Tot dusver veel belangstelling voor inspraak streekplan m PROEVEN MET WINTERKOOLZAAD Eijerland in 1837 deel 3 Nog geen standpunt inzake vestiging mosselverwaterplaats ti Mr Sprenger: Deskundigheid van bevolking moet niet worden overschat Nachtwandeling Handelsregister Schietoefeningen Tweede blad Texelse Courant dinsdag 25 september 1973 'amr >erd n uil de r De ekt bij- aag er amers aar), h ka? (ine- nvrai Jurg. Vele Texelaars maken gebruik van de mogelijkheden die worden geboden door de inspraakprocedure voor het streek- en structuurplan. Vooral in Eier- land, De Cocksdorp en De Waal is de belangstelling zeer groot. In De Koog, Oosterend en vooral Oudeschild valt de belangstelling vooralsnog tegen. De organisatoren hebben echter goede hoop dat door de enthousiaste me dewerking van enkele inwoners van deze dorpen toch nog een flink aantal mensen zal besluiten alsnog mee te doen. Dit bleek uit het verslag dat de he ren G. Böker en L. Schell, vormingslei ders, die in de inspraakprocedure op verzoek van Provincie en Gemeente be- jeleiden, op de donderdag gehouden vergadering van de „stuurgroep" gaven van de introductieavonden. De stuur groep is belast met de coördinatie van alle aktiviteiten rondom de voorberei ding van structuur- en streekplan. De groep bestaat uit vertegenwoordigers van de officiële werkgroepen, de vor mingscentra en de betrokken ambtelijke organen. Voorzitter is burgemeester W. H. Sprenger. De introductieavond te Den Hoorn heeft 40 belangstellenden getrokken. In eerste instantie gaven zich 11 mensen op om aan de vergaderingen van de in spraakgroepjes deel te nemen. Door een actief wervingsbeleid van de leden van deze groepjes kon het aantal deelnemers worden opgevoerd tot 18. Verwacht wordt dat dit nog verder zal stijgen. In Oudeschild is de belangstelling mi nimaal. Op de introductieavond ver schenen vijf mensen. De avond werd ge heel gewijd aan de bespreking van de vraag wat de oorzaak kon zijn van zo weinig belangstelling. Men meende dat de wijze waarop de inspraak was gepre senteerd te abstract was geweest, te weinig gericht op het leggen van ver bindingen met de eigen problematiek van Oudeschild Dat er grote aantallen naar inspraakevenementen toe te krij gen zijn als de problematiek de mensen maar aanspreekt bleek vorig jaar wel, toen een hoorzitting over het bestem mingsplan een zestigtal belangstellenden trok. De vijf mensen die wel onmiddel lijk het belang van de inspraak zagen zullen nu met de vormingsleider een nieuwe brief opstellen, meer gericht op de Oudeschilder problematiek. Deze brief zal door de mensen zelf worden rondgebracht. In Eicrland en De Cocksdorp was de opkomst wel zeer groot. Van de vijftig belangstellenden besloten er 34 mee te doen met de inspraakgroepen. Opval lend was dat de Eierlanders, op de vraag of ze niet liever eigen groepjes wilden vormen, met nadruk er op wezen dat De Cocksdorp deel uitmaakt van Eierland, en dat een dergelijke scheiding dus on- {ewenst is. In De Koog was de belangstelling ge ring. Het seizoen was nog niet afgelopen en een deel van de inwoners was met vakantie. Er kwamen 13 mensen, van wie 11 zullen meedoen. Op 1 oktober zal in De Koog een nieuwe bijeenkomst worden gehouden. De 11 insprekers die zich nu hebben gemeld zullen wel al vast gaan vergaderen. Ook zullen zij proberen andere Kogers te bewegen mee te doen. In Den Burg was een zestigtal mensen naar de vergadering gekomen. 