rt
■F')
oorpagma
Plantinga
Friesch Rood
n
fogmaals: wij kers en biij vers
SMIDJE VERHOLEN EN DE RARE ALCHIMIST
7,
ANDBOUW en VEETEELT Z
rdappelbewaarplaats nam
koelruimte in gebruik
Kerstmaaltijd oud-leerlingen Nu bestrijding van kweek
(J
Onderhoud van drains
VERHAAL UIT DE KRANTENWERELD
Tweede blad Texelse Courant, dinsdag 1 december 1970
jbriek voor
Oittici' rt-iluKlir
ons artikel over de wijkers en blij-
|s vertelden we, dat we bij de beoor-
ng van een bepaald gedeelte van
eiland tot de conclusie waren ge
ien, dat van de 44 landbouwbedrij-
die er op dit moment waren over
|tot 15 jaar er 16 verdwenen zouden
Dit verdwijnen was vooral 'het ge-
van het niet aanwezig zijn van een
olger op bedrijven, waar de onder
ier op dit moment 50 jaar of ouder
Leeftijd ondernemers
ran de 16 ondernemers, die over 10
15 jaar vrij zeker als boer verdwe-
zullen zijn walen de leeftijden als
gt:
1 ondernemer 51 jaar
1 ondernemer 54 jaar
4 ondernemers 55 jaar
1 ondernemer 56 jaar
2 ondernemers 60 jaar
1 ondernemer 62 jaar
1 ondernemer 63 jaar
1 ondernemer 64 jaar
linds enige tijd kunnen telers van
taardappelen bij de Coop. Aardap-
bewaarplaats „Texel" hun produk-
opslaan in een koelruimte, met een
i stante temperatuur van 2° C.
yrheen leverde het bewaren van
dappelen wel eens problemen op;
konden niet tevoren gesorteerd wor-
i, met het oog op gevaar voor sprui-.
In de koelruimte (waarin onge-
fi 450 ton opgeslagen kan worden)
rden ze na gesorteerd te zijn, gepal
eerd opgestapeld. Daar steeds meer
emers hun bestellingen liever pas
het voorjaar afgeleverd zien, voor
men met deze uitbreiding in de
ioette van vele telers. In voorgaan-
jaren werden soms partijen poot-
dappelen opgeslagen bij de V.T.N.
•renigde Telers Noordholland) in
)rd-Scharwoude. Dit was een tame-
kostbare zaak.
riet alleen in financieel opzicht biedt
koelhouden op Texel voordelen;
ir het vooraf sorteren wordt veel ar-
d bespaard, en kan men vlugger le
en.
Dieselmotor
lanvankelijk was het de bedoeling
koelinstallatie aan te sluiten op een
ctromotor, maar voor de aanleg hier-
bleek de elektriciteitskabel te licht,
zouden zoveel kosten moeten worden
laakt, dat men besloot een (20 pk)
selmotor te gebruiken. Deze werd
everd en geïnstalleerd door de Cebe-
De koelinstallatie werd door Zephyr
el- en Luchttechniek N.V. uit Zoe-
neer aangebracht.
roor deze koelruimte werd een ge-
lte von de bestaande aardappelbe-
irplaats aan de Meiertboonsbosweg
eschut. Het timmerwerk werd ver-
ït door Fa. Blom (Oudeschild). Voor
aanleg van elektriciteit tekende C.
lin. Daar de ruimte slechts van sep-
ber tot mei voor aardappelen ge
likt wordt, denkt men ook aan ande-
rodukten. Eventueel zouden groente
it of bloembollen kunnen worden op
lagen.
foor partijen die niet zo lang blijven
;en zal men nog het oude buiten-
htkoelsysteem blijven gebruiken.
1 ondernemer 67 jaar
2 ondernemers 68 jaar
1 ondernemer 70 jaar
De oppervlakte
Zoals in het vorige artikel al werd
verteld kan hier zeker niet gesproken
worden van uitsluitend kleine bedrij
ven. Ook dit punt is nog wat verder
uitgediept. We komen dan tot het vol
gende overzicht.
