...als eene sneeuwjagt in Siberië... AGEND/ Eijerland in 1837 deel 3 J. A. v.d. VJis legt laatste hand aan nieuw boek over Texel Bejaardenomroep komt met de studio aan huis Ook „Texelein" weer aktief Textant weer begonnen kosthuis in Den Burg of vrije woonruimte Ds. Waardenburg naar Tubbergen „Margaretha Sinclair" naar Alkmaar Rode Kruis Texel werft leden Schrijfmachine Eilandcompetitie volleybal van start Weekenddiensten artsen Kerkdiensten Vijfentwintig jaar geleden verscheen van de hand van de heer J. A. van der Vlis het boek „Texel, land en volk in de loop der eeuwen". Met dit werk vestig de de oud-hoofdonderwijzer aan de la gere school te Den Burg, zijn faam als dè grote Texel-kenner, die hem in 1964 het ereburgerschap van de gemeente opleverde. Intussen heft de heer Van der Vlis niet stilgezeten. Stad en land heeft hij afgezocht om gegevens te krijgen over het verleden van Texel. Zijn naspeurin gen hebben enorme hoeveelheden mate riaal opgeleverd, voor een nieuw bock over de Texelse geschiedenis, dat eind volgend jaar bij de boekhandel zal ver schijnen. Om het werk betaalbaar te maken heeft de provincie een subsidie toegezegd van ƒ20.000, Het wordt een uitbundige uitgave: ve le kleurenpagina's zullen het ook ove rigens rijk geïllustreerde boekwerk, dat vermoedelijk tussen de 400 en 500 flinke pagina's zal gaan omvatten, verlevendi gen. De heer Van der Vlis vertelde ons trots dat hij er eindelijk in is geslaagd afbeeldingen te vinden van het oor spronkelijke Texelse söhaap, de zoge naamde Pijlstaart. In het boek van 1948 moest men het stellen met een beschrij ving. De heer Van der Vlis vond de af beeldingen van de pijlstaart in de ar chieven van de Veeartsenij kndige Ho geschool te Utrecht. Sterker nog dan „Texel, land en volk in de loop der eeuwen" zal het nieuwe Het programma van de bejaarden- omroep dat op 8 oktober zal worden uit gezonden, zal op woensdag 3 oktober worden opgenomen in het C.E. Gollands Rustoord in aanwezigheid van de bewo ners van dit bejaardenhuis. De verzoek platen van het programma zullen door de Gollard-bewoners kunnen worden aangevraagd en eventueel zelf aange kondigd en voorzien van een begelei dende wens Mevrouw Sprenger-Pool leest voor uit het boek „Eens komt het geluk" dat gedeeltelijk op Texel speelt en burgemeester W. H. Sprenger pre senteert een aflevering van zijn serie- programma over klassieke muziek, ook samen met de aanwezigen. Als deze „op name aan huis" een succes wordt, zal men iets dergelijks zeker ook in andere bejaardencentra organiseren. Belang stelling daarvoor is al getoond door de bewoners van Starkenburgh. Al lang bestond de wens de bejaarden eens een kijkje te laten nemen in de studio waar de programma's voor hen worden gemaakt. Dit stuit echter op be zwaren omdat de studio (een deel van de muziekschool aan de Parkstraat) zeer klein is behuisd. De programmamakers hebben daarom besloten met de appara tuur naar de bejaarden te komen Ze vinden dat zelf ook prettig omdat het inspirerend zal werken om niet altijd tegen de dode microfoon te praten maar de luisteraars om zich heen te hebben. boek (titel nog onbekend) vooral de so ciale en economische kant van het le ven van de Texelaars in vroeger tijden behandelen. „De mens staat centraal", aldus de heer Van der Vlis. Archeologen Een zeer belangrijke nieuwe bron van informatie vond de schrijver in het Huy- decooper archief te Utrecht. De beschrijving van de pre- en proto historie van Texel heeft de heer Van der Vlis overgelaten aan de archeologen drs. Woldering en G. Gerrits. De archeologie heeft als wetenschap