Geen vreemd geloofmaar
wetenschappelijke stroming
ERAPIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN
N DR RUDOLF STEINER
ïuwbouw „Maartenhuis" eerste stap
ir dorp voor 300 gehandicapten
Terschelling heeft ombudsman
Ydtijd zm
rk.'t is sterk, allemaal hetzelfde merk. 't is sterk, allemaal hetzelfde
V: s"Cy
merk.
RVOLG VAN PAG. 1
SPORTPROGRAMMA
prettig rollen,
in TWIN
lekkerroken
er
ede
HALF ZWARE SHAG
"i«9.a*uNo
K ;tvrmi'rtTiiJWMnmni
Forse uitbreiding
oppervlakte valt het oude Maar-
is bij de nieuwbouw in het niet.
eprefabriceerde semi-permanente
gebouw (geleverd door de fa.
sz uit Harlingen) omvat stafonder-
kamers voor de medische
drie therapielokalen en vier dag-
jven. Het belangrijkst zijn de dag-
jven, die als woon-eetkamers voor
deren kunnen worden beschouwd.
is er een gezellig ingericht on-
nen voor het interne personeel en
roep kinderen zijn twee slaapka-
beschikbaar, zodat op elke kamer
ónderen slapen. Sinds de inge-
ïeming van de nieuwbouw zijn in
.aartenhuis 31 kinderen onderge-
Vier groepen van zes plus een
van zeven. Laatstgenoemde groep
zwaarst gehandicapt. De leeftijd
kinderen varieert van vier tot
n jaar; de meesten zijn rond 12
Veel kinderen komen uit Rotter-
maar er zijn er ook die van Texel
istig zijn. Dat er veel Rotterdam
's zijn, hangt samen met de ont-
►geschiedenis van het Maartenhuis
de Maasstad is begonnen. Grond-
is mevrouw L. J. van Rijssel-
e-Verboom, die de revenuen van
radiozaak geheel aan dit werk
geerde. In Rotterdam stichtte zij
Thomas, een dagschool voor veer-
ihandicapte kleuters Het is de
ling de ouder wordende kinderen
luize Thomas op den duur zoveel
ijk in het Maartenhuis op te ne-
llllllilt
inniii!
i.-
uf
nu geopende nieuwbouw van het
enhuis is slechts de eerste aanzet
ïn veel ingrijpender uitbreiding,
ekomstplannen voorzien namelijk
i dorpsgemeenschap met een op-
nogelijkheid van 300 verpleegden,
oor zal het mogelijk worden kin
die geen plaats in de maatschap-
nnen vinden, voor hun verdere le-
p te nemen. Ze zullen o.a. in de
en tuinbouw werkzaam kunnen
n het is de bedoeling dat een klei-
erderij deel gaat uitmaken van het
mstige complex, dat zich over een
n van meerdere hectaren zal uit
een. In principe is de achter het
enhuis gelegen grond voor dit doel
ikbaar. Eén von de barrières op
laar dit project, is het feit dat het
lenhuis nog niet door het Rijk is
d, wat ongunstige financiële con-
nties inhoudt. De voorbereidingen
nmiddels echter zover gevorderd,
et er naar uitziet, dat deze hin-
al spoedig uit de weg zal zijn ge-
Maartenhuis ressorteert onder de
>4 opgerichte Johannesstichting te
rdam, waarvan mevrouw Rijssel-
U, ie voorzitster is. Tot het bestuur
le stichting behoort verder onder
de heer M. Mantje te De Koog.
chting neemt kinderen op van alle
Jten. De financiële basis wordt ge-
door de verpleegden. Voor uit
ing en ontwikkeling van de ten
•e staande middelen wordt een be-
gedaan op instellingen en fondsen
bedrijven, die aan dit doel hun
>3(i ciële steun willen verlenen.
dagelijkse leiding van het Maar-
lis berust bij een staf van vijf per-
aangevoerd door Dr. R. W. Gay
az, die per 1 juli 1970 als genees-
directeur aan het instituut is ver-
gens de psychiatrische termen zijn
Muziekbelevmg en muziekbeoefening spe
len bij de therapie een belangrijke rol. Op
de foto een klasje bezig m een der lokalen
van het nieuwe gebouw De instrumenten
zijn lieren, die als geschenk zijn ontvan
gen van de bemanning van Hr. Ms.
Isaac Sweers.
de in het Maartenhuis verblijvende kin
deren oligofreen, wat letterlijk betekent
dat zij ongeschikt zijn om tot verstan
delijke ontwikkeling te komen. Enkele
kinderen zijn bovendien spastisch, maar
het merendeel is lichamelijk normaal
ontwikkeld. Wel zijn er enkele geeste
lijk gestoorde doofstommen. Oligofrenen
worden onderscheiden in debielen, im
becielen en idioten; al deze categoriën
zijn in het Maartenhuis aanwezig. Het
is dus een misvatting dat in het Maar
tenhuis een zeer bepaalde soort gehan
dicapten is ondergebracht. De debielen
en de mongolen onder de imbecielen
horen tot de minder zwaar gehandicap
ten. Zij zijn aanspreekbaar, kunnen een
voudige opdrachten uitvoeren en aange
past werk verrichten. De zwaarst ge
handicapten kunnen dat beslist niet en
de enige bedoeling die hun behandeling
heeft, is dat zij zich in hun wereld re
delijk gelukkig voelen. Bij de therapie
gaat men er dus niet vanuit dat zicht
baar resultaat moet worden geboekt,
omdat dat niet bij voorbaat in het be
lang van het kind hoeft te zijn
Volwaardig wezen
Men redeneert aldus: het zwakzinnige
kind is géén minderwaardig wezen. Het
is een volwaardige geestelijke indivi
dualiteit, maar beperkt in de mogelijk
heden om zich uit te drukken door be
schadigingen van lichamelijke of psy
chische aard, of een combinatie van
beide. Therapie en onderwijs in het
Maartenhuis zijn erop gericht deze in
dividualiteit aan te spreken, te wekken
en lichaam en ziel zó te behandelen dat
zij tot een beter instrument worden
voor de uiting van het eigenlijke wezen
van het kind. Zó staat het doel van het
Maartenhuis aangegeven in de brochure
„Vijf jaar Maartenhuis", die onlangs is
uitgegeven. Er staat ook bij dat dit ge
beurt volgens de heilpedagogische richt
lijnen van Dr Rudolf Steiner (1861-
1925) Oostenrijks wijsgeer en grond
legger van de antroposofie. Dat laatste
is op Texel veelal aanleiding voor aller
lei misverstand.
Geen „sekte"
Velen beschouwen de antroposofen,
waaruit de meerderheid van de staf van
het Maartenhuis bestaat, als aanhangers
van een geheimzinnige sekte met onbe
grijpelijke bizarre gebruiken. Het is
echter een nuchter wetenschappelijke
stroming, die niet gebonden is aan een
bepaalde levensovertuiging en waar
schijnlijk ook met geen enkele levens-
overtuigning strijdig is. Bij de therapie
probeert men te ontwikkelen wat wél
in het kind aanwezig is en wel door een
kunstzinnige aanpak. Daarbij spelen
kleuren, bewegingen en geluiden een
belangrijke rol. Veel wordt gedaan aan
het beleven en maken van muziek. Het
werken met stromende en vormende
krachten van toon en klank wordt the
rapeutische euritmie genoemd Daar
naast is er de pedagogische euritmie, die
het kind door middel van gebaar,
woord, spel en ritme leert zichzelf zin
vol te beleven. Verder wordt gewerkt
met spraakvorm, massage en wordt in
groepsvorm gedaan aan vertellen, mu
siceren en handenarbeid. Passend in de
therapie is het vertellen van sprookjes
en legenden, waarin altijd „oerwijs-
heden" zijn vervat, worden niet alleen
verteld maar uitbundig, met veel bewe
ging en desnoods geluid, voorgedragen.
