Miljoenenprojekt levert - in
'TEXELS
DRAAIT
Sï'Tfl
De centrale „texelstroom" bij ou-
Niet groot
Tevreden
Dinky Toys
Meeuwen
Waterfi
•eïKlIES]
^/ey^ O i-^at
DESCHILD DRAAIT! Al meer dan een
week ligt de oude centrale aan het Schil
derend te Den Burg stil en betrekt Texel zijn
elektriciteit van één 7500 KW turbogenerator.
De overschakeling is ongemerKt verlopen, al
thans voor het overgrote deel van de eilandbe
woners. Op het Schilderend is het na 45 jaar
onafgebroken motorgestamp ineens „griezelig"
stil geworden en dat moet wel even wennen
Overigens blijft de oude centrale voorlopig nog
bemand en gebruiksklaar, want af en toe moe
ten de diesels toch weer even draaien als in de
nieuwe centrale wordt geëxperimenteerd. Van
de tien machines in de oude centrale zullen de
twee Werkspoor-generatoren naar de nieuwe
centrale worden overgebracht, waar zij zullen
worden ingeschakeld als die éne turbogenerator
de vraag incidenteel niet aankan.
het afknappen van een bout van een
generator. De generator moest toen
weer helemaal uit elkaar worden ge
haald, waarbij een groot aantal bouten
werd vernieuwd. Mensen van English
Electric (leveranciers van de generato
ren) moesten ervoor uit Engeland ko
men. De generator in kwestie zit in
middels weer in elkaar en gaat waar
schijnlijk vandaag al in proefbedrijf.
Het zeewaterbassm waaruit de cen
trale zijn koelwater en waaruit de ont-
zilter zijn „grondstof" betrekt is thans
geregeld. Aan het inlaatpompstation
wordt de laatste hand gelegd en de
(vertraagde) bouw van de inlaatsluis
is nu zover gevorderd dat deze volgen
de week ook kan functioneren. Op dit
moment wordt het water in het bassin
nog provisorisch op peil gehouden door
een tijdelijke pomp. De centrale recircu-
leert, wat wil zeggen dat het afgewerk
te koelwater niet in zee maar opnieuw
in het zeewaterbassin wordt geloosd.
Het gevolg daarvan is dat het water dn
het bassin een temperatuur heeft gekre-
Gezicht op de .smaakmaker"het tot de
ontziltingsinstallatie behorende apparaat
dat kalkzouten aan het destillaat toevoegt
waardoor het geschikt wordt voor huis
houdelijk gebruik.
pompstation. Om te voorkomen dat de
zeeorganismen in het buizencircuit van
de centrale komen worden ze door een
.roterende zeef tegengehouden, wegge
spoeld en via een pijpje afgevoerd naar
de dijkglooiing. Deze gedekte tafel werd
door de zeevogels binnen een dag ont
dekt.
De kosten van het projekt Texel
stroom werden oorspronkelijk begroot
op 18,8 miljoen gulden. Uiteindelijk is
het 35 miljoen geworden. De oorzaken
daarvan zijn bekend. Eén der extra
kostenposten was de centrale bewaking
van de installaties. Het was economisch
aantrekkelijk om het hele projekt (dus
niet alleen de centrale maar ook de wa-
terfabriek, de pompen, de sluis e.d.) te
laten regelen en controleren in één
Het staat nu vast dat d!
installatie het hele jaar s!
Vrees dat het Texelse leid
Het is nl. oneconomisch om in dat geval ook de tweede
turbogenerator van 7,5 MW in werking te brengen. In de
komende 8 tot 10 jaar zal het dus niet voorkomen dat
beide turbogeneratoren tegelijk draaien; zij zijn eikaars
reserve. Pas als rond 1980 de derde unit met een vermo
gen van 15 MW wordt geplaatst, komt
in deze situatie verandering. Zolang zal
dê oude centrale in Den Burg nog wor
den gehandhaafd. Hoewel de plannen
oorspronkelijk anders waren, is geble
ken dat ontmanteling van de centrale
weinig voordeel oplevert. Voor de acht
machines krijgt men niet meer dan de
schrootwaarde en met het overblijven
de gebouw is zonder ingrijpende ver
anderingen ook weinig aan te vangen.
Ook de kantoren, magazijnen e.d.
de TEM blijven in Den Burg.
In vergelijking met de andere onder
delen van de Texelstroom-centrale is
zo'n turbogenerator van 7,5 MW niet
zo'n indrukwekkende machine. Maar de
prestaties liegen er niet om: de tien
oude dieselgeneratoren van de TEM
hebben samen precies hetzelfde vermo
gen! De turbine, gevoed door stoom
van meer dan 60 atmosfeer, maakt
6.000 toeren per minuut; de rotor van
de eraangekoppelde generator maakt
1500 toeren.