een zo grote vlucht genomen dat het voor een historicus niet meer bij te benen is. De laatste tijd zijn er op Texel tal van be langrijke archeologische vondsten ge daan. De schrijver heeft grote medewerking ondervonden van andere (waaronder veel vak-) historici. Het boek beschrijft de geschiedenis van Texel tot het begin van deze eeuw. Ontwikkelingen waarbij nu nog leven de Texelaars betrokken zijn geweest worden in beginsel niet behandeld. Aan het boek wordt een zeer uitgebreide bi bliografie toegevoegd. Groep „Samen vermageren" De dansgroep „Texelein" van me vrouw Hinda Kucsmirak uit Amsterdam begint op 5 oktober weer met de lessen. Er wordt gewerkt met verschillende groepen kinderen (vanaf ca 3 jaar) en volwassenen. Met de meisjes (maar jon gens zijn ook welkom zal een dansspel letje worden ingestudeerd „De poppen uit de speelgoedkast" met groeps- en solodansjs. Degenen uit de tieners- en damesgroep die daarvoor belangstelling hebben vormen een aparte groep naast de eigen groep. Verder is mevrouw Kucsmirak van plan een groep „Samen vermageren" op te zetten voor degenen die moeite heb ben om „individueel" slank te worden. Het programma van deze club die op de vrijdagmiddag bijeen zal komen, be staat uit het verstrekken van dieetvoor- schriften, wekelijkse gewichtscontrole en gymnastiek. Bij gewichtscontrole krygt degene die aankomt een boete; voor wie aardig vermagert is er een bloemetje. Wie het streefgewicht heeft bereikt krijgt een herinnering aan dit gedenkwaardige feit. De medische controle blijft bij de huis arts die ook akkoord moet gaan met het dieet, het streefgewicht vaststelt en goedkeuring moet hechten aan deelna me aan de gymnastiek. Een dergelijke club is iets nieuws voor Texel. Mevrouw Kucsmirak vertelde ons dat elders in het land meerdere „vermagerclubs" draaien, zij het meestal zonder gymnas tiek en vrij prijzig. Belangstellenden voor deze club of de danslessen kunnen zich telefonisch (020- 64528) of schriftelijk (Amstelveld 17, Amsterdam) opgeven. De lessen worden gegeven in de kleutersohool „De woelige hoek", aanvang 16.45 uur voor kleuters, 17.30 uur voor kinderen vanaf 8 jaar en 19.30 uur voor tieners en volwassenen. Het vormingscentrum Textant is het seizoen weer begonnen. Dit jaar zullen de aktiviteiten bestaan uit: een amnes ty werkgroep („praten, denken en wer ken over en voor Amnesty International, bij Thea van der Knaap, Warmoesstraat 38, telefoon 3065, waar men ook nadere informatie kan krijgen); aktiegroepen welker strevingen op dit moment nog niet bekend zijn, maar die zullen wor den opgericht zodra er zich op Texel of elders misstanden voorkomen die zich lenen om er in Textant-verband iets aan te doen; zelf films maken, iedere maan dag keramiek; bij voldoende belangstel ling korte cursussen in weven, emaille ren en zeefdrukken, eveneens ieder maandag; iedere dinsdag pantomime en creatief spel, niet gericht op 'het oplei den van mime- of toneelspelers, maar op vrijere bewegings- en uitingsmoge lijkheden. Daartoe zal geoefend worden in concentratie, ontspanning en tech nieken tot ademhaling. Ook zal in dit verband de fantaisie worden getraind Des woensdags om de veertien dagen een goede film. De deelnemers kiezen zelf uit de voorradige catalogi. Iedere donderdag vindt een „encounter" plaats (ontmoeting), door de staf van het cen trum ook „eerlijkheidstraining" ge noemd, of ook wel „op weg van jezelf naar de ander". Doel hiervan is het be ter leren kennen en begrijpen van zich zelf en anderen. Hiertoe bedient men zich van „bepaalde simpele technieken". Al deze aktiviteiten worden