Strijd om gelijke tarieven
kan losbranden
(i
Freek en Bram deden
het uitstekend
Ernstige storing in
aardgasvoorziening
)nderhandelingen met provincie
ijn al ingeleid
Gemeente klaagde bij Gasunie
Raad ongerust over gevolgen
van hogere bouwkosten
FILMNIEUWS
Chaotisch, wonderlijk en amusant
„Neerlands Hoop"
trad op voor volle
De Koning-hal
udl
jop
old
Joals te verwachten was is de ge-
WM^ntcraad, zij het met gevoelens van
♦Jvel, akkoord gegaan met het voor
van B. en W. om het krediet voor
[jouw van de elektriciteits- en water-
iek van 18,8 tot 30 miljoen te ver-
|en. Algemeen waren de raadsleden
mening dat zij met de rug tegen de
[ir stonde». Al direkt na de opdracht
Tebhin eind 1969 was gebleken dat
projekt aanmerkelijk duurder zou
•den. Maar men zweeg, ook tijdens
jaar vertraging dat zich als gevolg
de bezwaren tegen de bouwplaats
iflrdeed. Verder waren meerdere
dsleden niet erg gerust over de ge-
ld\fcen die deze hogere investering voor
tarieven zouden hebben. Nog altijd
;en de Texelaars niet waaraan zij
zijn. De suggestie om het hogere
diet niet toe te staan, alvorens meer
end is over de tarieven werd op
igend advies van Mr. Sprenger ech-
niet opgevolgd. Uitstel van de be
ing zou tot bouwv^rtraging leiden
dat zou wel het laatste zijn waarmee
del belang van Texel zou zijn gediend,
nijl
ip het laatste moment (de betreffen-
jbrief was per koerier van Haarlem
Texel gebracht) hadden Gedepu-
de Staten laten weten het met de
|rgestelde kredietverhoging eens te
Zij vonden de nieuwe raming in de
leven omstandigheden verantwoord.
j>r B. en W. was dit een belangrijk
ijintje in de rug want het betekende
de provincie in deze geen barrière
kr een bondgenoot was.
]f J>e heer J. J. Westdorp i(Pakt) twijfel-
niet aan de waarheid van hetgeen
motivering van de hogere kosten
dv§ opgesomd, maar vroeg zich af of
allemaal met wat eerder bekend
(ïaakt had kunnen worden. ,,Raad en
liek hadden dan de ontwikkeling op
koet kunnen volgen. En hoe gaat het
Imet de tarieven? Twee jaar geleden
peloofd dat gestreefd zou worden
tarieven, gelijk aan die van het
gteland van Noordholland, maar hoe
fc| de situatie nu?" Verder vond de
Westdorp dat maar eens een eco-
isch geschoold medewerker moest
den aangetrokken die dergelijke in-
eringkswesties beter kan beoorde-
„Want wij kunnen het niet en u ook
•ok de heer J. Zuidewind (VVD) be
rde het gebrek aan voorlichting,
jaar vertraging had daarvoor benut
men worden. Hij zag ook graag
r waarborgen inzake de tarieven.
Jaar eerder
•e heer M. Bakker (Texels Belang):
aarom heeft de TEM ons niet uitge-
Iondagmiddag om 3 uur draait in het
r theater de film „Zo gezegd, zo ge-
n!" (alle leeftijden met in de hoofd-
de vermaarde komiek Louis de Fu-
Als ontwerper van schepen zorgt
Ivoor de nodige hilariteit in scheeps-
Iwkringen. Een jachtje met een nog-
pevolutionair casco oogst groot suc-
l Hij vindt zonder moeite een bouwer
|r zijn ontwerp en het duurt niet
of het jacht kan van stapel lopen,
kbaar klopt er iets niet met de bere-
ingen, want het scheepje gaat niet
en te water maar komt ook vol wa-
te staan. De werfeigenaar ontslaat
ontwerper in blinde woede en
eurt ook de bouwtekeningen aan
den Deze onbezonnen daad betreurt
echter al spoedig, want de opdrach-
voor het bouwen van het nieuwe
del stromen binnen. Er komen na-
rlijk weer tal van dolle situaties en
de achtervolgingen aan te pas, voor
hij zijn ontwerper terug heeft en aan
vele orders kan beginnen. En ook
is zijn spijt nog niet verdwenen,
it de ontwerper eist met zijn hele
fvallig bijzonder uitgebreide) familie
de direktie van de scheepswerf te
•den opgenomen!
