oe aangenaam werd ik verrast 1 i i Proefrit met verandering. erslag van een bezoek aan Texel in 1830 (1) «.IHrf.ldJM.H meubelen kijken bij klercq BWSÉ IHilSp Oud tijdschrift HOUTCONSERVERING CENTRALE VERWARMING Zelf doen? Fa. J. de Graaf M.A.V.O. kant en klaar- garages vanaf ƒ2725,— Decoratieve tuinafscheiding A. VAN DER VIS B.V. - TET EILAND TEXEL van ouds J J Texlum het voornaamste onzer noordelijke Eilanden, ligt op ongeveer een uur afstands de Helder, en wordt ten noordwes- met eene keren van duinen, en aan overige zijden door zeedijken om- |>d. en tegen de zeevloeden beveiligd. èenigd, zoo als nu, met het Eij er- dat, volgens de geschiedenis, vóór 9 nog een afzonderlijk eiland was, ft hetzelve eene uitgestrekte opper ste, wier geheele omtrek, alle dui- en duingronden daaronder begre- op 16 a 18 uren gaans kan bere- d worden: de binnen de dijken ge- :ne en gecultiveerd wordende lande- beloopen 7 a 8000 bunderen nds, waarvan slechts een zeer klein eelte tot bosch of bouwland, en al overige tot wei- of hooiland gebe- wordt. den telt thans op dit Eiland nog zes pen, namelijk den Burg, het oude did, den Hoorn, de Waal, het Ooster en de Koog, ofschoon dit laatste uwelijks meer den naam van dorp dient, en alleen nog uit eene vrij kerk en toren, met ongeveer 15 of luizen, bestaat. Overigens vindt men aantal gehuchten van 6, 8 en meer huizen, die, overal verspreid, het me toebrengen, om het geheel des mds een levendig aanzien te geven. AI SI ND d.n: el 1 'ei e; W\f> C - - ",.7 ;-r Postschuit ver het algemeen heb ik opgemerkt, heb dit trouwens bij eigene onder- welk een hoogst ongunstig kbeeld men meestal zich van een Ei- vormt. Ik herinner mij nog zeer het oogenblik, toen ik mij naar begaf. Opgevoed in eenen kring op eene plaats, waar men hoege- md geen eigenlijk denkbeeld van zee eiland had, waar alwat zee heette eenen zekeren afschrik inboezem- was het mij een wonderlijk denk- d, toen ik, om gewigtige redenen, naar een Eiland moest begeven, en eenigen tijd vertoeven! Een kbeeld van bekrompenheid van barheid van oord; een klein :je gronds, van waar men steeds de indige zee voor oog en had; onbe- lafdheid van zeden.ziedaar de eurende gedachten, die mij bezig den, toen ik in de postschuit stapte laar Texel stevende! (*1) Vaarwel schoone Natuur rouwens dit is niet onnatuurlijk, wanneer men de gewone reisroute, al thans van Haarlem af, in aanmerking neemt. Hoe aangenaam toch is niet de weg van Haarlem naar Alkmaar! Eene gemakkelijke diligence voert u snel langs eenen uitmuntenden straatweg, beplant met fraai opgaande boomen; het oog vindt onophoudelijk nieuwe lustho ven, nieuwe schoonheden van allerlei aard, die men met telkens fraaijere ver wisselt, prachtige buitenplaatsen, kost bare gebouwen, fraai je bosschen, uit muntende weiden en wat niet meer! Alkmaar gepasseerd zijnde, krijgt het land dadelijk eene geheel andere ge daante; met weinige uitzondering, geene lusthoven, geene prachtige gebou wen meer. Ofschoon de Zijpe heerlijke landouwen oplevert en van de vlijt ha- rer ingelanden getuigt, kan zij toch op verre na niet aan het oog die heerlijke tooneelen vertoonen, die het aan gene zijde van Alkmaar geniet. Maar thans komt men aan het Zand; en nu vaarwel schoone Natuur; eene onafzien bare vlakte van heide of schralen wei degrond, doorsneden van een schier regtlijnig kanaal; ten oosten de Zuider zee, ten westen eene reeks van dorre duinen, ziedaar wat