Met 'n vakantiereis neem je geen risik
Ga je tegenwoordig regelrecht
voor naar de
Raiffeisenbank of de Boerenleenban
Raiffeisenbank fSé Boerenleenbanl
De boer aldaar is, over het algemeen,
vadzig, eigenwijs en stijfhoofdig
m
r iÉéÉrHBEHh
Kom morgen de reisgids even halJ
Verslag uit 1830 van een bezoek aan Texel (V)
Ouwe Sunderklaas
on Ouweskil
Niet dorpscommissie
maar feestcommissie
Jeugddienst N.H. Kerk
Burgerlijke stand
-
nsism
-
Een vakantiereis bespreek je bij de
de bank voor iedereen
Om hóllef vijf zelle de kiender fön nul
tót en met dertien jaar de spits ófbiete
met het speule. Ze kenne tót hóllef zes
un nómmer haale.in ,,'t Skiltje", wéér
ók de jury het zei beóórdeele, zódöt om
kwórt fóór zeuve bekend zei wórre
maakt wie 'r un prijs het wónne. Ok
kenne de kiender in ,,'t Skiltje" féést-
viire (met meziek). Ok wort 'r un ap-
puretiefie ónbóde. Fóór de ouwere fön
kwórt fóór acht tót kwórt fóór neege
nómmers haale in ,,'t Skiltje". Onder 't
speule zelle ze beoordeelt wórre in 't
dórrep. Gezelligheid wört er boode in ,,'t
Skiltje" met meewerreking fón 't „twie-
tal Kruijstra". Ouwers un vriendelek
verzoek. Om de kiender in de middag
speule te late, wönt de éévend is fóór de
ouwere fön óf veertien jaar. Wee benne
versócht om 'r streng op toe te kieke.
Werrek 'r ön mee dót wee deuze éévend
gien boeman hoeve te weeze. Kom alle
gaar en set de fééstneus op.
De fééstcommissie
fón Skil
OUDESCHILD Ten onrechte schre
ven wij in de vorige krant dat de dorps
commissie van Oudeschild had verga
derd over het Ouwe Sunderklaasfeest.
Bedoeld was: de feestcommissie. In Ou
deschild zijn feest- en dorpscommissie
nl. gescheiden organisaties.
Zondagavond a.s. wordt in de N.H.
kerk te Den Burg een jeugddienst ge
houden die in het teken zal staan van
de aktie Kom over de Brug. Voorganger
is ds. De Gier uit Oósterend. Meege
werkt woor door een combo. Begonnen
wordt om zeven uur.
van 29 nov. tot en met 5 dec. 1972
Geboren: Daniëlle Andrea Maria, dv.
Jozef A. H. van Hove en Petronella A.
M. Schuit; Petrus Antonius Jacob, zv.
Petrus J. T. Beers en Elisabeth W. A.
M. van Heerwaarden; Olaf Lambertus,
zv. Pranciscus J. Witte en Rachel R.
Allegro; Susanne Jeanne, dv. Mattheus
J. van Beek en Louise A. J. Timmer.
Ondertrouwd: Sipke J. Eriks en Mar-
ga A. Lont.
Overleden: Gerardus P. J. Witte, oud
21 jaar, wonende te Den Burg; Ronald
J. J. Hoedjes, oud 7 maanden, wonende
te De Cocksdorp.
"'■v' r ••••v.ï
een
onbezorgde
vakantie'
Jf. V* t f f.
4B
Kfcsr
3000 vestigingen
Wat de geaardheid en zeden der
Texelaren aangaat, zoo heeft men
slechts een oppervlakkig oog noodig, om
te zien, dat die merkelijk verschillen,
naarmate van de plaatselijke ligging en
daardoor verschillenden omgang en
hoofdberoepen. Aan den Burg, bij voor
beeld, dat een landelijke vlek is, waar
de meeste burgers kooplieden, winke
liers, ambachtslieden, enz. zijn, en de
voornaamste bewoners, die aldaar in
verschillende posten of betrekkingen
geplaatst zijn, of wier familiën aldaar
leven, van buiten het Eiland zijn, wier
omgang noodwendig op de andere stan
den moet invloed hebben, aldaar neemt
men onder beide seksen der geboren
Texelaren een' geheel anderen geest en
manieren waar, dan aan het oude Schild
waar de rondheid, gulheid en ook wel
zeer luidruchtige vrolijkheid gevonden
wordt, die den zeeman veelal kenmerkt.
Aan het Oosterend, de Waal, en op het
platte land, kunt gij weer al het stijf
eenvoudige en eigenaardige van den
boerenstand vinden. Dit gaat zoo ver,
dat elk dorp een zeker gevoel van eigen-
ik heeft ten aanzien der ondere, het
welk zich soms in kleinigheden zelfs
openbaart. Over het algemeen, echter,
vond ik de inwoners hupsch, vriendelijk
en beschaafd.
