Zwanenlelijke jonge
eendjes
VOGELS
wel en wee
m
l
I
M
1
r
1
ïiviKKci:
w*aatj«S
Timmers
Bakkerij
tg
door Andri Binsbergen
Recreatie op de boerderij
Aantal kavels sterk
teruggelopen
Pony
doodgereden
Texelse groep neemt deel
aan strandloop
Damclub Texel
S >p
KRUISWOORDPUZZEL
5
15
43
47
57
~\JwerA
I Latins' cltJiil Vffiézen nu de
en <Ie dn'gHoehen
plakte tnett- tegetx
Hïgloeiende even»
Afi eerslte.eehte
haiflte rijen.
c/?
Ectite Ba&tcer geert-
hij.—'ti mee Stef
opatie degen..,?/
Van de watervogels die in het winter
halfjaar op Texel verblijven zijn de
zwanen zonder twijfel de meest opval
lende, hoewel zeker niet de talrijkste.
In principe kunnen we alle drie in Ne
derland voorkomende zwanen op ons
eiland zien, de een wat meer dan de
ander.
De meest voorkomende is de knobbel
zwaan, de gewone zwaan die ook veel
als tamme vogel, vooral in parken en
dergelijke, gehouden wordt. Vroeger
werden veel knobbelzwanen gehouden
voor het dons op het vlees, maar de
laatste jaren is daarin de klad gekomen.
Op Texel komt de knobbelzwaan ook
als broedvogel in wilde staat voor; er
zullen naar schatting zo'n 10 paar op
het eiland broeden, o.a. in de Geul, de
Muy en de Roggesloot. Dat zijn echter
allemaal verwilderde vogels. De knob
belzwaan is de laatste tientallen jaren
enorm toegenomen in ons land, voorna
melijk doordat tamme vogels verwil
derden. Men neemt aan dat alleen in
het Zwarte Meer en op de Makkumer-
waard 100% wilde vogels voorkomen;
alle andere knobbelzwanen in ons land
zijn van gedomesticeerde komaf.
Onze eigen broedvogels trekken niet,
als we de zwerftochten (voedseltrek)
buiten beschouwing laten. Broedvogels
uit noordelijke gebieden de knobbel
zwaan broedt in Scandinavië tot de 60e
breedtegraad trekken echter wel, o.a.
naar ons land, en wel voornamelijk het
IJsselmeergebied. Men neemt aan dat
de puur wilde broedvogels in ons land
van deze trekvogels stammen; ring-
vondsten vormen daarvan de bewijzen.
Naast de knobbelzwanen komen hier
ook de wilde zwaan en de kleine zwaan
voor, samen ook wel „geelbekken" ge-
noemd. Dit ter onderscheiding van de
knobbelzwaan, die een oranjerode sna
vel heeft. De wilde zwaan broedt noor
delijker dan de knobbelzwaan, maar
niet binnen de poolcirkel, zoals de klei
ne zwaan. Beide soorten kunnen we
hier zien van oktober tot in april;
meestal zijn de grote troepen „geelbek
ken" vóór 1 april grotendeels verdwe
nen.
Meer of minder geel
De wilde en de kleine zwaan verschil
len niet zo heel veel van elkaar. De
kleine is weliswaar belangrijk geringer
van formaat dan de wilde, maar dat is
in het veld niet altijd zo duidelijk te
zien. Verder is de nek van de kleine
zichtbaar korter dan van de wilde en
de knobbelzwaan. Bestaat er toch twij
fel, dan moet de geel-zwart verdeling
op de snavel uitsluitsel geven. Het geel
van de wilde reikt tot aan het neusgat
en komt bij de kleine niet verder dan
tot ongeveer halverwege oog en neus
gat. Verder is de snavel van de wilde
veel langer, wat de vogel een heel an
der voorkomen geeft. Voor alle duide
lijkheid heb ik schetsjes van de koppen
gemaakt.
Overigens bestaan bij de kleine zwaan
nog vrij aanzienlijke verschillen in de
tekening van de snavel, Zo groot zijn
deze verschillen, dat je de vogels zou
kunnen herkennen aan hun snavel. In
Slimbridge in Engeland, waar Peter
Scott zijn Wildfowl park heeft, is door
Scotts dochter een groot aantal snavels
van kleine zwanen in „kaart" gebracht.
Daardoor bleek het inderdaad mogelijk
de vogels individueel te herkennen; die
herkenbare vogels hebben daar dan ook
een naam gekregen.
Lelijke jonge eendjes
In hun eerste levensjaar zijn alle drie
soorten zwanen grijs. Het sneeuwwitte
verenpak van hun ouders krijgen zij pas
in de tweede winter van hun leven. In
jeugdkleed zijn de zwanensoort moeilijk
van elkaar te onderscheiden. De sna
vels zijn bij alle soorten grauw in de
eerste winter krijgen ze echter al wat
kleur en tekening. Toch is het meestal
niet moeilijk ze te herkennen, omdat ze
veelal in gezelschap van hun ouders
vertoeven.
