Cjrom Twartsjexels in het harL,
Mosselen verwateren perl schip
het ei van Columbus?
jp
TAXI
2323
ZILVERVLOOT
6%+10%
r/poorbonh
Veelbelovende resultaten bij
proeven in t Horntje
GESLOTE
van het
raadhuis
uue/t nederlond
Advertenties vroeger
inleveren
uiterlijk
woensdagmorgen
voor 9.00 uur
Zaterdagmiddags na 5.00 uur zijn de
winkels in Den Burg
R.K. kerkdienst op
andere tijdstippen
„De Joodse kijk op de mens"
Zuinig zijn met energie!
Mannenkoor oefent
zaterdagavond
Met de bus naar de kerk
Gezinsvervangend tehuis
gereed
WILHEtMINALAAN 4-6
he IJDAG 2 NOVEMBER 1973
87e JAARGANG No. 8823
FEXELSE™COURANT
ijtgave B.V. v.h. Langcvcld De Rooy
'ostbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2741
Harry de Graaf, Keesomlaan 43, Den
gl tel. (02220) 2741, *s avonds (02220) 2403
Verschijnt dinsdags en vrijdags
Postgiro 652. Abonnementsprijs ƒ6,25 p. kw.
50 cent incasso; los 25 cent.
Bank: Amrobank, Ned. Mid. Bank, Rabobank
Advert. 23 ct. p. mm. excl. 4°/0 BTW
In Het Horntje worden momenteel proeven genomen met het verwateren van
losselen in een schip. Voor dit doel heeft het mosselprocfstation van het Rijks-
ïstituut voor Visserijonderzoek de beschikking gekregen over de Grinza 7, een
i meter lang zandschip van De Vries en v. d. Wiel. De wijze waarop de mosse
en in dit vaartuig worden verwaterd verschilt principieel van de manier die
rordt toegepast op de natuurlijke verwaterplaatsen en in de kunstmatige verwa-
erplaats in Het Horntje. De kwaliteit van de aldus verwaterde mosselen blijkt
erheugend goed te zijn. Dat is niet zo leuk voor de mensen die graag een mos-
elvenvaterplaats bij Texel aangelegd zouden zien, want zo'n drijvende verwa
nplaats is niet aan een locatie gebonden. Het zou kunnen betekenen dat de
losselhedrijvigheid na afsluiting van de Oosterschelde rustig in Zeeland kan
lijven.
derhalve als verwaterplaats en opslag
plaats onbruikbaar. Er moet dus naar
andere mogelijkheden worden uitgeke
ken en men denkt daarbij in de eerste
plaats aan kunstmatige verwaterplaat
sen, aan te leggen op plaatsen waar
over zeewater van de vereiste kwaliteit
kan worden besohiikt en waar ook de
mosselihandel genoegen mee kan nemen
in verband met de afvoer. De water
kwaliteit bij Texel is uitstekend, maar
de mosselihandel voelt niet veel voor
Texel. Ook de provincie, zo blijkt uit de
onlangs verschenen visserij nota, is niet
erg Texel-minded wat de mosselindus
trie betreft. Daar voelt men meer voor
Wieringen De kansen zijn voor 'Texel
overigens nog niet verkeken.
Waterstaatsman L. J. Weijdt en zijn
medewerkers hebben met bekwame
9poed een verwaterplaats ontworpen,
aan te leggen voor de dijk van de Prins
Hendrikpolder. Het plan is betrekke
lijk goedkoop uit te voeren, goedkoper
dan bij Wieringen.
fog even het geheugen opfrissen van
lezers die niet meer weten wat ver
teren van mosselen is. Als mosselen
rden gevist zijn ze ongeschikt voor
isumptie omdat ze als gevolg van
Iwarrelen van bodemmateriaal zand
nen de schelpen hebben gekregen,
schelpdieren moeten de gelegenheid
)ben dit zand uit te spugen, wat ge-
ïrt door de mosselen na het vissen uit
storten in schoon stromend zeewater,
verwaterplaats. Na verloop van tijd
i de mosselen zandvrij en gereed
>r consumptie. In de praktijk funge-
de verwaterplaatsen als „natte pak-
izen". De mosselindustrie heeft als
waterplaats altijd de Oosterschelde
gebruik gehad. Als gevolg van de
Itawerken wordt deze afgesloten en
Wij maken onze adverteer
ders erop attent, dat i.v.m.
heropening van onze ver
bouwde zaak, de krant van
vrijdag 9 november reeds
donderdagmorgen gedrukt
wordt.
Wij verzoeken U geleefd
uw advertenties voor deze
editie
in te leveren
Tijdnood
Maar intussen is duidelijk geworden
dat de Oosterschelde eerder dicht is dan
de kunstmatige vcrwaterplaatsen ge
reed kunnen zijn. Om de mosselindus
trie de nek niet om te draaien moet dus
in een overgangsregeling worden voor
zien. Die overgangsoplossing hoopt men
te hebben gevonden in de verwater
schepen. Met de proeven is men in 't
Horntje nu een paar weken bezig.
De heer L. Wesetbroek uit Den Burg
die als technisch projektleider bij dit
experiment is betrokken, verblijdde ons
dezer dagen met twee zakken mosselen.
De wens „smakelijk eten" ging gepaard
met het verzoek rapport uit te brengen
over de kwaliteit van de mosselen. Want
er is veel ten aanzien van de kwaliteit
van deze schelpdieren vast te stellen
met meetinstrumenten, maar uiteinde
lijk is het de consument die bepaalt of
WINKELIERSVERENIGING DEN BURG
Overzicht van het tot verwaterplaats ge
maakte stuk van de Grinza 7. Alen ziet de
laag op een rooster liggende mosselen. Zo
juist zijn de pompen in werking gezet en
even later zullen de mosselen onder water
verdwijnen Aan de touwtjes zijn pakketten
mosselen bevestigd die als proefmonsters
zijn bedoeld en na verloop van tijd zullen
worden opgehaald voor onderzoek. Op de
achtergrond links de 1VR 41 ..Branding'
die de mosselen vanuil verschillende plaat
sen van de Waddenzee naar Het Horntje
brengt.
de mosselen lekker zijn of niet. In dit
geval gaat het speciaal om de vraag of
de in het schip verwaterde mosselen
werkelijk voldoende zandvrij zijn. We
zijn niet de enigen die aan dit smake
lijke experiment meewerken; zo'n hon
derd particulieren op Texel eten de dn
het schip -verwaterde mosselen. De mos
selen gaan ook naar visrestaurants en
zelfs is al een partij geëxporteerd. De
eerste indrukken zijn bijzonder gunstig.
Wij en onze meeëtende kennissen heb
ben vrijwel geen zandkorrel tussen hun
kiezen gekregen en die goede ervaring
wordt door anderen gedeeld. Het ver
wateren in het schip geschiedt beter
dan op de natuurlijke verwaterplaatsen
en benadert dicht het resultaat dat in
de kunstmatige verwaterplaats bereikt
wordt.
Waddenzee
De mosselen die voor het experiment
zijn bestemd zijn afkomstig van ver
schillende percelen dn de Waddenzee.
Want lang niet alle mosselen verwate
ren even makkelijk. De schelpdieren
worden in Het Horntje aangevoerd
door de WR 41 „Branding" en met be
hulp van containernetten overgezet in
het GrinzA-sdhip. De Grinza, die voor
vier weken aan het RIVO is verhuurd,
heeft voor het experiment een kleine
verbouwing ondergaan. Een deel van
de bak waarin doorgaans zand wordt
vervoerd is afgeschut. Onderin dit af
geschutte gedeelte zit een rooster en
daarover worden de mosselen uitge
spreid in een, al naar gelang de aard
van de proef, dunne of dikke laag. Dan
wordt de pomp gestart en worden de
mosselen onder water gezet.
Gedwongen doorstroming
De pompen moeten blijven werken
want het water loopt door de mosselen
via het rooster weg. Er is sprake van ge
dwongen doorstroming. Doordat het
water via meerdere pijpen toestroomt
worden alle mosselen intensief met zee
water in kontakt gebracht. Na verloop
van tijd gaan de mosselen open en wer
ken het zand naar buiten. De praktijk
leert dat in (al naar gelang de laagddk-
te) acht tot zestien uur alles weg is. De
eerste uren wordt het meeste zand uit
gespuwd; het duurt veel langer voordat
oök de laatste korreltjes weg zijn. De
mosselen moeten tijdens het verwate
ren dn optimale konditie blijven. Dat
hangt o.a. samen met de hoeveelheid
water die per minuut de drijvende ver
waterplaats wordt ingepompt.
Metingen
In de brug van de Grinza heeft kapi
tein P. H. J Draaima gezelschap gekre
gen van de heer G. P. Bais uit Den Hel-
£|der, meet- en regeltechnisdh medewer-
jWker bij het RIVO. Voortdurend worden
ff hier slibgëhalte, temperatuur, zoutge-
V halte en zuurstofgehalte van het water
gecontroleerd. Het zuurstofgehalte
wordt door een schrijf apparaat zelfs
continu geregistreerd. Mosselen gebrui
ken zuurstof. Er is derhalve verschil in
zuurstofgehalte tussen het water dat
naar de mosselen wordt gepompt en het
water dat er vanaf komt. Is het afko
mende water te zuurstofarm dan bete
kent dat, dat de pompen wat meer moe
ten aanvoeren, willen de mosselen zich
tenminste lekker voelen. Herhaaldelijk
worden monsters voor onderzoek ge
trokken. Al eerder zijn met het „ge
dwongen doorstroompnnoipe" proeven
op laboratoriumschaal genomen. Daar
bij bleek onder meer dat mosselen tot
een dikte van anderhalve meter kunnen
worden opgestapeld. Ook de onderste
mosselen verwateren dan nog naar
wens, ondanks het gewicht van hun
bovenburen" en de van hen afkomstige
zand regen.
Definitieve oplossing
Het zou best eens kunnen dat het ver
wateren in schepen zo goed bevalt dat
de mosselindustrie het niet als een
overgangsmethode maar als hèt systeem
voor de toekomst gaat zien. De voorde
len zijn voor de hand ligend: verwate
ren is op zee mogelijk overal waar goed
water is. Het is niet uitgesloten dat dit
zal leiden tot een systeem waarbij het
verwatersohiip zidh ophoudt in de buurt
van de vissende mosselkotters, de
vangst overneemt en al verwaterend
naar elke gewenste plaats vaart om de
handelaars te voorzien. Ook zal worden
beproefd of het mogelijk 'is het water
dat over de mosselen wordt gestort te
reeirculeren. Men gebruikt dan steeds
hetzelfde water. Dat water zal dan wel
op een of andere wijze van zuurstof
moeten worden voorzien. Als dat zou
lukken, zou een verwatersdhip met een
lading via het binnenwater naar zijn
bestemming kunnen varen. Dat bete
kent; goedkopere sohopen en minder af
hankelijkheid van het weer. Dat ver
waterschepen enorm veel goedkoper
zullen zijn dan vaste verwaterplaatsen
staat buiten kijf. Maar er zijn ook wel
nadelen te nemen. Als „nat pakhuis"
heeft zp'n verwaterschip veel minder
capaciteit dan een stationaire rnossel-
verwaterplaats.
Met de andere proeven die in 't
Horntje worden genomen zullen de ex
perimenten met het verwateren in een
schip de gegevens verschaffen op ba9is
waarvan straks over de toekomst van
de mosselindustrie zal worden beslist.
Autoloze zondag
In verband met de autoloze zondag is
besloten een aantal R.K. kerkdiensten
niet op zondag maar op zaterdag te
houden. Het gewijzigde schema voor de
verschillende dorpen ziet er als volgt
uit:
Den Burg: zaterdag 3 nov. 19.30 uur
zondag 4 nov. 8.30 en 10.30 uur
De Cocksdorp: zaterdag 15.00 uur (dus
niet zondag 9.15 uur) en zondag
10.45 uur.
Den Hoorn: zaterdag 15.00 uur (dus niet
zondag 10.45 uur).
De Koog; zaterdag 14.00 uur (dus niet
zondag 9.30 uur).
Oosterend: zaterdag 19.30 uur.
Oudeschild: zaterdag 19.00 uur; zondag
10.45 uur (düs niet 19.00 uur).
Bovenstaand schema is na rijp beraad
samengesteld. .Niettemin is het mogelijk
dat het voor verbetering vatbaar as.
Suggesties worden gaarne ingewacht bij
de pastores. Het staat dus niet bij voor
baat vast dat dit schema ook voor het
volgende weekend zal gelden.
Woensdagavond om acht uur houdt
mevrouw M. Meelker-van Tijn een le
zing in de Burgemeester De Koninghal
over „De Joodse kijk op de mens". Zij
houdt deze lezing voor de doopsgezinde,
gereformeerde en hervormde zuster-
kringen, alsmede voor leden van het
R.K. Vrouwengilde en de NKV. Andere
belangstellenden '(bok heren!) zijn even
eens welkom.
fl
V
MEDEDELINGEN
VAN BEN W
Burgemeester en wethouders hebben
bij de hoofden van de scholen aange
drongen op, waar dit mogelijk is, beper
king van energiegebruik in de schoolge
bouwen. Eenzelfde maatregel zal wor
den getroffen voor de overige gemeen
telijke gebouwen.
Via deze publicatie dringen zij er bij
de bevolking op aan ernstig na te gaan
op welke wijze men zich in het alge
meen belang beperkingen in het ener
giegebruik kan opleggen en in dit ver
band willen zij suggesties van de rege
ring graag onderschrijven.
OOSTEREND Als gevolg van het
autorijverbod op zondag wordt het voor
de niet in O osterend wonende leden
van het Texels Christelijk Mannenkoor
bezwaarlijk om de repetities te bezoe
ken. Het 'bestuur heeft daarom beslo
ten de komende repetitie zaterdagavond
a.s. te houden van 19 30 - 21.00 uur.
Autoloze zondag
DE COCKSDORP Om de in de Ei-
erlandse polder wonende mensen in de
gelegenheid te stellen zondag de oogst-
dienst (10.00 uur) bij te wonen heeft de
Hervormde kerk De CocksdorpnEierland
een AOT-bus gehuurd. Deze vertrekt
om 9.30 uur bij de Ruigedijk en neemt
dan de volgende route: Postweg, Smits-
weg, Hoofdweg tot smederij Dros, Wa-
geningseweg. Postweg, De Cocksdorp.
Wie mee wil moet zich langs de weg op
stellen. Na afloop van de dienst wordt
men via dezelfde route weer terugge
bracht. Op deze wijze hoopt men dat de
autoloze zondag bet bezoek aan de
oogstdienst niet ongunstig zal beïnvloe
den.
Het gezinsvervangend tehuis „De
Texelse Reede" aan De Zes te Den Burg
is gereed. Dezer dagen arriveren de eer
ste bewoners. Het is niet de bedoeling
het huis officieel te openen Wel worden
belangstellenden in de gelegenheid ge
steld het huis te bezichtigen en wel op
vrijdag 16 november van 14.00 - 16 00
uur.
RENTE
PREMIE
