Revuegroep succesvoj"
op Schiermonnikoo
Zachte winter was goed voor de
dukertjes
VOGELS
wel en wee
Jubilerende SVC ontving vele
gelukwensen en geschenken
Voorlopige oplossing voor sportzaalprobleei
Briljante opvoering Hoogheid
uw kameel staat voor
door Andri J. Binsbergen
Gemakkelijk en veilig
voor al uw betalingen
geen kosten, wel rente
NUTSSPAARBANK
Ondanks verstuikte
enkel van mevrouw
Cr aanen
n
■el
limt
fel.
Een zachte winter moge in de ogen
van de ijsliefhebbers dan niet veel aan
zijn, voor vele vogels betekent dat een
grotere kans op overleven. Vooral veel
strandvogels hebben te lijden van een
strenge winter, wat je in jaren erna
kunt vaststellen aan de aantallen brocd-
vogels. Zo waren er bijv. na de winter
1962-'63 opvallend weinig winterko
ninkjes. En zo zijn er nu, na een aantal
zachte winters opvallend véél water
hoentjes en dodaarsjes. Over deze laat
ste vogelsoort wil ik in dit artikeltje
eens een boekje open doen.
De dodaars of het dukertje, zoals hij
op Texel (nog) wel genoemd wordt, is
onze kleinste futensoort. Een onopval
lend vogeltje, vooral in de wintermaan
den wanneer er eigenlijk geen kleur
aan te ontdekken valt. Een grauw piet
je, dat telkens onder duikt en zich niet
makkelijk laat bekijken. In voorjaar en
zomer maakt het grauwe uiterlijk plaats
voor een wat kleuriger verenkleed: een
roodbruine hals en idem wangen (zijn
2de latijnse naam luidt dan ook ruficol-
lis, wat woordelijk betekent „met de
roodbruine hals"), zwart kopkapje en
zwarte hals, bruin-grijze rug en satijn-
grijze borst en onderzijde. In het oog
springt een wittige vlek tussen het don
kerrode oog en de zwarte snavel. Het
nest van de dodaars is nog onopvallen
der dan de vogel zelf; een hoop „flap"
of ander plantenmateriaal (in de Muy
gebruiken ze wel bronmos), die op het
eerste gezicht een hoop modder lijkt, zo
dat je er makkelijk aan voorbij gdat.
Temeer omdat je de makers ervan
meestal niet te zien krijgt. Die zijn, na
dat zij eerst de eieren met wat nestma
teriaal hebben toegedekt, schielijk on
der water verdwenen en zitten nu er
gens aan de rand van de oevervegetatie
met alleen hun kop boven water naar
het gevaar te kijken. Het vereist wat oe
fening om ze te ontdekken, wat enigs
zins vergemakkelijkt wordt door het
witte vlekje op de kop.
Zang en geen dans
De futenfamilie staat bekend om zijn
vaak spectaculaire balts; vooral de
Amerikaanse zwanenhalsfuut is een
ware meester in het razendsnel op
het uiterste puntje van zijn achterwerk
voortrazen over het wateroppervlak.
Onze gewone fuut (Podiceps cristatus,
d.i. met de kuif) houdt er ook een spe
ciale dans op na met veel kopschudden
en -knikken en rechtop op het'water
staan. Bij de dodaars weinig of niets
van dat alles. Die uit zich op een heel
andere wijze. In tegenstelling tot de met
kuiven e.d. gesierde futen is de dodaars
een weinig luidruchtig vogeltje. In deze
tijd van het jaar, wanneer ze weer in
hun broedgebieden verschijnen (op
Texel o.a. de Geul en de Muy) laten ze
een verdragend, opvallend rollend ge
luid horen: bibibibibibi enz. Als u die
bijzondere voorjaarsroep wilt horen,
kunt u het beste naar de Geul gaan of,
als daar voldoende water staat, naar de
vlakten tussen de Witte Weg en de
Geul. Er broeden op Texel zo'n tien pa
ren dodaarsjes, naast de Geul en de
Muy o.a. in het (aangelegde) reservaat-
je van de heer Jochems bij de Cocks-
dorp. Door de onopvallendheid van deze
vogelsoort is het aantal broedparen ech
ter niet precies te bepalen. De dodaars
broedt twee keer per jaar, waarbij bei
de partners de eieren, die aanvankelijk
wit zijn maar steeds grauwer worden
door de rottende planten waarvan het
nest is gebouwd, verwarmen. Als het
wijfje met het tweede broedsel begint,
meteen na het leggen van het eerste
van de 5 of 6 eieren, zijn de jongen van
het eerste broedsel nog niet zelfstandig
en worden deze door het mannetje nog
enige tijd verzorgd.
