^apitaalslasten zullen zeker nog
met een miljoen moeten stijgen
De IJsberg
CJ
B EN W PRESENTEREN BELEIDSNOTA 1072
Ruimte voor ontwikkelingen
die landschap niet aantasten
NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK
Een bank
die je helpt groot te worden
99
e rerhaal uit het soldatenleven door L. van Schooten
19
Tweede blad Texelse Courant, vrijdag 10 december 1971
„Wederom dient voorop te staan dat bewoners en gasten zich in vrijheid
noeten kunnen ontplooien in en buiten werktijd zonder elkaar te hin-
eren", aldus geven B en W de basis aan waarop zij hun beleid voor 1972
rondvesten. De bij de gemeentebegroting behorende beleidsnota, waarin dit
ar iitgangspunt nader is uitgewerkt, draagt, evenals vorig jaar, een schematisch
arakter en is in het begin van deze week aan de raadsleden toegezonden,
ie het stuk gelijk met de gemeentebegroting 1972 zullen behandelen. Om te
oldoen aan het gestelde in het uitgangspunt is het nodig, dat Texel het „eigen
ezicht" behoudt, het karakteristieke van landschap en bebouwing. Verder
erdt het behoud van een aantrekkelijk milieu op en buiten Texel nodig geacht
ilsmede evenwicht tussen centrum en buitendorpen, zodat beiden voor hun
aak berekend zijn. Ruim baan moet er zijn voor allerlei ontwikkelingen, waar
mogelijk is zonder wezenlijke aantasting van landschap en milieu. Nodig
een duidelijk en doeltreffend wegen- en verkeersplan, goede openbare
ioorzieningen en het scheppen van voorwaarden voor het behoud van veel
zijdige werkgelegenheid in een gezond bedrijfsleven met een klimaat van
amenwerking en gastvrijheid. Nodig is ook het scheppen van toekomstkansen
oor de jeugd en jongeren door middel van onderwijs, jeugdwerk en vormings
werk. En tenslotte: het bevorderen van verantwoorde activiteit van al degenen
lie door leeftijd of gebreken belemmeringen ondervinden.
tor
woonkernen,
gedeelten).
behoudens aangewezen
B en W geven een opsomming van de
ilannen, die in het kader van dit beleid
im uitvoering vragen. De tien daarop
etrekking hebbende hoofdstukken ne-
aen wij hieronder letterlijk over
Ruimtelijke ordening.
spoedig voltooien van
de resterende meest urgente plannen,
t.w. Den Burg-noordwest, De Cocks-
dorp, De Koog, Oost, Oudeschild-
dorp en De Waal (hoorzittingen in
Oudeschild en De Waal; vooroverleg
betreffende Oudeschild met visserij,
nijverheid, watersport en landschaps-
zorg)
plannen voor de beschermde dorps
gezichten Den Hoorn en Oosterend
(toelichting tijdens hoorzittingen in
beide dorpen)
plannen voor 't Horntje, Midden-
Eierland en Zuid-Eierland (hoorzit
tingen ter plaatse)
spoedig voltooien van plan-buiten
gebied
vooroverleg over schetsontwerp met
Waterschap en organisaties (agrarisch
bedrijf, middenstand, recreatiebedrijf
en landschapszorg); tevens toelich
ting van voorontwerp in openbare
hoorzittingen.
spoedig voltooien van plannen Ever-
stekoog-Gerritsland, „Maas c.s." en
Natuur-recreatiecentrum (Texels
Museum);
zodra mogelijk standpunt bepalen
over ontwerp-recreatie-basisplan, na
rapport, veelzijdig vooroverleg en
hoorzittingen;
zodra mogelijk standpunt bepalen
over functie en situering van de mid
denstand, met name in verband met
het centrum van Den Burg, na rap
port, vooroverleg en hoorzittingen;
voorbereiding van structuurplan en
verkeersplan voor Den Burg, mede
in verband met sanering van cen
trum;
voorbereiding van structuurplan
Texel, mede op grond van gegevens
uit volkstelling 1971.
