water en stroom
ffi&E
Volgend jaar
open dagen
Zwavelarm
Zware olie
Aardgas
Personeel
het gemaal
Waterbassin
Momenteel is de centrale
„Texelstroom" met bijbeho
rend terrein nog verboden
gebied voor onbevoegden.
In het huidige stadium van
de werkzaamheden is het te
lastig om groepen mensen
te ontvangen. Het is echter
de bedoeling begin volgend
jaar open dagen te organise
ren, waarbij belangstellen
den in groepsverband zullen
worden ontvangen en rond
geleid. Omdat verwacht
wordt dat voor het in menig
opzicht unieke projekt veel
belangstelling zal bestaan,
ook van buiten Texel, is in
het centralegebouw zelfs
een speciale ontvangstruim
te beschikbaar waar aan de
hand van tekeningen e.d.
toelichting kan worden ge
geven.
Een kijkje in het geheimzinnige binnenste
van de in werking zijnde waterfabriek.
Het verdampte zeewater kondenseert te
gen de pijpen die worden gekoeld door
zeewater dat even later zelf aan de kook
zal worden gebracht. Men ziet hoe zich
op de pijpen de druppels vormen. De mil
jarden neervallende druppels in alle ver-
dampervaten vormen samen tenslotte een
stroom van 3 miljoen liter per dag oftewel
drie Molenkoogzwembaden vol
foto onder
De elektriciteitscentrale, waterfabriek en
de bijbehorende waterbouwkundige in
stallaties worden centraal bediend en ge-
kontroleerd vanuit deze imposante regel-
kamer. Het is mogelijk dat één man alle
processen voortdurend onder kontrole
heeft. Zelfs het waterpeil van de Wadden
zee (van belang met het oog op het ope
nen of sluiten van de inlaatsluis) kan hier
worden afgelezen.
Eelman zijn resp. meet-regeltechnicus
en electrotechnicus en tenslotte kan tot
het centralepersoneel ook coördinator
J. Endenburg worden gerekend.
Sinds vorige week draait de centrale
op zware stookolie nadat aanvankelijk
met .gewone" gasolie is geëxperimen
teerd. Zware stookolie is bij normale
temperatuur zo dik als stroop. Om van
de opslagtank naar de ketels te kun
nen worden gebracht is verhitting met
stoom nodig. De pijpen worden daarmee
verhit maar ook de olie in de opslag
tank in de omgeving van het tappunt.
Eenzelfde voorziening is nodig voor de
transportleiding van de tank naar de
(nieuwe) haven. Deze leiding komt uit
op de kop van een steiger, waar gemid
deld eens per maand een tanker zal af
meren. Men verwacht per jaar ongeveer
12.000 ton zware olie nodig te hebben.
De andere grote tank is bestemd voor
de opslag van gasolie voor de twee
dieselgeneratoren en derde (kleinere)
tank wordt gebruikt voor opslag van
het chemisch zeer zuivere ketelvoeding-
water.
met een toch wel bescheiden vermogen
Passerende marineschepen die ook wor
den aangedreven door op zware olie
gestookte turbines zijn van een veel
groter vermogen en zijn dan ook meer
verontreinigend.
Dat wil niet zeggen dat men bij de
TEM niet de voorkeur zou geven aan
een absoluut schone brandstof als aard
gas. De TEM-direkteur heeft zich nogal
wat moeite getroost om Texel op het
aardgasnet aangesloten te krijgen maar
het ziet er niet naar uit dat dit op korte
termijn lukt. Als het wel zover is, is
het betrekkelijk eenvoudig om de ketel-
branders om te bouwen.
De centrale heeft de afgelopen weken
wel wat geluidshinder gegeven. Vooral
het opstoken van de ketels is een luid
ruchtig karwei omdat de stoom die
hierbij ontstaat moeten iworden „afge
blazen". Dit door merg en been gaande
geluid is in de omgeving te horen. Het
gebeurt alleen bij het wisselen van de
ketels en kan dus nooit een dagelijks
voorkomende ergernis worden. Boven
dien zorgt de TEM voor geluiddem
pers.