Men heeft, naar het schijnt, aan den
Burg, onder de daar wonende fatsoen
lijkste ingezetenen, eene vrij goede za-
menleving, welke zich dan ook tot een'
zekeren eigenen stand en kring bepaalt,
en afgescheiden is van die der geboren
ingezetenen. Men leest er de meeste
Hollandsche dagbladen en tijdschriften,
en door de dagelij ksche correspondentie,
vooral met Amsterdam, is men er met
het nieuws van den dag vrij goed be
kend. Sociëteiten of gezelschappen bui
tenshuis vallen niet in de smaak, en
doorgaans hebben alle bijeenkomsten
aan de huizen zelve plaats.
Krieken
Lang vóór ik dacht ooit dit Eiland te
zullen bezoeken, had ik veel gehoord
van een' zekeren omgang tusschen de
jonge lieden van beide sekse, vóór der-
zelver huwelijk, welke van een' zeer
vrijen aard, en kweesten genaamd zoude
zijn, en niet alleen op Texel, maar nog
op verscheidene andere plaatsen in
Noordholland bestaan, en nog in zwang
zoude zijn. Niemand echteT, wien ook ik
hiernaar vroeg, wist mij daarvan iets
anders te zeggen, dan alleen, dat, vol
gens de overlevering, deze gewoonte
wel vóór eene reeks van jaren bestaan
had, maar dat de tegenwoordige leeftijd
althans daarvan geen voorbeeld meer
wist op te leveren. Er bestaat alleen,
naar men mij verhaalde, eene wijze van
verkeer tusschen de jonge lieden der
geboren ingezetenen, welke men krie
ken, een kriek hebben noemt. Dit is on-
dertusschen niets anders dan eene bij
eenkomst onder de burgerklasse of boe
renstand, welke des avonds aanvangt
ten 6 of 7 ure, en, met meerdere of min
dere vrolijkheid, tot 10 of 12 ure duurt;
gedurende welken tijd men zich ver
maakt met praten, zingen en schert-
schen, terwijl somtijds likeur of wijn,
maar meestal koffij met rijkelijk koek
gebruikt wordt. Deze. bijeenkomsten
echter zijn zeer betamelijk, en leveren
hoegenaamd geene schennis der eer
baarheid op.
Zuivere lucht
Overigens zien de inwoners er gezond
en kloek uit; waartoe de zuivere lucht,
-die men er geniet, en de doorgaans hoo-
ge ligging van den grond, zeer zeker
veel toebrengen. Vooral aan het oude
Schild en oostelijk gedeelte des Eilands
vindt men reusachtige en sterk gespier
de mannen. De vrouwen zijn over het
algemeen niet onbevallig en zeer blank
van vel; men ziet er onder de meisjes,
die zeer fraai zijn. De spraak der inwo
ners verschilt eenigzins, naar mate der
plaatselijke ligging; meestal is die snel
en met zekere cadence verzeld, zoo als
men dit buiten de groote steden veelal
opmerkt. Buiten de gewone verbaste
ringen, die men in Noordholland schier
aantreft, levert zij echter niets bijzon
ders op.
Koffij met koek
De leefwijze op Texel verschilt mede,
al naar mate van den stand der ingeze
tenen. Voor den burger- en boerenstand
is, zoo als overal, 12 ure de middagklak;
voor de overigen 2 3 ure. De eigenlijke
Texelaren echter eten en drinken ver
scheidene malen daags, waaronder een
kopje koffij met koek eene hoofdrol
speelt. De nationale kleederdragt der
vrouwen is veelal de gewone Noordhol-
landsche, echter van minder stijfheid
verzeld.
Drinkwater
Op Texel worden uitnemend lekkere
groenten geteeld, waarvan ik zelf her
haalde ondervindingen gehad heb, zoo
ook de vruchten, doch in mindere hoe
veelheid dan voorheen. Het brood, als
mede het ossen- enkalfsvleesch vond ik
•f.
Hm SS3
i i.v, y
zeer goed, en vooral het laatste veel be
ter, dan men ten platten lande gewoon
lijk aantreft; het lamsvleesch alhier
gaat voor zeer lekker door. Het water
is meestal regenwater, dat op de ge
wone \yijze in bakken opgevangen
wordt, met uitzondering van het oude
Schild, dat tegen een' vasten j aarlijk-
schen prijs, van weinig belang, uit de
wellen voorzien wordt, die men op een
kwartier uur afstands van daar, over
het buiten Brakenstein, vindt, en welk
water bij uitstekendheid geschikt is om
op lange zeereizen te dienen, daar het
zelve de eigenschap bezit van een' zeer
geruimen tijd volkomen goed te blijven,
waarom het dan ook bij voorkeur door
de zeeschepen ingenomen wordt, dat
eene der voornaamste inkomsten uit
maakt van het algemeen Weeshuis van
Texel, aan hetwelk deze wellen of put
ten in eigendom toebehoren. Snoek, pa
ling, eenige baars, enz. hebben wij opge
merkt, dat in den polder Waalenburg
gevangen wordt; terwijl in den jagttijd
alhier een ruime voorraad van allerlei
gevogelte wordt gevonden: in de vijf
eendenkooijen, die men op het Eiland
heeft, worden, zoo als dat gaat, nu meer
dan minder vogels gevangen, die deels
op het Eiland verkocht, deels, en wel
hoofdzakelijk, naar Amsterdam worden
uitgevoerd. Het haas, dat hier in vroe
ger jaren zeer talrijk moet geweest zijn,
is merkelijk verminderd; men hoopt
echter, en dit is wel waarschijnlijk, dat,
met de uitroeijing van het konijn, deze
jagt weder verbeteren zal.