gehouden in 't Asiel, Burgwal 20, Den Burg, en vangen aan om 20.00 uur. De kosten be dragen ƒ2,per avond, of ƒ10,per maand, voor welk bedrag men aan alle aktiviteiten kan deelnemen. Verdere aktiviteiten zijn nog: Eenmaal per maand een weekend creatief spel in Bloem en Bos, onder deskundige leiding; deelname kost ƒ7,50. Excursies naar tentoonstellingen, voorstellingen en andere interessante aktiviteiten aan de overkant. Met een excursie zijn ten minste een avond, ten hoogste een weekend gemoeid. De kos ten zullen maximaal ƒ17,50 bedragen. Hulp aan bejaarden. Inlichtingen zijn te verkrijgen bij A. Kaper, telefoon 3368. Voor een onzer medewerkers (jongeman van 21 jaar) zoeken wij per 1 oktober een in de vorm van kamer met kook gelegenheid, caravan, zomerhuis je o.i.d. Gaarne bericht aan de redaktie Texelse Courant, telefoon 2741 of 2403. Ds. A. W. F. Waardenburg, predikant van de Nederlands Hervormde kerk in de gemeente Waal en Koog, heeft zijn beroep naar Tubbergen aangenomen. Ds. Waardenburg heeft de Texelse ge meente 18 jaar lang gediend. Hij zal in januari 1974 zijn intrede doen in zijn nieuwe gemeente. Ter gelegenheid van de herdenking van Alkmaars ontzet zal de drumband „Margaretha Sinclair" deelnemen aan een drumbandfestival dat op zondag 7 stad zal worden gehouden. Het festival heeft het karakter van een concours, oktober op het Waagplein van de kaas- Een jury zal de prestaties dus beoorde len. Alle deelnemende bands moeten een staand en een lopend nummer uitvoe ren. De drumband telt momenteel 45 le den. Dit is op zichzelf niet ongunstig maar wat extra leden zouden wel ge wenst zijn. Als gevolg van onder meer studie vertrekken elk jaar vrij veel le den naar het vasteland waardoor het moeilijk is het ledental op peil te hou den. D afdeling Texel van het Nederland- sche Roode Kruis is begonnen met een grootscheepse campagne die tot doel heeft het aantal leden flink op te voe ren. Het Rode Kruis heeft namelijk meer geld nodig om de diverse aan haar toevertrouwde taken, ook plaatselijk, behoorlijk te kunnen blijven uitvoeren. Op dit moment zijn op Texel zo'n 1100 leden. Men zou de minimumbijdrage die zij nu betalen graag opgetrokken zien tot ƒ5,per jaar. Het is de bedoeling in de komende weken de meeste huisgezinnen persoon lijk te benaderen. Voorafgaand aan dit huis-aan-4iuis bezoek zal een schrifte lijke opwekking worden bezorgd alsme de 'n giro- en bankmaohtigdng. Ook door advertenties wordt gewezen op het be langrijke werk dat door 'het Rode Kruis wordt verricht. Op Texel houdt het Rode Kruis zich onder meer bezig met het geven van een jaarlijkse EHBO-cursus. Verder wordt vrij veel gedaan aan Welfareweik (waarbij zo'n 25 vrouwen zijn betrok ken). Ook Texelaars worden uitgezon den naar tehuizen van het Rode Kruis of varen mee met de J. Henry Dunant. Belangrijk is het werk van de Texelse Rode Kruiiscolonne die bij wandel- en andere sportevenementen graag paraat zijn om hulp te verlenen. De afdeling heeft ook herhaaldelijk bloedafname- avonden georganiseerd. Dit jaar is het er niet van gekomen maar in het voor jaar van 1974 zal zeker weer zo'n bloed- inzameling worden gehouden. Dan is er het Rode Kruisgebouw in Den Burg dat niet alleen voor eigen aktiviteiten wordt gebruikt maar ook ter beschik king staat van kerkgenootschappen en andere groeperingen of verenigingen. Het is de bedoeling de aktiviteiten nog aanzienlijk uit te breiden. Als de leden- werfaktie een succes wordt zal dat zeker mogelijk zijn. Een belangrijk deel van het geld is echter bestemd voor de be kende internationale taken. Van de op brengst