nu het oog vindt, en somberheid en treurigheid in het hart doet ontstaan, in plaats van den vrolijken moed, dien men nog kort te voren ondervond! Zóó gestemd, komt men aan het Nieuwe Diep, en moet nu over den wijden plas naar het Eiland Texel! Wat nu moet dat niet zijn! Im mers het kan wel niet anders, of dit De Koog in het midden van de vorige eeuw. Ofschoon dit laatste naauwelijks meer den naam van dorp verdient en alleen nog uit eene nette kerk en toren, met ongeveer 15 of 20 huizen, bestaat". moet nog minder zijn dan het treurige tooneel, dat men pas gezien heeft! Kudden schapen Zóó ten naastenbij waren mijne ge dachten gedurende den overtogt, die, begunstigd door goeden wind en tij, binnen het uur plaats had; en ik geloof, dat het wel die van menigeen zullen ge weest zijn, die voor het eerst deze reize deed, en nimmer te voren, noch van zee, noch van Eiland, eenige eigene onder vinding had. Hoe aangenaam intusschen werd ik verrast, zoodra ik in de haven van het oude Schild voet aan wal zette, en vol nieuwsgierigheid het oog opsloeg, ten einde toch eens te zien, waar ik nu wel stond. Links van mij het oude Schild; vóór mij, oost- en westwaarts, uitge strekte en welige landerijen, met talloo- ze kudden schapen en hoornvee; hier en daar op verre afstanden verschillende torens; overal kleinere of grootere ge huchten, of enkele boerderijen, door kleine boschjes van hakhout afgewis seld; terwijl eindelijk noordwaarts af het gezigt op eene allerbevalligste wijze bepaald werd door het buiten Braken- stein, eenige nevensliggende boeren plaatsen en een boschje van opgaande eiken, welk alles tegen de glooijing eener hoogte gelegen is, die algemeen onder den naam van den Hoogenberg bekend is, en van het standpunt, dat ik gekozen had, den horizont bepaalt. In derdaad, dit was mij althans eene zeer groote en aangename verrassing! Bijzonderheden Maar keeren wij van deze uitweiding terug, en beschouwen wij het Eiland Texel nu in eennige bijzonderheden. Ik moet echter hier opmerken, dat ik een aantal derzeven aan eigene opmerking en naauwkeurig onderzoek verschuldigd ben, maar ook vele daarvan door mij ontleend zijn van iemand, dien ik, zoo door zijnen stand en oordeel, als ook door zijne bij mij geblekene waarheids liefde en langdurige bekendheid met dit Eiland, volkomen bevoegd achtte, mij al datgene mede te deelen, wat ik gaarne weten wilde, en welke ik dan even ge trouwelijk wil mededeelen, als ik die ontvangen heb. Hij zelf, dit geschrijf willigt lezende, oordeele daarover! 5000 zielen Texel bevat eene bevolking van 4800 k 5000 zielen, verdeeld in de verschil lende dorpen en het open veld. Alle de ze dorpen, echter, vormen met elkander slechts ééne gemeente, en behooren al- zoo onder een en hetzelfde plaatselijk bestuur, dat, de Burgemeester en een Secretaris daaronder begrepen, uit tien leden bestaat. Veefokkerij, landbouw en zeevaart maken de hoofdtakken van be staan uit dezer bevolking. Wat de eerste betreft, zoo bepaalt zich deze hoofdza kelijk tot de schapen, die als van zeer goed ras bekend staan, en wier wol dan ook zeer gezocht is; derzelver getal beloopt plusminus 30,000, met ongeveer 2000 stuks groot en klein hoornvee en 380 a 400 paarden. Jaarlijks wordt een gedeelte van de daarvan afkomende lammeren in Mei naar de markt in Lei den vervoerd, dit getal beloopt 10 a 12,000. Met Sint Jan wordt de wol ver kocht, die van de jarige schapen gescho