Subsidieregeling transport
veevoeder waddeneilanden
WAT IK ZEGGEN WOU..
LAND
f BOUW
m
1
De ganzen
weten het nu
Burgerlijke stand
Wie gebied(t) buiten?
Scepsis over
Landschapspark
n
Kritisch commentaar
Derde blad Texelse Courant, vrijdag 5 november 1976
I
Zoals u ook al in de vakbladen hebt
kunnen lezen zijn er nu twee subsidie
regelingen voor veehouders op de Wad
deneilanden. We willen nog eens op de
regeling wijzen, omdat er nog veel mis
verstand over bestaat. De eerste regeling
is voor hooi en stro. Veehouders op
Texel kunnen een bijdrage van 30,
per ton in de kosten van transport van
hooi en stro over de Waddenzee ontvan
gen, mits de levering heeft plaatsgevon
den tussen 15 juni 1976 en 1 april 1977.
Aanvragen kunnen bij Theo Witte,
Genteweg 2, Oosterend worden inge
diend en wel
uiterlijk voor 1 februari 1977 voor
alle leveringen die hebben plaatsge
vonden tussen 15 juni 1976 en 31 de
cember 1976
uiterlijk voor 1 juni 1977 voor alle
leveringen, die hebben plaatsgevon
den tussen 1 januari 1977 en 1 april
1977.
Het indienen van een aanvraag dient
te geschieden op een daartoe opgesteld
standaardformulier „Ruwvoederver-
voerssubsidie Waddeneilanden". Deze
formulieren heeft Theo Witte in zijn be
zit.
Bij de aanvraag moeten de rekeningen
en betaalstukken worden bijgevoegd,
waaruit blijkt.
de naam en adres van de veehouder,
aan wie het hooi of stro is geleverd;
de hoeveelheid hooi of stro die is ge
leverd;
de datum, waarop de levering heeft
plaatsgevonden;
de herkomst van het hooi of stro;
de bewijzen van betaling van de
overgelegde rekeningen.
De aanvragen worden beoordeeld door
de Hoofdingenieur-Directeur voor de be
drijfsontwikkeling.
De uitbetaling zal geschieden door
Theo Witte, onder verantwoordelijkheid
van de gezamenlijke landbouworganisa
ties, door wiens tussenkomst dc aanvra
ge is ingediend.
Suikerbietenkoppen en -blad
In het kader van de reeds bestaande
transportsubsidieregeling voor bepaalde
ruwvoeders is een speciale regeling ont
worpen voor het vervoer van suikerbie
tenkoppen en -blad over de Waddenzee.
Veehouders op de Waddeneilanden, spe
ciaal geregistreerd bij de Gewestelijke
Raad \ten het Landbouwschap als afne
mers van suikerbietenblad en -kop, kun
nen onafhankelijk van de afstand
de maximale transportsubsidie van ƒ20,-
per ton ontvangen, indien zij dit produkt
betrekken van eveneens geregistreerde
telers op het vasteland. Aanvraagformu
lieren zullen vanaf 15 november ver
krijgbaar zijn bij de Districtsbureauhou
der (maandags in hotel ,.De Lindeboom-
Texel"). Deze kan ook nadere informatie
verschaffen. C. W Hin
van 28 okt. tot en met 2 nov. 1976
Geboren: Liesbeth, dv Cornelis Veth
en Marijke Pennewaard; Vincent Pieter
Constant, zv. Wilhelm Bakker en Frede-
rika M. C. Kuip.
Pieter Huizinga en
Ondertrouwd:
Geertje C. Dral
Overleden: Margaretha E. Müller, wv.
Sluis, oud 75 jaar, wonende te Den Bure;
Jacob Backer, oud 77 jaar, wonende te
Oudeschild
Vijftig meter lange letters in het land van Zeeburg'
(foto fan Haag)
Voor de veelbesproken rotganzen kan
er thans geen twijfel meer over bestaan
waar zij op Texel welkom zijn voor het
eten van gras. Want het land van „Zee
burg" in polder Dc Eendracht is gemerkt
met de reusachtige letters „CRM". Het
opschrift is gemaakt door Jan van der
Laan ter gelegenheid van het feit dat
het 112 hectare grote bedrijf per 1 no
vember officieel eigendom is geworden
van het ministerie. De vijftig meter lan
ge letters bestaan uit ploegvorcn, aan
gebracht in aardappelland.
Zoals bekend heeft CRM het bedrijf
verworven om er een voederplaats van
rotganzen van te maken. Het is de be
doeling door het aanbieden van voor
rotganzen smakelijk gras tevoorkomen
dat deze dieren schade veroorzaken op
naburige bedrijven in noordelijk Texel.
Tot dusver heeft „Zeeburg" de rotgan
zen bepaald geen overvloed geboden
want door de droogte is van het inge
zaaide speciale grasmengsel weinig te
recht gekomen en de 350 schapen van
„Zeeburg" moesten tenslotte ook aan de
kost komen.