Typisch voor deze aanpak was het spel
dat de kinderen woensdag voor de ge
nodigden opvoerden.
„Het ritme is heel belangrijk", zegt de
heer W. R. Dobson, die als pedagoog
aan het Maartenhuis is verbonden. „Zo
wel de aard van de handenarbeid als
de dag- en jaarindeling, vertoont een
strak ritmisch patroon. We moeten
daarbij waken voor overdosering".
„Vreemde" gebruiken
Niet alleen in de therapie komen de
denkbeelden van Rudolf Steiner tot ui
ting. Ook bijvoorbeeld in het eten.
In het Maartenhuis worden geen aard
appelen gegeten omdat men ervan uit
gaat dat deze door de kunstmest en be
spuitingen in feite een „dood" voedsel
zijn. Inplaats daarvan wordt gierst ge
geten, een uit Zuid Afrika afkomstig
graanprodukt dat op de onbemeste
grond groeit. Het meeste brood is af
komstig van biologisch dynamische be
drijven, waar het zonder onnatuurlijke
kunstgrepen wordt vervaardigd. Het
brood komt van een bedrijf in Seroos-
kerke waar ook het benodigde (onbe
spoten) graan wordt gekweekt. Wie het
voor het eerst eet moet er wel aan
wennen. Het is stijf maar heeft inder
daad een opmerkelijke smaak. Zo zijn
er meer voorbeelden te noemen maar
met nadruk zij vermeld dat men niet
fanatiek te werk gaat. Als het in de
praktijk niet lukt antroposofisch te
eten, doet men het niet en daar zal dan
echt niemand om treuren. Overigens is
het aardig dat de antroposofische in
zichten op dat punt ook in andere
kringen gemeengoed worden. Steeds
meer mensen gaan produkten wantrou
wen waaraan giften en andere chemi
sche stoffen tepas zijn gekomen.
Geen gedrochten
In de verblijven waar de kinderen
komen vindt men geen radio- of tele
visietoestellen. Niet omdat dit instru
menten van de duivel zouden zijn, maar
eenvoudig omdat de mechanische mu
ziek on beelden niet dienstbaar zijn aan
de therapie. Als er muziek gemaakt
wordt moet het kind dat zelf doen of
zien hoe een ander -het doet anders
brengt het hem in verwarring. Hetzelf
de geldt voor de tv waar juist de kinder
programma's een ve'rstoring teweeg
brengen. „De woefs en de lamaars", de
„Fabeltjeskrant", tekenfilms e.d. tonen
allerlei gedrochten waarmee normale
kinderen zich kostelijk amuseren maar
voor een gehandicapt kind dat al moei
te heeft met het herkennen en accepte
ren van de gewone wereld, brengen ze
ongewenste emoties teweeg. Wie een
kind in het Maartenhuis een ansicht
kaart stuurt met Donald Duck, Micky
Mouse of iets dergelijks bewijst zo'n
kind bepaald geen dienst, wèl als het
werkelijkheidsgetrouwe, kleurige af
beeldingen zijn van gewone mensen,
dieren en bloemen.
Dagindeling
Als de dag begint komt het perso
neel bijeen waarbij een hunner een
spreuk reciteert. Het is klare taal die
niets met een gebed te maken heeft
maar bedoeld is als inspiratie en om
een herinnering wakker te roepen. De
volgende stap is het wekken van de
kinderen. Dat gebeurt met gezang en
beslist niet met een wekker, ratel of
zoemer. Elk kind wordt bij het wakker
worden persoonlijk met de naam aan
gesproken; aldus komt er een vorm van
herkenning en contact tot stand en
leert het zijn naam kennen wat bij
draagt aan een gevoel van eigenwaarde.
