Cjroen kwartsJexels in het
Dijkverhoging moet sneller
/paarbank
Aanleg riolering in
Gerritsland gestart
Stuk Krassekeet - Hornt
is het eerst aan de beurt
GEEN RENTEVERLIES
Texelse waddendijk pas over tien jaar op Delta-niveau
li-
s
we/t nederland
Werk is voor
zomer gereed
Schrale troost: er is een
;oed plan voor evacuatie...
ijf
al
Speciale St. Nicolaas-
aanbiedingen
Onze grote troef
U geniet rente over
elke volle dag en elk bedrag
Abonnementsprijs
wordt hoger
DINSDAG 4 DECEMBER 1973
TEXELSE
87e JAARGANG No. 8832
COURANT
Uitgave B.V. v.h. Langeveld De Rooy
Postbus 11 - Den Burg, Texel Tel. 2741
Red. Harry de Graaf, Keesomlaan 43, Den
Burg, tel. (02220) 2741, 's avonds (02220) 2403
Verschijnt dinsdags en vrijdags
Postgiro 652. Abonnementsprijs ƒ6,25 p. kw.
50 cent incasso; los 25 cenL
Bank: Amrobank, Ned. Mid. Bank, Rabobank
Advert. 23 ct. p. mm. excl. 4°/o BTW
„Aan ïijne Excellentie de Minister van Verkeer en Waterstaat. Bewoners
van Texel, in vergadering bijeen te Oosterend, na voorgelicht te zijn door
Rijkswaterstaat, gemeentebestuur en waterschap, zijn ernstig verontrust over
gevaarlijke toestand der dijken aan de oostkust. Sinds rampjaar 1953 is nog
geen derde gedeelte op Deltahoogte gebracht. Het nu opgestelde schema
komt jaren achter op oorspronkelijke streefdata. Wij vragen u alles te willen
doen om dijkverhogingswerkzaamheden op ons eiland in sneller tempo te
doen plaatsvinden".
Tijdens de vrijdagavond in „De Bij-
nkorf" gehouden „dijikvergadering"
erd toesloten bovenstaand telegram
lan de minister van verkeer en water-
itaat te sturen, ondertekend door de 'he
in Th. R. Hin, M. Mantje en J. C. Roe-
ide
Het besluit om zich op deze manier
23 ot de regering te wenlden viel nadat de
U ianwezigen uitvoerig waren geïnfor-
neerd inzake de toestand van de Texel-
M e dijken en de stand van zaken met be-
rekkdng tot de verhogingsplannen.
Voor de bijeenkomst bestond iets min-
Ier belangstelling dat de organiserende
lorpscommissie had verwacht: de zaal
vay flink gevuld maar er bleven nog
inkele stoelen vrij. Aanwezig waren
raadsleden, dijkwadht, polderbe-
mir, middenstandsorganisaties, verte-
enwoorddgingen van vakcentrales, Ro-
aryclub en dorpscommissies.
Van het vasteland was slechts één
lutoriteit aanwezig: de heer J. P. Heij-li-
i ers van de Provinciale Waterstaat. De
'issers konden niet van de partij zijn
md-at ze door een dag langer weg te
«lijven het stormverlet van het begin
an de week wilden compenseren,
ill De heer J. C. Roeper vertelde in zijn
ifgl rel komst woord dat al lang geleden
erd besloten aktie' te Voeren voor ver-
♦♦Aoging van de dijk. Want de dijk is te
aag. te smal en te stijl om een zware
lormvloed te kunnen weerstaan. Op
jet onderhoud, waarover ook wel is ge
laagd, is nauwelijks iets aan te mer-
De heer Roeper zei te weten dat
ngst een slechte raadgever is, maar een
at is dat mensen die de zee kennen en
ie in het meest bedreigde gebied op
DStehjk Texel wonen, bij storm en hoog
'ater met naar bed durven gaan. Van
Ép 30.000 schapen bevinden er zich
5.000 in 't gevarengebied alsmede zo'n
000 koeien. Bij een overstroming zou
at alleen al een schadepost van 7 Vz
tmi riljoen gulden zijn. Het menselijk leed
minder eenvoudig te taxeren. Heel
lomber is* de toestand als de dijk van de
lk<x older het Noorden 't zou begeven; er
dan een overlevingskans van 3 tot
o. Op het oude Texel ds de situatie
unstiger maar ook daar zijn onveilige
ebicden. De bloembollenteelt zou voor
i'n iVz miljoen gulden schade oplopen;
schade aan gebouwen zou een veel
eer oud daarvan zijn, nog afgezien van de
^°P|chaie dde middenstand en de toeristi-
bedrijvigheid zou ondervinden,
bk de 30 miljoen gulden kostende
'exelstroom-centrale staat dn de ge
enzone.