2 bedrijven kleiner dan 10 ha
5 bedrijven van 10 tot 15 ha
3 bedrijven van 15 tot 20 ha
4 bedrijven van 20 tot 25 ha
2 bedrijven groter dan 25 ha
Gaan we de gemiddelde grootte van
deze bedrijven bekijken, dan komen we
tot een oppervlakte van plm. 18 ha.
Daarmee zitten we op de gemiddelde
grootte van de bedrijven in het zg. „ou
de Texel".
De „blijvende" bedrijven
We hebben ook de bedrijven van de
zg. „blijvers" nog wat nader bekeken.
In de eerste plaats op een wat verdere
toekomst. We komen dan tot de conclu
sie, dat er ook onder de zg. 28 „blij
vers" nog diverse bedrijven zijn, waar
een vraagteken moet worden gezet ach
ter de mogelijkheid om in de wat ver
dere toekomst het bedrijf voort te zet
ten. Er zitten nl. ook hier nog heel wat
ondernemers onder, die tussen 40 en 50
jaar zijn en waar het er nog niet naar
uitziet, dat er een opvolger zal ver
schijnen.
Dit feit moet vooral in rekening wor
den gebracht als de vraag wordt ge
steld welke van de 28 bedrijven de ani
mo zullen hebben en ook financieel in
staat zullen zijn om de vrijkomende
grond door aankoop in gebruik te ne
men. Het is wel zeer twijfelachtig of
ondernemers, die de leeftijd van 40 jaar
al gepasseerd zijn en waar het er niet
naar uitziet, dat er nog een opvolger
zal komen er veel voor zullen voelen
om nog grond te gaan aankopen voor
bedrijfsvergroting.
Een selectie van de blijvers
Na een serieuze beoordeling van de
28 „blijvende" bedrijven meenden we
de conclusie te moeten trekken, dat er
van deze bedrijven maar een tiental
zullen zijn, die werkelijk behoefte voe
len aan vergroting van hun bedrijf. Bij
deze selectie is vooral gelet op de in
stelling van de boeren of het aanwezig
zijn van een opvolger, die eveneens de
instelling heeft om in de toekomst boer
te zijn. Ik ben mij er goed van bewust,
dat zo'n beoordeling door één persoon
een wat smalle basis is en ik zou me
kunnen voorstellen, dat er lezers zijn,
die vinden, dat de redakteur van deze
rubriek niet bevoegd is om over deze
zaken een oordeel te geven.
Zal dit tiental echte „blijvers" dn
staat zijn om de vrijkomende grond in
e'en periode van de eerste tien of vijf
tien jaar over te nemen? In ons vorige
artikel hebben we al een vraagteken
gezet.
Als de omstandigheden voor wat de
prijs van de grond, de financieringsmo
gelijkheden en de prijs van de produk-
ten betreft niet veranderen moet dit
wel heel sterk worden betwijfeld. We
moeten daarbij nl. niet vergeten, dat
aankoop van grond altijd gepaard gaat
met verdere investeringen. De aange
kochte grond zal „bevolkt" moeten
worden. We kunnen daarvoor wel
ƒ2500,per bunder rekenen. In diverse
gevallen zal het nodig zijn de werktui
geninventaris uit te breiden.
En verder zal het vrijwel altijd no
dig zijn om de bedrijfsgebouwen uit te
breiden. Als de aangekochte grond voor
het grootste deel „bevolkt" wordt met
melkvee moet ook hiervoor wel een be
drag van ƒ2.000,per hectare worden
De oud-leerlingenvereniging van de
landbouwschool organiseert een kerst
maaltijd die op vrijdag 18 december zal
worden gehouden in de school. Het
bestuur moet zeer tijdig de nodige toe
bereidselen treffen en het is daarom
nodig dat men vóór 11 december weet
op hoeveel aanzittenden kan worden
gerekend. Verwacht wordt dat de leden
ieder een metgezellin zullen meebren
gen. Ook oud-leerlingen van de huis
houdschool zijn welkom. Opgave, vóór
de genoemde datum, bij de heer C. P.