Ook het naar bed brengen lijkt een ri
tueel maar is louter functioneel. Na het
zingen van een avondlied, waarin de
stemming van de scheidende dag en de
komende rustige nacht wordt opgeroe
pen geven de kinderen elkaar een hand
en worden steeds door dezelfde persoon
naar bed gebracht met een brandende
kaars. Niet het licht wordt uitgeknipt
maar het kind laat men zelf de kaars
uitblazen, zodat het voelt dat het nacht
is en dat hij kan gaan slapen zonder
angst.
Feesten
Naast de verschillende onderdelen
van de dag worden ook de jaargetijden
meebeleefd en onderstreept. Nooit zal
in de winter een sprookje worden voor
gedragen dat in de zomer speelt en in
alle jaargetijden wordt veel gewandeld,
niet temidden van huizen en auto's
maar in de vrije» natuur. Daarbij wor
den de kinderen voortdurend op aller
lei verschijnselen attent gemaakt, de
wind, de zon, de kleurige bloemen. Om
de sfeer van de jaargetijden te beleven
worden allerlei feesten gehouden waar
naar de kinderen kunnen toeleven en
waarvoor zij veelal een spel moeten in
studeren. Gevierd worden het midzo
merfeest met als opponent kerstmis.
Voorts het Michaelfeest, Sint Maarten,
Advent, Sint Nicolaas, Driekoningen,
Palmpasen, Pasen en Pinksteren. Het
zijn allemaal hoogtepunten van het le
ven in het Maartenhuis. Het is de sfeer
waarop het aankomt. Dat geldt ook
voor de inrichting van het gebouw.
Weinig plastiek, tegels en aluminium
maar wel veel hout. Een ziekenhuis
sfeer is talboe. Daarom worden ook geen
uniformen gedragen. De kinderen moe
ten hun verzorgsters ook aan hun kle
ding herkennen zodat zij daarbij een
gewaarwording van geluk en herken
ning krijgen.
„Je moet bij deze kinderen nooit op
resultaten rekenen Je' moet helpen zon
der de voldoening daarmee iets zicht
baars teweeggebracht te hebben", zegt
de heer Dobson. „Wie zich zo instelt
komt af en toe voor verheugende ver
rassingen te staan Als een kind dat tot
dusver alleen maar rauwe kreten slaakt
je op een gegeven moment even aan
raakt met de bedoeling contact te leg
gen of zomaar „mama" zegt, dan zijn
wij in/feeststemming. En we vinden het
natuurlijk ook geweldig dat een jongen
die vijf jaar geleden alleen maar op
handen en voeten kon lopen, nu in de
hoogste boom klimt. Maar andere kin
deren vegeteren alleen maar; daarmee
bereik je niets zichtbaars maar het is
wel mogelijk hen in hun eigen afge
sloten wereld wat gelukkiger te laten
voelen. Dat is het belangrijkste".
Het in dit voorjaar genomen besluit
van het gemeentebestuur van Terschel
ling om mr. E. Winterdijk aan te stel
len als burgerraadsman, is onlangs door
Gedeputeerde Staten goedgekeurd. Vo
rige week werd een folder huis-aan-
huis verspreid met nadere inlichtingen
waar en wonneer men de heer Winter
dijk kan bereiken. De funktie van bur
gerraadsman wordt in dit schrijven ver
geleken met een wegwijzer in de dool
hof van voorschriften, regels, besluiten
en voorzieningen van onze ingewikkel
de maatschappij. De burgerraadsman is
aan niemand gebonden. Deze onafhan
kelijke positie maakt een objektieve be
handeling van de voorgelegde proble
men mogelijk. Iedereen kan zich voor
(kosteloos) advies tot de heer Winter
dijk wenden, hij zal er alle moeite voor
doen een bevredigende oplossing te vin
den en helpen zoeken naar de weg om
recht te verkrijgen.