Gezicht op Den Burg, begin vorige eeuw.
Than ligt hier het Schilderend. Het mo
lentje stond op de plaats waar nu Het
Groent/e is.
Gemak
Alles echter, althans met weinige uit
zondering, is op dit Eiland duur, en de
leefwijze, althans voor hen, die zich
geene ontberingen getroosten willen, is
verre af van goedkoop te zijn, dewijl,
zoo als reeds opgemerkt is, zelfs de
meest gewone dagelijksche behoeften
gestatig van elders moeten aangevoerd
worden. Wanneer ik mij echter niet zeer
bednege, dan is deze duurte van ver
scheidene voorwerpen ook veelal aan de
traagheid der inwoners zelve toe te
schrijven. Er moest veel meer land be
bouwd, en garst, tarwe, aardappelen en
ettelijke producten meer aangeteeld
worden, dan nu gedaan wordt. Er wor
den jaarlijks op Texel ettelijke duizende
guldens ingevoerd voor behoeften, die
men zich, met overleg en vlijt, even
goed van de eigen bodem aanschaffen.
Maar dan zou de boer wat meer moeten
werken en wat minder zijn gemak moe
ten houden. En daar zit het juist!
De Texelsche boer
Ik heb opgemerkt, dat men, over het
algemeen, daar, waar de veefokkerij
een hoofdbestaan uitmaakt, trage en on
kundige boeren heeft; en dit geldt met
nadruk op Texel. De boer aldaar is, over
het algemeen, vadzig, eigenwijs en stijf
hoofdig, bij het inderdaad zeer goed
natuurlijk oordeel, dat deze Eilai
doorgaans kenschetst, geen den rrui
lust, om hetzelve tot verbetering
zijnen stand aan te wenden. Wan
hij de dringende behoeften des le
vervuld ziet, dan bekommert hij er
weinig om, of hij ook eenige genoe
daaraan kan toevoegen, die hij bc
dien aan zijn eigenbelang kon dii
baar maken, door netheid b. v. op
boerderij of woning, het schoonho
zijner landerijen, het aanleggen var
tuintje of moezerij, het kweeken
eenig plantsoen, dat hem des zo:
eene aangename schaduw, en des
ters eene stevige beschutting konde
schaffen. Neen dit alles is den rt
Texelschen boer volmaakt onversch
en wat zijn vader en grootvader nie
den, behoeft ook hij niet te doen.
daar de staat van verwaarloozinj
slordigheid, die men op een aantal
renülaatsen bespeurt.
Pijpjes
Hoevele honderde bunders
merkt men bij eene oppervlakkige
schouwing niet reeds dadelijk op
uitermate geschikt zouden zijn
houtgewas, en een' rijken intrest
den opleveren, terwijl het nu ellen
weiden zijn, die naauwelijks de k
kunnen goedmaken, en waardoor
geheele Eiland overvloed van bi
hout zoude kunnen hebben, dat n
scheepsladingen van elders moet
rfien; terwijl de arme zich met
flaauwen brand van gedroogde zi
moet behelpen. Het gaat den Texels
boer, zoo als het vele, zeer vele
schen gaat. Hij klaagt, en men
looven, dat daartoe reden is. Maar
neer hij deed alwat nijverheid en
vermogen, met zijner tijd voortlé
afstand deed van zijne domme vooi
deelen en bekrompene denkwijze, e
le die middelen aanwendde, die dl
vorderde staat onzer Landhuish
kunde thans kent en aanbiedt
voorzeker zou hij eens zien en onde:
den, dat met zijnen grond heel w
ders en wat meer kan gedaan wol
dan waarvan hij nu droomt: doch
zoude hij zijn gemakkelijk leven me
vaarwel zeggen, wat minder prati
pijpjes rooken en wat meer werk*
den vroegen morgen of den laten ai
Maar dit zal wel eene stemme
woestijn wezen!
Uitzonderingei
Overigens vindt men hierop lofft
uitzonderingen. Mij zijn verschei
boeren aangewezen, die bij vele sch
ook een aantal koebeesten hielde:
de werkzaamheden daaraan verba
met zorg en ijver waarnamen, en
landen in alle opzigten goed bëhai
werden. Maar het zijn uitzonderi
op den regel!
Herinnerinj
En hiermede zijn mijne aanteek
gen ten einde. Ik betuige, dat ik
genoegen eenige tijd op dit belan
Eiland vertoefd heb, en mijn ve
aldaar mij steeds eene aangename
innering zal opleveren.
EINDE.