Op de rog
Op de gebruikelijke futenwijze wor
den de kleine jongen vaak op de rug
van de ouders meegedragen, waarbij ze
met een vleugel worden vastgehouden,
zodat alleen het kopje naar buiten
steekt.
In de Zaanstreek en ook op Texel
kwamen vroeger veel meer dodaarsjes
voor dan thans. De Zaanse vogelaars
weten de teruggang aan het zoeter wor
den van het water. De dodaarsjes zou
den voorkeur hebben voor enigszins
brak water. Er zijn echter heel wat do
daarsjes die in puur zoet water broe-
den, zoals in vennetjes in Brabant en
elders. Misschien is het veranderen van
de biotoop inderdaad wel van invloed,
maar volgens mij zijn de strenge win
ters er oorzaak van dat de aantallen
vrij sterk fluctueren. Ook op Texel
broedden vroeger veel meer dodaarsjes,
maar hier is de teruggang zonder twij
fel een gevolg van betere waterbeheer
sing (bijv. in Waalenburg) en natuurlijk
ook van watervervuiling, hoe graag de
ze vogels ook vieze moddersloten opzoe
ken.
Trekkers bij de Bol
In de wintermaanden verblijven er op
Texel vrij veel dodaarsjes uit andere
streken, vooral bij de Bol, waar je er
soms enkele tientallen tegelijk kunt
zien. Ze leggen vaak vrij grote afstan
den af, meestal 's nachts zodat de trek
weinig opvalt. De dodaars komt in een
aantal geografische rassen of ondersoor
ten in heel Europa, behalve Scandinavië
(Denemarken niet meegerekend) en de
noordelijke helft van Rusland, voor, in
een groot deel van Azië en Afrika, in
Australië en een deel van Oceanië. Al
leen in de Amerika's ontbreekt de soort.
Oude familie
De futen worden beschouwd als een
oude familie, die sinds 80 miljoen jaar
weinig is veranderd. Primitief volgens
de geleerden, maar het is maar wat je
primitief noemt. Hun vorm is geweldig
gestroomlijnd, het zijn fantastische dui
kers. Een staart hebben ze echter niet
en bij het vliegen, dat hun ook wel eni
ge moeite kost, gebruiken ze hun poten
als roer. Om zich in de lucht te verhef
fen moeten ze net als meerkoeten een
aanloop nemen. Dat belet sommige fu
ten, zoals die in Waterland dicht bij het
IJsselmeer broeden, niet om steeds van
de nesten naar het fourageergebied te
vliegen. Er zijn ook futensoorten die
niet kunnen vliegen, zoals de praktisch
uitgestorven Guatemala fuut, die alleen
in het Atitlan-meer broedt, waar hij
doordat de mensen er Amerikaanse
baarzen in hebben uitgezet zich alleen
maar dank zij de hulp van diezelfde
mensen kan handhaven. Die baarzen
doen wat snoeken hier doen: ze eten
Kantoren te:
Den Helder,
Den Burg,
Hippolytushoef,
Medemblik,
Schagen.
menig jong watervogeltje en bovendien
het voedsel van de futen (visjes, insek-
tenlarven e.d.). De voeten van de futen
zijn ook al bijzonder: ze hebben geen
zwemvliezen maar lobben, net als een
meerkoet.
Faunavervalsing
Om nog even op die baarzen terug te
komen, er zijn meestal grote gevaren
verbonden aan het uitzetten van
„vreemde" dieren. Deze „faunaverval
sing" heeft al menigmaal rampzalige
gevolgen gehad. Vooral in Amerika
heeft men in dit opzicht ervaring opge
daan. Ook in Australië bijv. met de ko
nijnen, die daar geen natuurlijke vijan
den hebben. In ons eigen land hebben
we de nodige moeite met muskusratten.