loor de overweldigende belangstel-
de zaal is nog steeds iedere avond
de laatste plaats bezet, heeft men
loten de Nederlandse speelfilm „Wat
ik?" naar het gelijknamige boek
i Albert Mol te prolongeren. De film
ait nu tot en met dinsdagavond a.s.
ïr avond. Toegang 18 jaar en ouder.
IWoor
t idjGehoorapparatenservice
op Texel
nodigd toen ze zagen dat de begroting
niet klopte. Ook de burgemeester, als
president commissaris van de TEM,
heeft dit nagelaten. We staan met onze
rug tegen de muur. Ik zou het voorstel
willen verdagen om eerst eens te kun
nen vernemen hoe dit nu precies zit en
waaraan we toe zijn met de tarieven. Ik
weet niet wat de gevolgen ervan zijn
als ik nu voorstem. Ze hebben alles ach
ter onze rug gedaan. De informatie die
we nu voor ons hebben liggen, hadden
we een jaar eerder moeten hebben".
Voortvarendheid
De heer L. J. Weijdt (Texels Belang)
stelde dat de gang van zaken mede het
gevolg is geweest van de enorme voort
varendheid waarmee het spoedeisende
projekt is aangepakt. De zaken zijn in
de aanvang inderdaad te licht bekeken.
„Maar we moeten vooruit, want we we
ten wat een jaar vertraging kost". Ook
de heer Weijdt wilde weten hoe het er
als gevolg van de hogere investering
met de tarieven zal voorstaan.
De heer C. Koorn (CHU): „Toen wij in
1969 ons fiat gaven, wisten we niet dat
Tebhin de zaken volkomen verkeerd
had beoordeeld. Het waterbouwkundige
werk voor de zeewaterinlaat is nu zes
keer zo duur geworden als oorspronke
lijk was geraamd. Is Tebhin wel capa
bel? Als we nu met de hogere investe
ring akkoord gaan, komt er straks mis
schien nog 12 miljoen bij". De heer
Koorn maakte tevens van de gelegen
heid gebruik om degenen die destijds
met hun bezwaarschriften een jaar ver
traging veroorzaakten de les te lezen.
„Ik heb geen goed woord over voor die
aktie die het projekt 2,6 miljoen duur
der heeft gemaakt. Dat is ƒ233,per
hoofd van de Texelse bevolking. De he
ren worden bedankt!" De heer Koorn
wilde van de provincie zwart op wit de
verklaring dat de water- en elektrici
teitstarieven gelijk zullen zijn aan die
op het vasteland.
Schoonheidsfoutje
Dat vond ook Koorns fraktiegenote
mej. Luijsterburg. Minder zwaar tilde
ze aan het feit dat de gemeenteraad te
laat is ingelicht. Ze beschouwde dat als
een „schoonheidsfoutje". Bij tijdige in
formatie zou het standpunt van de raad
niet anders zijn geweest. „Ons is in 1969
beloofd dat het college zou vechten
voor dezelfde tarieven als op het vaste
land. We hebben er nadien niet meer
over gesproken maar we kunnen er toch
wel op rekenen dat u blijft doorvech
ten?"
De heer J. Witte (KVP) vond de gang
van zaken niet geweldig; hij was slecht
te spreken over de Tebhin-ramingen.
„Wat kunt u van de tarieven zeggen.
Of moeten we meer duidelijkheid daar
over afdwingen door onze stem aan de
credietverhoging te onthouden?" Verder
informeerde de heer Witte naar de fi
nanciële gevolgen van het te laat plaat
sen van de advertentie waarin destijds
de artikel 19 procedure werd bekend
gemaakt.