Een andere bron van storend lawaai
vormen de inlaatventilatoren. Maar ook
deze zullen worden afgeschermd zodat
het ideaal een geruisloze centrale
ongetwijfeld dicht zal worden bena
derd. Wat er uiteindelijk nog te horen
zal zijn moet men maar voor lief nemen
en afwegen tegen het voordeel dat de
altijd rokende en stampende centrale in
Den Burg is stilgelegd.
Dit is de turbogenerator die Texel mo
menteel van elektriciteit voorziet. In ver
gelijking met de stoomketels en andere
grote onderdelen is dit hart van de cen
trale van een opmerkelijk bescheiden for
maat.
De landschapsverstoring van de cen
trale valt erg mee, vooral door de toe
gepaste kleuren Het wordt nog gun
stiger want uiterlijk het komende
voorjaar wordt begonnen met de aan
plant van een brede boomsingel die bin
nen een jaar of zeven een belangrijk
deel van de achterzijde van de centrale
waar zich de ketels bevinden aan
het oog kan hebben onttrokken.
e winter iweer zijn oude kwa-
lebben hoeft men dus niet te
Er zullen waarschijnlijk wel
verschillen optreden afhanke-
meng verhouding.
De zware olie waarmee de ketels
worden gestookt is zwavelarm. Voor
luchtverontreiniging van betekenis be
hoeft niet te worden -gevreesd. De
schoorstenen (25 meter) zijn niet indruk
wekkend, maar hoog genoeg om het
rookgas voldoende te verdunnen. Als
de ketel op de juiste wijze wordt ge
stookt, dus bij goede verhouding van
zuurstof en brandstof, is de verbran
ding volledig.
Vorige week, tijdens het experimen
teren met de branders kon men af en
toe zwarte rookwolken uit de pijp zien
komen maar nu is er niets meer te zien.
iduktieohef (P. C. Carelsen)
,'ijf wachtchefs die elkaar
[iet bemannen van de cor.-
foto boven
De rotor van een der turbogeneratoren,
voordat deze werd gemonteerd. Het ding
lijkt sprekend op de rotor van een fiets
dynamo maar moet wel ,,iets" meer ver
mogen leveren en is daarom ook wat
groter zoals een vergelijking met de er
naast staande olievaten leert De rotor
maakt 1500 toeren per minuut en evenals
bij de eraan gekoppelde turbine (6000
toeren) is uiterste precisie bij de montage
vereist.
n machinisten, waarvan er
tegelijk dienst hebben: één
tallaties in het centralege-
voor de „externe" instal-
de waterfabriek, de sluizen,
tion e.d.
He
van direkteur B. Klein-
imemend direkteur J. den
t de begeleiding van de ge-
douw is belast. Dan .is er nog
G. Span'haak die als voor
heeft het controleren
mische samenstelling van
,maar ook alle andere
stf den op chemisch gebied
heren R. Manse en W. D.
Bij een beschouwing van de vraag in
hoeverre de Texelstroom-centrale mi
lieuverontreinigend kan zijn moet men
niet vergeten dat het gaat om machines
mpliceerdheid van de nieuwe
iet toebehoren in aanmerking
R-ordt het personeelsbestand
uitgebreid. Totaal wordt aan
corps van 12 man slechts vijf
iegd. Wel moet al het per-
vertrouwd maken met de
bij een stoomturbinecen-
inders is als bij een diesel-
•ekteur Kleinhuis heeft er
oor dat zelfs de oudere
zich bijzonder soepel in
ïtuatie schikken en bereid
i de vereiste „stoomdiplo-
[en. Het personeelsbestand
ale is als volgt opgebouwd:
dat het water
naar de centra
twee pompen en er is
derde. De pompen zijn
sen automatisch werkende
dat ongerechtigheden
in het pijpencircuit te-
