t
gekende en Holland-
vreemde gewassen
n jongen beneden haar stand
FILMNIEUWS
ANDBOUW en VEETEELT
drukken uit Californië
Zon, maan en hoog water
Koersen vreemde valuta
Handboogvereniging
vrijdags bijeen
Burgerlijke stand
Dodelijk ongeval Pontweg
Openingstijden magazijn
Groene Kruis
Werkwinkel op vakantie
Tweede blad Texelse Courant, vrijdag 12 juli 1974
briek voor. I
OihIci- rciliiltlii'
an <»i'nniii^ni
ewel de weersomstandigheden in
ornië nog al verschillen van die in
and en ook de grondsoort lang niet
4de is zijn er toch een aantal ge-
>n, die zowel in ons land als in Ca-
ië voorkomen. Daarnaast zijn er
groot aantal gewassen ,die in Cali-
m grote oppervlakten voorko-
maar die in ons land gewoon geen
van ontwikkeling hebben. In dit
eitje willen we daarvan iets vertel-
Bekende gewassen
gewas, dat ook in Californië veel
iwd wordt is gerst. In tegenstel-
tot Holland is dit vrijwel uitslui-
wintergerst. Het wordt gezaaid in
ite herfst. De oogst wordt over een
lange periode uitgestrekt, wat mo-
is door de zeer droge weersom-
hgheden. In de laatste dagen van
vas men op diverse plaatsen al aan
jerst combinen, maar toen we eind
vertrokken was nog lang niet alle
geoogst.
En kan zich geen voorstelling ma-
fan de enorme oppervlakten, die
aaneengesloten kavels staan. Bij
bezoek aan een zeer groot akker-
gebied vertelde men ons, dat er
engesloten oppervlakten gerst van
dan 1.000 ha stonden. De op-
;t lag op ruim 5.000 kg per bun-
gebieden, waar veeteelt wordt uit-
:nd wordt haver verbouwd, die
Eens in de late herfst wordt ge-
L Begin mei wordt deze haver
geoogst. Het wordt fijn gemaakt
aar de veebedrijven gebracht om
te worden ingekuild. De haver
op dat moment volop in de aar
chet punt om te gaan rijpen.
B gewas, dat tot voor enkele jaren
Texelaars onbekend was maar nu
idheid krijgt is mais. In het ge
waar wij rond gekeken hebben
de mais voor het overgrote deel
aid na het oogsten van de groene
en de vroeg geoogste gerst. In
brnië werd gesteld, dat het verant-
d was om tot de eerste dagen van
mais te zaaien, die bestemd im om
lorden ingekuild. Mais, die bestemd
rijp te worden geoogst werd in de
iving, waar wij verbleven maar
weinig verbouwd.
twas overigens duidelijk, dat mais
alifornië veel beter op z'n plaats is
in ons land. Eén maand na het
n had het gewas al een lengte van
De mais, die bestemd was om
ie worden geoogst had bij ons ver
in het laatst van juni al een lengte
Imeter.
3 gewas, dat in ieder geval op
tot de onbekende gewassen is
behoren, maar plaatselijk m Hol-
nog wel verbouwd wordt is de
me. De eerste snede was al als
op de bedrijven toen we 13 mei in
ornië aankwamen. De 2e snede
in de loop van mei gemaaid en
we op 26 juni vertrokken was men
lop bezig om de 3e snede te oog-
Luzerne is een gewas, dat vooral
e akkerbouwbedrijven wordt ge
in, Het wordt als hooi aan de vee-
jven verkocht. In totaal oogst men
S sneden per jaar. Dit dank zij het
feit, dat gezorgd kan worden voor vol
doende water. Het warme weer doet
dan de rest.
Holland-vreemde gewassen
Een zeer veel voorkomend gewas op
de akkerbouwbedrijven was katoen.
Dat geldt niet voor heel Californië. Een
200 km noordelijker dan de woonplaats
van mijn familie werd geen katoen ge
vonden. De temperaturen waren daar
voor, speciaal in het begin van de groei-
tijd, te laag.
De teelt van katoen stond min of
meer in concurrentie met die van Lu
zerne. Als de prijs van de katoen hoog
was werd er minder Luzerne verbouwd.