Over de datum waarop de familie Van
der Laan de gebouwen ontruimd moet
hebben, bestaat met CRM verschil van
mening Oorspronkelijk was bepaald 1
januari a.s. maar volgens de heer Van
der Laan is een overmachtssituatie ont
staan omdat pogingen om in Flevoland
een nieuw bedrijf te beginnen schip
breuk hebben geleden. De heer Van der
Laan laat thans in het Groningse Leek
een bungalow bouwen. Het zal nog zeker
een half jaar duren voordat hij daarin
kan trekken. „Zeeburg" zal worden ge
pacht door Martin Eelman uit Den Burg
die thans nog een bedrijf in het Hoge-
berggebied heeft. De veelbesproken met
CRM-steun te bouwen landschappelijk
verantwoorde schuur in deze omgeving
kan dan achterwege blijven.
Freud merkt op, dat het zo merkwaar
dig is, dat uitwerpselen voor iedereen,
behalve voor degeen die ze zelf gelegd
heeft, zo onaangenaam zijn*) Of we met
die uitwerpselen nu het bestemmings
plan buitengebied bedoelen, of mijn re-
aktie daarop, maakt weinig verschil.
Natuurlijk is het onzin om het hele be
stemmingsplan af te wijzen. In een dicht
bevolkt land als het onze moeten nu een
maal normen gesteld worden. Volgens
Koenen is norm: maatstaf, regel, richt
snoer, model. Als ik daar een eigen de
finitie aan toe mag voegen, is een norm:
de omschrijving van een regel, zodanig
geformuleerd, dat deze regel voor alle
gelijkwaardige zaken eender toegepast
kan worden. En daar komt dan het be
leid om de hoek kijken, wanneer in en
kele gevallen een theoretisch gelijk
waardige zaak in de praktijk helemaal
niet gelijkwaardig is.
Wat doe je als ambtenaar? Je advi
seert volgens de normen. Allicht daar
brandt je je vingers liever niet aan.
Wat doe je als B. en W.? Je bekrach
tigt het advies van de ambtenaar. Je kan
niet alles nachecken.
Wat doe je als commissie ter behan
deling van beroepschriften? Je bekijkt
of eventuele afwijzingen formeel terecht
zijn en blijft binnen de norm, want zo
staat het er nu eenmaal.
Wat doe je als gemeenteraad? Afblij
ven jongens, je mocht eens precedenten
scheppen. Een éénsluidend fractiestand
punt is belangrijker dan een weloverwo
gen persoonlijk oordeel. (Gelukkig zijn
er nog uitzonderingen).
Democratisch? Meer een kwestie van
vertrouwen dat het zo wel goed zal zijn.
Of men vertrouwt de ander, dan is
democratie niet nodig. Of men vertrouwt
de ander niet, wil controleren, zelf toe
zien, inspraak, medebeslissen, democra
tie. Wantrouwen is de enige winst der
geschiedenis en democratie is het ge-
institutionaliseerde wantrouwen*). Nog
een citaat: Vanwege de menselijke nei
ging om normen te stellen, ook daar
waar men de zaak niet begrijpt, kunnen
er grote conflicten ontstaan*). Bij die
conflicten is het alleen zo triest dat ze
meestal niet uit tegengestelde belangen
ontstaan, maar uit persoonlijke belan
gen tegenover normen die vaak geen
enkel belang dienen.
Maar wat dan wel? Dat we, vooral
wat bouwen betreft, niet zo maar onze
gang kunnen gaan met 13.000 inwoners
is zelfs voor mij begrijpelijk. Wat wel
en niet kan, zullen we in deze gespecia-
liceerde maatschappij aan autoriteiten
op dit gebied moeten overlaten.
Maar bij de mens heb je twee soorten
autoriteiten, de ene is diegene die het
beste is op een bepaald gebied, maar die
autoriteit waardoor de moeilijkheden
ontstaan is de man die door administra
tieve, organisatorische mechanismen
omhoog is gekomen en die geen enkele
kennis hoeft te bezitten op het terrein
waarover hij heerst*).
Laten we hopen uitsluitend met de
eerste soort te maken te krijgen. Wan
neer deze persoon werkelijk een auto
riteit op zijn gebied is, zal hij ongetwij
feld constateren dat het absurd is voor
verschillende objecten, met verschillend
uiterlijk, verschillende entourage en ver
skillende functie, gelijke gevallen als
uitbreidings- of verbouwingsmaatstaf te
hanteren. Als uitgangspunt kan het
moeilijk anders. Maar laat het zwaarst
wegende advies niet van een welstands
commissie in Den Helder komen en van
een beroepschriftencommissie met pre
cedentenangst.
Maar van een op Texel gevestigde
welstandscommissie, waar werkelijke
autoriteiten in zitten, die niet met een
duimstok naar de goothoogte kijken,
maar oog hebben voor aangepaste bouw
in het landschap waar we zo zuinig op
zijn. Van wie het idee afkomstig is, dat
we zo nodig alleen de dorpen moeten
bewonen en het buitengebied zoveel mo
gelijk ontruimen, weet ik niet. Maar de
gene die de Wilsterstraat ontworpen
heeft is vast vol bewondering door Over-
vecht bij Utrecht of door de Bijlmer bij
Amsterdam gekomen.