van de jaarlijkse kollekte gaat daarom de helft naar ihet hoofdbestuur, afgedragen. (Illllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^ 4. Verder vindt men op Eijerland, be halve de reeds vroeger bestaan hebben de gebouwen, vier provisionele stallen, elk voor twaalf paarden, zijnde houten loodsen, met pann engedekt, als ook eene woning voor een' zetboer, eene di rectie-keet, eenige houten keeten, en eene menigte met riet of stroo gedekte keeten voor aardwerkers (zoogenaamde polderjongens) en voor bóeren-arbei ders. Eindelijk heeft de Sociëteit ook nog twee overdekte vaartuigen voor Eijer land aangekocht; (het eerste, te Ober gum in de provincie Groningen nieuw getimmerd en de Eijerlander genaamd, is 15Vè roggelasten groot; het andere, de Texelaar, is groot 30 lasten. In 1836 is het ontginnen der landen met meerder kracht doorgezet; terwijl ook de veeteelt, door aankoop van run deren en söhapen van Texel, zeer ver groot werd. Het ras dezer laatsten ds, gelijk men weet, voortreffelijk; schurft of andere ziekten zijn onlder dezelve niet bekend, waarom dan ook schapen of lammeren, niet op Texel geboren of eenmaal van daar uitgevoerd, er niet toegelaten worden. Van de in het voorjaar van 1836 ge zaaide zomervruchten, te weten 78 bun ders met izomer-koolzaad, 62 Vz bunders zomer-garst, 15 bunders (haver, 4 bun ders maartegarst, 10 bunders aardappe len, 2 bunders meekrap en 2 bunders paardeboonen, in alles 1731k bunders zomervruchten, is de opbrengst, ten ge volge van het zoo buitengewoon schrale en drooge jaarsaizoen, in geenen deele winstgevend geweest. Het zomer-kool- zaad heeft in alles nog geene 10 lasten opgebragt; ten gevolge der droogte was er slechts weinig aangeslagen, en ver volgens is van het nog rijp gewordene eene groote hoeveeüJheid uitgestormd en in de slooten en greppels gewaaid. Bij wijze van proefneming had men ook zo- mer-koolzaad op verschillende lage zandvlakten gezaaid; doch op dezen kouden.zil tigen grond stierf het al spoe dig weg. Dat op de hoogere begroesde gronden was zeer ongélijktijdig aange slagen, zoodat een gedeelte in het mid den van October nog bloeide, terwijl andere gedeelten reeds overrijp waren. Dit tweerijpig gewas, door een nat na jaar gevolgd, is oorzaak geweest, dat men zoo weinig zaad heeft ingezameld De garst, haver en paardeboonen ble ven ongemeen kort van stroo de op brengst heeft slechts tot; eigen verbruik voor de boeren gediend, en is daartoe zelfs op verre na met genoegzaam ge weest. Voor aardappelen was de nieuw geploegde zode niet zeer geschikt, zoo dat dit gewas witte, spek- en waterach tige aardappelen opleverde; zij waren weinig, klein van stuk en sledhts van het hoogere land eetbaar. De kiemen der meekrap hadden, op eene lange reis uit Zeeland, en ook op Eijerland zelf door droogte en overstuivinig van zand, veel geleden. Dit laatste ds, op het zoo zeer aan winden blootgestelde Eijerland, eene verschrikkelijke plaag, zoo wel des winters bij vorst, als bij zomerzone- schijn; planten, die den eenen dag een gunstig voorkomen hebben, zijn dik werf des anderen daags tot op den wor tel toe zwart geworden door het saherpe en aanhoudende geeselende zand, het welk door den wind als eene sneeuw- jagt in Siberië voortgezweept wordt. Bij Maikeduin is ook eene boomkwee- kerij aangelegd geworden, onder zeke ren Van Bulhl; doch tot nog toe slaagt zij niet naar wensCh, zoodat op de 30 bunders zandgronden, met grove en fij ne mast, brem, eik en els bezaaid, het zaad sledhts ten deele opgekomen is; de jonge elzen staan er, zonder eenige be werking der gronden, in gras