Schade
Het geliefde voedsel van de zwanen
Van boven naar beneden: wilde zwaan,
kleine zwaan en knobbelzwaan.
zijn de knolletjes van fonteinkruid. Fon
teinkruid kwam voorheen vooral veel in
het IJsselmeer voor, maar waarschijn
lijk door de waterverontreiniging is het
schaarser geworden. Het gevolg is dat
de zwanen nu ander voedsel trachten
te bemachtigen. En dat andere voedsel
is vaak gras of wintergraan. Het gevolg:
klachten van landbouwers.
Meestal zijn knobbelzwanen of kleine
zwanen de schuldigen, maar de laatste
soort richt weinig of geen schade aan
omdat vóór 1 april het tijdstip dat de
groei van gras en graan op gang komt
de kleine zwanen meestal wel ver
dwenen zijn. Het is niet schadelijk ge
bleken dat ganzen of zwanen het gras
of het graan 's winters afgrazen, een en
kele uitzondering daargelaten ik heb
wel eens horen zeggen dat het zelfs
goed is maar schade treedt op zodra
de bloeiaren in het gewas komen. Bij
klachten vorig jaar in Oostelijk Flevo
land bleken de schuldigen (knobbels)
sterke voorkeur te hebben voor Itali
aans raaigras voor zaadwinning, dat in
september van het voorgaande jaar was
ingezaaid. Dat gras blijkt eind maart,
begin april de voor de zwanen meest
aantrekkelijke lengte en grofheid te be-
LANDBOUW EN VEETEELT
Zoals u in de dagbladen hebt kunnen
lezen wordt er op het moment gedacht
aan verruiming van de mogelijkheden
voor het bedrijven van recreatie op
boerderijen. Hierbij wordt gedacht aan
het verlenen van toestemming om op
agrarische bedrijven 5 caravans te
plaatsen.
Het is ons bekend, dat er ook op
Texel agrariërs zijn, die indien deze
mogelijkheid er komt hiervan gebruik
zouden willen maken. Hoe groot de
animo is weten we echter niet.
Daar wij van „hogerhand" het ver
zoek hebben gekregen om inlichtingen
te verstrekken over de omvang, die
deze vorm van recreatieverstrekking
eventueel zou kunnen aannemen stellen
wij het op prijs hierover inlichtingen te
ontvangen.
Daar wij bedoelde informaties op
korte termijn moeten verstrekken zou
den wij graag mededelingen ontvangen
van Texelse agrariërs, die indien de
hiervoor bedoelde gelegenheid wordt
opengesteld daarvan gebruik gaan ma
ken.
Het zal duidelijk zijn, dat aan het
verlenen van een vergunning voorwaar
den worden verbonden. Men moet niet
denken, dat een vergunning wordt ge
geven als men niet bereid is een aantal
voorzieningen te treffen, die er op ge
richt zijn onhygiënische toestanden te
voorkomen.
Daar ons gevraagd is ook informaties
te geven over een veel uitgebreider
vorm van recreatieverstrekking op
landbouwbedrijven zouden we er prijs
op stellen tevens te worden ingelicht
over eventuele plannen om op boeren
bedrijven grotere terreinen in te richten
voor het plaatsen van caravans en/of
kampeertenten.
Zoals gezegd verwachten we deze in
formaties op korte termijn. U kunt u
hiervoor in verbinding stellen met de
bedrijfsvoorlichters J. Koolhof, telefoon
(02220) 336 en C. van Groningen, tele
foon (02220) 2380.
zitten. Schade trad hier pas echt op toen
het gras in april begon te groeien.
Knobbelzwanen verblijven hier het
hele jaar en geven ook in de zomer wel
eens reden tot klagen. Soms gaat het
om grasvreterij, soms lust het hoornvee
het gras niet meer door de zwanenuit-
werpselen, vaak is er sprake van hin
der door agressieve zwanen. Het schijnt
wel eens te zijn voorgekomen dat jong
vee door zwanen de sloot werd inge
jaagd.
Vogelwet
De knobbelzwaan is bij de Vogelwet
beschermd, d.w.z. de wilde knobbel
zwaan. De tamme knobbelzwanen zijn
uitdrukkelijk van bescherming uitge
sloten. Vroeger werden er vooral in de
waterrijke gebieden van Holland,
Utrecht en Friesland veel zwanen ge
houden, maar zoals gezegd levert de
zwanenhouderij met genoeg meer op.
Het gevolg is dat veel van deze tamme
vogels verwilderd zijn en dat juist in
die streken overlast wordt ondervon
den. In veel gevallen worden de zwa
nen dan met vuurpijlen of raketjes ver
jaagd en helpt dat niet dan wordt er,
bij uitzondering echter, ook wel gescho
ten, waarvoor dan een vergunning no
dig is.
Waar op Texel
Knobbelzwanen kunnen we overal op
Texel aantreffen. De kleine zwaan be
zoekt de laatste jaren nogal eens de
Horspoldertjes, waar ze zich te goed
doet aan het fonteinskruid. Wilde zwa
nen krijgen we op Texel weinig te zien;
soms zitten er enkele exemplaren bij de
Bol. Zowel wilde als kleine zwanen ko-
ben meestal in familieverband en' in
troepen van 100 stuks en meer voor; op
Texel zijn de aantallen echter door
gaans geringer. Zo zat er in december
vorig jaar een troep van plm 20 kleine
zwanen in het linker Horspoldertje. Het
is een grappig gezicht de vogels te zien
fourageren; ze staan daarbij op hun
kop in het water, zoals ook eenden kun
nen doen. Wilde en knobbelzwanen
kunnen daarbij zelfs tot een diepte van
1,50 meter komen.
Resultaat ruilverkaveling
Hoezeer de ruilverkaveling op Texel
het aantal kavels heeft doen terug lopen
hebben wij destijds als eens aangetoond
aan de hand van cijfers voor 1959 en
1966. Nu inmiddels, dank zij de inven
tarisaties van het CBS, recentere cijfers
over de toestand in 1970 beschikbaar
zijn gekomen, heeft het zin de aandacht
te vestigen op de veranderingen sedert
dien.
Ook na 1966 is het aantal kavels nog
verder teruggelopen. Tezelfder tijd
daalde het aantal bedrijven nog sterker.
(Texelse Courant 1 februari 1972). Zo
dat het gemiddelde aantal kavels per
bedrijf meer toenam.
kavels gem.
kavels p bedrijf kavelgrootte
1950 2043 3,0 4,84 ha
1959 2138 3,0 4,49 ha
1966 1284 2,0 7,31 ha
1970 1135 2,3 8,09 ha
In 1966 blijken er geen bedrijven meer
te zijn met 10 of meer kavels. In 1959
waren er dat nog 33, waarvan 24 be
drijven met 10 tot 14, 5 met 15 - 19, 3
met 20 - 29 en 1 met 30 - 49 kavels.
In 1970 is de situatie als volgt:
aantal bedrijven
1966
abs
290 44,9
323 50,0
33 5,1
171
285
34
1
34,8
58,1
6,9
0,2
Elke zaterdagmiddag om 3 uur bij
„Dennenoord"
DE WAAL Zondagavond omstreeks
half zes werd op de Oosterendervveg
ter hoogte van Molenbuurt een pony
aangereden door een auto. Het dier
werd op slag gedood. De ruiter, de jeug
dige Erik Dros uit Harkcbuurt had ge
luk wat hij liep slechts lichte verwon
dingen op aan het hoofd.
Erik Dros reed met zijn pony in de
berm. Op het moment dat uit de rich
ting Oosterend de heer K. C. Zoetelief
(De Waal) met zijn nieuwe Volkswagen
K70 naderde stak het dier plotseling de
rijweg over, waarna de botsing volgde.
De pony werd op de borst geraakt. Erik
Dros werd eraf geslingerd en kwam
over de auto op de weg terecht.
AANRIJDING OP WITTEKRUISLAAN
Op de Wittekruislaan deed zich zater-
avond een aanrijding voor tussen twee
auto's. Toen de heer P. de W. zijn
geparkeerde VW wilde optrekken
kwam hij in botsing met de Opel van
J.G. die juist voor hem wilde parkeren.
Beide wagens werden licht beschadigd.
Op 5 maart
Op zondag 5 maart wordt voor de 12e
maal de strandloop IJmuiden-Bloemen-
daal gehouden, georganiseerd door de
Amsterdamse Atletiek Club. Het is een
prestatieloop voor dames en heren van
14 jaar en ouder over 14 kilometer,
start om 13.00 uur; inschrijfgeld 2,50.
De jeugdprestatieloop voor jongens en
meisjes van 8 tot en met 13 jaar over
6 kilometer start op dezelftfe tijd; in
schrijfgeld ƒ2,
In het verleden hebben ook Texelaars
aan deze strandloop deelgenomen. Deze
keer wil men met een zo groot mogelij
ke Texelse afvaardiging collectief deel
nemen. Wie interesse heeft geve zich
spoedig op bij de heer J. M. de Vries,
p.a. raadhuis of bij de aanvang van het
zaterdagse trimmen (om 15 00 uur bij
„Dennenoord").
Deelnemers hebben recht op het her
inneringsvaantje als de strandloop in
90 minuten is volbracht.
Afgelopen zaterdag werd i
aanmerkelijk verzwakt en oi
tiental de ongelijke strijd tegen W
met 164 verloren.