Niet onvoorbereid
Nadat de vergadering korte tijd voor in
tern overleg geschorst was geweest
deelde de voorzitter, Mr. Sprenger mee,
dat B. en W. wel hebben getracht de ge
meenteraad op de hoogte te houden. Dat
gebeurde ten aanzien van de planologi
sche en architectonische moeilijkheden,
maar betrouwbare cijfers waarmee de
financiële ontwikkelingen volledig kon
den worden toegelicht ontbraken tot
voor kort. De raad heeft aan de hand
van de vele uitbreidingen die het pro
jekt onderging wel degelijk kunnen
konkluderen dat het projekt veel duur
der zou worden. Tot de zomer van 1971
was het niet mogelijk om met exacte
kostengegevens te komen. Dat het in de
zomer niet gebeurde had te maken met
het feit dat tussen technici onderling
geen overeenstemming bestond over
wat wel en wat niet had hoeven gebeu-
Noodsituatie
Het had geen zin met gegevens aan te
komen die later toch weer zouden moe
ten worden herzien. Mr. Sprenger ont
kende de schoonheidsfoutjes niet, maar
vond de noodsituatie waarin het hele
projekt tot stand is gekomen een ex
cuus. De kostenraming werd gedaan in
nauw samenspel tussen Tebhin, TEM en
de provinciale bedrijven. Getracht werd
daarbij zoveel mogelijk „vaste" prijzen
te krijgen. Alle energie was echter ge
richt op zo hoog mogelijke snelheid bij
de voorbereidingen omdat de fabriek in
de zomer van 1971 moest draaien. Dat
dit doel niet werd bereikt als gevolg
van de door de bezwaren veroorzaakte
vertraging, i§ een andere zaak.
Een en ander werd bevestigd door
TEM-direkteur, de heer B. Kleinhuis,
die ook in de vergadering aanwezig was
en de aan de bouw voorafgaande ge
beurtenissen nog eens an de herinnering
terugriep. Het oorspronkelijke plan was
een waterfabriek te bouwen naast de
nieuwe werkhaven; het benodigde wa
ter zou uit de haven worden gepompt.
Ook de combinatie waterfabriek-cen-
trale was daar aanvankelijk gepland en
od die situatie was de raming van 18,8
miljoen gebaseerd. Dit uitgangspunt
moest worden verlaten toen men om
milieuhygiënische redenen (vervuiling
havenwater en lawaai bij woonkern
Oudeschild) terwijl ook waterstaatkun
dige eisen een rol speelden. Het plan
kreeg zijn huidige vorm toen zich de
mogelijkheid voordeed een stuk van de
Deltadijk landinwaarts te leggen en een
ELECTROHUIS
Bij de gemeente Texel werd onlangs
een kaart ontvangen waarop was ver
meld dat bij storingen in de aardgas-
voonziening moest worden gebeld het
nummer 050-251500. B. en W. reageer
den daarop in het volgende schrijven
aan de N.V. Nederlandse Gasunie te
Groningen.
„Onze verontschuldigingen voor het
feit, dat wij U schrijven in plaats van
telefoneren De op Texel voorkomende
storing is echter zo ernstig, dat het ons
beter leek U hiervan schriftelijk in kennis
te stellen In het kort komt het hier op
neer, dat geen enkele Texelaar gebruik
kan maken van aardgas Eigenlijk zouden
dus alle hoofdbewoners van woningen
in onze gemeente dit moeten melden,
maar om U een kleine 3600 telefoontjes
te besparen kwam het ons juister voor,
de klacht van ons te laten uitgaan. Wij
hopen wel er op te mogen rekenen, dat
U als tegenprestatie zo spoedig mogelijk
deze bijzonder ernstige storing zult willen
opheffen en dat U Texel niet zult be
schouwen als een overzees gebiedsdeel,
dat in het grote geheel nauwelijks mee
telt, maar als een gewone Nederlandse
gemeente, bevolkt met gewone Neder
landse mensen, die zich niet verzetten
tegen de plichten die zij als burgers van
ons land hebben te vervullen, maar daar
tegenover toch wel erg graag ook de
zelfde rechten willen hebben. Mogen wij
aannemen, dat U dit standpunt deelt en
al het mogelijke wilt doen om aan deze
zeewaterbassin te graven. In het vroeg
ste stadium was het derhalve onmoge
lijk dat Tebhin zich een indruk kon ma
ken van de kosten.
Mr. Sprenger zei te beseffen dat B. en
W. van de raad opdracht hadden gehad
te streven naar de laagst mogelijke ta
rieven. Het is steeds het gemeentelijke
uitgangspunt geweest, maar 't was niet
het uitgangspunt van de provincie. Toe-
zegggingen zijn van die kant niet ge
daan. Als het met de bouw vlot gegaan
was zou men al aan de onderhande
lingstafel hebben gezeten, maar de zaak
is in de ijskast geweest zolang de pla
nologische, technische en investerings-
problemcn niet waren opgelost. Dat is
nu wel het geval zodat men kan gaan
rekenen. De besprekingen met de pro
vincie zijn reeds ingeleid. Belangrijk is
dat ook de provincie snel tot resultaat
wil komen. Op het ogenblik is het on
mogelijk mededelingen te doen inzake
het tarief, eenvoudig omdat de uit
gangspunten nog niet vast staan. Mr.
Sprenger zei dat op dit moment wel
„iets" zou kunnen worden meegedeeld,
maar dan in een besloten vergadering.
Niet alleen de houding van de provin
cie zal van invloed zijn op de hoogte
van de tarieven; ook is er nog de moge
lijkheid van een rijkssubsidie.
In tweede instantie sprekend zei de
heer F. Blanken (Pakt) dat de discussie
over de zaak hoogstens informatieve
waarde kon hebben; de uitslag staat bij
voorbaat vast.
Lof
Inplaats van kritiek bracht hij lof
aan het adres van degenen die met de
verwezelijking van het projekt zijn be
last; hij vond het onjuist steeds maar
weer met verdachtmakingen te komen
Een scherp verwijt richtte hij tot de
heer C. Koorn in verband met diens op
merking aan het adres van de proteste
renden die het kostbare jaar vertraging
veroorzaakten. „Deze mensen zijn on
derhand genoeg tegen de schenen ge
trapt. Ook zij hebben 't beste voor met
Texel". Het rekensommetje van Koorn
(„ƒ233,per hoofd van de bevolking;
de heren worden bedankt") veroordeel
de hij als een onzindelijke wijze van re
deneren. Overigens was ook de heer
Blanken van mening dat teveel was ge
varen op de koers van Tebhin die blijk
baar niet onderkend heeft dat het
oorspronkelijke plan niet uitvoerbaar
was. Verzuimd is deskundigen in te
schakelen die in staat zouden zijn ge
weest te bepalen dat het oorspronkelij
ke plan m.b.t. de zeewaterinlaat niet
haalbaar was. De discussie werd nog
een tijdje voortgezet, waarbij geen
nieuwe gezichtspunten naar voren
kwamen. De heer Weijdt zei weinig op
timistisch te zijn inzake subsidiever
strekking door het rijk. De heer West
dorp meende dat op dit moment wel
iets over de tarieven zou kunnen wor
den gezegd. In ene TEM-rapport was
een prognose gemaakt die op de tarie
ven betrekking had; rekening houdend
met de kostenstijging zou het volgens
hem niet moeilijk zijn het tarief in de
nieuwe situatie te berekenen. Mr.
Sprenger wees er echter op dat geen
zinnig woord kan worden gezegd zolang
de uitgangspunten van de partners in
het overleg niet vast staan. Tot zijn ge
ruststelling kreeg de heer Weijdt te ho
ren dat de raad door het toestaan van
het hogere crediet in ieder geval niet
aansprakelijk zal zijn voor de eventueel
ongunstige tarieven. Mr. Sprenger:
„Maar vraag me nu niet waaróm niet,
want dat kan ik niet zeggen!"
De discussie eindigde nadat Mr.
Sprenger op verzoek van de heer West
dorp had toegezegd dat de raad voor
taan van alle ontwikkelingen met be
trekking tot het Texelstroom-projekt
op de hoogte zal worden gehouden.
Geen der raadsleden verlangde stem
ming.
.storing" een einde te makenIn dat
geval onze hartelijke dank".
Aan hot slot van dit ludieke pleidooi
voor spoedige aansluiting van Texel op
het landelijke aardgasnet, wijzen B. en
W. nog op een aantal liederen, gemaakt
door ambtenaar G. Pansier, die betrek
king hebben op hetzelfde onderwerp.
„Overwogen is een Texels zangkoor met
dit repertoire te laten optreden bij de
eerstvolgende feestavond van de Neder
landse Gasunie. Uiteindelijk is hiervan
toch maar afgezien, omdat de toonaard
niet zou passen bij een feestavond: in
mineur namelijk. Daarom bevelen wij u
aan uw eigen zangkoor in te schakelen".
Die liederenpotpourri bestaat uit zes
bijdragen, allen op de wijs van bestaan
de bekende wijsjes. De titels: „Mensjes
van Texel" (wijze: Meisjes van 13 van
Paul van Vliet); „Weet je nog wel oud
je"; „Cheerio"; „Jan waar is 't aard
gas", „Texel aan de zee" en „En datte
me aardgasjongens zijn, dat willen we
weten". Het aardigst vonden we „Weet
je nog wel oudje", waarvan een der
vier coupletten luidt:
En Texel? Och, daarom niet treuren,
Vind je ook niet, oudje
Die houden wel eens op met zeuren
Denk je ook niet, oudje
Die hebben 't niet nodig, het is toch
bekend
Ze jutten wel hout, wont dat zijn ze
gewend.
Denk je ook niet, oudje?
B. en W. ziet met belangstelling de
reaktie van de N.V. Gasunie tegemoet.
Zonder uitgesproken verwachtingen
zagen we dinsdagavond het ten tonele
verschijnen tegemoet van „Neerlands
hoop in bange dagen" ofwel het duo
Freek de Jonge en Bram Vermeulen.
De titel „Neerlands hoop in Panama"
en de omschrijvingen in het program
mafoldertje waren even merkwaardig
en duister als de naam, waaronder het
tweetal optreedt. Het was de 95ste keer,
dat zij met „Neerlands hoop in Panama"
voor het voetlicht kwamen. De zaal was
nagenoeg vol. Het merendeel van het
publiek bestond uit scholieren. Op hen
was het programma volgens aankondi
ging afgestemd en blijkens het dave
rend applaus, waarmee de cabaretiers
aan het eind van de avond tot tweemaal
toe werden teruggeroepen, vond het ook
alle weerklank.
Wat het cabaret van Freek de Jonge
en Bram Vermeulen precies inhoudt en
welke pretenties zij hebben, laat zich
moeilijk omschrijven en is bovendien
lang niet altijd duidelijk. Zij „opereren"
in een sober decor, bestaande uit twee
magere kampeerstoeltjes en een piano,
bekleed met kleurrijke, Amerikaans
aandoende vlaggen. Zelf gaan zij ook
gekleed in vlaggerig rood-wit-blauw
met hier en daar een ster. Uit de entou
rage spreekt een onmiskenbaar spotten,
dat gedurende de twee uur durende
voorstelling op vele manieren wordt
uitgedragen. Bram Vermeulen, mager,
beweeglijk en met het uiterlijk van de
jonge en een tikje onverschillige inte-
lektueel, is de woordvoerder. In een on
gelooflijk snel tempo praat hij alles
aan elkaar vast, kletst uit z'n nek, wis
selt woorden kortom als hij aan het
woord is, is er geen speld tussen te krij
gen en moet men goed opletten om niets
te missen.
Woorden warwinkel
Het grote succes zit vooral in de klei
ne woordspelingen, de dubbelzinnige
opmerkingen en het goochelen met uit
drukkingen. Luisteren naar Bram Ver
meulen vereist volledige aandacht, een
soepele geest en een flinke dosis fanta
sie. Toch zou het praatwerk niet half
zo goed tot zijn recht komen, als Freek
de Jonge ontbrak. Met een bestudeerde
en uitgebalanceerde mimiek en juist
getime-de achtergrondmuziek zorgde hij
voor een uitstekend klankbord, dat de
tekst een volmaakt passend decor ver
schafte. Ook werd met lichteffekten ge
werkt.
Chaotisch
Omdat het vrijwel onmogelijk was te
ontdekken, wanneer op een nieuw pro
gramma-onderdeel werd overgegaan en
ook omdat aan de aankondiging in het
programmablaadje geen touw was vast
te knopen, is het moeilijk een exacte be
schrijving van de ten tonele gebrachte
acts te geven. Gestart werd met een
zwerftocht langs diverse wereldproble
men, zonder dat hierop een duidelijke
kritiek werd uitgeoefend of een me
ning over werd uitgesproken. Plotseling
werd hier van af gestapt „We zitten
toch al tot aan onze strot in de proble
men" en werd het publiek vertrouwd
gemaakt met de familie-omstandighe
den van de akteurs, waarin het wereld
gebeuren toch ook een belangrijke rol
bleek te spelen. Heel grappig was het
liedje over de romance tussen een de
gelijk meisje en een aan drugsverslaafde
jongen. Na een uitvoerig inleidend ver
haal was de sperker dermate ontroerd
en aangegrepen door de ellendige ge
schiedenis, dat hij van het zingen afzag!
Vietnam
Een van de sterkste onderdelen van
de avond vonden wij de deels in ihet
Engels gespeelde act van Amerikaanse
filmsterren, die de strijders in Vietnam
kwamen opvrolijken. Met geruststel
lende opmerkingen over de toestand
aan het thuisfront en zinnen als „Jon
gens, ik weet wat het is een soldaat te
zijn; ....ik heb in 22 oorlogsfilms ge
speeld!" werden de strijdkrachten va
derlijk toegesproken. Verder werd nog
een reis gemaakt naar Frankrijk, door
twee 10-jarige schooljongetjes en was
Bram Vermeulen het verdrietige meis
je Elsje, dat door haar ouders verlaten
wordt. Goed was ook de herinnering uit
de schooltijd, waarin de verteller een
ongeluk krijgt met zijn splinternieuwe
brommer en met barstende hoofdpijn in
een ziekenhuis verzeild raakt, tussen
patiënten met „breuken, tiendelige
breuken en gewoon kanker".
Herhaaldelijk belandt het verhaal op
de weg, waar tot vervelends toe een ka
nariegele DAF voor de benen staat,
maar waar ook een wegenwachter ver
moord wordt en een avontuurlijke rit
wordt gemaakt met een Harley David
son. Heel goed was ook de parodie op
de Wild West-mythe, waarbij de piano
voor een gitaar werd verwisseld (met
dit instrument kon de bespeler overi
gens aanmerkelijk minder goed over
weg) en op een zeurderige toon met
lange jankende uithalen een sterk ver
haal werd gezongen. Ook wordt nog een
goeroe in India bezocht, komt een pa
rade van praalwagens voorbij en wordt
met de zaal een mime-raadsel gespeeld.
Hoopvol
Kortom, er zijn weinig zaken op te
noemen, die niet over de hekel zijn ge
haald of waar eens flink de draak mee
is gestoken. Er werd heel wat hoop ge
nadeloos de bodem ingedrukt door
,yNeerlands hoop dn bange dagen", maar
op een wijze, die beslist hoopvol mag
worden genoemd. Freek de Jonge en
Bram Vermeulen hebben een stijl opge
bouwd, die ironisch en sarcastisoh is,
maar nooit cynisch of beledigend wordt.
Als met hun cabaret een bepaald doel
zou worden nagestreefd, is dat mis
schien: wakker schudden en het besef
van betrekkelijkheid bevorderen. Maar
het is ook best mogelijk dat niet meer
wordt nagestreefd dan een avondje
theater. Hoe het ook zij, het is niet
overdreven van „Neerlands Hoop" te
zeggen, dat het met wonderlijk chao
tisch cabaret ondanks de als hopeloos
afgeschilderde situaties toch hoop heeft
doen (her)leven.