32 gaven zich op. Ook dezen zullen naar verbre ding streven. In Oosterend versohenen 14 mensen op de introductieavond. Elf besloten tot deelname. Op de volgende avond (27 september) zal elk van dezen proberen nieuwe deelnemers mee te nemen. In De Waal tenslotte was de belang stelling overweldigend. Er kwamen 50 mensen op de introductieavond, dat wil zeggen één uit vrijwel ieder gezin. Der tig mensen gaven zich op voor deelna me aan de inspraakgroepen. Bij de in troductiebijeenkomst bleek de grote be langstelling vooral ook samen te han gen met het feit, dat het de Waalders was opgevallen dat inwoners van hun dorp in slechts zeer geringe mate zitting hadden in de officiële streekplancom missie. In totaal hebben zich tot dusverre 143 mensen opgegeven. Verwacht wordt dat dit aantal nog zal stijgen. Mosselen Naar aanleiding van de onlangs open baar gemaakte provinciale Visserijnota, kon burgemeester Sprenger meedelen dat Provinciale Staten besloten hebben nog geen standpunt in te nemen over de meest gewenste plaats voor de vestiging van een kunstmatige mosselverwater plaats. De provinciale nota acht Wierin- gen geschikter dan Texel, maar Rijks waterstaat en de Direktie Visserijen van het ministerie van Landbouw en Visse rij geven de voorkeur aan Texel. Pro vinciale Staten willen nu eerst het rap port afwachten van de stuurgroep, die ter bestudering van deze problematiek is ingesteld. Adviseurs Uit enkele groepen kwam enige ge prikkeldheid naar voren over de deelna me van adviserende deskundigen. In het ene geval (de werkgroep cultuur etc.) betrof het een ambtenaar die naar de mening van de voorzitster, mevrouw Van der Eijk, duidelijk niet deskundig was en bijgevolg ook niet tot adviseren in staat. In het andere ging het om Drs. Schreur, die zich naar de mening van voorzitter J. Nauta van de werkgroep niet-agrarische werkgelegenheid in eer dere vergaderingen op de vlakte had ge houden wat betreft de mosselverwater plaats, en nu mede verantwoordelijk bleek voor een voor Texel ongunstig ad vies. De heer Oskam wees er op dat de heer Schreur wel terughoudend had móeten zijn, omdat tot zeer onlangs ten aanzien van het rapport strenge ge heimhouding werd betracht. Zelfs het gemeentebestuur had nul op het rekest gekregen toen het in juni om inzage had gevraagd. Over deze kwestie berichtten wij al in onze vorige editie. Ook het rapport van het ingenieurs bureau MABEG-Van Hasselt over de Al eens eerder schreven wij over de nachtelijke wandeltochten die de heer Jan Kikkert van .Hoornenburg" met zijn kam- peergasten maakt. Vorige week leidde hij voor de 24e keer zo'n enerverende tocht door het gevarieerde natuurgebied in de buurt van de Geul en de Hors. Deze keer betrof het een groep Amsterdamse eerste jaarsstudenten in de biologie. Dit gezel schap hield een kennismakingsweekend op Texel onder auspiciën van .Congo" een vereniging van biologiestudenten die enkele jaren geleden in de publiciteit kwam door het opgang brengen van de succesvolle aktie tegen de vestiging van Progil te Amsterdam. Bovenstaande foto ademt de sfeer waarin de nachtelijke tocht door het on bekende terrein zich voltrok. Men ziet Jan Kikkert juist opdoemend uit het riet van De Geul en gevolgd door de studenten. toestand van het Texelse oppervlakte water en de goedkoopste methoden om verbeteringen aan te brengen kwam bij de stuurgroepvergadering nog even aan de orde. De burgemeester bleek van me ning te zijn dat het pas openbaar kan worden gemaakt nadat het door