Een interessant boekje over dit onder
werp <is „Evenwicht in de natuur" van
Lorus J. Margery Milne (Prisma no.
Onder zeer slechte weersomstandig
heden aanvaardde de afgelopen zater
dag de buurtvereniging Schoonoord
singel-Witte Kruislaan-Kogerstraat de
reis naar Schiermonnikoog, om daar op
uitnodiging van de plaatselijke Bejaar-
denbond op te treden. Het gezelschap,
bestaande uit 26 personen (omdat men
echtgenoot of echtgenote had meegeno
men en ook de oud-leden, het echtpaar
Otten waren uitgenodigd), reisde met
eigen auto's naar de uiterste noordpunt
van de voormalige Lauwerszee in Gro
ningen, vanwaar de overtocht naar het
eiland gemaakt werd. Moest tijdens de
overtocht een storm van gemiddeld
windkracht 8 worden getrotseerd; toen
men voet aan wal zette, scheen een stra
lende zon en waren de weersomstandig
heden aanzienlijk verbeterd.
De revuegroep trad op in het nieuwe
dorpshuis, dat voorzien is van een bij
zonder fraai podium. Opgevoerd werd
de flink verkorte Waddenrevue en een
gedeelte van het nieuwe programma.
De zaal was tot de laatste plaats bezet.
Niet alleen was de burgemeester aan
wezig en bijna alle bejaarden, ook de
jongere bewoners toonden belangstel
ling. Groot succes boekten vooral de
liedjes over Texel. Mevrouw J. Craa-
1312). Daarin kunt u o.a. ook lezen wel
ke gevolgen het uitroeien van op het
oog schadelijke of niet nuttige dieren
kan hebben Er worden veel voorbeel
den van katastrofale ingrepen in de na
tuur in beschreven, in een voor ieder
een makkelijk te lezen taal.
nen-Hemelrijk, die een belangrijkl
deel in het succes van de revuel
heeft, had het tijdens het optredd
Schiermonnikoog extra zwaar Zil
n.l. op weg van de boot naar het f
haar enkel verstuikt. Omdat de rl
zonder mevrouw Craanen ondentT
was zij verzorgt de muzikale?
leiding met piano en accordeoil
neemt bovendien diverse nummer-I
het programma geheel voor haarf
ning trad zij toch op. Het gevol
dat zij de zoveel mogelijk ontf
maar desondanks geforceerde
momenteel de nodige rust moet g
en enige dagen niet op de been is I
AutJ
Een geluk bij een ongeluk waj|
dat men ondanks het verbod auto'
te nemen naar het eiland een burj
zich had. Met toestemming van de
gemeester van Schiermonnikoog
auto meegenomen om de dékors tel
nen vervoeren. Zondagmorgen
het gezelschap een wandeling ov
eiland, met uitzondering van rner
Craanen, die dank zij haar h;
van het busje gebruik mocht makj
daardoor de kans kreeg heel wat
van de omgeving te bezichtigen,
het natuurschoon van Schiermonni
was men zeer opgetogen, vooral]
strand werd een van de fraaiste
den genoemd. Tijdens het optredi
het dorpshuis werden de spelers
pauze voorgesteld aan de hoogbej
heer Mees Toxopeus, die vroeger
van de reddingbrigade van de KNZ M2i
meer dan 300 mensen het leven
gered. De heer Toxopeus heeft e w0'
verleden op Texel lezingen gehou
was dan ook geen volledig onl
voor de groep. Rond kwart ove
zondagmorgen werd de terugtochi
vaard. De reiskosten van de led<
|g
de revuegroep werden door de
de
denbond van Sichermonnikoog ve.™
de overige reizigers waren voor
rekening meegekomen.
al
gn
DE COCKSDORP In De Cocksdorp
beschikken ze niet over een „echte" to
neelvereniging. Toneelstukken worden
daar gespeeld door de blijkbaar zeer
veelzijdige sportvereniging SVC. Ter ge
legenheid van het 40-jarig jubileum van
SVC werd vrijdag- etP zaterdagavond
„Hoogheid uw kameel staat voor" opge
voerd. Meerdere „echte" Texelse toneel
verenigingen hebben wij in de afgelopen
jaren hetzelfde stuk zien brengen, maar
niet eerder gebeurde dat zo perfekt als
in het afgelopen weekend door SVC.