Milieu-hygiëne.
zodra mogelijk standpunt bepalen
over centraal rioleringsstelsel (om
vang, graad van zuivering) en over
plaats en wijze van lezing benevens
financiering en fasering. Na rapport
van MABEG en advies van RIZA.
b. in afwachting van centraal riole
ringsstelsel voortgaan met Pasveer-
installaties en deel-pers-combinaties,
met name voor De Waal, Oost, 't
Horntje, Grensweg, Krim en Slufter-
oord e.a.
c. voorkomen en beperken van hinder,
met name
verbetering van afvoer en storting
van straat- en huisvuil;
bedachtzaam gebruik van agressieve
stoffen (wasmiddelen, bestrijdings
middelen, olieresten, zout);
voorkomen van geluidshinder door
middel van situering, isolatie (in wo
ningen en andere gebouwen) en wet
telijke maatregelen (Hinderwet en
Algem. Politieverordening);
beïnvloeding van het gedrag.
d. tijdig en aktief reageren op ontwik
kelingen en plannen buiten Texel
(b.v. „smeerpijpen", olieboringen,
vliegtuigroutes, Balgzandplan),
Volkshuisvesting.
a. bestrijding van woningnood door
medewerken aan woningwetbouw
(voor gezinnen, alleenstaanden en
bejaarden) en bouw van premie-
huurwoningen;
medewerken aan koopwoning, ook
mogelijk maken van experimenten
(b.v. koopwoningen met indeling-
varianten naar keus van koper, doe-
het-zelf-woningen) eventueel door
middel van prijsvraag;
handhaving van woonruimte-verde
ling en bevordering van permanente
bewoning na verkoop, zolang de wo
ningbehoefte (blijkens onderzoek en
prognose) daartoe noopt;
bevordering van doorstroming door
middel van bijdragen uit het door
stromingsfonds, in samenwerking
met het hierboven genoemde
b. onderzoek van woningsituaties en
woonwensen door middel van en
quêtes, overleg en hoorzitting;
c. verbeteren van woonkwaliteit (pre
mie voor woningverbetering, krot
opruiming, voorbereiding van sane
ring);
d. aandacht voor de wijk als geheel (be
planting, wandel-, zit- en speelgele-
genheid; tweede woningen weren uit
Openbare voorzieningen.
a. spoedig voltooien van TEM-centrale
en waterfabriek en tijdig regelen van
beheer en bevoegdheden;
b. met kracht streven naar vastelands-
tarieven voor drinkwater en elektri
citeit in de ruimste zin;
c. bevorderen van goed openbaar bus
vervoer als dienstverlening t.b.v. in
woners en gasten (met name ook
minder draagkrachtigen) tevens ter
beperking van de verkeersdruk;
d. bevorderen van aansluiting op het
aardgasnet;
e. medewerken voor verbetering van
het vliegveld (ontwatering en bevei
liging);
Onderwijs.
a. bevordering van scholenbouw (diver
se uitbreidingen; bespoediging bouw
plan rijksscholengemeenschap),
b. steun voor bijscholing experimenten
en nieuwe methoden (zodanig dat
kleine scholen hetzelfde peil kunnen
bereiken als grote scholen);
c. bevordering van contact en juiste
aansluiting tussen kleuter-, basis- en
voortgezet onderwijs (zowel per
plaats als streeksgewijs);
d. met name opbouwend kritische aan
dacht voor speelleerklas, schoolkeu
ze-onderzoek, samenspraak op vak
gebied, coördinatie van toelatings
commissies en samenwerking bij het
benoemen van vakonderwijzers;
e. bestudering van de vraag of voor
Texel het vormen van (of aansluiten
bij) een schoolpsychologische dienst
wenselijk en mogelijk is,
f. steun voor het behouden, c.q. vesti
gen van inrichtingen voor voortgezet
onderwijs, hoger beroepsonderwijs en
andere opleidingen in de Kop van
Noord-Holland.
Sociaal-cultureel werk
a. bevorderen van ontmoeting en hulp;
met name
steun voor vestiging van een dorps
huis in De Cocksdorp en vergroting
van het dorpshuis in De Waal;
verbetering van de huisvesting van
het verenigingsleven (b.v. muziek
school, jeugdclubs, vormingswerk,
bibliotheek);
verbetering van het subsidiestelsel
(onderzoek is gaande)
b. bevorderen van werkelijke ontspan
ning door middel van
een goed geleid zomerprogramma;
vergroting van mogelijkheden en op
heffing van belemmeringen (extra
boot, oppasdienst) in het wintersei
zoen.
c. bevorderen van een veelzijdig en ge
spreid pakket van bezienswaardig
heden (Oudheidkamer, Texels Mu
seum, Wagenmuseum, Scheepvaart
museum, Miniatuur-Texel, molens);
d. fondsvorming tot behoud van histo
rische waarden (tuinwallen, schapen
boeten, monumenten) met steun van
rijk en provincie;
e. steun voor natuurbehoud; met name:
bevorderen van belangstelling voor
en passend gedrag jegens plant en
dier.