ad vi
send
LS
:olli
e 1'3 0
22 che
i 3-
ca at
waa are
>r b
le fo
Bö
k
05!
LJ
j M
k
natii
laro
rs,
i's
De heer Weijdt begon zijn uiteenzet
ting met het beschrijven van de ont
staansgeschiedenis van Texel. In vroe
ger tijden beveiligden de Texelaars zich
tegen de zee door op de hoogst gelegen
gebieden te gaan wonen. Het blijkt uit
de vele bewoningssporen die hier bij
archeologisch onderzoek worden ont
dekt. Al in een zeer vroeg stadium weidt
begonnen met het aanleggen van dam
metjes rond landerijen e.d. om deze te
gen hoog water te beschermen. De eer
ste edhte dijken werden 700 tot 800 jaar
geleden gemaakt: het eerst langs de dui
nenrij die als natuurlijke ruggesteun
diende. In de 14e en 16e eeuw kreeg
men de smaak goed te pakken; er werd
veel ingepolderd. Herhaaldelijk braken
de dijken en ging het nieuwgeworven'
land weer verloren. Zo werd Waalen
burg dn 1436 als iMargrietenland bedijkt,
ging weer verloren en werd in 1617 op
nieuw ingepolderd, nu als Waalenburg.
Ook de grote polder Hoor en Burg, in
1570 bedijkt, ging in 1796 verloren. La
ter werd het een deel van de Prins Hen-
drdkpolder. In 1629 - 1630 werd de zand
dijk tussen het oude Texel en 't Eyer-
landt gelegd. In 1835 ontstond de Eier-
landse polder i(tin één zomer werd de
dijk gelegd, een ongelofelijke prestatie);
in 1846 volgden de polder De Eendracht
en de Volharding (de Volharding ging
in 1926 weer verloren); in 1846-'47 de
Prins Hendrikpolder en 't Horntje en in
1876-'77 de polder Het Noorden.
Waterhoogte
De heer Weijdt ging verder uitvoerig
in op de verschijnselen eb en vloed en
de afwijking in waterstand die kan ont
staan onder invloed van de wind. Hoe
sterk het water kan worden opgestuwd
door storm blijkt bijv. uit het IJssel-
meer waar als gevolg van een wester
storm een hoogteversohil van 3.30 m.
kan optreden over de volle breedte.» Zo
kunnen bij oostelijke wind aanzienlijke
verlagingen van de Waddenzee optre
den. De grootste bekende en geregi
streerde deed zich voor op 14 maart
1964 toen een peil van min 2.45 NAP
werd bereikt, dat ds nog 1.50 lager dan
het zg. springlaagwater. Verhogingen
treden in de Waddenzee op bij wester-
en vooral noordwesterstorm, zoals op
31 januari 1953 toen in Oudeschiild plus
3.32 meter werd geregistreerd. Het be
trof hier een combinatie van zware
storm en springtij. Berekend kan wor
den hoe hoog het water 'kan komen als
alles tegenzit. Extreme waterhoogte in
het Noordzeegebied ontstaat bij een zeer
Dijkcnbouw
De heer L. J. Weijdt hield vervolgens
en praatje over dijken. Met nadruk zei
niet te spreken in zijn funktie als
loof cl van de afdeling dijken en havens
J an het arrondissement Hoorn van de
ijkswaterstaat, want dan zou hij de in-
w ruk kunnen wekken zich met het be-
ad te willen bemoeien en derhalve
ijn boekje te buiten gaan.
lang aanhoudende wester- of noordwes
terstorm bij springtij terwijl bovendien
door een zuidwesterstorm in het Kanaal
a-h.w. een kurk in het nauw van Ca
lais wordt gestopt zodat een geweldige
ophoging ontstaat. Bij het bepalen van
de hoogte voor de deltadijken van Texel
wordt gerekend op een waterveihoging
van 4.90 .plus NAP, wat eens per 5.000
jaar kan voorkomen. Daarbij wordt op
geteld de golfoploop, de bodemdaling
en de zeespiegelrijzing. Op grond van
deze optelsom is de dijk van de PH-
polder 7.65 meter plus NAP gemaakt;
de veel dichter bij het Eierlandse Gat
liggende Deltadijk van Ederland is een
meter hoger; ook de kopdijk van de Een
dracht wordt zo hoog. Het overgrote
deel van de overige dijken op Texel
wordt gelijk aan de PH-dijk.
De heer Weijdt vertelde vervolgens
het een en ander over de bouw van dij
ken, vroeger en nu. Daarbij kwam als
interessant feit naar voren dat de oud
ste dijken niet de slechtste zijn. De
Rijkszeewering bij Oudeschild, gecon
strueerd in 1931-'32. is zelfs zeer goed
dodh te laag voor het weerstaan van een
stormvloed. Voor de verzwaring van de
polderdijken dn de jaren dertdg (nodig
i.v.m. de afsluiting van de Zuiderzee)
was in feite geen geld. Men ging toen
op de .goedkoopst mogelijke wijze te
werk: boven de steenglooiing werd een
(te) steil talud opgezet en er ontstond
een kruintje van slechts een meter
breed. Met deze dijk moet -men het op
Oostelijk Texel thans nog doen. De heer
Weijdt vertelde nog vele andere bijzon-
(Zie vervolg pagina 2)
De aanmerkelijke kostenstijgin
gen (o.a van papier) maken het
onvermijdelijk dat ook de abonne
mentsprijs van de Texelse Courant
per 1 januari 1974 omhoog moet.
Het gaat hier om een collectieve
verhoging, die in combinatie met
de verhoging van de advertentie
tarieven slechts de minimale kos
tenverhogingen kunnen dekken.
In organisatorisch overleg met in
achtneming van de algemeen door
de kranten toe te passen prijsver
hogingen is de nieuwe abonne
mentsprijs van onze krant gesteld
op 7,25 per kwartaal bij vooruit
betaling.
De abonnees die automatisch be
talen, delen wij mede dat de be
dragen door de Postcheque- en
Girodienst en de banken zullen
worden aangepast.
Gisteren is begonnen met de aanleg van riolering in Gerritsland. Het is
een van de belangrijkste rioleringsplannen van de laatste jaren omdat de
kwaliteit van de Texelse recreatieterreinen er ten nauwste mee samenhangt.
De uitgestrekte bungalow- en recreatieterreinen waren tot dusver voor het
afvoeren van hun rioolvuil aangewezen op stapelputten, septic tanks of
zonder meer de sloot. Dat in Gerritsland en omgeving sprake is van vrij
ernstige vervuiling van het oppervlaktewater (zie artikel in de vorige krant)
is dan ook geen wonder. Het rioleringsprojekt Gerritsland zal ruimschoots
vóór het a.s. zomerseizoen gereed zijn. Het afvalwater uit Gerritsland zal
dan in de nieuwe rioolzuiveringsinstallatie aan de Pontweg worden gezui
verd. De capaciteit van de installatie zal dan wel van de huidige 10.000 i.e.
(inwonerequivalenten) tot 18.500 i.e. moeten worden vergroot.
Het weiik is onlangs gegund aan De
Vries v. d. W.iel voor ƒ886.400,ex
clusief btw. Andere inschrijvers waren
de fa. Drijver IC/891 800,Daalder,
Alkmaar (ƒ896.000,fa. G. Westerla-
ken (ƒ908.200,Dienaar, Den Helder
(ƒ917.000,en Ooms uit Avenhorn
(ƒ919.900,Bij genoemde bedragen
zijn niet de kosten van het materiaal
inbegrepen; het materiaal wordt nl.
door de gemeente verstrekt (dat bleek
voordeliger te zijn). Het rioleringsplan
is ook door de gemeente ontworpen en
zal onder gemeentelijke diirektie worden
uitgevoerd.
Opgebroken wegen
Totaal zal ea kilometer rioolpijp
'(variërend van 30 tot 60 'cm doorsnee)
worden verwerkt. Het werk zal nogal
wat ongerief geven omdat er vrij veel
weg moet worden opengebroken. De
Grensweg gaat er helemaal uit, een stuk
van de Califomiëweg eveneens alsmede
een deel van de Ro zend ijk en de Tem-
peliersweg. Er is 6000 ton asfalt nodig
om de weg weer te herstellen.
De te noleren gebieden zullen via
2 strengen op de zuiveringsinstallatie
worden aangesloten. Op de pijp tussen
de zuiveringsinstallatie en het natuur-
recreatiecentrum (via de Califomiëweg)
zullen de terreinen So What, 't Hooge-
landt. Vredelust, de hotels Californië,
De Zilvermeeuw en nog enkele andere
bedrijven worden aangesloten, De twee
de streng loopt van de zuivering via de
Pontweg en Gerritslanderdijkje naar de
Tempeliersweg, Grensweg en Rozendijk.
Hierop worden Venneman, Bloemwijk,
Bloem en Bos, hotel Tubantia, De Brem-
alkker, terrein Bruin, De Parel, Dennen
oord, Dennenrust, 't Woutershok, Ca-
tharinalhoeve, Worsteltent en de diverse
particuliere woningen in deze omgelving
aangesloten.
Aansluitingsplicht
Het eigenlijke rioleringswerk zal op
29 april klaar zijn, maar het zal nog
even duren voordat ook de weg weer in
orde is. Alle betrokkenen zijn inmiddels
op de hoogte gesteld van hun aansluit-
plicht. Vóór 1 juni moeten de voorzie
ningen op de diverse terreinen gereed
zijn.
De volgorde van de werkzaamheden
is onder meer bepaald door de agrari
sche belangen. Men wil voorkomen dat
men in het vroege voorjaar dn de buurt
van bollenland zat. Bij het leggen van de
rioolbuizen wordt nl. bronbemaling toe
gepast, iwaardoor de omringende grond
sterk uitdroogt en de groei van de bol
len wordt gestagneerd. De gemeente
heeft in het verleden al eens in de bui
del moeten tasten om dergelijke schade
te vergoeden en is dus door schade en
schande wijs geworden.
Begonnen wordt met de Grensweg en
de Gerritslanderdijk. Daarna wordt het
gedeelte van de zuivering richting Ger
ritslanderdijkje gelegd en tenslotte (in
maart-april) de Califomiëweg.
Het rioleringsprojekt Gerritsland is
eikend als aanvullend werkprojekt en
wordt uit die hoofde met een half mil
joen gesubsidieerd.
Een vermeldenswaardige bijzonder
heid is tenslotte dat in Gerritsland zo
veel mogelijk het rioolwater van het he
melwater zal worden gescheiden. Het
hemelwater zal (zeker op de nieuwe ter
reinen) niet het riool ingaan maar recht
streeks in de omringende sloten terecht
blijven komen.
Zoals bekend is de zorg voor de kwa
liteit van het oppervlaktewater zeer
binnenkort niet langer een gemeentelij
ke aangelegenheid. Het kwaliteitsbe
heer is opgedragen aan het Hoogheem
raadschap Uitwaterende Sluizen in Ken-
nemerland en Westfriesland. Mede met
het oog op de aanzienlijke heffingen die
de Texelaars straks voor de riolering
van hun eiland moeten gaan betalen, zal
de Hoogheemraadschap binnenkort wat
gaan doen aan voorlichting over de af-
valwaterproblematiek
Lange rijen rioolbuizen liggen langs de
Grensweg te wachten op verwerking. Totaal
wordt 6,5 kilometer rioolbuis voor het riole
ringsprojekt Gerritsland gebruikt.