Daar dit de laatste jaren het geval was,
was de oppervlakte Luzerne flink ge
krompen. De prijs van Luzernehooi
was dan ook op het moment zeer hoog.
De katoenteelt was voor een groot
gedeelte in handen van grote verbou
wers, die her en der land huurden. Voor
een deel werd de pachtsom op een be
paald bedrag vastgesteld, maar voor
een zeer groot gedeelte had de eigenaar
van de grond recht op een bepaald ge
deelte van de opbrengst.
Ik had het buitenkansje om met een
grote katoenverbouwer de man had
in totaal 3500 ha katoen een rond
vlucht te mogen maken in zijn 5- per-
soöns particulier vliegtuig. Op deze
tocht werden diverse van zijn katoen-
velden bekeken.
Op enkele plaatsen is ook een aan
vang gemaakt met de teelt van rijst. Ik
had altijd de gedachte, dat rijst een ge
was was voor de tropische landen. Op
Californië verbouwt men rijst in gebie
den, waar katoen door de lage tempe
raturen in de lente geen kans heeft.
Onvoorstelbaar veel fruit
Natuurlijk hadden we wel eens ge
hoord van Californisch fruit. Dat het
echter in zoveel soorten en zulke grote
oppervlakten zou voorkomen hadden
we niet gedroomd. In de onmiddellijke
omgeving van de woonplaats van mijn
broer stonden enorme oppervlakten
walnoten. Blijkbaar was de teelt de
laatste jaren goed lonend, want er wa
ren in die tijd duizenden hectaren jon
ge bomen geplant.
Ging men een paar kilometer in de
richting van de bergen, dan waren het
vooral sinaasappelen. Hele gebieden,
waar kavel aan kavel beplant was met
sinaasappelen. Een groot deel van de
oogst van vorig jaar hing nog aan de
bomen. Dat kan bij sinaasappelen nl.
zonder schade gebeuren. Men ging pas
oogsten als men aan het afleveren toe
was. Terwijl de jonge vruchten al weer
duidelijk gevormd waren was de oude
oogst nog aanwezig. Dat waren in de
tijd, dat wij er waren in hoofdzaak Va
lencia's. De „navels" waren voor het
grootste deel geoogst. Een paar maal
mochten we bij een bevriende sinaasap
pelteler een nalezing houden. In een
uur tijd hadden we dan zo'n 400 si
naasappelen „geoogst".
Hoewel er ook in de omgeving van
ons logeeradres heel wat druiven ston
den lag het hoofdgebied van de druiven
zo'n 30 km daar vandaan. Daar kon
men kilometers rijden zonder iets an
ders te zien dan druivenstruiken. Deze
druiven werden in hoofdzaak gebruikt
voor het maken van rozijnen. Ze wer
den daarvoor op vellen papier op de
grond uitgespreid en door de zon ge
droogd. Men vertelde ons, dat de drui-
venteelt de laatste jaren goed lonend
was.
In andere gebieden waren het de
amandelen, die overheersten. Ook van
deze teelt waren de financiële resulta
ten de laatste jaren zeer goed, wat ook
tot uiting kwam in de grote oppervlak
ten jonge amandelbomen.
Enkele dagen voordat we vertrokken
begon de oogst van pruimen. Ook die
waren ruim voorhanden. Verder kan ik
nog noemen de perziken, waarvoor we
net iets te vroeg uit Californië vertrok
ken. Van de abrikozen hebben we nog
juist de smaak kunnen testen. Om het
geheel compleet te maken noem ik nog
de olijven, de granaatappelen en de vij
gen. Wat de granaatappelen betreft
heeft ons vooral de prachtige bloeiwijze
van deze struiken getroffen. Ze zouden
in een siertuin een zeer goede beurt ma
ken.
Fruit aan het vee
Vooral in jaren met een rijke oogst
waren de minder fraaie vruchten on
verkoopbaar. Toen we in Californië ar
riveerden was men op het bedrijf van
mijn broer net opgehouden met het voe
ren van sinaasappelen aan het vee. Op
enkele bedrijven waagde men het nog
om de sinaasappelen ook aan de melk
koeien te voeren, maar anderen durfden
dit niet te doen uit vrees voor een afwij
kende smaak van de melk. Op het be
drijf van mijn broer werden ze aan de
pinken gevoerd. Ze werden door de te
lers van sinaasappelen gratis op het be
drijf gebracht.
In de laatste dagen, dat we in Cali
fornië waren zagen we iedere dag
vrachten met pruimen van afwijkende
vorm en grootte langs de wegen gaan.
Ze gingen eveneens naar de veebedrij
ven.
Als Hollander heb je een wat raar
gevoel als je hoort dat dergelijke in
Holland vrij dure vruchten bij het vee
terecht komen. Maar mogelijk zijn er
buitenlanders, die hetzelfde voelen als
ze horen, dat in ons land appelen, kool
en tomaten voor het vee bestemd of op
de mesthoop terecht komen.
De zon komt 14 juli op om 4.36 uur en
gaat onder om 20.55 uur; 17 juli op om
4.40 uur en orader om 20.52 uur.
Maan: 12 juli L.K.; 19 juli NJM.
Hoog water ter rede van Oudeachild:
Vrijdag 12 juli 0.07 en 12.39
Zaterdag 13 juli 0.41 en 13.19
Zondae 14 juli 1.33 en 14.19
Maandag 15 juli 2.47 en 15.36
Dinsdag 16 juli 4.22 en 17.11
Woensdag 17 juli 5.59 en 18.40
Donderdag 18 juli 7.21 en 19.56
Vrijdag 19 juli 8.26 en 21.02
Zaterdag 20 juli 9.25 en 21.59
Aan het strand is het ongeveer een
uur eerder hoog water.
Laag water valt gemiddeld 6.15 uur
na hoog water.
Westduitse marken
Franse francs
Belgische francs
Zwitserse francs
Zweedse kronen
Amerikaanse dollar
Engelse pond
100 ƒ102,50
100 54,—
100 6,58
100 88,
100 59,25
1 2,61
1 6,23
Oostenrijkse schilling 100 14,54
Italiaanse lires
10.000 38,—
De Texelse handboogvereniging „De
Eilandschutters" komt iedere vrijdag
avond om acht uur bijeen in het Cebe-
cogebouw op Bernhardlaan 172 te Den
Burg.
Van donderdag- tot en met dinsdag
avond in het City theater een sex-co-
medie, genaamd „Up your alley, Bang-
bang the Mafia gang".
Don Marco is een omvangrijk en heet
hoofdig mafia-leider. Hij begeeft zich
van Sicilië naar Amerika, om daar een
partij gestolen diamanten van de hand
te doen. Om niet herkend te worden
door de douane, vermomt hij zich als
een beroemd Italiaans filmregisseur. De
op filmroem azende jonge vrouwen val
len hem links en rechts om de hals.
Er wordt in de film gepoogd de gek
te steken met de Hollywood toestanden
en feesten, waarbij nogal wat wordt
uitgetrokken. De Nederlandse titel „Je
kunt me er midden in de nacht voor
wakker maken", slaat duidelijk niet op
de kwaliteit van de film, het acteren of
het peil van de grappen. Waarop dan
wel? Het is aan 18-jarigen en ouder om
dat uit te maken.
Het vrijdagnacht „speciaaltje" 23.30
uur) is ditmaal van het onschuldige
soort. „De handlanger van de duivel" is
een soort western-verhaal dat zich af
speelt in de middeleeuwen. Vier vro
lijke vagebonden trekken door het land,
op ziek naar avontuur. Een ex-zeerover
en nu grootgrondbezitter, leeft op een
kasteel waar hij ook z'n goudvoorraad
verborgen houdt. Het opgewekte viertal
besluit hem daar van af te helpen. Er
moeten echter de nodige soldaten en
lijfwachten voor worden uitgeschakeld.
En daarbij vliegen de stukken er af.
Vrolijke spanning voor 14 jaar en ou
der.
Zondagmiddag om 3 uur (en als het
weer slecht is ook op zaterdag en maan
dag) in de jeugdmatinee „Pinocchio".
Zeker een van Walt Disneys aller
beste tekenfilms. De film werd ge
maakt in 1939-'40, toen Disney het
hoogtepunt van z'n artistieke vermogen
bereikte. Uit dezelfde periode stammen
„Sneeuwwitje" en „Fantasia". Neder
land kreeg dat alles pas na de oorlog te
zien.
Pinocchio is een uit hout gesneden
pop, die door de „blauwe fee" wordt
levend gemaakt. Als hij zich goed ge
draagt, zal hij na een tijdje een echt
jongetje worden. Voor iemand die het
verschil tussen goed en kwaad niet weet
is dat een hele opgave.
Soms wat sentimenteel, maar vaak
erg spannend. Vooral het gedeelte van
de ontvoering naar „Plezier-eiland"
(waar niemand als jongen van terug
keert, maar langzamerhand verandert
in een ezel) is voor kinderen adembe
nemend.
De film is opnieuw uitgebracht en nu
voorzien van Nederlandse stemmen.
Kwalitatief een hele achteruitgang,
maar voor de kleintjes wel erg prettig.
(Voor alle leeftijden).
De „woensdag-western" is „High
noon" (aanvang 20.00 uur). „Klokslag
12" zoals de Nederlandse titel luidt, is
een oerwestern die een vorige generatie
in drommen naar de bioscopen trok. Ge
maakt in 1952 en met vier Oscars, de
meest bekroonde film in dat genre. Er
is veel geschreven over deze sobere,
grote rolprent. Eén ding is zeker: „High
noon" is ook nu nog „een dijk van een
film", waarbij de Italiaanse westerns
(uitgezonderd die van Leone) povere
wegwerpprodukten zijn.
Gary Cooper is alweer jaren dood,
Grace Kelly is alweer jaren prinses
Gracia en Lee van Cleef kennen we ook
alweer jaren als een oude schurk met
een verweerd gezicht. Laatstgenoemde
is, zo blijkt bij het zien van deze film,
altijd al een gemeen rotventje geweest.
Alleen heeft hij hier nog een glad en
jong gezicht.
Terwijl Frankie Laine de topper-van
toen zingt („Do not forsake me Oh my
van 3 tot en met 9 juli 1974
Geboren: Yildiz, zv. Renze Kampstra
en Janke Boomstra; Joost Johannes
Cornelius, zv. Jozephus A. Z. M. Brii-
gemann en Maria J. Ran; Simone, dv.
Sijbren B. Bruggenkamp en Johanna
Brons; Jeroen Harm, zv. Harm J. Dou-
wes en Marjan J. J. Noord; Jan Jeffrey,
zv. Jan J. Kooger en Johanna Heeringa;
Johanna Nenny, dv. Hendrik W. Stark
en Maria Meijer; Pieter Jacob Jan, zv.
Johannes P. D. Moerbeek en Anna M.
Hin; Jetske Aafje, dv. Aaldert K. de
Ridder en Jannetje Woort.
Overleden: Jan Vlaming, oud 78 jaar,
wonende te Oosterend.
Een rectificatie zijn wij verschuldigd
aan de automobilist, die zaterdagmid
dag om half twee de bijna 18-jarige J.
H. H. W. van Wanrooy uit Best op de
Pontweg aanreed, die daarna op weg
naar het ziekenhuis overleed. Volgens
de politie viel het met de „hoge snel
heid" nogal mee en was een ongeluk
zowiezo onvermijdelijk, omdat zonder
uitkijken de Pontweg werd overgesto
ken
Het magazijn van het Groene Kruis
aan de Witte Kruislaan is van maandags
tot en met vrijdags geopend van 17.00
tot 18.00 uur.
De oud papier inzamelingsgroep
.Werkwinkel" is op vakantie. Wel kan
:aterdagochtends tussen negen en elf uur
papier worden afgeleverd op Warmoes-
straat 52. Op zaterdag 10 augustus
wordt de praktijk hervat. De werk
zaamheden zullen dan enigszins zijn
verlicht, aangezien de heer F. Blanken
uit Den Burg (vrijwillig) een twee me
ter lang en anderhalve meter breed
verlengstuk aan de elektrische wagen
waarmee het papier wordt opgehaald
heeft gemaakt. Hierop kan zes maal
zoveel papier worden geladen als op een
bakfiets. Zowel de ophaal- als de op
pasdienst van de Werkwinkel kan nog
medewerkers gebruiken.
darling"), speelt zich het verhaal af
over een man, zijn eer en zijn eenzaam
heid. Sheriff Will Kane (Gary Cooper)
staat voor de grote afrekening met vier
gevaarlijke schoften. Met uiterst sobere
middelen worden spanning en sfeer van
onafwendbaarheid, opgevoerd tot een
maximum. We weten al in het begin
van de film, dat de trein, met de aan
voerder der killers, om 12 uur aankomt.
Een grote staande klok is dan ook
hoofdrolspeler. We zien keer op keer
de wijzerplaat close-up in beeld en we
ten hoe weinig tijd de sheriff nog heeft.
Als op het laatste moment alle bewo
ners van het stadje aan hun angst toege
ven, is het duidelijk: Will Kane staat
alleen.
De regisseur Fred Zinnemann ontving
naast de Oscars voor deze film een veel
belangrijker onderscheiding voor High
noon, nl. de prijs van de New Yorkse
Filmkritiek. Andere films van Zinne
mann zijn o.s. „From here to eternity",
„Oklahoma", „A man for all seasons" en
„Nun's story". Vorig jaar kwam hij
prachtig terug met „The day of the
jackal" waar op Texel slechts een hand
jevol fijnproevers naar kwam kijken.
„High noon" voor 14 jaar en alleen
woensdag te zien, in City. T.P.
feuilleton door Tom Lodewijk
Het was weer mis met zijn broer
Maar nu erger. De baas had hem
alleen gedaan gegeven, maar ook
itfte gedaan bij de politie. Gijs had
edschappen gestolen en verkwan-
om sigaretten te kunnen kopen, te
en drinken en kaarten. De politie
bij hen geweest, huiszoeking
ie er nog niets van gehoord?
öbeth schudde het hoofd. Haar dag
al tè vol geweest met de narigheid
ihuis.
„O, Liesbeth, ik vind het heel lief van
je je maakt het me zo ontzettend
moeilijk om het te zeggen, maar.
heus, zou het niet beter zijn als.als
we elkaar niet meer zagen?"
Ze zat heel stil. Nu dit onverbiddelij
ke woord was gevallen leek het of de
wereld opeens leeg was. Het scheen of
er iets in haar stierf.
Hij zag haar lippen bewegen, maar
er kwam geen geluid.
„Kijk niet zo, schat" smeekte de jon
gen, zijn handen krampachtig gebald op
het tafelkleed. „Kijk niet zo, Liesbeth.
Owat is het toch een rottige boel
overal".
Vaag klonk het gelach en gepraat van
de weinige mensen in het café. Ze zaten
beiden en zwegen.
„Nee" zei Liesbeth opeens. Ze zat nog
steeds strak voor zich uit te kijken.
„Wat bedoel je" vroeg Jaap.
„Het kan niet, Jaap".
„Wat kan niet?"
„Ik kan niet meer.... alléén. Niet
meer zonder jou. Of.... jij moet zélf
niet willen".
„Liesbeth!" Ze hoorde de klank in
zijn stem en haar starende ogen richt
ten zich opeens naar hem. Hij zag haar
gezicht zich ontspannen, een kramp om
haar mondhoeken als een moeilijke
glimlach.
„Liesbeth" zei de jongen ademloos.
„Nee, nee. dat is het niet. O, ik weet
het ook niet meer zonder jou.met
jou is het allemaal zo anders gewor
den. ik voelde me een ander mens,
ik durfde alles, ik had moed.alleen
al dat andere trekt me telkens weer
omlaag".
„Dan heb je toch iemand nodig, die
je er weer uittrekt? Of deug ik daar
niet voor?"
„Jij? Jij haalt me altijd omhoog. Alles
draait alléén om jou".
„Nu dan". Haar stem klonk zo grap-
pig-beslist.
„Maar.
„Jaap ik weet er alles van. Ik ga mijn
weg met open ogen. Dacht je dat ik
daar niet over nagedacht heb? Dat ik
de bezwaren niet zie? Maar als ik dan,
ondanks dat alles, wéét, wéét, hoor je!
dat ik met jou gelukkig zal zijn, met jou
en geen ander. laat je je dan door.
door dit in de hoek duwen?"
Zijn gezicht vertrok als in pijn, zijn
handen krampten machteloos als wilde
hij met de vuist op tafel slaan.
„Maar snap je dan niet", zei hij hees,
„juist déérom, omdat jij zo'n schat bent,
omdat ik zoveel van je houzoveel
dat ik het niet eens kan zeggen, dat ik
juist daarom.
„Nee" zei ze, weer met die vreemde
beslistheid, „en ik wil het ook niet
snappen. Jij zit in de penarie, en ik zou
je laten schieten? Jongen, we hebben
mekaar méér nodig dan ooit, snap je
dat niet?"
Toen zag ze iets met Jaap Borst ge
beuren. Er kwam een glans op zijn ge
zicht. Hij staarde haar aan, alsof hij
haar voor het eerst zag.
„Liesbeth", zijn stem klonk fluiste
rend, „jij moet nodig zeggen, dat ik de
sterke en de flinke ben. Jij bent het. Jij
haalt me er uit. Jou heb ik nodig. Ik
kan niet buiten jou. Alléén met jou
durf ik ook dit aan".
„Nu dan", haar stem klonk bijna
moederlijk, „waar maak je je dan druk
om, jongen? Wij samen rooien het wel.
Mij zó maar de wei in te willen sturen,
wel, Jacob Borst, je moest je schamen!"
Haar scherts brak de spanning. „Luister
Jaap, laten we elkaar niet gaan zitten
beklagen. Laten we de zaken nuchter
bekijken en zien wat we kunnen doen".
Er zat een ander tegenover haar, een
jongen, nee, een man met
een gezicht vol zorg, maar
vastbesloten, beslist. Hij maakte
een gebaar als veegde hij alle muizenis
sen weg. Op dat ogenblik wist Liesbeth
dat het zó zou zijn tussen hen, als hij
haar man was, en in haar begon een
gevoel van groot geluk te gloeien. Zó
samen, altijd!
„Goed", zei Jaap en zijn stem had alle
beslistheid van vroeger, maar in zijn
ogen lag nu een diepe gloed van blijd
schap wanneer hij naar het meisje te
genover hem keek. „Goed. We zullen
zien dat we er uitkomen, meisje!"
„Er is nog méér" zei Jaap Borst, toen
hij Liesbeth nog eens uitgebreid had
verteld van de moeilijkheden in het ge
zin, dat de moeder geen baas kon. „Nou
is er een ouwe vrind van vader opgedo
ken en die wil bij ons in de kost komen.
Ik geloof, dat ie vroeger nog achter m'n
moeder aangelopen heeft. Nou, je be
grijpt Liesbeth, dat doet de deur dicht.
Dan houden we helemóél geen naam
over in het dorp!"
„Wat is dat voor een man?" infor
meerde Liesbeth zakelijk. Al haar aan
dacht was nu voor de problemen van
het Borst-gezin.
„Ach". Jaap haalde de schouders op.
„Ik geloof niet, dat er op de man veel is
aan te merken. Gerrit Stoter heet hij,
hij is voorman bij de melkfabriek, nogal
een ruwe klant, maar ik heb eigenlijk
nooit iets over hem gehoordwe
duwnaar zonder kinderen, hij was in de
kost bij ouwe Grietje Slot, maar nu die
dood is zoekt ie een ander kosthuis. Hij
kwam bij moeder. Die voelt er wel voor
geloof ik, een man in huis, maar dan
zou ik er uit moeten
„Vind je dat zo erg?"
„O nee, liever vandaag dan morgen,
maar wat komt er dan van de rest te
recht?"
„Voel je je daarvoor verantwoorde
lijk?"
„Ja".
„Zeg.is er niet een.een voogd
of zoiets? Als een weduwe met kinde
ren achter blijft, dan is er toch een
voogd?"
„Ja. die is er wel, een oom. Hij
heet ook Borst. Hij zit er beter voor dan
wij. Hij heeft een assurantiekantoor
hier in de stad".
„En bemoeit die zich nooit met jul
lie?"
„Hij is wel wijzer. Laat ik eerlijk zeg
gen: er was niet veel dank voor hem te
halen. Moeder zei dat ze geen politie
toezicht nodig had, en de jongens waren
onbeschoftik trouwens ook".
„Hm" zei Liesbeth.
Langzaam dwaalde het gesprek op
haar eigen problemen.
(wordt vervolgd)