Maatschappelijke zorg.
a. medewerken tot de bouw van een
verpleeghuis en uitbreiding van
„Irene" in samenwerking met de
stichting „Samen Eén" (een samen
vattende rapportering van de inge
stelde studiecommissie is toegezon
den);
b. steun voor open bejaardenwerk
(overleg is gaande);
c. vorming van een Raad voor het Wel
zijnswerk;
d. uitbreiding van De Bolder (plannen
ingediend);
e. medewerking voor de stichting van
een gezinsvervangend tehuis;
f. bevordering van vormingswerk en
nazorg.
Bedrijfsleven.
a. reserveren van terreinen voor win
kelbebouwing en (afzonderlijk voor
ambacht en kleine schone nijverheid
(met name nabij de haven van Oude
schild);
b. bevorderen van parkeergelegenheid
in de nabijheid van winkelstraten
voor voetgangers;
c. steun voor de visserij en voor het
behoud van Waddenzee en Noordzee
als visserijgebieden van goede kwali
teit;
d. verruiming van de bestaande haven-
akkommodaties;
e. bestudering van de mogelijkheden op
Texel in verband met mosselcultuur.
Recreatie.
a. nieuwe recreatiegebieden niet ont
sluiten voordat basisvoorzieningen
(riolering, water, elektriciteit, groen-
singels) aanwezig althans verzekerd
zijn;
b. bevordering van seizoenverlenging
en winterrecreatie;
c. steun van gebundelde activiteit ter
voorkoming van grondspeculatie en
ter bevordering van tijdig investeren
voor centrale voorzieningen;
d. bevorderen van blijvend terreinbe
heer en tegengaan van versnippering;
e. bevorderen van vroegtijdige bebos
sing;
f. zorgvuldig spreiden van recreatie
steunpunten langs Noordzee- en
Waddenkust met behoud van land
schappelijke waarden en met vermij
ding van waterverontreiniging;
g. verbetering van de strandexploitatie,
met name wat betreft beveiliging en
reiniging (taakverdeling en billijk
verdelen van lasten).
Bestuur en personeel.
a. bevorderen van duidelijke verbin
dingslijnen lussen beleid (b en w.) en
uitvoering (apparaat) met afbakening
van bevoegdheden (portefeuillever
deling; aanwijzing van verantwoor
delijke afdelingen en diensten) en een
doelmatig stelsel van delegaties (in
samenhang met informatieregels);
b. geleidelijk aanpassen van de perso-
neelsopbouw aan huidige en toekom
stige eisen;
c. bevorderen van een salaris- en ran
genstelsel, dat overeenstemt met om
vang en gewicht der gemeentelijke
taken (opclassificatie
d. bewust nastreven van efficiëntie in
het beheer (opdat met de beschikbare
middelen maximaal effect wordt be
reikt);
e deskundigheid van inwoners gebrui
ken via commissiewerk.
Aan het slot van de nota wijzen B. en
W. op het investeringsplan voor de ja
ren 1972 tot en met 1976 dat een totaal
van 20 miljoen aangeeft, nog afgezien
van de nog niet goedgekeurde ramingen
(totaal 6,5 miljoen) in de begroting
12971. Verschillende belangrijke onder
werpen in dit investeringsplan zijn zon
der bedrag (promemorie) opgenomen,
zoals de uitbreiding van Irene, de aan
leg van het aardgasnet, de stichting van
een overdekt zwembad en het verbete
ren van de havenakkommodatie te Ou
deschild alsmede diverse recreatieve
projecten zoals Everstekoog-Gerrits-
land, De Koog en Oostkust. De aanleg
van een centraal rioleringsstelsel wordt
zelfs geheel niet genoemd. „Men heeft
weinig fantasie nodig om vast te stellen,
dat de kapitaalslasten in de komende
vijf jaar zeker met één miljoen gulden
zullen moeten stijgen", aldus B. en W.,
die van mening zijn dat als men dat niet
zou doen, de gemeente Texel bij het
vervullen van haar taken tekort zou
schieten. „Het zal zaak zijn de ontwik
keling nauwlettend te volgen en de ge
meentelijke inkomsten tijdig te verster
ken. Wij blijven van oordeel dat de
gemeente daarbij aanspraak mag ma
ken op een extra uitkering uit het ge
meentefonds ter tegemoetkoming in de
recreatieve uitgaven".