Als we een doodgeschoten aalschol-
verbos zien, zeggen we: Kijk eens wat
een prachtige natuur Nestjes in een heg,
schitterend!
Maar een mensennest achter die heg
is storend. Dat hoort niet in de natuur
Natuur, waar vind je die eigenlijk? Ja,
de duinen en het strand. Ik geef het
graag toe; een geweldig gebied. Specifiek
Texels? Er zijn meer plaatsen langs de
Noordzee, die er zeker niet voor onder
doen. Als we het over het specifieke
mooie Texelse landschap hebben, is het
niet over de roemruchte natuur Dan
praten we uitsluitend over cultuurland
schap. Door mensen bebouwd, beplant
en ingezaaid. Niet omdat dat van hoger-
Naar aanleiding van de oproep van de
redactie van de Texelse Courant om de
eensgezindheid te vergroten, wat betreft
de sociaal-economische betekenis van de
agrarische sector op het eiland, om zo
doende de onderhandelingspositie te
versterken tegenover beleidsbepalende-
en uitvoerende lichamen op provinciaal
en landelijk niveau, wil ik de volgende
opmerkingen plaatsen.
Sociaal-economisch gezien kan men
het beste de agrarische produktie in Ne
derland in die gebieden stimuleren die
zich hiervoor qua structuur en ligging
(en grondsoort) het beste lenen Direkt
daarmee samenhangend is het beter de
produktie (mede gezien de structurele
overproduktie in sommige sectoren van
de landbouw) in die gebieden die qua
structuur en landschappelijke waarde
zich minder goed lenen voor een moder
ne bedrijfsvoering wat af te remmen.
Hiermee bereikt men twee doelstellin
gen nl ten eerste het streven naar zo
laag mogelijke produktiekosten van de
agrarische sector en ten tweede worden
gebieden met landschappelijke waarde
zoveel mogelijk in tact gehouden. Deze
twee doelstellingen moeten naar mijn
mening centraal staan in de discussie (op
welk niveau dan ook) over het aanwij
zen van gebieden die geschikt zouden
BRIEVEN VAN LEZERS - BUITEN VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDAKTIE
hand zo moest, zoals in de huidige
nieuwbouwwijken, maar omdat de be
woners van het buitengebied zich één
voelen met de plek waar ze wonen en
zonder betuttelarij meer mogelijkheden
hebben dat gewaardeerde Texelse land
schap ook mooi te houden. Laten we
zuinig zijn op de open plekken. Die heb
ben we nodig. Maar wijzigingen bij be
staande bebouwingen verdienen meer
aandacht dan een letterlijk geïnterpre
teerde norm Dientengevolge meer be
voegdheid van de betreffende autoriteit
om van deze norm af te kunnen wijken.
Eén van de gedragseigenschappen die
ons mensen nog bijgebleven is, is een
sterk territoriuminstinct. Of het nu de
plaatsing van onze t.v.-stoel in een eta
gewoning is, of de plaatsing van een
bouwwerk op een erf in het buitenge
bied, we proberen onze gevoelsmatige
rechten te verdedigen.
Men pleegt in de politiek nogal min
achtend te doen over emotionaliteit. Dat
is als wanneer men iemand in de vingers
snijdt en geen acht meent te moeten
slaan op zijn au-geroep, of gevloek. Het
slachtoffer zou pas als slachtoffer er
kend kunnen worden, als het zakelijk
zou willen uitleggen waarom die mes-
snede hem slecht uitkomt, belemmert in
zijn gezondheid of nog belangrijker
in zijn beroep
Ik hoop dat de raad ook voor gevoels
argumenten aanspreekbaar zal zijn. We
zouden al een eind op de goede weg zijn,
wanneer bij bouwplannen afdeling
bouwzaken aangeeft of en waar de plan
nen afwijken van de bestaande normen
kunnen zijn om als landschapspark be
heerd te worden.
Nu is het niet zo dat als doelstelling
één voor een bepaald gebied geldt ook
automatisch aan de tweede doelstelling
voldaan is. Maar het staat buiten kijf
dat een aantal gebieden in Nederland
waar lage produktiekosten te realiseren
zijn bovendien landschappelijk van ge
ringe betekenis zijn en andersom in ge
bieden met grote landschappelijke waar
de de produktiekosten vaak hoog liggen.
Tussen deze twee extremen in zijn
een aantal gebieden in Nederland waai
de agrarische structuur in meerdere of
mindere mate goed te noemen is en bo
vendien in meerdere of mindere mate
van landschappelijke betekenis zijn
Nu kom ik op de volgende twee vra
gen:
en daarna een TEXELSE welstandscom
missie normen tegen welstand&eisen af
weegt. Hierbij dienen de welstandseisen
te prevaleren bij het uiteindelijke advies
van B. en W.
Ik ben mij bewust dat dit op schrift
gestelde ongenoegen waarschijnlijk wei
nig resultaat zal opleveren. Maar ik zie
nu eenmaal niet graag dat anderen zich
aan de steen stoten, waar ik over ge
struikeld ben
F. T. