'l
ZIJN MENSE EN KATULE....
VOGELS
wel en wee
van het
raadhuis
door Andri J. Binsbergen
Tevoko organiseert
volleybaltoernooi
Handelsregister
Lezing over Paraguay op
jaarvergadering
Doopsgezinde Gemeente
NVSH houdt
openbare gespreksavond
Duitse versie van
„Tragedie op Texel"
Bel bij brand 2066
Damclub Texel
Tweede blad Texelse Courant, dinsdag 12 maart 1974
9
lilen is het vreemd gesteld in
enselijke wereld. Een uil kan
ebeeld van zowel wijsheid als
zijn. De oude Grieken zagen
al wijze vogels; wij zeggen
het verspilling is om uilen
.jene te brengen (net zo'n on-
water naar de zee). Jacob de
de Fabeltjeskrant en Oehoe
van de fabeltjeswereld, waar-
ÜS de Boskabouter de hoofd-
is, zetten deze traditie van
jlen voort. Maar iemand een
en noemen is bepaald geen
lent en als Texelaars zeggen
ine mense en katule" en dan
nog achteraan „maar katule
st", dan komen de uilen er ook
est af.
lijk is het gezegde bepaald on-
•t onze uilen gaat het in het al-
niet zo goed. Vooral dn ons
olkte land worden ze door vele
bedreigd. In de eerste plaats
cojx eel uilen als slachtoffer van de
ing. via 'hun prooidieren, door
ng9middelen. Veel uilen veron-
ook doordat ze tegen draden,
—reinen of andere door mensen
achte obstakels aanvliegen.
>n worden van hun broedplaat-
erken en andere gebouwen be
ar de vooral in Nederland heer-
theid, die uitmondt in het didht-
van gaten en kapotte ramen,
ist zijn ook bij het bestrijden van
•te in kerken slachtoffers geval-
•r kerkuilen en vleermuizen,
ook altijd sterfte door gebrek
jsel, dat plotseling kan optreden
verminderde muizenstand, al
samenhang met streng winter-
ials bij veel roofvogels is de
,n sommige uilensoorten sterk
.ijk van de muizenstand. Zijn er
.zen, dan stijgt ook de uilen-
loopt de muizenstand terug,
Iben ook de uilen (en torenval-
daaronder te lijden.
Opgezette uilen
«langrijke oorzaak is waar-
oök de vraag naar opgezette
loewel de zg. erkende prepara-
|w.z. zij die een vergunning heb-
•het ministerie van CRM) in
alleen uilen kunnen opzetten
.atuurlijke dood zijn gestorven,
tuiten schuld of medeweten van
•r de dood hebben gevonden, en
en alleen het bezit van een door
ind preparateur opgezette uil is
an, moet worden aangenomen
Ddh veel uilen moedwillig wor-
ood om ie worden opgezet. De
rzaak is vaak niet vast te stellen
de preparateurs met een ver-
heb je er velen zonder, die niet
ïurig zijn.
er geval worden er fabelachtige
ïi uilen opgezet door de erkende
:eurs Zo zijn er sinds 1937 door
>'n 11 000 kerkuilen opgezet. Per
rden er de laatste jaren 400
luilen geprepareerd. Dat zijn dan
ridie officieel geregistreerd zijn.
veel uilen dood, maar dat wordt
vraag nog meer. Van veel pre-
s 'heb ik al verhalen gehoord
isen die met een levende uil bij
amen Of zij 'm maar wilden
een en opzetten Opgezette roof-
Hn uilen zijn het meest gevraagd
irden grif fikse prijzen voor be-
e laatste jaren was er ook een
i-Uil-effekt vast te stellen. De
am toe en er waren zelfs men-
een uil wilden hebben die z'n
net zo had als Jacob (naar vo-
langstellmg voor opgezette ui-
ivaarschijnlij'k een gevolg van
de eerbied voor deze vogels en
ds de huiver die men voor deze
e nachtvogels bezit. Er ds ook
an een haatgevoel, zodat uilen
ns het slachtoffer worden van
iter van een schuur of kippen-
ann ze verzeild zijn geraakt En
st denken velen kennelijk dat ze
opgezette vogel de natuur in
len. Wellicht ds het voor velen
elsatussymbool.
Schrikaanjagend
an zien er misschien wat sdhri'k-
td uit met hun grote ogen, die
'ls bij andere vogels opzij van
maar net als bij mensen voorin
staan Daardoor kunnen uilen
ijk beter diepte zien. Ook dag-
s kunnen driedemensionaal zien
lodig voor de jaaht. Ze kunnen
iet opzij zien zonder de kop te
vandaar de merkwaardige ei-
dat ze de kop 180 graden
draaien. Daarnaast zijn het
'gels, die door een bijzondere
ictuur en een langzame vleugel-
lelijk gemaakt door een vrij
laamsgewdaht en grote vleugels,
mhoorbaar vliegen.
'hebben bovendien een „angst
geluid. De oude ransuilen
de algemeenste uilesoort op
laten een zuchtend geluid ho-
ijl de jongen als ze nog niet
of nog maar net in staat om te
het nest al hebben verlaten (ze
dan „takkelingen" genoemd) al
contact met elkaar houden. Het
'eluid dat we in de zomer in de
kunnen horen.
'dere uilesoorten maken niet veel
eigenaardige geluiden, die velen
7 vinden.
zijn echter in het algemeen niet
jk. Alleen bosuilen kunnen men-
rerstoorders van hun nesten nog
B wat al te hefitg aanvallen Zo
mist de Engelse vogelfotograaf Eric
Hosking een oog als gevolg van een aan
val van een bosuil. Maar de Texelaars
kunnen gerust zijn. Bosuilen komen op
't eiland niet voor. Overigens moet men
gewoon weg blijven bij het nest van een
■uil.
Muizen en uilen
De meeste uilesoorten zijn geboren
muizeneters, althans als we over de Ne
derlandse soorten spreken. Zo bestaat
het voedsel van de ransuil voor zeker
90°/o uit muizen. Daarnaast worden er
kleine vogels, en ook insekten, gegeten.
Soms bij gebrek aan muizen stijgt het
percentage vogels, maar die vormen
toch een lastige prooi. Ransuilen jagen
vaak aan de rand van het bos en ik denk
dat het daardoor komt dat er veel meer
ransuilen dan bosuilen worden opgezet.
De laatste soort blijft meer in het bos
en loopt daardoor minder gevaren om
te verongelukken.
Overigens jagen uilen meer op hun
göhoor dan op hun gezicht. Want al kun
nen ze heel wat zien in de nacht, dat is
toch vaak onvoldoende. Het onhoorbare
vliegen maakt ze dus niet alleen onhoor
baar voor het slachtoffer, maar maakt
ook dat ze zelf beter kunnen luisteren.
We kunnen overigens precies vaststel
len wat uilen eten, omdat ze alle onver
teerbare delen van hun prooi dn de vorm
van braakballen uitbraken. Die braak-
van zo'n 3 tot 6 cm lengte zijn op ve
le plaatsen systematisch verzameld en
uitgeplozen. Men kon dan tegelijk vast
stellen welke soorten kleine zoogdieren
er in het gebied voorkomen.
Vooral leden van de Nederlandse
Jeugdbond voor Natuurstudie hebben
zich met dit uileballenpluizen bezig ge
houden. Op Texel zijn o.a. braakballen
van ransuilen uitgeplozen door Lieuwe
en Adriaan Dijksen. Deze verzamelden
in maart 1966 125 uileballen waarin ze
schedels en kaken vonden van noordse
woelmuis, bosmuis, dwergmuis en en
kele vogelsoorten De noordse woelmuis
bleek met zo'n 80% het -belangrijkste
voedsel te zijn, de resten van de bos
muis bleken ca. 12°/o van het totaal te
bedragen en voor dwergmuis en enkele
kleine vogelsoorten bleef resp. 3,5% en
4,5% over. Dat is wel een typisch Texels
menu. De noordse woelmuis vervangt
op het eiland de daar geheel ontbreken
de veldmuis, terwijl overigens de kleine
zoogdierenfauna van Texel soortenarm
is. Het geringe percentage vogels valt
op, maar van ransuilen is bekend dat ze
weinig vogels eten.
Texel uilenarm
Er broeden op Texel maar weinig
soorten uilen. Zoals men in de krant van
5 februari jjl. heeft kunnen lezen, is het
zelfs niet zeker of de kerkuil en de
steenuil op het eiland voorkomen. Zelf
meen ik een keer een bosuil te hebben
gehoord en zegt ook een aantal leden
van de Belgische ornitologische vereni
ging „De Wielewaal" deze soort te heb
ben waargenomen op Texel, maar met
zekerheid as de bosuil een standvo
gel, die overigens in Nederland niet
zeldzaam is (hij broedt zelfs in veel ste
den) nooit op Texel waargenomen.
De ransuil 'broedt nog in een redelijk
aantal in het bos en op enige plaatsen
elders op het eiland, terwijl de velduil
een dagjager trouwens in het duin
broedt, helaas in een steeds afnemend
aantal Velduilen trekken, dn tegenstel
ling tot veel van hun familieleden, en
mogelijk dat daarin een oorzaak van
hun achteruitgang schuilt. Ransuilen
trekken ook, maar dn mindere mate. In
ieder geval zijn er op Texel 's winters
overwinterende ransuilen van elders.
De kerkuil komt in ieder geval op
Texel voor. Vorig jaar zijn er bij de
Texelse preparateurs enkele exempla
ren gebracht, maar of dat broedvogels
van het eiland waren is niet bekend.
Aan de hand van de beschikbare gege
vens zal nog een onderzoek worden in
gesteld.
Steenuilen zijn op Texel wel eens
waargenomen, maar 'de laatste jaren niet
meer, zodat niet valt aan te nemen dat
deze kleinste Nederlandse soort hier
broedt. Tenslotte is de sneeuwuil de
grootste Europese soort enkele ke
ren in de winter op Texel gezien.
Nestengebrek
Uilen bouwen zelf geen nesten. Rans
uilen benutten meestal een oud kraaie-
of eksternest Omdat er wel eens tekort
oude nesten zijn. wordt ook wel eens
een wankel duivenest gebruikt. Op
Texel zijn de kunstnes'ten die door de
heer Stoepker van ihet Staatsbosbeheer
zijn geplaatst, zeer in trek. Steenuilen
broeden in holen, in bomen, maar ook
wel in konijneholen en in nestkasten.
De laatste worden oök gebruikt door
bosuilen l(er is een speciaal model voor
deze soort). Velduilen broeden op de
grond en doen wel iets aan nestbouw.
Kerkuilen broeden in hoeken en gaten
in gebouwen en benutten dan graag een
voor een gat (aan de binnenkant) ge
plaatste kist. Wat Texel betreft is het in
ieder geval zinvol om elk kraaie- of ek
sternest te laten zitten. Aan de jagers
en jachtopzichters dan nog het verzoek
om niet op kraaie- en eksternesten te
schieten als ze niet absoluut zeker we
ten dat er kraaien of eksters opzitten
(van mijn part liever helemaal niet op
deze nesten schieten).
Boeiend
Er valt nog veel meer over uilen te
vertellen, natuurlijk. Je kunt makkelijk
een boek over deze diergroep vullen, zo
als bijv. de Britse bioloog Tony Soper
gedaan heeft Onlangs ds oök een boek
in de Engelse taal verschenen over alle
133 uilesoorten die er op de wereld
voorkomen. Ik geloof dat ik het voor
eerst maar bij dit artikeltje laat en u de
raad geef om het boek van Soper te ko
pen of te lenen in de bibliotheek.
Goudhaantjes
Ik kom nog even terug op mijn vorige
stuik je, dat over goudhaantjes handelde
Van de heer A. Kuik hoorde ik dat hij
vorig jaar in een thuja in de tuin bij
zijn huis in de Dennen een goudhaantje
had broeden. Een merkwaardige plaats
èn nog weer eens een bewijs dat deze
kleinste Europese vogelsoort op Texel
broedt.
Ransuil met jongen
foto Nol Binsbergen
19, 20 en 21 maart
Op dinsdag 19, woensdag 20 en don
derdag 21 maart wordt op initiatief van
Tevoko een volleybaltournooi gehouden
in de Burgemeester De Koninghal. Deel
genomen kan worden door de teams
die meededen aan de cilandcompetitie
maar andere teams zijn ook welkom.
Het inschrijfgeld bedraagt ƒ15,per
iteam. Tot en met woensdag (morgen!)
kan men zich nog opgeven en wel bij
mevrouw I. de Kleijn, Lieuwstraat 12 te
Den Burg, telefoon 2009.
Wijzigingen
Fa. Vermeulens Aannemersbedrijf,
Slotskolk 6 te Oosterend Vennootschap
ontbonden door overlijden van wed C.
Vermeulen-de Jonge. Bedrijf wordt
voortgezet door E. Vermeulen, onder ei
gen naam.
Huize „Tamarinde", Ruyslaan te De
Koog Veiihuur van vakantiebungalows
enz. Uitgetreden eigenaar H. de Jong.
Bedrijf wordt voortgezet door G. Veld
man-Varevisser onder dezelfde naam.
„Dros' Magazijn BV", Stenenplaats 6,
Den Burg. C. J. van der Koen als direc
teur en benoemd tot commissaris.
Vrijdagavond houdt de Doopsgezinde
gemeente haar jaarlijkse ledenvergade
ring. Daar zullen o.m. aanwezig zijn de
heer en mevrouw Visser-Romijn, die ja
renlang gewerkt hebben dn Paraguay,
Zuid-Amerika. Door woord en beeld
zullen zij de aanwezigen leiden door de
wereld van de in Paraguay levende In
dianen en vertellen over leven en wer
ken van de Doopsgezinden, die daarheen
zijn getrokken vanuit Rusland en onder
zeer grote moeilijkheden een nieuw be
staan hebben opgebouwd Gehoopt
wordt op een goede opkomst. Aanvang
19.30 uur.
De NVSH Texel houdt op woensdag
13 maart weer een openbare gespreks
avond in hotel Tubantia. De bijeenkomst
staat onder leiding van mevrouw M.
van Ootmerssen en het onderwerp is
„Menselijke relaties". Op de vorige ge
spreksavond werd zeer geanimeerd ge
discussieerd, zodat men met dergelijke
bijeenkomsten voorlopig wil doorgaanè
Iedere belangstellende is welkom.
Het boek „Tragiedic op Texel" van J.
A. van der Vlis is in het Duits vertaald
en zal als „Tragedie auf Texel" in de
handel worden gebracht. De vertaling
is gemaakt door mevrouw Trude War
ner uit Ingelheim die dit werk uit ideële
overwegingen deed. Zij meent dat de op
Texel vakantie vierende Duitsers kennis
moeten kunnen nemen van hetgeen in
april 1945 op het eiland is gebeurd. On
der Duitsers bestond overigens al veel
vraag naar dit bock, dat als een oogge-
tuigeverslag van de Georgische opstand
moet worden gezien. De Duitse versie
van „Tragedie op Texel" zal worden
uitgegeven en gedrukt bij Langeveld
De Rooij b.v. te Den Burg.
De Nederlandse uitgave is overigens
vrijwel uitverkocht. Een nieuwe druk
zal met spoed worden gemaakt en voor
het komend seizoen gereed zijn. Beide
boekjes zullen tussen negen en tien gul
den kosten.
Bij brand altijd bellen: (02220) 2066.
Dit geldt voor alle dorpen, zowel over
dag als 's nachts.
MEDEDELINGEN
VAN B EN W
Spreekuur
huisvestingsambtenaar
De huisvestingsambtenaar kamer
209 is voor het publiek te spreken
elke maandag-, woensdag-, donderdag
en vrijdagmorgen. Op dinsdagmorgen
zal hij voorlopig niet aanwezig zijn.
Om zich een vergeefse tocht naar het
raadhuis te besparen 'gelieve men hier
mee rekening te houden.
Lichtreklames
Kort geleden is er op gewezen, dat
voor het aanbrengen van een liohtrekla-
me vergunning nodig is van burgemees
ter en wethouders. Voor het aanvragen
van de vergunning, zo werd geadviseerd,
kan men zich het beste wenden tot de
firma, die de reklame geleverd heeft. Bij
reeds lang geleden geplaatste reklames
blijkt dat eohter niet altijd meer bekend
te zijn Daarom hieronder een opsom
ming van de stukken, die bij de
schriftelijke aanvraag moeten worden
gevoegd:
a. 2 foto's van de gevel met daarop aan
gegeven de plaats, waar de liohtre-
klame is of zal worden bevestigd;
b. 2 detailtekeningen, waarop het ge
bruikte materiaal, de 'kleuren, e.d.
van de liohtreklame zijn omschreven;
c. een omschrijving op de detailtekening
of op 2 afzonderlijke tekeningen van
de bevestigingsoonstructie van de
lichtreklame aan de gevel.
Verontreinigingsheffing
Het Hoogheemraadschap van de Uit-
waterende Sluizen heeft een verorde
ning verontreinigingsheffing ontworpen.
Volgens dit ontwerp zullen hoofdbewo
ners van woningen en bedrijven moeten
'bijdragen in de kosten van de maatrege
len, die genomen moeten worden ter be
strijding van de verontreiniging van het
oppervlaktewater. Dat 'n dergelijke hef
fing zal worden ingevoerd, is al eerder
dn de Texelse Courant ter sprake geko
men.
Ieder, die 'hiervoor belangstelling
heeft, kan deze ontwerpverordening ter
inzage krijgen op het gemeentehuis, af
deling algemene zaken, kamer 209.
Toeristenseizoen en
vergunningen
Tussen deze twee onderwerpen be
staat wel degelijk verband Binnenkort
begint het toeristenseizoen weer en het
is noodzakelijk, dat vóór die tijd allerlei
vergunningen aan de eisen voldoen.
In de eerste plaats wordt de horeca-
exploitanten geadviseerd, na te gaan of
hun vergunning (met de daarin vermel
de ondernemer, bedrijfsleider en be
heerder) nog overeenstemt met de wer
kelijkheid. Is dat niet het geval dan is
het nodig, dat kontakt wordt opgenomen
met de afdeling algemene zaken, kamer
209.
De verhuurders van paarden en po
ny's moeten er rekening mee houden,
dat deze dieren vóór het seizoen weer
moeten worden gekeurd. De exploitan
ten dienen vóór 1 april a.s. op de afde
ling algemene zaken op te geven, voor
hoeveel paarden en pony's vergunning
wordt 'gewenst. Ook moet voor een goe
de w.a.-verzekering worden gezorgd.
Zij die pleziervaartochten op de
Noordzee en Waddenzee organiseren
moeten in het bezit zijn van een geldige
vergunning Ook hier moet een goede
verzekering afgesloten zijn en dn veel
gevallen zal het vaartuig weer gekeurd
moeten worden.
Voor al deze exploitanten geldt, dat
men er goed aan doet tijdig de noodza
kelijke maatregelen te nemen om niet
tijdens het zomerseizien in moeilijkhe
den te komen. Mochten er onzekerheden
of problemen bestaan, kom dan zo spoe
dig mogelijk eens praten.
Controle
bevolkingsregister
Het bevolkingsregister, waarin iedere
ingezetene ingeschreven moet zijn, dient
zoveel mogelijk overeen te stemmen
met de werkelijkheid. Daarom wordt
periodiek een controle gehouden, waar
bij elk hoofd van een gezin en elke al
leenstaande een kaart ontvangt, waarop
de 'bekende gegevens zijn vermeld. Hier
bij wordt het verzoek gedaan, na te
gaan of die gegevens, kloppen, even
tuele wijzigingen op te geven en de
kaart daarna in een reeds gefrankeerde
enveloppe terug te sturen.
Ook nu zijn deze kaarten weer verzon
den, maar, hoewel de termijn al gerui
me tijd verstreken is, nog lang niet alle
zijn weer terugontvangen. Daarom het
dringende verzoek om de kaart nu di-
rekt in te zenden. Het is voor het ge
meentebestuur maar ook voor talloze
instanties en particulieren van groot be
lang er op te kunnen rekenen, dat de
gegevens van het bevolkingsregister
juist zijn.
Uitslagen 5 maart 1974:
J. SChoo-C. Groenhof 11
J. Blom-C. Vinke 02
G. Dros^C. v. d. Werf 2—0
J. Hooijberg-C Meedenldorp 11
W. Stam-J. van Heerwaarden 02
P. Kooiman-B. Duin 20
J Sohoo kwam niet verder dan remi
se. Maar dat G. Dros wel de volle winst
boekte laat zich uit de stand niet ver
klaren. J Hooijberg en C. Meedendorp
speelden zonder aanwijsbare fouten. B.
Duin strandde op het slaggeweld van P.
Kooiman.
