Het Zwanenwater
Misdrijf in ti
nieuwe parel aan de lange keten van „Natuurmonumenten
door
Jan P. Strijbos
Koersen vreemde valuta
Burgerlijke stand
Vliegveld als visitekaartje
Bridgen
Tweede blad Texelse Courant, vrijdag 20 juli 1973
ft
Het is een bekend feit, dat onze duinen in vroeger jaren veel natter waren
dan thans het geval is. Tot diep in het voorjaar stonden vele duinvalleien onder
water en dat was niet alleen het geval in de duinen van Vogelenzang, Bloemen-
daal en Velsen, maar ook in het duingebied van Castricum, Bergen en Schoorl
vond je vroeger duinmoerasjes, waar je kon rekenen op een rijk en zeer ge
varieerd vogelleven en een zeer bijzondere en aantrekkelijke flora. Ik herinner
mij die natte en drassige duinvalleien nog levendig. Kniediep stapte je vaak
door het water, waarin wij padderik vonden en salamanders, wilde eenden
hadden hun nesten gebouwd op de zeggepollen, welke boven water uitstaken en
op de oevers nestelden de kieviten, tureluurs en grutto's.
De oude koddebeiers vertelden mij
"aak hoe zij in het laatst van de vorige
!uw met een schuitje de eilandjes in de
luinplassen konden bereiken, om daar
ie eieren te rapen van al die weidevo-
;els. Dan kon men in de winter
iver de bevroren duinpiassen en zonder
if te binden op de schaats van Zandvoort
naar de kerk in Vogelenzang rijden. De
/eiser duinen en ook het verrukkelijke
wrd van de Breesaan raakten hun wa-
er kwijt door het graven van het
(oordzeekanaal en op tal van plaatsen
verden de duinen al droger en droger
loor de waterleidingen die het water aan
ie duinen onttrokken ten behoeve van
ie watervoorziening der steden.
Steeds droger
De duinen werden al droger en droger
in daarmede ging de pracht van de
raaie flora van de drassige valleien
verloren. Het lieflijke wintergroen, de
Parnassia, de weelde van allerlei orchi
deeën, een schat van alerlei aardige
duinplantjes is zoek geraakt en niet
meer te vinden. Ook de vogelstand
kreeg door het droger worden een klap
en ging grotendeels verloren. Nu resten
ons nog een klein aantal prachtige duin-
meren en duinpiassen. Op Texel is dat
het beroemde Staatsnatuurmonument
van de Muyen, een landschap dat als
voorbeeld heeft gediend voor het Hei
mans diorama in Artis. In het zuiden
van dit eiland bezitten wij de Geul, ook
een rijk gebied zonder weerga en op
Ameland moet ge maar eens een bezoek
brengen aan het landschap van ,,Het
Oerd", waar men nog oorspronkelijke
duinpiassen en duinmeren vindt. Dat is
het meest oostelijke deel van Ameland,
maar ook elders vindt men op dit ei
land met zijn vele herinneringen aan de
oude walvisvaart uit de 17de eeuw nog
fraaie duinpiassen waar de roerdomp en
de bruine kiekendief nog broeden. Dan
kunnen wij nog wijzen op het Kwakjes-
water en het Brede Water op Voorne,
eveneens verrukkelijke oorden voor de
natuurminnaar.
Zwanenwater
Maar het Zwanenwater spant toch
de kroon. Dit duingebied met twee gro
te aan elkaar verbonden duinmeren ligt
in de kop van Noordholland, even ten
zuiden van Callantsoog. Het heeft bij de
vogelliefhebbers een zeer bijzondere
klank, omdat hier al sinds jaar en dag
de blanke lepelaars hun tenten opslaan.
Deze zeer bijzondere reigerachtige vo
gel ds in geheel Noordwest Europa al
leen nog te vinden in Nederland en wel
op vijf verschillende plaatsen. De groot
ste kolonie vinden wij op het Naarder-
meer, de oudste bezitting van de Ver
eniging tot Behoud van Natuurmonu
menten, een tweede maar thans veel
kleinere kolonie vinden wij in de Muy
op Texel en eveneens in ,,De Geul" in
het zuiden van het eiland, dan nog een
kleine kolonie op de Bosplaat een na
tuurmonument van internationale allure
en tenslotte de kolonie op het Zwanen
water.
De belangrijkheid van het Zwanenwa
ter hangt echter niet alleen af van het
bezit van lepelaars, want er broeden
ook tal van blauwe reigers, in totaal een
kolonie van zo omstreeks honderd pa
ren, verder is de bruine kiekendief, een
roofvogel die de laatste jaren steeds
zeldzamer geworden is, er broedvogel
evenals de roerdomp, fuut en zwarte
stern, tal van eendensoorten en kleine
rietbewoners, zoals kleine karekiet,
rietzanger en rietgors en in de duinen er
omheen nestelen de zilvermeeuwen,
stormmeeuwen, bergeenden, wulpen en
scholeksters. Er huist nog een otterpaar,
een gewiekste visvanger zonder visakte,
maar je bent knap als je deze zeldzame
roofridder ziet. Ik speurde hem wel
eens in de winter en dan vond je zijn
voetprenten in de sneeuw.
In het voorjaar worden de boorden
van de plassen gesierd door het goud-
geel van de bloeiende dotterbloemen en
wat later gaat daar het waterdrieblad
bloeien. Wij kunnen er genieten van het
wintergroen en het Parnaskruid en er
komen tal van orchideeën voor. Flinke
oppervlakten van de omringende duin
valleien worden in augustus paars ge
kleurd door de struikheide, konijnen
schieten vlak voor onze voeten de ruigte
uit en kleurige fazanten doen ons op
schrikken als zij op de wiek gaan.
Dit dorado, een nog ongeschonden
duingebied van bijna 600 ha was al een
lange reeks van jaren tegen betaling
opengesteld voor het publiek. Het bezat
echter niet de status van een natuurre
servaat. Nu het gehele gebied thans is
aangekocht door de Vereniging tot Be
houd van Natuurmonumenten is het
veilig gesteld tegen ontluistering en
naar wij hopen tot in lengte van dagen.
Het is de moeite waard dit te bereiken,
want ik zou geen enkel duingebied kun
nen aanwijzen in ons land en ver daar
buiten dat met een dergelijke uitge
strektheid een vogelbevolking herbergt,
die vergelijkbaar is met die van het
Zwanenwater, noch wat variatie en
soortensamenstelling, noch wat talrijk
heid betreft.
Eind verleden jaar begon de Vereni
ging tot Behoud van Natuurmonumen
ten een aktie om daarmee te trachten
het Zwanenwater aan te kopen. Daar
mede was een zeer groot bedrag ge
moeid, doch in korte tijd was dat bij
elkaar en kwam dus deze parel in het
bezit van de Vereniging. Een vereni
ging waarvan elk rechtgeaard Neder
lander lid behoorde te zijn, want zij
tracht ons vaderland bewoonbaar te
houden. Het Zwanenwater blijft voor
wandelaars tegen een geringe entree
opengesteld, zodat de liefhebbers van
'n dierbaar en fraai brok ongerepte na
tuur kan genieten.
ïheid
VERVOLGVERHAAL DOOR HENK BOON
18. Luc ging tegenover haar staan. „Ik
ou het vreselijk vinden als ik je op die
nanier moest missen. Maar je hebt ge-
jk, eens moeten wij toch afscheid ne-
nen, tenzij jij iets anders weet of iets
aat doen. Goen, doe dan maar wat je
rilt, en als ik geld krijg zal ik er wel
oor zorgen, dat er voor jou iets gevon-
«n wordt, waar je veilig en toch in het
penbaar kunt leven, al moest ik er al
lat geld weer voor uitgeven".
Ellen keek hem lachend aan: „Zie je
*1, dat je geen zakenman bent, maar
0 liefste jongen, die ik ooit ontmoet
'eb ben je in ieder geval wel. Nu we
an het praten zijn moeten we nog een
'aar afspraken maken. Je hebt nog heel
'at vakantie tegoed. Kun je proberen
te op te nemen, bijv. vanaf eind april
1 begin mei. Zeg maar, dat je van plan
tent naar het zuiden te gaan, naar een
1 andere plaats aan de Middellandse
ee; Zodra je weet wanneer je vakantie
^int, kan ik ook bepalen wanneer ik
'egga. Ik ga twee weken vooraf, kom
'eer een weekend terug en dan spre
ien we alles af voor je vakantie. Je
loet inderdaad naar het zuiden gaan.
e vind het toch niet erg, dat ik alles
je regel? Het lijkt er 'n beetje op
ik de baas over je wil spelen. Dat
'bet heus niet. Maar als je zoiets doet,
!0et je nauwkeurig werken. Laten we
r nu, vandaag maar verder over zwij-
En Ga je even mee de tuin in?" Ze
haar arm door de zijne en trok
mee naar buiten. „Zal ik nu eens
k doen, wat ik nooit eerder gedaan
eb?"
-En dat is?"
••De liefste jongen, die ik ooit ont
vet heb buiten omhelzen! Maar nie-
'nd kan het hier zien".
HOOFDSTUK 18
Euc vroeg verlof vanaf de eerste
fandag in mei en er werd geen be
taar tegen gemaakt. „Weet je waar je
toe moet gaan, Luc, naar Cerbère,
V3.'. voor zover ik weet, de meest
aaelijk gelegen plaats in Frankrijk,
nog iets zuidelijker dan Perpignan". El
len haalde een atlas uit haar kamer en
legde die open op tafel, zodat Luc de
kaart van Frankrijk kon zien. „Kijk,
Luc, hier ligt dat gat, in de Pyreneeën
en aan de Middellandse Zee. Je kunt er
valaf Parijs met de trein komen. Ver
moedelijk moet je dan overstappen bij
Narbonne, dat kun je vragen onderweg.
Het is natuurlijk belangrijk, Luc, dat
je op een adres gaat logeren, waar ik je
gemakkelijk kan bereiken, bij voorkeur
moet het geen hotel zijn. Nu ken ik toe
vallig in dat Cerbère een gezin, dat pen
siongasten opneemt. Het is een echt ge-
zelig, maar rommelig, gezin, waarvan
verschillende leden er zich wel eens
mee bezighouden illegaal bepaalde din
gen over de Frans-Spaanse grens te
brengen. Vooral in oorlogstijd bezat de
oude baas hij is nu een jaar of zestig
een bekendheid, die tot in ons land
reikte. Hij vormde toen een belangrijke
schakel in de weg waarlangs Joden en
andere mensen, die als vijanden van
Hitier werden beschouwd en wier leven
in gevaar was, naar Spanje werden ge
smokkeld. Ik wil natuurlijk helemaal
niet bedisselen over jouw vakantie,
maar ik zou je dat adres willen aanbe
velen om diverse redenen".
Luc keek geamuseerd. „Het leven
wordt steeds eenvoudiger en gemakke
lijker als je je huis moet delen met een
vreemde vrouw. Zelfs je vakantie wordt
je voorgeschreven alsmede het adres
waar je die vakantie moet doorbrengen.
Maar, all right. Heb jij het misschien al
geregeld met die mensen in Cebère, of
is dat nog iets, wat ik zelf mag doen?"
„Doe dat zelf maar, ik zal zo meteen
de naam en het adres opschrijven. Dan
nog dit: vertel op de werf zo terloops
waar je naar toe gaat. Het is wel be
langrijk, dat ze dat daar goed weten,
alleen de plaats natuurlijk, niet het
adres.
Omstreeks half april vertrok Ellen.
Ze had drukke weken, reisde heen en
weer tussen Amsterdam, Rotterdam en
Utrecht. Zocht in achterbuurten naar
duistere adressen en hield besprekingen
in obscure kroegjes. Maar ze liet zich
ook zien in fraaie villawijken. Met de
lieden, die ze daar bezocht, confereerde
ze in de comfortabele hotelkamers. Het
vlotte minder goed dan ze verwacht
had. De besprekingen duurden te lang,
zodat er te weinig tijd overbleef voor de
uitwerking van haar plannen en het
coördineren van de op touw te zetten
akties. Zij was daardoor genoodzaakt
enige nachten door te werken.
De vrijdag voor het afgesproken
weekend was ze toch klaar en reisde
naar Texel.
„Wat zie jij er vermoeid uit, het lijkt
wel alsof je bijna geen nachtrust hebt
gehad.ofof is er iets?" Met die
woorden begroette Luc haar vrijdag
avond in zijn huis.
„Er is niets, Luc, heus niet. Alleen
ben ik moe, want ik heb inderdaad eni
ge nachten niet kunnen slapen. Niet
vanwege narigheid, maar omdat ik er
geen tijd voor had. Dit weekend haal ik
de schade wel in. Is het in orde geko
men met dat pension?"
„Ja, ik heb antwoord ontvangen, ze
verwachten me daar. Op de werf heb ik
overal rondgebazuind, dat ik naar Cer
bère ga".
„Oké". Ellen was zo vermoeid, dat ze
in haar stoel in slaap viel. Luc stootte
haar zacht aan. „Ga naar bed, Ellen, je
bent doodop".
Ze bleef in haar kamer tot de volgen
de morgen elf uur, nadat Luc haar het
ontbijt gebracht had. Toen nam ze een
douche en kwam monter en uitgerust
de woonkamer in.
„Neem me niet kwalijk, dat ik zo laat
ben. Er is, geloof ik, maar één plekje,
waar een mens volkomen kan uitslapen,
dat is Texel. Ik voel me weer helemaal
fit. Het lijkt me heerlijk hier voor goed
te gaan wonen, maar dan als normaal,
vrij mens, ingeschreven in het bevol
kingsregister, en zonder de voortduren
de vrees ontdekt te worden. Als je da
genlang in de grote steden hebt rond
gedoold, dan voel je dat verlangen in
tenser dan gewoonlijk. Ik ben geboren
stadsmens, maar het plattelandsleven
trekt me steeds meer aan".
Luc antwoordde niet. Hij had een si
garet opgestoken en zat met een krant
voor zijn gezicht. Zijn gedachten waren
echter afgedwaald van de lectuur. Het
geen Ellen zoëven gezegd had, werd in
zijn brein tot een droom.
Ellen stond op om koffie te gaan zet
ten, en dat bracht hem terug tot de
werkelijkheid. „O ja, de familie Verduin
uit JuÜanadorp komt morgenmiddag
een afscheidsbezoek brengen voor de
vakantie. Ik zie Dick bijna twee maan
den niet, want als ik terukom, gaat hij
weg. Ze willen nog een keer volop ge
nieten, want in de zomer komt er een
baby".
„Leuk, ik mag die Verduintjes wel.
Zeg, je hebt toch niet gezegd, dat ik
met je mee ga naar Frankrijk?"
„Nee, ik wist niet wat ik doen moest,
daarom heb ik er maar over gezwe
gen".
„Uitstekend. Ik ga niet mee! Ik heb
m'n werk in Rotterdam en ik kon deze
maand niet gemist worden".
„Zullen we in donker een eind om
wandelen?" vroeg Ellen na het avond
eten. „Laten we tegen negenen weg
gaan. Anders zitten we het gehele week
end binnen. Heb je zin?"
Ze liepen gearmd over polderwegen,
waar de schemering hing van een mooie
maanlichte lente-avond Zo nu en dan
stonden ze even stil en luisterden naar
het vogelgezang. „Ik weet hier in de
buurt een café-restaurant", zei Luc,
„zullen we er heen gaan?"
'(wordt vervolgd)
Westduitse marken 100 ƒ108,75
Franse francs 100 63,50
Belgische francs 100 7,06
Zwitserse francs 100 90,75
Amerikaanse dollar 1 2,52
Engelse pond 1 6,50
Zweedse kronen 100 62,75
van 11 tot en met 17 juli 1973
Geboren: Johannes Cornells, zv. Jan
van Heerwaarden en Maria van der
Beek; Remko, zv. Hendrik J. van dt Belt
en Marijke T. Westerlaken; Marcella
Petra Catharina, dv. Jan van der Vis en
Maria G. van der Slikke; Murielle Pris-
cilla Quèrine, zv. Henricus W. I. van
Daalen en Hermina B. M. Ie Loux.
Ondertrouwd: Bernard Hooijberg en
Aaltje J. Kuipers; Adrianus C. A. Zijm
en Apolonia A. M. Buffing.
Overleden: Johanna H. de Waard, ev.
Bakker, oud 79 jaar, wonende te Den
Burg.
lrhn> tin Ui»r» kiiiu* tv
Het vliegveld is met schop en krui
wagen tot stand gebracht in de dertiger
jaren door de talloze werklozen van
Texel. Liters zweet zijn er gestort door
de naamloze helden van verschillende
pluimage.
Het zou goed zijn dit terrein rendabel
te maken door de brokkenpiloterij op te
ruimen en er iets mooiers te bouwen,
dat ook voor de gemeente winst ople
vert.
In landschappelijk opzicht is het
vliegveld ongunstig, en voor militaire
doeleinden kan het ook niet worden ge
bruikt. Als er oorlog komt worden we
toch onder de voet gelopen, hetzij van
uit het Oosten, hetzij uit het Westen.
Beter is het, op het midden van het
veld een hotel in landelijke stijl te bou
wen, waarin zich een balzaal en een
speelzaal bevinden (b.v. met roulette
la Monaco). Daaromheen moet dan
groen komen met bungalows er tussen,
en parkeerruimte. Dat is een beter
visitekaartje voor de gemeente dan het
vliegveld, beter dan 25.000 gulden sub
sidie voor iets dat nooit rendabel wordt.
J. Zuidema, Eierland
Uitslag zomerdrive 17 juli 1973:
Groep A, 28 spellen:
1. Mevr. de Laat-J. Blom 102 p.
2. Echtpaar Silva 9 p.
3. Heren Bos-Geus 92 p.
4. Heren Dam-Dros 84 p.
5. Echtpaar Van Luit 77 p.
6. Echtpaar Kaldenberg 75 p.
7. Echtpaar Jansen 69 p.
8. Echtpaar Poulissen 67 p.
Groep B, 28 spellen;
1. Echtpaar Sibbing 94 p.
2. Dms. v.d. Kerkhof-Zevenhoven 90 p.
3. Echtpaar Enuma 89 p.
4. Heren Backer-Raven 88 p.
5. Heren De Brok-Zevenhoven 86 p.
6. Echtpaar Hoogerheide 85 p.
7. Mevr. Geus-Van Lenten 85 p.
8. Dames Van Asperen-v. d. Molen 55 p.
Volgende drive a.s. dinsdag 24 juli.
Evenals De Muy en De Geul is het zwanenwater broedplaats voor de lepelaar. Op de foto lepe
laars met jongen (foto's van de schrijver).
Overzicht van het natuurreservaat Het Zwanenwater. Hoewel belangrijk groter is er een belangrijke overeen
komst met De Geul en De Muy op Texel.