en wied, waardoor men zich van dit plantsoen niet veel durft beloven. Met eene hlier begonnene kalkbranderij dn een' veldoven heeft men ook niet kunnen volhouden, vermits men bevond, dat 3 tonnen kalk, op Eijerland gebrand, zoo veel kosteden als 5 tonnen, van elders aangevoerd. Beter slaagde de schapenteelt. In Julij .1836 leverde de Sociëteit 2454 vlie zen .wol af, welke, na op de schapen ge- wassdhen te zijn, (waardoor men rekent dat zij 30 pet. in zwaarte verliezen) net to 6794 Nederlanidsdhe ponden wogen, hetwelk, tegen den prijs van ƒ1,67', te zamen eene opbrengst uitmaakt van H.379,95. Ook de hooibouw viel aanmerkelijk in de hand, zoodat er met de helft van October reeds 780 voeren, a 700 Nederlandsche ponden elk, te za men gereden waren, behalve ruim 200 voeren biezen en ruigte. Doch, ondanks den aanvankelijk on dervonden tegenspoed, werd ook de landbouw met ijver doorgezet. In de maanden Julij, Augustus en September werden, alleen met wouter-koolzaad, 817 bunders bezaaid; onder deze waren er 47 met witbloeijend koolzaad. Van andere granen zaaide men minder, te weten in dat jaar Sleets 5 bunders tar we, 5 bunders garst en 4 bunders rogge. De ongelijksladhtigheid van den grond levert hier weder eene vrij aanmerke lijke hindernis. Tussohen de in 1836 met koolzaad bezaaide gedeelten, b.v„ die meerenideels tussdhen den Hoofd- en den Postweg gelegen zijn, bevinden zich eene menigte onvruchtbare zand vlakten, welke bij droogte en wind eene zeer sterke zandstudivóng veroorzaken; terwijl de greppels in deze zandvelden, even als de breede zandkreken, bij re gens, door gebrek aan lozing, geheel digt Slijmen ,of ook onregelmatig breed en diep uitspoelen, zoodat men alsdan in dit waddlge maalzand niet alleen geene paarden gebruiken kan, maar ook, bij hergravimg, het zand onder het d< niiHiiiiuiiuniininmniuiiiminmiuiHiiHaiiunmiiimiujiHiniininuHiuia Dinsdag 2 oktober begint de eila competitie volleybal, georganisi; door Tevoko. De contactpersonen ben de programma's al ontvangen wedstrijden worden wekelijks gehou en beginnen telkens om 19 00 uur. bliek is van harte welkom. Op hel neel van de Burgemeester De Kon: (t0 hal zullen dranken te koop worden a geboden. br icr iri w •rfc •st: ap eli Donderdag 27 september In de Burgemeester De Koning wordt een bijeenkomst gehouden de muziekschool met uitreiking getuigschriften AVM, Solfège en dentest; aanvang 20.00 uur. Vrijdag 28 september In „De Bijenkorf" te Oosterend wok films en dia's vertoond van Oostei Present, aanvang 20.00 uur. Maandag 1 oktober In 't Skiltje te Oudeschild wordt introductieavond gehouden met trekking tot het streek- en struct; er> plan Texel. Speciale aandacht wc i. besteed aan Oudeschilder problec Aanvang 20.00 uur. Ieder is welke Dinsdag 2 september Om 19.30 uur komt in het raadi werkgroep II (agrarische werk# genheid) van de Streëkcommissie ÜJ een. Om 19.00 uur worden in de Burgera ter De Koninghal de eerste volleyt wedstrijden gespeeld van de eila competitie. Woensdag 3 oktober In de LTS-kantine komen om 20.00 de Plattelandsvrouwen van de ling Texel bijeen. De heer E. Loe: ker vertoont zijn diaserie van Tes Iedere woensdag 15.00 uur bejaardenzang in het fanfi gebouwtje aan de Wiltekruislaa;, Den Burg. Uitsluitend voor spoedgevallen van zaterdagmorgen 8 uur tot maandagmorgen 8 uur Dokter A. VAN LOON, Den Burg, (02220) 2016. GROENE KRUIS van vrijdagavond 24.00 uur tot maandagmiddag 13.00 uur Zr. VELEMA, Den Burg, telef. 3241. y werken voor zich digt ziet wellen. Het hoogere veld van Eijerland, uit geel zand, pi an ten vezelen en een weinig klei bestaande, bevat eene menigte schadelijke dnsekten, waaronder een, het koolzaad zeer benadeedend ge bronsd schaaldiertje met zes pooten, welk insekt de grootte van eene garst- korrel heeft. Ofschoon wij hier zoo me nigmaal van hoogere en lagere gronden gesproken hebben, is hèt terrein op Eijerland (de duinen natuurlijk uitge zonderd) vrij effen, zoodat men, bij wa terpassing, naauiwelijks een half el ver schil heeft gevonden. Bijna overal is hierbij de grond ligt en zandig, zelfs in de beste gedeelten, dat is dn dezulke, op welke, ter diepte van eene halve el, eene bruane, door dierlijke gelei eenig- zins vette, bovenkorst gevonden wordt, gelijk tussdhen de HoogezandSktl en den Ruigendijk. Overigens bestaat de grond grootendeels uit zand, daargroeid en gemengd met eenig humus of teel aarde en plantenvezelen, als ook eene geringe hoeveelheid klei; zoodat ook zelfs de beste gronden van het Eijer land al spoedig door bemesting zullen moeten ondersteund worden. Behalve deze voor bebouwing vatbare streken, is het overige, dat 4/'«de deelen van het Eijerland uitmaakt, te zandig en dun- bodemag, o-m de kosten der bebouwing te kunnen goedmaken, ai vergadert men de mest ook op het Eijeriand zelf en vermeerdert dezelve door groenbe- mesting en stal voedering. Ten minste moet zulks noodwendig nog in eene lange reeks van jaren het geval zijn. Op sommige plaatsen vindt men een grof geelachtig zand, met eenen broek- of moeradhtigen bovengrond, welks taaije zode of bovenvilt eene zeer donkere kleur heeft, even alsof het derrie- of veengronden waren, uit welke boven korst een bruinkleurig water sijpelt. Deze soort van gronden, welke men tot hooilanden gebruikt, alzoo zij tot scha penweide ongans zijn, liggen bij Eijer- landshuiis, in de du inkom onder de Moesbergen, onder de kleine of Ooster duinen, langs den Zanddijk, en vooral bij Maikeduin. De vroegere bewoners van Eijerland staken uit deze vilt eene ligte soort van turf, welke zij als brand stof gebruikten. (wordt vervolgd) DIERENARTSEN van vrijdagmiddag 12.00 uur maandagmorgen 8 uur J. VV. DRIESSEN, Den Burg, tel. (021 2527. NOODSLACHTINGEN Voor noodslachtingen bellen de A. van Heerwaarden, tel. (02220) 2 (slachtplaats) of 2663 (WilhelminaL' CONSULTATIEBUREAU ZUIGELINGEN VOOB De zuigelingen, die aan de beurt worden op het bureau verwacht op tijden, dat hun eigen huisarts zit: heeft. Deze tijden zijn als volgt Dokter Seegers, dinsdag 2 oktober: 14 00 uur. Dokter Van Loon, woensdag 3 oktd om 13.00 uur. Dokter Coutinho, woensdag 3 oktct vakantie. R.K. KERKDIENSTEN weekend 29 en 30 september 1973 kr :,n V (02: - K n lor lei' rij Den Burg: zaterdag 19.30 uur zondag 8.30 en 10.30 uur De Koog: zondag 10.30 uur Den Hoorn: zaterdag 19.30 uur Oudeschild: zondag 9.15 en 19.00 uw De Cooksdorp: zaterdag 19.30 uur zondag 9.15 uur Oosterend: zondag 10.45 uur PROTESTANTSE KERKDIENSTEjiel Zondag 30 september 1973 HERVORMDE GEMEENTEN Den Burg, 10 uur, ds. Van Doom De Cocksdorp 10 uur eerw. heer Loerakker viering H. Avondmaal. Den Hoorn, 10 uur, eerw. heer Vel& (fr De Koog 10 uur ds. Waardenburg H. Avondmaal De Waal, 19.30 uur, ds Waarden^ H. Avondmaal Oosterend 9.30 uur ds. De Gier Kinderoppas in „De Bijenkorf" Oudeschild 11.00 uur ds. De Gier GEREFORMEERDE KERK Den Burg 10.00 uur H. J. Douwes 19.00 uur, ds. E. Loerakker uit Cocksdorp. Oosterend 9.45 uur ds. Kruithof 19.30 uur ds. Kruithof GEREFORMEERDE GEMEENTE Oosterend 10.00 en 16.00 uur Dienst DOOPSGEZINDE GEMEENTE Den Burg, 10 uur, ds. Kuitse kerkbusje Den Hoorn. ki isd

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1973 | | pagina 2