„De Toekomst"
Beere Bar
Weer
volop
drinkwater
en elektriciteit
Uit goed voor uü
'T IJSBEERTJE
MAALTIJD
'tIJs beertje de toekomst
Dankzij
centrale
„Texelstroom"
JACK COLETI
Bar „De Beerekuil"
Uitin uw vakantie?
Slijterij-Drankenservice
1973 pagina 5
Goochelaar - Entertainer
Elke avond dansen
Deeregoed
Windmolen maakt ook\stroom)
Waar vindt u:
IJssalon - snackbar - automatiek
Cafetaria - Restaurant
De grootste sortering in wijnen, dranken
en bier
DE STEENENPLAATS
."Sii
tcxc
Deze zomer, wegens groot succes, terug in Texels
unieke ondergrondse bar.
De Koog
De trap af en U bent er
Dan naar BAR - DANCING
De Koog
met steeds de beste orkesten
Op naar de
Stenenplaats - Den Burg
De elektriciteits
centrale annex
zeewaterontziltings-
installatie „Texel-
stroom", gezien van
af de Ottersaatweg
in Dijkmanshuizen.
Vanaf dit punt ziet
het complex er
weinig flatteus uit,
maar daar zal verbe
tering in komen als
de inmiddels in brede
singels aangeplante
bomen zijn opge
groeid. Met de
schapenboet links
vormt het bouwsel
van staal, aluminium,
glas en steen een
merkwaardig con
trast.
trale heeft ten noorden van Oudeschild
de situatie ingrijpend veranderd. Tussen
de centrale en de zee is een groot zee
waterbassin gegraven. Hieruit wordt zo
wel het koelwater voor de centrale als
de „grondstof" voor de ontzilter betrok
ken. Het bassin dient als buffervoorraad
en staat via een sluis in verbinding met
de Waddenzeé. Het afgewerkte koelwa
ter wordt op een ander punt van de
dijk in de zee geloosd.
Texel heeft de zeer hoge kosten (ƒ35
miljoen) die met het projekt gepaard
zijn gegaan, niet zelf kunnen betalen.
De provincie moest eraan tepas komen,
wat o.a. tot gevolg heeft dat de
aandelen van de N.V. TEM allemaal in
provincie-handen zullen overgaan. Maar
dat zal de Texelaars en tberisten een
zorg zijn. Zij hebben water en stroom
volop
In Oudeschild, waar de hypermoderne centrale ,,Texelstroom" staat, wordt
ook nog op een andere wijze elektriciteit opgewekt, nl. met een windmolen.
De voormalige korenmolen ,,De Traanroeier"in 1902 van de Zaanstreek naar
Texel overgebracht, werd acht jaar geleden gerestaureerd en tevens ge
schikt gemaakt voor elektriciteitsopwekking. In vergelijking met het vermogen
van twee maal 7,5 megawat van Texelstroomlevert „De Traanroeier" maar
een bescheiden aandeel in de elektriciteitsproduktie op Texel, nl. 30 tot 40
kW. Daar kun je 40 straalkacheltjes van laten branden of twintig wasauto
maten van laten werken. Het ging er dan ook niet om belangrijk profijt van
de molen te trekkenmeer was het erom te doen om de in onbruik geraakte
molen een functie te geven en hem weer te laten draaien. De molen werkt
geheel automatisch. Dank zij de zelfzwichtende jaloeziekleppen In de alumi
nium wieken, een systeem waardoor de molen zich altijd naar de wind richt, en
diverse andere technische foefjes, is weinig toezicht nodig. Wel moet de
molen tijdens televisieuitzendingen worden stilgezet, omdat de rondwentelen
de wieken in de omgeving storingen van de ontvangst veroorzaken. Door de
levering van stroom geeft de molen besparing op de brandstofkosten van de
TEM. Samen met de subsidie, die het rijk verleent aan werkende molens, kan
hieruit het onderhoud worden bekostigd.
i.
Us in 6 verschillende smaken
Snacks kroketten, patates, saté, frikandellen,
kip of loempia
U vindt dit alles en nog veel meer bij
Dorpsstraat, De Koog,
°aast „De Toekomst"
Stenenplaats, Den Burg,
naast de Beere-Bar
Voor U en uw gezin een uitstekende
(plate-service)
w Dornsstraat. De Knus'
Dorpsstraat - De Koog
Diverse seizoenaanbiedingen
Dorpsstraat, De Koog,
tel. (02228) 513
Stenenplaats, Den Burg,
tel. (02220) 2436
M
zo'n gebouw op het mooie Texel neer te
zetten. Dat leidde tot forse vertragingen
want de tegenstanders vochten tot in
hoogste instantie.
Maar uiteindelijk werd van hogerhand
toch gekonkludeerd dat de water- en
elektriciteitsfabriek op de gekozen
plaats ten noorden van Oudeschild
moest komen en dat alles was gedaan
om het object zo fraai mogelijk in het
landschap in te passen.
Door de vertraging moest Texel het
echter nog een zomer (vorig jaar) met
een watertekort zien door te komen. Met
moeite lukte dat, dank zij het dagelijks
aanvoeren van tankers met drinkwater.
Inmiddels werd de bouw voltooid en in
de herfst van vorig jaar kon zowel de
elektriciteitscentrale als de ermee ge
combineerde zeewaterontziltingsinstal-
latie in gebruik worden gesteld.
Turbines
Hoe functioneert deze in menig op-
zich unieke installatie? De twee genera
toren van 7,5 MW die de elektriciteit
opwekken worden aangedreven door
stoomturbines. Een deel van de stoom
wordt echter afgetapt en deze verhit
het zeewater in de ontziltingsinstallatie.