Met de aanstelling van een burger
raadsman biedt de gemeente Terschel
ling de burgerij een service die tot nu
toe alleen aan enkele grote steden was
voorbehouden. Het cijfermateriaal van
Nijmegen, Den Haog en Amsterdam
toont duidelijk aan dat er van de dien
sten van de burgerraadsman zeer druk
gebruik wordt gemaakt. Ondanks de
aanwezigheid van voorlichtingsfoureaux
op allerlei gebied in deze grote centra
blijken velen gebruik te maken van de
kosteloze en onafhankelijke adviezen
van de burgerraadsman. Het ziet er
naar uit dat mr. Winterdijk in zijn
nieuwe functie de bevolking veel goede
diensten zal kunnen bewijzen.
Betere relatie
Een belangrijke taak van de burger
raadsman is o.m. het verbeteren van
de relatie tussen burgerij en overheid.
In Zweden kan men een beroep doen op
de „ombudsman", een boven de partijen
staande persoon met speciale bevoegd
heden.
Een burgerraadsman (zonder speciale
bevoegdheden) is bij ons Marcel van
Dam die met een grote staf medewer
kers en goede contacten in Den Haag
bezig is zich in de netten voor binnen-
en buitenlanders die op de eten of ande
re wijze tussen het machtige raderwerk
van onze ingewikkelde samenleving be
kneld raken en hiervan in zijn televi
sieprogramma „Velen met mij" mede
deling doet.
Ook voor badgasten
Mr. Winterdijk heeft zich voorgeno
men om voor het volgende zomersei
zoen ook de gasten duidelijk te attende
ren op de mogelijkheid om van zijn
diensten gebruik te maken. Zowel gas
ten als eilanders die de weg niet meer
weten in de doolhof van voorschriften,
verordeningen, sociale voorzieningen
wetten en regelingen kunnen zonder
drempelvrees bij hem aankloppen om
advies.
De heer Winterdijk is de gemeente
erkentelijk dat ze de aanstelling van
een burgerraadsman die geheel onaf
hankelijk kan adviseren, heeft mogelijk
gemaakt. Het is de bedoeling dat er na
1 jaar zal worden vastgesteld of de bur
gerraadsman als „wegwijzer" in een be
hoefte voorziet. Op grond van het aan
tal adviezen dat de heer Winterdijk al
verstrekte voor hij zijn funktie offi
cieel ter hand nam mag men wel con
cluderen dat er van zijn diensten een
ruim gebruik zal worden gemaakt.
ZATERDAG 7 NOVEMBER 1970
Afdeling Noordholland
Reiger Boys 4-Oosterend, 14.45 uur
Junioren
Oosterend-W.Meer 2, 14.45 uur
Adspiranten
HCSC d-ZDH b, 13.30 uur
Oosterend a-Cocksdorp a, 13.30 uur
Tex. Boys a^De Koog a, 15.00 uur
Texel c-Tex. Boys b, 15.00 uur
Tex. Boys c-Oosterend b, 13.45 uur
Pupillen
Afdeling A
Texel a-Texel b, 11.30 uur
Afdeling B
Texel d-Texel c, 10.30 uur
De overige pupillenwedstrijden zijn in
verband met de intocht van Sint Nico
laas uitgesteld.
ZONDAG 8 NOVEMBER 1970
4de klasse A KNVB
Limmen-Texel, 14.30 uur
(vertrek boot 13.00 uur)
Afdeling Noordholland
Tex. Boys-Purmerland, 14.30 uur
Oosterend-Graftdijk, 14.30 uur
ZDH-Dirkshorn, 14.30 uur
De Koog-Cocksdorp, 14.30 uur
Texel 2-ZAP 3, 14.30 uur
Texel 3-WGW 3, 12.15 uur
ZAP 6-ZDH 2, 14.30 uur
(vertrek boot 13.00 uur)
JVC 4-Tex. Boys 2, 14.30 uur
(vertrek boot 13.00 uur)
BKC 3-Oosterend 2, 14.30 uur
(vertrek boot 13.00 uur)
Tex. Boys 3-WGW 7, 12.15 uur
Sehagen 6-De Koog 2, 14.30 uur
(vertrek boot 13.00 uur)
Texel 5-VZV 4, 14.30 uur
WGW 8-Texel 4, 14.30 uur
(vertrek boot 13,00 uur)
Junioren
Flevo 2-ZDH, 14.30 uur
terrein DWOW
(vertrek boot 13.00 uur)
Cocksdorp-Succes 2, 14.30 uur
Adspiranten
Succes a-ZDH a, 14.30 uur
(vertrek boot 13.00 uur)
HRC g-Texel b, 10.00 uur
(vertrek boot 9.00 uur)
SAMEN REIZEN
ZiDH 2, O'end 2, ZDH jun. en ZDH adsp.
Tex. Boys 2 en De Koog 2
MEDEDELINGEN
S.V. Texel
Texel 1 gaat naar Limmen. Alweer
een zware opgaaf, maar als er gewerkt
wordt, zoals afgelopen zondag en vrou
we1 Fortuna mee werkt, dan zal het wel
gaan.
Texel 2 komt eindelijk weer eens op
het groene veld en wel thuis tegen
ZAP 3. Er moet gewonnen worden,
maar een puntenverdeling zal wel het
hoogst haalbare zijn.
Texel 3 zal proberen eten goal te ma
ken tegen WGW 3, dat de laatste tijd
mooie resultaten boekt. Een goede gele
genheid voor het derde het moreel wat
op te vijzelen, als ze weten te winnen.
Het vierde speelt uit tegen WGW 8
en wint hopelijk na de vergissing van
zondag j.l.
Texel 5 speelt thuis tegen VZV 4, dat
in de middenmoot staat. Eén puntje is
toch altijd mogelijk.
Adspiranten b gaat naar het sterke
HRC g, Texel a is vrij en c speelt tegen
Tex. Boys b. Twee gelijke spelen lijkt
ons hier een haalbaar resultaat.
F.S.
Tex. Boys
Dit weekend weer een volledig com
petitieprogramma. Zondag op eigen ter
rein om 12.15 uur het derde tegen
WGW 7 en om half drie het eerste te
gen Purmerland.
Terreindienst: J. Zoetelief en Hank
Witte (zaterdag vóór half twee s.v.p.)
Het tweede gaat met de boot van
1 uur naar JVC 4.
Zaterdag zijn er voor de adspiranten
a en b goede mogelijkheden voor winst.
Als er maar gescoord wordt. Adspiran
ten a thuis tegen De Koog a en b uit te
gen Texel c. De adspiranten c zullen het
op eigen terrein wel weer moeilijk krij
gen tegen Oosterend b. Evengoed door
gaan natuurlijk. Succes allemaal.
De aanvangstijd van de training in
de sporthal vrijdag 8 uur. W.
Z.DJL
Het eerste speelt thuis tegen Dirks-
horn. Dirkshorn staat met 0 punten on
deraan, de punten moeten dus te beha
len zijn, maar onderschat je tegenstan
der niet, want anders loopt het niet
goed af.
ZDH 2 gaat naar ZAP 6, de eerste
overwinning buiten Den Hoorn moet nog
komen. Gaat het zondag gebeuren? We
rekenen er op.
De» junioren spelen op het DWOW-
terrein tegen Flevo 2, een puntenverde
ling is het minste waar we het op hou
den.
Adspiranten a gaat naar Succes a.
Veel succes bij Succes jongens, thuis is
gewonnen dus kan het nu ook.
Adspiranten b spelen zaterdag uit te
gen HCSC d. Een tegenstander die
waarschijnlijk wel te sterk zal zijn.
Maar door vanuit de verdediging met
snelle uitvallen te spelen is er mis
schien 1 punt te behalen.
De pupillen zijn vrij, i.v.m. de intocht
van Sinterklaas. De P.