B. en W. is behandeld. Hoofdlijnen De heer W. Stam deed een beroep op alle commissieleden en insprekers om hoofd- en bijzaken te scheiden. Streek- en structuurplannen geven hoofdlijnen aan. Men komt nooit klaar als men zich in allerlei details verliest. Toch gaf de bespreking van de „grote" problemen wel voortdurend aanleiding tot het af dalen in tastbare bijzonderheden. De heer Stam verzocht B. en W., vertegen woordigers van de verschillende groe pen eens in een aparte zitting te willen ontvangen om ze aldus al die detailkri tiek en -suggesties te laten spuien. De burgemeester zegde dit toe, maar dan wel uitdrukkelijk voor een tijdstip na dat de procedure is afgerond Het appa raat is in deze tijd toch al overbelast en daar moet niet nog meer bij komen. De heer Schell van de volkshogeschool Ber gen wees op het belang van de menings vorming over dergelijke punten met het oog op de volgend jaar te houden ge meenteraadsverkiezingen. „Deskundigheid" De heer Sprenger had bezwaren tegen de in het informatiebulletin voor alle betrokkenen gewekte suggestie dat bij de plaatselijke bevolking een soort vol ledige deskundigheid zou heersen of door inspraak zou kunnen ontstaan over de problematiek van de eigen omgeving. In het bulletin stond onder meer: „Zij weten wat er omgaat, wat er zou moe ten gebeuren, kortom, hoe de toekomst van Texel er uit zal moeten zien". Het gevolg van die opvatting zou kunnen zijn dat men, wanneer men alle plaatse lijke inspraakresultaten naast elkaar zou leggen, tot een goed totaalplan zou ko men. Hij stelde er prijs op uitdrukkelijk te verklaren dat hij de bevolking niet als „deskundig" beschouwde, in de zin waarin specialisten (planologen, biolo gen) deskundig zijn. Wel erkende hij ten volle de noodzaak om kennis te ne men van de heersende meningen. Hij was het eens met de heer Jager (PPD), die de onmisbaarheid beklemtoonde van de kennis die de mensen hebben van hun eigen leefgemeenschap, maar even zeer de specialistische deskundigheid noodzakelijk achtte. De doorsnee-inwo ner kan niet overzien wat er zou moe ten gebeuren, de specialist kan dat even min. Samen kunnen ze het een stuk be ter. ,,Pé-dDé-Corner", De Ruyterstraat 84, Oudeschild. Uitgetreden als eigenaar P. Dam, Het bedrijf wordt voortgezet door J. Moll onder de naam ,,'t Steigertje". 5 oktober gaat H.M. Tjerk Hiddes schieten in sector 045 - 075 graden rechtwijzend met een straal van 5 mijl vanuit het hoge geleidelicht Nieuwe Ha ven. Veiligheidsschip aanwezig. 3. Ten gevolge van het late spuijen der sluizen in 1835, heeft het binnen ster, dat vrij hoog in het kanaal tond, de zandige, hoezeer vlak glooi ende wallen van hetzeilve aanmerkelijk 'tgespoeld, zoodat de oevers geheel ^ndermijnd cn h*er en daar ingekalfd nré ijn, waardoor het kanaal, behalve veel nwassching van zand, eene onevenre- nge breedte bekomen heeft en zich met joeken en inhammen vertoont. Ook uit 'en barm zijn eene menigte regengeu- en uitgespoeld, die vrij diep zijn, en uer en daar, met het uitgestroomde and der kreken, zandbanken in het ka- >aal gevormd hebben, door welke, ge- Uk wij boven vermeldden, de waterlo ze niet weinig belemmerd wordt. i\a den zoo snel tot stand gebragten roeid der indijking ging men terstond 'ver tot dien der ontginning. Nog in ^gustus en September des jaars 1835 'enden er, op een zestal stukken lands, p zamen 261/£ bunders groot, proeven !t winter-koolzaad genomen. Deze 'r<*£stukken lagen langs het kanaal, en ''el bet noordelijkste derzelven op den j^nderhoek van de groote zwen bij °ltherduin Den 12den Augustus werd eerste akker door den Directeur van ^dbouw met koolzaad bezaaid. De verige vijf stukken lagen afgezonderd *n elkander tot naar den Ruigendijk. *n droeg zorg dit koolzaad tegen het Wringen van het vee door wallen te heiligen (Welke men op Texel tuinen 0eTnt). Hoezeer nu dit gezaaide door toogte geleden had, en later, ten ge volge van het niet tijdig afstroomen der sluizen door het hooge binnenwater verloren ging, bragt het nog 343 mud den op, hebbende hiervan het zuidelijk ste stuk het meeste geleverd. In dien zelfden nazomer van 1835 en den daarop gevolgden winter werd Eijerland ook door wegen, slooten en greppen ingedeeld; tot welke verdeeling men den Zanddijk als basis aannam, en op evenwijdigen afstand van deze regte lijn twee strekkende wegen afgroef. De oostelijkste, het naast aan den nieuwen dijk gelegen en de Hoofdweg genaamd, is 14 ellen breed. Hij heeft ter weder zijde eene sloot, 5 ellen wijd, 1 Vz el diep en Vz el in den bodem, voorts aan elke zijde een barm van 1 el en Vz el talud; de kruin is 11 el met eene tonronde van 9 palm terrein, en de weg strekt zich van den Ruigendijk, of limietweg, in eene regte lijn, 7447ellen uit, tot] waar hij tegen de tweede dijklijn sluit. De Postweg, 1280 ellen verder weste lijk, .(of van as tot as 1297) is, tusschen slooten van 2 ellen, slechts 10 ellen breed. (De oostelijke sloot is later tot 5 ellen verbreed geworden). Ook de dwarswegen zijn 10 ellen breed, tus schen slooten van 2 ellen. Door deze twee strekkende- en vier dwarswegen is Eijerland regelmatig in sectiën van 200 bunders verdeeld; elke sectie is weder verdeeld in 10 gelijke percelen, die dus elk 20 bunders bevat ten, en ieder perceel in 20 metjes van bunder. Deze laatste onderdeeling is geschied door het trékken van greppels eene halve el wijd en diep. De bunders tusschen den Ruigendijk en de Rogge- sloot zijn 312 ellen lang en 32 ellen breed, en die tusschen de Roggesloot en Eijerlandshuis 250 lang en 40 breed. De wei- en hooilanden bij Eijerlands- huis, reeds vroeger met slooten afge graven, zijn in den ouden vorm geble ven. Deze inwendig zich bevallig voor doende duinkom, maar met gevaarlijke buitengronden noordwestwaarts uitloo- pende, en daardoor eene noodlottige of- ferbank voor de zeelieden, is uit dien hoofde reeds op de aloude zeekaarten bekend. In deze duinvallei ligt het zoo genaamde Eijerlandshuiis. In den gevel van hetzelve leest men het door gebo gen ankers gevormde jaartal 1650; ter wijl het gebouw zelf, door aanbouw en vergrooting onder zeven daken gebragt, een kloosterachtig voorkomen heeft. In dit zomerseizoen echter moet het, vol gens daarvan gemaakt plan en teeke- ning, in hetgeene de oostelijke kamers betreft, aanmerkelijk verfraaid worden. Binnengetreden, herinnert men zich, bij het gezi'gt van den ruimen keuken- haard, onwillekeurig, hoe menig ter naauwernood den dood ontkomen schipbreukeling hier, half verkleumd en zijne verdronkene togtgenooten bewee- nende, zijne natte plunje, het eenige wat hem overbleef, heeft zitten te droo- gen. Uit de glasramen heeft men een schilderachtig gezigt; in den achter grond de duinen, op welker toppen de helmplanten door den wind over het schrale, steeds stuivende zand heen en weder geslingerd worden, terwijl na derbij het vreedzame vee, door deze hoogten beschut, of graast of ligt te herkaauwen; een