De bezoekers van beide avonden hebben
zich tranen gelachen, niet alleen om het
op zichzelf erg geinige stuk maar vooral
door de bijna professionele wijze waar
op het voor het voetlicht werd gebracht.
Vrijdagavond ging aan de opvoering een
feestelijke herdenking van het jubileum
vooraf.
Deze begon met een welkomstwoord,
uitgesproken door de heren J. C. Graaf
en J. van Heerwaarden. De heren zetten
de schijnwerper vooral op de aktivitei-
ten van het bestuur van de 40-jarige.
Oliebollen bakken, zomerspelen organi
seren, bungalows verhuren, organiseren
van vervoer, theezetten, juryleden bij
een zoeken, toneel en decors verzorgen,
loten verkopen, kleedlokalen schoon
houden, enz., enz. „Veertig jaar oud
maar toch jong en springlevend", zo
constateerden de heren die er vervol
gens wel op wezen dat de Eierlandse
gemeenschap nog veel meer achter SVC
moet staan. Ook werd gewezen op dè
grote hartewens van de vereniging: een
gymnastiekzaal. De onlangs gereed ge
komen kleuterschool bewijst dat er met
doorzetten en aktie wel iets valt te be
reiken. „We kunnen niet eeuwig achter
gebleven gebied blijven ten aanzien
van gemeenschapsvoorzieningen".
Allemaal voetballen
Burgemeester W. H. Sprenger, na
mens gemeentebestuur en Stichting
Cultureel Werk stelde dat het SVC-be-
stuur zijn taak altijd bewust heeft ge
zien. Getracht is zoveel mogelijk men
sen bij de sport te betrekken. Men kon
kiezen tussen: allemaal voetballen of in
de eredivisie komen. Men heeft voor
het eerste gekozen en Mr. Sprenger
vond dat een juiste keus maar hij wees
ook op de zin van samenwerking in be
paalde opzichten. Met waardering stelde
Mr. Sprenger vast dat het bestuur voor
al haar opdracht ten aanzien van de
jeugd in de gaten heeft gehouden. Het
wordt wel degelijk gewaardeerd dat de
voetbalverenigingen „de jeugd van de
straat houden". „Maar u doet uzelf te
kort als u denkt dat u niet méér doet
dan dat. Aktieve sportbeoefening achtte
Mr. Sprenger een nuttig tegenwicht
voor concurrent televisie die sporteve
nementen laat zien waarbij het niet al
tijd even sportief toegaat. Tot zijn spijt
zei Mr. Sprenger geen gymlokaal als
geschenk te kunnen aanbieden. „Maar
je kunt nooit weten hoe de Cocksdor-
per koe een haas vangt". Als geschenk
overhandigde de burgemeester een voet
bal.
Mens sana
De heer Loerakker sprak namens de
Herv gemeente en de Rooms-Katho-
lieke kerk van De Cocksdorp-Eierland.
Wijzende op de spreekwoordelijke ge
zonde geest in het gezonde lichaam ver
geleek de predikant de taak van de
sportvereniging met die van de kerken.
Zowel u als de kerken bouwen aan de
zelfde gemeenschap". De heer Loerak
ker, die namens beide kerken een ge
schenk onder couvert aanbood: „Wat ik
u toewens is niet het kampioenschap,
ook niet een enorm ledental, maar dat
er tussen u een goede geest mag heer
sen, een goede geest tussen bestuur en
voetballers".