ren is, aan Commissionairs, die tot dat einde op Texel komen, en voornamelijk voor Fransche rekening koopen, alzoo daar te lande de fabrieken de Texelsche wol voor eene zekere soort van lakens bijzonder schijnen te behoeven; de hoeveelheid dezer uitgevoerde wol kan op 75,000 Nederl. ponden door elkander begroot worden. Buitendien worden jaarlijks een aantal (zoogenaamde) oude schapen, eenig vet hoornvee en etter- Door Mr. R. F. Roos (die in Zuid-Haffel een fraai gerestau reerde boerderij als tweede wo ning heeft) werden wij attent ge maakt op enkele exemplaren van het tijdschrift „Vaderlandsche Letteroefeningen" waarin een uit 1830 stammende beschrijving van het eiland Texel voorkomt. De betrokken exemplaren van het tijdschrift zijn afkomstig uit de Koninklijke Bibliotheek. In de vorm van fotokopiën stelde Mr. Roos ze ons ter hand. De 142 jaar oude beschrijving leek ons inte ressant genoeg om ze in extenso zij het in enkele afleveringen aan onze lezers door te geven, vooral omdat op verscheide zaken gedetailleerd wordt ingegaan. Op vallend is dat naast de beschrij vingen van situaties, waarvan wij thans geen weet meer hebben, ook opmerkingen worden gemaakt, die ook in het jaar onzes heren 1972 nog verrassend actueel zijn. De illustraties bij de verschillen de afleveringen werden beschik baar gesteld door de heer J. A. v.d. Vlis uit Blaricum. lijke duizende ponden groene kaas uit gevoerd. Texelsche kaas Ik herinner mij hier, dat, ten aanzien dezer groene of Texelsche kaas, ik vrij naauwkeurig onderzocht, alzoo ik om trent derzelver bereiding, in der tijd, de zonderlingste vertellingen gehoord had. De waarheid daarvan is deze; de kaas wordt van schapenmelk op dezelfde wij ze als andere kaas toebereid; de éénige vreemdigheid, die haar dan ook die groene en eigenaardige kleur en smaak geeft, is, dat bij derzelver bereiding eenig sap gevoegd wordt, dat men uit versch gevallen schapenmest, door mid del van een fijn doekje, perst. (wordt vervolgd) Citroen DS. Harmonieuze combinatie van geavanceerde techniek en weelderige luxe. Merkbaar in de immer attent reagerende hydropneumatische vering. En de sublieme voorwielaandrijving. Wegen worden er korter, veiliger en comfortabeler door. Kortom DS verandert de wegen. Aan u om dat tijdens een proefrit te ervaren. DS: vernuftig comfortabel t' -~*7r.'W1 U •A. Gravenstraat 2 - Den Burg - tel. 3592 GARAGE 'EIERLAND' B. H. ROEST Postweg E 70 De Cocksdorp (Texel) Gratis advies. Alle materialen uit voorraad. Julianastraat 2-4, telei. (02220) 3161 Bescherm uw auto nu het nog kan franko Texel. (afmetingen 5.27 x 2,68 x 2.31) grotere maten op aanvraag. Vervaardigd uit 1 stuk beton, inclusief vloer en dak. Plaatsingsduur: 1 uur. M.A.V.O.-BOUW B.V. p.a. Joh. Bürmann, Burg. Simonsstraat 10, Halfweg (N.H.), tel. (02907) 4592. Verkrijgbaar bij HOUTHANDEL Maricoweg, Den Burg zaterdag 99 gesloten 'dat SPOORSTRAAT 30 TELEFOON 02230-14541 Klercq is Topform-dealer van Den Helder tot en met Alkmaar. Komt u de grandioze kollektie Topform-meubelen in onze beide vesti gingen Klercq-Den Helder en Klercq-Hoorn bekijken. Zaterdag is een fijne 'meubel-kijkdag'. Maakt u er een uitstapje van. De duizenden vierkante meters prachtige meubelen (en nog zoveel méérzijn uw ritje volop waard. Dusmeubelen kijken bij Klercq Zaterdag gaan! klercq I GROTE NOORD 47 TELEFOON 02290-4790

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1972 | | pagina 7