Na gedurende de winterperiode, bij wij
ze van proef, op halve kracht te hebben
gedraaide werkt de zeewaterontzilter
thans op volle toeren. Dat betekent dat
per dag 3 miljoen liter drinkwater
wordt geproduceerd van uitstekende
kwaliteit. De Texelse huisvrouwen heb
ben al ontdekt dat dit heerlijk zachte
water (5 graden DH tegen vroeger 18
graden DH) ideaal is voor de was. Men
sen die wat willen doen aan de verbete
ring van het milieu wassen nu met groe
ne zeep inplaats van het fosfaathouden-
de wasmiddel van vroeger en in het „fa
briekswater" gaat dat uitstekend. Het
geproduceerde water gaat naar het
PWN- pompstation in Den Burg waar
het wordt verzameld in een kolossale
reinwaterkelder van waaruit het net op
peil wordt gehouden. Sinds de inge
bruikneming van de „Texelstroom"-
centrale is de elektriciteitscentrale in
Den Burg stilgelegd en dat geeft daar
een hele rust.
De centrale „Texelstroom" werkt op
zwavelarme zware stookolie, waarvan
per jaar 12.000 ton nodig is. Er is een
grote opslagcapaciteit want er moet re
kening mee gehouden worden dat Texel
als gevolg van ijs in de Waddenzee soms
langere tijd niet voor tankers bereik
baar is.
Ingrijpend
De bouw van de Texelstroom-cen-
De afgelopen jaren heeft het toeristenseizoen op dit eiland in
het teken gestaan van de waterschaarste. Want het midden in zee
gelegen Texel is van nature erg droog. Er valt weinig regen en het
bodemwater is op de meeste plaatsen zout of om andere redenen
ongeschikt als drinkwater. Het sinds 1956 in gebruik zijnde water
leidingnet op Texel betrekt het drinkwater uit de zg. Mokslootvallei,
een natte duinvallei achter Den Hoorn. De hoeveelheid water, die
hier jaarlijks aan de bodem kan worden onttrokken, dekt ongev. de
behoefte van de Texelaars, maar toen het toerisme zich begon te
ontwikkelen, bleek al spoedig dat er voor al die extra mensen in
het zomerseizoen niet genoeg was.
Noodgedwongen werd veel meer water uit de grond gepompt dan eigenlijk
verantwoord was. Als gevolg daarvan was de kwaliteit van het veelal bruin-
gekleurde water niet zo best en in de afgelopen jaren steeg de nood zo hoog,
dat water van het vasteland moest worden aangevoerd, terwijl het in de zomer
verboden werd om de tuin te besproeien, auto's te wassen enz. Dat tekort kwam
niet als een verrassing. Enkele jaren tevoren ging het Provinciaal Waterleiding
bedrijf Noordholland al op zoek naar nieuwe waterbronnen op Texel. Tal van
proefboringen werden uitgevoerd, echter vergeefs. Het water dat naar boven
kwam, was ongeschikt.
te onderzoeken of de TEM niet zou
kunnen worden overgenomen zodat op
het eiland dezelfde stroomtarieven zou
den kunnen gelden als elders in de pro
vincie.
Dat onderzoek werd uitgevoerd maar
de resultaten waren niet erg verblij
dend. Ook werd duidelijk dat het op
heffen van de Texelse centrale en het
aansluiten (via een zeekabel) op het
provinciale elektriciteitsnet erg gevaar
lijk was. Want net als bij de drinkwa
terpijpleiding was breuk van de zeeka
bel helemaal niet uitgesloten. Tenzij
men op geruime afstand van elkaar
meerdere kabels zou leggen, maar om
voldoende veiligheid te krijgen werd
ook dit een erg dure bedoening waar het
PEN niet graag aan wilde beginnen.
Het toeval wilde dat men ook bij N.V.
■Texelse Elektriciteitsmaatschappij met
moeilijkheden zat. Mede als gevolg van
■net toerisme moest men daar steeds
I ®eer stroom leveren en steeds kostbaar-
I der installaties aanschaffen om die
l^wm te maken. Een ongunstige piek-
'"sting maakte het leveren van goed-
stroom onmogelijk. Texel had als
'lg daarvan het hoogste elektrici-
|»eitstarief van het hele land. Geen won-
jer dat in de gemeenteraad werd voor
gesteld contact te zoeken met het Pro
vinciaal Elektriciteitsbedrijf '(PEN) om
Samenwerking
Waterleidingbedrijf en elektriciteits
bedrijf hoorden van eikaars moeilijkhe
den. Er kwam contact tot stand en zo
rijpte het plan om beide problemen sa
men op te lossen door het stichten van
een water- èn elektriciteitsfabriek. Het
stond namelijk vast dat dit wèl een
economisch haalbare kaart was.
Er is sinds dat besluit heel wat ge
beurd. De water- en elektriciteitsfabriek
werd een twistappel, want landschaps
liefhebbers vonden het onverantwoord
Aanvoer van water met tankschepen
J is een kostbare grap en bij toenemend
gebruik op den duur ondoenlijk. Men
T ging daarom denken aan het leggen van
I een pijpleiding naar het vasteland en
I aan een installatie die van zeewater
drinkwater zou kunnen maken. Beide
singen waren zeer kostbaar. Het
a van een pijpleiding door de Wad-
Idenzee was bovendien hoogst riskant.
I Als gevolg van de sterke stroom veran-
I dert het zeebodemniveau hier voortdu-
I rend. Breuk van de pijpleiding zou niet
I alleen rampzalig zijn, maar ook pas na
I jange tijd kunnen worden hersteld. Bij
I net PWN, verantwoordelijk voor de wa-
I terlevering op Texel, zat men wel een
I beetje met de handen in het haar.
Stroom
