen
beste inzending van de
rien samen wordt de wisse!
geloofd, die nu in het bezit
vrouw Hoogewoning te Der |(arjs j
uitslag zal 's avonds word 1n
gemaakt tijdens een bijeenko
acht uur begint. De heer B rS °F
bloemsierkunstenaar uit Ha
dan de inzendingen besprek
vertonen. Het belooft een
avond te worden.
ch am
■schap
ïaatreg
in dat
'gens
in de
Iet bi
;er in
uitko
en. I
jedrag
omwas
an he
It het
irking
net he
de da.
irden
zaaml
ilangs
eest,
aten k
aanle
;ulte
BE J A
ei VVEER
REND
uur g
korf"
iwe le
eefO. On
niet e
de E
iiimmc
es inc
-zad
aquar
Geus
me
ook
:ek.
Ko
(0222
rstelte
CONSULTATIEBUREAU
ZUIGELINGEN
De zuigelingen, die aan
zijn, worden op het bureau
op de tijden dat hun eigf t woo
zitting heeft. Deze tijden zijl
dokter Siebinga, dinsdag 15
om 15.00 uur
dokter Barnard, woensdag 16 struin
om 13.00 uur.
dokter Seegers, woensdag 16
om 15 00 uur.
n WC
in en
•onkar
rmwa
Jche
Zondagmiddag 3 uur drt
City-theater „De Witte". Jo
zal kunnen genieten van de
ken van een Vlaamse jonget
alle leeftijden).
Zaterdag-, zondag- en mat
om 8 uur draait „Bezeten",
gint wanneer 'n schilderij va
valt en een gat ontstaat
medisch student gluurt
ziet een man en een vrouw
spel. Hij wordt nieuwsgier, aris,
zonder zijn vriendin ervan
stellen, de gedragingen van
man volgen. Toch ziet zij! n voo
hem en ook zij raakt in de
gat in de muur en beide k<
zonder het te beseffen in
mysterie en gevaar
iet bi
ir jon
x>ra.
hout
>rzien
verkt
■zichti
:1. 022
nvaar
ling
'o der
eerde:
taling
220)