Onder leidingvan direkteur B. Klein-
huis namen we gisterochtend een kijkje
op het Texelstroom-terrein. Op de niet-
technicus maakt het geheel diepe in
druk. Wie tussen de kolossale stoom
ketels, condensors, turbines, tanks en
de wirwar van pijpen doorwandelt en
een vergelijking maakt met het „zieli
ge" rijtje motoren in de oude centrale,
beseft dat hier iets groots is verricht.
En mocht de centrale alleen geen in
druk maken, dan doen de eraan gekop
pelde waterfabriek en niet te vergeten
de uitgestrekte waterbouwkundige wer
ken het wel.
gulden. Want er was nog steeds geen
antwoord gegeven op de vraag iwat er
met de tarieven zou gebeuren. Nu dat
antwoord er wel is, in de vorm van het
verblijdende bericht dat de elektrici
teitstarieven in de komende vijf jaar
trapsgewijs zullen worden verlaagd tot
het niveau van het PEN, wordt met
steeds meer trots over de centrale ge
sproken. De financiële inbreng van de
provincie heeft wel veroorzaakt dat het
meerderheidsbelang van de n.v. TEM
bij de provincie gaat berusten, maar zo
lang er betaalbare stroom uit het stop-
kontakt komt, zullen zelfs de meest
„zelfstandig" denkende Texelaars daar
geen nacht minder om slapen.
Al eens eerder schreven wij over de
hoge mate van bedrijfszekerheid, die
het Texelstroom-projekt zal hebben. De
kans <4p een storing die gevolgen heeft
voor de elektriciteitsvoorziening is
o.a. door het toepassen van „cross
over" techniek zeer klein geworden.
Niet alleen de twee turbinegeneratoren
zijn eikaars reserve; het is bijv. ook mo
gelijk dat de turbine van unit a wordt
aangedreven met stoom uit ketel b. Een
soortgelijke omschakeling is mogelijk
met de motoren in het pompstation.
Pomp a schakelt automatisch in als
pomp b defekt raakt.
Over de voortgang van het projekt is
men bij de TEM bijzonder tevreden.
Vertragingen of ongelukken van bete
kenis hebben zich de laatste tijd niet
voorgedaan. De toelevering van onder
delen is geen ogenblik gestagneerd ge
weest. Dan mag men gezien het feit
dat tientallen firma's bij de leveringen
zijn betrokken van geluk spreken, te-
Maar alles is betrekkelijk. De men
sen die de centrale hebben gebouwd
zijn groter gewend en spreken zelfs
lachend van „dinky toys".
Tot voor kort was Texel nog niet zo
erg blij met het projekt van 35 miljoen
Gezicht op het front van een der
stoomketels. Een minder goede
verhouding of menging van lucht en
brandstof verraad zich direkt door de
zwarte rookwolken die dan door de
schoorstenen worden uitgebraakt.
Gezicht op de Texelstroom-centrale van
af de Deltadijk. Links naast het centrale
gebouw de zeewaterontziltingsinstallatie.
Na 45 jaar.ru
op Schilderei
gen van ruim 20 graden Celsius, 6 gra
den meer dan het Waddenzeewater.
Op een bepaalde plaats op de stenen
glooiing van de dijk bij het pompsta
tion zitten meeuwen die zich tegoed
doen aan schaaldieren en visjes, afkom
stig van de zelfreinigende zeven in het
ruimte door één man Decij
die deze mogelijkheid bid
schijnlijk het meest indj
onderdeel van de centrak
niet alleen geregeld en g
maar ook (automatisch) ige
Tot grote tevredenheid s
al geruime tijd proefdraai
fabriek. De naast het een
staande installatie levert
60 m3 water per uur, een
die tot het dubbele kan w
voerd. Vastgesteld is datct
nog gunstiger rendement he
vankelijk was verwacht. He
fabriekswater wordt geme
derde deel duinwater al vort
de consument gaat. Het e
een voor Texel ongekend:
teit. De hardheid is 5 DK
DH). De Texelse huisvrouw
bijzonder tevreden over,
nen ook boze tongen te zij
ren dat door het fabricksv
staan van puistjes in de 1
werkt. De mensen die me'
van het afgeleverde wata
verwijzen dit verhaal ec:
rijk der fabelen en houdt:
samenloop van omstandigh*
meer daar de leveranciers zelf ook
weer afhankelijk zijn van hun toeleve
ringsbedrijven. Een geval van pech was
Chemicus G Spanhaak op het labora
torium van de centrale bezig met het kon-
troleren van de kwaliteit van het door de
ontziltingsinstallatie geproduceerde water.