Zinvolle taak
Dokter R. R. Siebinga, oud-voorzitter
en erelid vertelde destijds nogal te heb
ben opgezien tegen het voorzitterschap
van de sportvereniging. Maar naarmate
de jaren vorderden vond hij het be-
stuurswerk steeds prettiger omdat hij er
steeds meer het belang van inzag. „SVC
is niet alleen sportvereniging; het heeft
een veel grotere taak te vervullen. Via
SVC ontstonden contacten die leidden
tot het aktiecomité Eierland waaruit
dan weer de EMK en de Gemeenschap
Eierland voortkwamen organisaties
die de onderlinge band van de polder
bewoners hebben verstevigd. Dokter
Siebinga liet blijken nog wel degelijk
te rekenen op uitvoering van de dorps
huisplannen (waarin een sportzaal is op
genomen) en gaf voor dat doel een fi
nanciële bijdrage. Voor één der be
stuursleden zei dokter Siebinga extra
veel bewondering te hebben: mevrouw
Van Heerwaarden-v. d. Beek die een
groot aantal taken steeds enthousiast
uitvoert. Voor haar was er ook een ge
schenk plus een hartelijk applaus van
de zaal Eenzelfde huldeblijk viel de
heer A. Westdorp ten deel. „Hij gaf
veel tijd en energie ondanks veel ander
werk en moeilijke omstandigheden".
De heer Westdorp merkte op dat hij
maar een bescheiden onderdeeltje van
de verenigingsmotor is. „Daarom ga ik
zolang mee; de zuigers moeten het werk
doen en zijn het eerst versleten". Ook
de heer Westdorp had veel lof voor de
inzet van mevrouw Van Heerwaarden.
Haar bood hij de bloemen aan die door
zijn moeder als felicitatieblijk aan het
SVC-bestuur waren gezonden.
ia
IA
(let
Laat ze klet
Dokter Siebinga had nog een
tenswaardige opmerking aan het|
van de bestuursleden die zich
maken om de wijze waarop Sï
laatste tijd in de publiciteit is gekj
„Doe je best en laat de mensen)
kletsen".
Vervolgens werden gelukwer
gesproken namens enkele andere i
en gymnastiekverenigingen. De
Zwanenburg sprak namens ZDf|
Hoorn. Hij wees erop dat zonden
ledige medewerking van de plaat
dorpsgemeenschap een bestuur
kan uitrichten. „Sta achter het
dan zal SVC weer spoedig een)
plaats in de gemeenschap inneme[f
geschenk overhandigde de ZDH-vj
ter een envelop met inhoud.
De heer G. de Jong, voorzitter i
gymnastiekvereniging Oosterend:
nerde aan de goede samenwerking
-SVC en gaf een geschenk in
letters „40 jaar SVC" waren in
stukken op een bord aangebrachf
Een geschenk onder couvert wei
door de heer KI. Burger overha
namens de sportvereniging Oos'J
Hetzelfde deed de heer P. G. Sj
namens de Gymnastiekvereniging]
De heer W. Koorn, namens de
vereniging Texel, overhandigd^
voetbal onder het uitspreken
wens dat SVC, en vooral het eer
tal, daarmee vele doelpunten zc]
ren.
De heer Westdorp dankte de vtl
lende sprekers. Hij liet daarbij If
niet zo gerust te zijn op de sp|
bouw van een gymlokaal. Ge?
was reeds over een tijdelijke
in de vorm van een aanbouw i
bestaande lokaal en voor de vert
lijking van dat plan deed hij dJ
een beroep op burgemeester Sprer
Zoals reeds eerder opgemerkt^
opvoering van „Hoogheid uw
staat voor" een groot succes. De
gaven elkaar in kwaliteit weifl
maar een uitblinker was toch
heer Jaring Moll als de stotï
journalist Godert Kreukel,
werkten mee Gerard Smeenk
bijna voortdurend razende Martul
berg); mej. Adne Broekman (a'-|
genote Hetty die bij vergissing
welijk wordt gevraagd door eejl
oliesheik); de heer Hans de Ruij4[4
de oliesheik Ali Achmed Yoes*
heer Monen (als de adjudant viW
mevrouw J. Daalder-Voorthui#™
tante Cora); mevrouw A. Kikkf
de archeologe Laura Staarlingl]
Leny van 't Noordende (als Wil
Wal) en de heer W. Ran (als de
heidsagent Eric Pinto). De regie
handen van O. Kikkert. Soufflé
J. van Heerwaarden.
Het SVC-bestuur verzocht ons
krant dank te brengen aan allen
een of andere wijze aan het v/f
van de jubileumavonden hebben
werkt.
ld*
ni
'e
,e; 5
a t