De gedetailleerde uitslag:
J Bierman-C. Dijker
J. Apeldoorn-P. Kooiman
W. Gomes-J. Schoo
C. Heilig-J. van Heerwaarden
P. Pippel-W. Bakker
L. Visser-P. Jansen
A. Blok-J. A. van Es
R. Zwemmer-H. de Beurs
P. Visser-R. Vink
D. Ott-n.o.
Hiermee is de eindstand in
competitie geworden;
gesp. pnt.
1 Den Helder 1 8 15
2. Heemstede 2 8 14
3. BDC 8 9
4 Den Helder 2 8 8
5. Sportief 8 6
6. Texel 8 6
7. DCY 2 8 5
8. DCK 8 4
9. Heemstede 3 8 3
Den Helder 1 werd kampioen
promotiewedstrijden spelen. He
3 degradeert.
In de persoonlijke kampioens
de volgende uitslagen:
Hoofdklasse:
J. Hooijberg-J. T. Keizer
J. Zijp-P. Bakelaar
A. Grooteman-J. Hooijberg
J. Hooijberg verspeelde- tot
ongelukkigerwijs enkele puntenlle
'keiaar neemt nu de vijfde plaat jk,
le klasse:
C. Vinke-C. Oud
2e klasse:
G. Dros-J. Koedooder
Jeugd:
G. de Boer-A. Kikkert
J. P. Hooijberg-H. Spaan
Tamis-G. Blom
A de Jong-G. Blom
C. Vinke en G. Dros nemen
den posities in.
Bij de jeugd staan A. Kik!
Blom en J. P. Hooijberg resp. 5
7e.
ijd
lec
D
d(
dir
1970
abs
Kavels per
bedrijf
1
2-4
5 - 9
10 - 14
Totaal 646 100,0 491 100,0
Hoewel dus naar verhouding de sprei
ding in het aantal kavels per bedrijf iets
is toegenomen is er toch geen enkele
reden voor de konklusie dat daarmede
eniger mate afbreuk is gedaan aan het
resultaat van de ruilverkaveling. Im
mers het aantal kavels liep sedert 1966
terug en de gemiddelde grootte nam
toe.
SPORTNIEUWS S.V. DE KOOG
Het was weer een rustig weekend
voor de voetballers. Om het kontakt on
derling niet te verliezen, is er a.s. don
derdagavond weer een clubavond.
Graag zou het bestuur zien, dat ook
de volleyballers(sters) eens op deze
clubavond komen. Aanvang 8.00 uur.
-♦
1
2
3
4
6
7
8
9
10
11
13
14
16
17
20
22
23
24
26
2B
29
30
ji
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
44
45
46
48
s.
51
52
H
54
a
56
59
60
61
62
20
eg
Horizontaal
1. soort lach
5. leesteken
9. verlangen
10. bekende motorraces
12. publieke werken (afk.)
13. Europeaan
14. loco-burgemeester (afk.)
15. deel
17. wintervoertuig
18. voorzetsel
20. in de regel
22. drijver bij de jacht
25. land in Europa
28. iedere
29. meisjesnaam
30. meer in Amerika
31. Aziatisch schiereiland
33. meisjesnaam
35. glad, effen
38. uitheems zoogdier
41 gebied in Zuid-Arabië
42. tijdperk
43. plant
45 deel van de week
47. benauwd
50. sierlijk
51. duur van eb en vloed
53. bloeiwijze
54. verpakking
55. ambtshalve (Lat. afk.)
56. Bijbelse naam
58. titel
59. persoonlijk voornaamwoord
60. ondergevel
61. studeren
62. projectiel
Verticaal
1. gunstig toeval
2. gebogen been
3. koude lekkernij
4. deel van een bloem
5. buitendijkse grond
6. zangnoot
7. voorzetsel
8. strijdperk
11. deel van een trap
12. voornemen
16. kleur
17. lang, dun, recht stuk hout
19. steekwapen
21. land in Europa
23. bergplaats
24. soort grondbewerking
26. oorsprong
27 zangnoot
32. schortje
34. oosterse titel
35. plaats in Noordholland
36. niet dezelfden
37. schrijf kosten
38. rookgerei
39. beschermende laag
40. vruchtbare
41. water in Brabant
44. selenium (afk.)
45. soort hotel
46. overal
48. uniek
49. geen enkele maal
52. dunne
55. straat (Fr.)
57. titel
60. eenheid van kracht
oVtti? vim Jcla-Zf
r<lm met hout gïsttoelft-.ve as
viiti uwf
tvordt
v,-V\olgL
doof tLMr
~Ectite
JBalener
Zendt op tijt
advertentie»
Voor de krant
dinsdag
vrijdags vóór
Voor de krant
vrij dag
woensdags vóót
-