Laan, Kogerstraat 21.
gerekend. Al met al komt dus naast de
aankoop van de grond nog een investe
ring van ƒ4.000,tot ƒ5.000,per
bunder. Zullen deze tien bedrijven dit
kunnen volbrengen
Een gesprek
Dezer dagen had ik een gesprek met
een tweetal boeren, die zonder dat zij
dit wisten tot het tiental behoorden,
waarvan ik de verwachting had, dat zij
echte blijvers zijn.
In dit gesprek viel het mij op, dat on
ze zienswijze volledig dezelfde was. Ook
zij hadden heel goed door, dat er in de
komende 10 tot 15 jaar m hun omge
ving veel zou veranderen en zij waren
daar ook mee bezig geweest.
Bij de vraag waar de grond van de
,ywijkers" terecht zou moeten komen
waren ze op dezelfde moeilijkheid ge
stuit als de redakteur van deze rubriek,
nl. de mogelijkheid van financiering
van grond, „bevolking" en uitbreiding
van de gebouwen.
Het komt me voor, dat de aandacht
van de landbouworganisaties in de ko
mende jaren vooral gericht zal moeten
zijn op de financieringsmogelijkheden
van de bedrijven, die zullen blijven be
horen tot een zeker sterk in aantal ver
minderd aantal landbouwbedrijven.
mi
94. „Nu moet ik weer gaan, waarde
De Wael", zei de heer met sigaar, hoed
en bril. „Doch wat ik zeggen wou, wat
is dat toch voor waardeloze rommel, die
uw mannen bezig zijn buiten op een
hoop te gooien?"
„Wansmakelijke lorren en vodden",
antwoordde mr. De Wael van Nimwee-
ghen. „Allemaal kitsch, die goed is voor
de gemeentereiniging. Maar die willen
het niet rrieenemen, want ze zeggen, dat
het veel te veel is".
.^Misschien kan ik u helpen", zei si
gaarmans. „Ik heb buiten toevallig een
grote vrachtwagen staan. Die laden we
vol en dan rij ik ermee naar mijn bui
tenhuis. Daar heb ik een poel, een
broeinest van muskieten, die nodig ge
dempt moet worden. We smijten het
zaakje er in, een meter zand er over en
klaas is kees. Jij bent de1 rommel kwijt
en mijn poel is gedempt".
„Een fijn idee", vond mr. De Wael
van Nimweeghen en samen met sigaar
mans liep hij de kamer uit. Knarsetan
dend kwam smidje Verholen nu achter
de antieke kast vandaan. „Nou begrijp
ik waarom de bende van de Zwarte
Kludde iedereen met dat rare stofje
van zijn zinnen berooft", gromde hij.
„Het gevolg is, dat ieder museum zijn
mooiste spulletjes op de mesthoop gooit
en vervangt door waardeloze moderne
rommel! Sigaarmans neemt alles dan
mee, zogenaamd om er zijn poel mee te
dempen! Ja ja, maar hij smokkelt al
dat mooie goed natuurlijk naar het bui
tenland om het met een dikke winst te
verkopen. Vervolgens koopt hij van on
gewassen kunstenaars hun onbegrepen
rommel op en dat levert hij aan de zo
juist leeggesmeten musea! Dat is dan
zoet winstje nummero twee! Jonge,
jonge, jonge, ik moet zo snel mogelijk
een eind maken aan die zwendelpraktij-
ken!"
Smidje Verholen wond zich ver
schrikkelijk op en omdat er niemand
anders aanwezig was om zijn woede op
te koelen moest de godin van Anne
Pier Beitel het ontgelden. Met een ge
weldige schop trapte hij haar tegen het
vloerkleed en gromde: „Ziezo, koester
jij 'je wijsgerige gedachten nu maar
verder op het kleed van mr. De Wael!"
(wordt vervolgd)
Er zijn nog steeds landbouwers, die
het plan voor een chemische bestrijding
van kweek niet hebben uitgevoerd. In
het zicht van december wordt het voor
percelen, waar het volgend voorjaar 'n
graangewas of eventueel gras moet
worden gezaaid de hoogste tijd. We
moeten hier niets toegeven op de ter
mijn van 3 maanden, die als tijd tussen
de bespuiting en het zaaien is gesteld.
Voor aardappelen kan het iets meer
lijden en voor gewassen als bieten en
knolzaad is er zelfs een mogelijkheid
voor een voorjaarsbespuiting.
Voor de percelen, die nu al of bin
nenkort op wintervoor worden geploegd
kan de bespuiting het beste over de
wintervoor gebeuren. Voor percelen, die
pas in de loop van de winter of het
voorjaar worden geploegd moet de be
spuiting vóór het ploegen gebeuren.
Men móet er echter wel rekening mee
houden, dat bespuiting over zwarte
grond, d.w.z. een grond, die kort te vo
ren is bewerkt de aangewezen methode
is.
We zijn van mening, dat voor veel
bedrijven een plaatselijke bespuiting
nodig is. We denken hierbij aan sloot-
en greppelkanten, of plekken, waar
door wateroverlast de kweek de kans
heeft gekregen om uit te breiden.
Door het verspuiten van 75 kg TCA,
of het strooien van 80 - 90 kg gekorrel
de TCA krijgt u een zeer goede bestrij
ding van kweek.
Aan de ontwatering van de grond
zijn de laatste weken weer hoge eisen
gesteld. Op diverse plaatsen kost het na
de overmatige regenval van de afgelo
pen weken de grootste moeite om de
laatste gewassen van het veld te krij
gen.
We willen niet beweren, dat die
moeite er alleen is op bedrijven, waar
de ontwatering te wensen overlaat. In
natte perioden ontstaat ook op bedrij
ven, waar de ontwatering in orde is,
stagnatie in het werk.
We zijn er wel van overtuigd, dat de
wateroverlast op bedrijven, waar sloten,
drains en greppels goed zijn, veel eer
der opgeheven is dan op bedrijven,
waar onderhoud van sloten, drains en
greppels wordt verwaarloosd.
Het is wel zeker, dat speciaal het on
derhoud van drains op veel bedrijven
nog te wensen overlaat. Misschien moet
ik zelfs zeggen, dat men er op veel be
drijven nog nooit over gedacht heeft om
dit te doen.
Uit ervaring weten we, dat dit on
derhoud zeer belangrijk is en vrijwel
altijd een duidelijk reslutaat geeft. Als
u er zelf, eventueel met hulp van een
buurman, dfe tijd voor kan vinden, dan
kan als het onderhoud niet te veel ver
waarloosd is het eenvoudige doorragen
met een plastic „slang" de oplossing al
brengen. Als u er geen kans voor ziet
om de tijd voor dit werk vrij te maken,
of in gevallen, waarin het onderhoud
verwaarloosd is, is het doorspuiten van
de drainreeksen door een loonwerken
de oplossing.
Het verschil tussen goed en slecht
ontwaterde grond kan in het voorjaar
zo groot zijn, dat in het ene geval 10 -
14 dagen eerder op en in de grond kan
worden gewerkt dan in het andere ge
val Wat dit zowel voor ,grasland als
bouwland betekent weet iedere boer,
die al wat langer meeloopt heel goed.
i, „Meneer", zei hij stroef, „een man,
algemeen geacht is, die ontzaglijk
4 goed werk gedaan heeft, en nóg
kunnen doen, wordt overmorgen
;raven, omdat een andere man, die
fen de kastelein voordeel bezorgde,
dadig in een auto ging zitten en
n doodreed. Zó staan voor mij de za-
als u het weten wilt. En dat be
lt ook de wijze, waarop ik deze zaak
mijn krant behandel. Verder geloof
niet, dat wij nog iets met elkaar te
preken hebben.mijn tijd is zéér
et".
lij stond op en opende de deur. Ook
bezoeker rees langzaam op.
Jullie verbeelden jezelf dat je mach-
wat in de melk te brokkelen hebt",
hij nijdig, „je loopt naast je schoe-
van inbeelding, jullie krantenvolk.
t de dooien kun je niet huizen, maar
t de levenden kun je nog wat doen.
jn, ik zal d'r geen woorden meer
vuil maken, ik heb m'n best ge
in". En zonder een groet verdween
ht bezoek droeg er niet weinig toe
dat Bernard van Basten zijn plaats
i de schandpaal van De Avondpost
eg....
irg
HOOFDSTUK III
i.Het zou jezèlf eens overkomen"
lark Weeda was prettig verrast, toen
die avond „even oplopend" bij zijn
f, Mies thuis trof. De verhouding
»en Van Dooren en zijn chef-redak
teur was, ondonks het verschil in leef
tijd en in positie, zo vriendschappelijk,
dat Mark als vriend des huizes kon
worden beschouwd. En omdat hij maar
eenzaam op kamers woonde, en me
vrouw Van Dooren een groot moeder
lijk hart had, maakte hij graag van de
gelegenheid gebruik, bij het grote huis
op de Vest aan te bellen.
Hij had deze avond een vergadering
„verslagen" en al spoedig in de gaten
gehad, dat hij met de pauze gerust
naar huis kon gaan. Wat gezegd moest
worden, was gezegd en hoe de bestuurs
verkiezing was afgelopen, dat zou hij
morgen wel van een van z'n zetters
horen die hij (gelukkig) in de zaal ont
dekt had.
Mies was net verdiept in de Avond
post.
„Zo zo", zei ze, hem vriendschappe
lijk de hand drukkend, „daar hebben
we kruisvaarder nummer twee".
„Je zoudt me een groot genoegen
doen", zei haar vader stijfjes, „door
van dit onderwerp af te stappen. We
wéten nu wel dat je er anders over
denkt. Je studeert", voegde hij er pla
gend aan toe, „nu eenmaal rechten, en
dat geeft je het recht er een afwijken
de mening op na te houden".
Mark ging zitten en keek naar Mies.
Ze staarde spottend terug, haar bril-
leglazen vonkend in het licht van de
lamp. Ze zat altijd zo strijdbaar recht
op, bedacht hij., en ze vond altijd de
juiste houdmg. Hetzij ze liep, hetzij
ze zat, ze was elegant en ze had stijl.
Dat was belangrijker, vond Mark, dan
filmschoonheid.
„Je bent dus niet onder de indruk
van ons heilig vuur" schertste hij. Met
Mies moest je nooit serieus beginnen,
de ernst ging altijd onder plagerijen en
geestigheid verscholen.
„Natuurlijk wel" zei ze vergoelijkend
„Paps en jij menen het, dat merk ik
wel. En ik kan he»t me ook best be
grijpen, ik kan het zelfs, tot op zekere
hoogte, billijken".
„Kijk eens aan" zei haar moeder „nu
mannen, dan kunnen jullie een tikje
rustiger gaan slapen".
wDie zekere hoogte is zeker nét, tot
waar ons intelligentiepeil reikt" veron
derstelde Mark lachend „op je ver
dere vlucht zullen wij je wel niet kun
nen volgen".
,Jk zal m'n best doen" pareerde Mies
„om het je duidelijk te maken, maar
ja.
,Van een koe kun je niet meer ver
langen dan rundvlees" vulde Mark aan
en lachte dankbaar op naar de gast
vrouw die hem een kop geurige koffie
reikte.
„Zelfkennis is het (begin van alle
kennis" stelde met een ernstig gezicht
Mies vast. „En als jij begint jezelf te
vergelijken met een koe, wellicht wordt
je dan nog wel eens een mens".
„Kinderen!" vermaande mevrouw
Van Dooren. Zoals die twee altijd met
elkaar zaten te bekvechten! En die
Mies.een meisje moest niet zo bij
dehand zijn, de meeste mannen hielden
daar niet van. Straks was ze een oude
blauwkous vóór ze het wist. Mevrouw
Van Dooren had ouderwetse opvattin
gen. Het kon haar heel niet bekoren,
haar Mies straks in de krant te zien
staan als presidente van de Vereniging
van Staatsburgeressen of zoiets, ze zou
véél liever de foto's zien van kleinkin
deren, kinderen van Mies en.
Ja, van wie? Mark Weeda? Haar
scherp oog had gemeend te ontdekken
dat Mark anders werd, wanneer Mies
in de kamer was. Nu, Mies kon min
der, al had hij dan ook geen geld. Dat
maakte voor haar niets uit, en voor
haar man, wist ze, ook niet. Maar het
was tussen Mark en Mies altijd vech
ten. Enfin, je moest je als moeder voor
al niet met zulke dingen bemoeien.
zó wijs was ze wel. En al sprak ze dan
nu een vermanend woord, dat deed ze
eigenlijk automatisch. Ze trokken er
zich toch niets van aan
Dat deden ze ook inderdaad niet.
„Zou je misschien de goedheid wil
len hebben" verzocht Mark met zijn ne
derigste stem „te trachten in mijn week
brein iets te pompen van je eigen hoog
verheven inzicht?"
„Nou moet je niet gemeen worden"
lachte Mies. „Nee Mark, alle gekheid
op een stokje, maar alles in aanmer
king genomen, vind ik aan die veilig-
verkeerskruistocht van jou en van
Zoete bessenjenever
K. Plantinga Zoon. Bolsward. Anno 1870.
paps 'n heel gevaarlijke kant.als
ik dat als juriste bekijk".
„Juridisch studente" rectificeerde
haar vader nuchter.
„Over twee maanden ben ik zover"
gaf ze terug „dan doe ik m'n doctoraal.
Enfin, u hebt gelijk als u probeert, ook
mij nederigheid te leren. Luister es
Mark, dat geval met die goeie lieve
dokter Haersma heeft jullie natuurlijk
zeer getroffen.mij óók hoor.
maar juist daarom.heb je je niet 'n
beetje te veel door je sentiment laten
leiden?"
„Hier spreekt het nuchter intellect,
de koele, scherp-peilende jurist" decla
meerde Mark.
„Spot er nou es niet mee" ze werd
een beetje kribbig en Mark merkte met
genoegen dat ze toch met zo héél goed
tegen plagen kon. „Kijk es, die man,
die Van Basten, is mis. En die wordt
gestraft. Door wie?"
„Door de rechter" antwoordde Mark
prompt.
„Pardon" zei ze „éérst door jullie.
Onverhoord, zonder vorm van proces.
Vóór die man voor zijn rechters ver
schijnt is hij al gevonnist, staat hij aan
de schandpaal. Of wou je dat geen straf
noemen? En met naam en toenaam nog
wel. Die kan z'n matjes wel oprollen".
„Z'n automat zéker" glimlachte Mark
„En dat is juist de bedoeling" voeg
de Van Dooren er aantoe. „Zulke men
sen horen niet op de weg".
„Maar daar blijft het niet bij" be
toogde Mies „daar kan de rechter voor
zorgen. Deze man staat hier afgeschil
derd als een wegpiraat.
„Dat is-ie toch?"
„Als een dronkelap".
„Hij was volkomen kachel".
„Als de moordenaar van die goeie
dokter Haermsma".
„Wat is-tie anders?"
„Maar dat hebben jullie niet uit te
maken!" Mark zag dat Mies echt kwaad
werd, en genoot. Prachtig zag ze er uit
zo! Zo'n vrouw.... zo'n vrouw moest
hij hebben!