K2S9
„Waar denk je wel waar je bent?"
nformeerde Walvisbeen nijdig. „Het is
lier geen sóós."
De narigheid begon eerst recht, toen
iet groeten de „oliebollen" was bijge-
H racht, want Kees had al gauw geleerd
at 'n kersverse recruut niet meer dan
en oliebol was en dat degenen die het
leest in aanzien waren, direct né de
ieneraal, de heren waren van de „ouwe
iap" die met enkele maanden zou af
waaien.
Hf De dienstplichtige soldaat Hanke-
Pyiaaier P. had, door zijn zéér belang-
tellende vragen naar het hoe en waar
in, de arme sergeant Walvisbeen al
'ijna tot 'n ontploffing gebracht, maar
ijn vriendelijk, wat onbenullig gezicht
erried niets anders dan ongeveinsde
iteresse en leergierigheid.
Met het vaste voornemen, iedere
eerdere te groeten, stapte hij dan ook
het kazerneplein onmiddellijk op
en juist passerende majoor af en stak
welwillend de hand uit.
„Goeie morgen", zei Hankemaaier",
ioe maakt u het?"
De majoor bekeek de uitgestoken
and, alsof het een giftig insekt was,
nam vervolgens de argeloze snuit
an zijn onderhebbende op.
,Wie ben jij?", vroeg hij.
Petrus Hankemaaier", was 't vrien-
5' elijk antwoord.
„Zou je niet es in de houding gaan
1st
staan als je tegen 'n meerdere spreekt?
informeerde de majoor. Petrus stond
als of hij en bonestaak had ingeslikt.
„Hoeveel dagen ben je hier al?" vroeg
de majoor niet onvriendelijk. Je had er
van die rare snijbonen onder lopen en
dit was er een, ongetwijfeld.
„Een week ongeveer", zei Hanke
maaier „maar 't lijkt me wel een jaar.
Goeie grutten, wat laten ze je hier
draven."
De majoor hoestte.
„Je moet je theorie over de groet-
plicht nog maar es terdege ophalen,
soldaat" zei hij gestreng. „Anders draai
je vandaag of morgen de petoet in."
„Ik zal het doen meneer", zei Petrus
deemoedig.
„Menéér! Er zijn geen meneren in
dienst."
„Dat dacht ik al", gaf Petrus toe en
de majoor kreeg argwaan in zijn blik.
Stond deze vrijer hem te beduvelen?
„Ik ben majoor", zei hij. „Onthoud
dat. Wat zijn de onderscheidingsteken
en van een majoor?"
„Drie strepen op je mouw", antwoord
de Petrus prompt.
„Dat is een sergeant, sufferd" zei de
officier met een mengeling van ergernis
en vermaak.
„Is dat hoger?", informeerde Petrus
leergierig.
„Je kunt gaan", zei de majoor en
nam de benen. Hij had de hoogte van
deze gast. Zou heel wat kosten om daar
een behoorlijk soldaat van te maken.
Hij zou hem in de gaten houen, Hanne-
kemaaier of zoiets, toepasselijke naam,
en als het kon, hem lozen. Laat een
ander de zenuwen krijgen!
Op hoger plan kwam Hankemaaier
P. in botsing met een kolonel van de
marechaussee, zwaar beladen met zil
veren tressen, toen Petrus hem met
open mond stond aan te gapen. Bars
terechtgewezen legde Petrus uit, dat hij
niet gegroet had, omdat hij meende dat
meneer de overste hem niet wilde ken
nen. De kolonel was zo perplex, dat hij
de onjuiste rangaanduiding niet eens
opmerkte.
„Je zég me toch wel?", zei hij. „Je
stond te gapen als een hij zocht
naar het juiste woord.
„Als een gaper", vulde Petrus wel
willend aan. „Ja, dat komt omdat u zo
sprekend lijkt op onze melkboer, maar
ik dacht hé, dat kan toch met, Beere-
mans in zo'n mooi pak?"
Een schouwspel was het, toen Han
kemaaier P. over een drie meter hoge
schutting moest klauteren. Luid roe
pend om zijn moeder, verklarend dat
hij zou vallen, werd hij door de krach
tige handen van Geert en Walvisbeen
tot de rand van de schutting gehesen,
en toen hij daar bovenop zat, „als een
apie op de aperots" zoals een Amster
damse medestrijder opmerkte, bleek
Petrus met meer omlaag te durven. De
hele sectie, die op de kamer allang had
gemerkt dat Petrus inderdaad kon
klimmen als een aap, stond krom van
de lach, behalve de sergeant die mach
teloze bedreigingen slingerde naar de
zo hoog gezeten Petrus.
„Ja, maar ik durf niet sergeant",
kloeg Petrus.
„Van die schutting af de ser
geant gaf Petrus namen die in een net
verhaal niet mogen worden afgedrukt,
maar Petrus verwikte of verwoog niet.
Hij keek telkens angstvallig naar be
neden, stak aarzelend een been uit, om
het dan weer pijlsnel op te trekken.
„Laat je maar vallen, dan vang ik je
wel op", riep Geert die bang was dat
zijn slapie een „zware douw" zou krij
gen en wat had je aan die pret? Hij
liep achter de schutting om. Petrus
slaakte een kreet als een aasgier in
doodsnood en sprong handig omlaag,
grijnzend tegen Geert. De sergeant stak
zijn hoofd om de hoek.
„Ik had 'em nog nét sergeant", riep
Geert. „Hij had wel dood kennen val
len." De hele sectie offreerde Petrus 'n
geluidloos applaus voor zijn nummer
tje, maar Petrus stond te rillen als een
juffershondje.
,,'k Had dóód kennen zijn", klaagde
hij telkens, „en het is niet eens oorlog"
„Ja", zei Walvisbeen, „als we met
jou de oorlog in moeten, kunnen we net
zo goed meteen de witte vlag hijsen."
„Lijkt me wél zo verstandig", zei
Petrus en weer weifelde Walvisbeen,
wie van hen beiden geschift was.
De staf was het er weldra over eens,
dat dpi. sold. Hankemaaier P. geen
gunstige invloed uitoefende op het mo
reel van de compie. Het ergste was, dat
hem nimmer kwaadwilligheid, onge
hoorzaamheid of dienstweigering ten
laste gelegd kon worden. Integendeel,
hij sloofde zich uit, hij sloofde zich zo
danig uit dat de andere jongens vanwe
ge de slappe lach niet meer op hun be
nen konden staan. En daarbij kwamen
te pas en te onpas zijn humanitaire
overwegingen om de hoek. Zo toen hij
weigerde een gebakken vis, in de wan
deling „haai" genaamd tot zich te ne
men.
„Wat is dat Hankemaaier?", vroeg
nijdig sergeant Walvisbeen. „Eten niet
goed genoeg?"
„Best sergeant, bést", verklaarde
Hankemaaier stralend, „zo krijg ik het
thuis niet. Vis midden in de week!"
Walvisbeen zag de grijnzende snui
ten rond de tafel en zijn constante
vrees dat hij belatafeld werd brak
weer baan.
„Wat is er dan loos met die vis?"
„Hij is dood, sergeant"
„Had je 'm liever spartelend op je
bord gehad?", informeerde Kees.
„O nee", zei Hankemaaier vol afgrij
zen, „maar kijk es sergeant. Gisteren
was die vis nog levendig."
„Verleden week zal je bedoelen",
corrigeerde Geert.
„Nou en wat zou dat?", drong Wal-
been aan.
„Kijk sergeant", legde Hankemaaier
trouwhartig uit, „toen was ie misschien
een opgewekte huisvader met allemaal
kleine visies om 'em heen. En zijn
vrouw spartelde aan zijn zijde. Nu is
zij weduwe, de kinderen zijn wezen en
vragen naar pa. En ik zou hem hier in
alle vrede op zitten peuzelen? Ik ben
geen kannibaal."
„Je hebt gisteren je bal gehakt wél
opge .geten," zei Walvisbeen haas
tig in het beschaafd Nederlands verval
lend.
„Daar ken je 't niet meer zo an zien,
he?" legde Petrus uit. „Je kent niet
eens zien, of het een koe of een kat ge
weest is."
(wordt vervolgd)
Voor
Gehoorapparatenservice
op Texel
ELECTROHUIS