toneel, treffend door de tegenstelling van zee en land, van barre woestheid en vrolijk veldbedrijf, wel waardig door eenen Poot bezongen te worden. Op den linker- of noorder-oever van de Roggesloot, aan eenen daartoe opzet telijk aangelegden weg, die met eene bevallige kromming van den postweg naar het dijkkanaal loopt, is de Socië teit bezig een huis aan te leggen, aan hetwelk men, ter eere van haren voor zitter, den naam van de Oocks-dorp ge geven heeft. Een fraai magazijn met woning, vijf pakhuizen en ruime zol ders in hetzelve, dubbele woon- en werkgehouwen voor wagenmaker, smid, bakker enz., alle geplafonneerd, twee winkels van kruidenierswaren, herber gen enz., eene houten loods met 12 huisgezinnen in dezelve, benevens an dere woningen, bestaan hier reeds, en zullen spoedig met nog andere gebou wen vermeerderd worden, zoo als eene directie-woning, eene school, burger- en arbeidershuizen enz., enz. Ongelukkig maar, dat op verscheidene plaatsen in dezen aanleg zich de uitwerkselen ver- toonen van de haast, waarmede men te werk gegaan is, of van andere zwarig heden, welke men niet heeft kunnen vermijden. Er wordt namelijk geklaagd over lekkaadje, rook, het afvallen van het stukadoorsel enz. Behalve dit dorp had men, in 1836, ter wederzijde van den weg tusschen Eijerlandshuis en de Codks-dorp, twee boeren-hofsteden aangelegd, uit woning en schuur bestaande, en hoofdzakelijk volgens Zeeuwsch model ingerigt. Het is echter gebleken, dat zij tegen de kracht der winden op Eijerland niet be stand waren; want, op den 27 October, omstreeks zes ure des avonds, (en dus nog vóór de zoo veel geweldiger orka nen van 29 November en van de Kers dagen diens jaars) werden deze nog on- volbouwde woningen beide omgestormd en bijna geheel verbrijzeld op den grond geworpen. Doch niet alleen op de hecht heid dezer woningen, het ongenoegza me waarvan de uitkomst bewezen heeft, ook op derzelver geringe ruimte en ondoelmatige inrigting waren aan merkingen gemaakt; doch hetgeen, bij mogelijken herbouw of aanleg van an dere boerderijen, als ook voor de bewo ners in het algemeen, de grootste hin dernis oplevert, is het 'gebrek aan zoet water. Op geheel het Eijerland levert niet een enkele, op de gewone wijs ge boorde, put water, dat drinkbaar is, en in de slooten is het pekelzout. Wel is waar wordt in de duinen water gevon den. dat men gebruiken kan; doch deze duinen liggen op aanmerkelijken af stand, (tusschen de drie- en vierduizend ellen van den nieuwen dijk) en de aan voer veroorzaakt veel moeite en kosten. In de staat, waar dn thans de bevolking van het Eijerland zich bevindt, moet men namelijk, dag aan dag, vijf a zes wagens met de vereisöhte paarden en voerlieden, aan het werk hebben, om aanhoudend water uit de duinen aan te voeren. Men is wel op andere middelen bedacht geweest, doch tot nog toe zijn dezelve niet geslaagd. Er zijn kannen- buizen (op andere .plaatsen ook steenen halve mouwen genaamd) onder den grond .gelegd, om op deze wijs het wa ter naar de woningen en stallen te lei den; maar de afstand is te groot, en de geringste opening in deze buizen ver oorzaakt, dat er niet tegen te pompen is. Even min is hetontwerp gelukt, het welk men beproefd heeft, om een riool van klei in eene sloot voort te leiden; wind en zonneschijn hebben het, door droogte, doen scheuren, en het intrap pen van het vee heeft het vernield. '(•wordt vervolgd)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1973 | | pagina 5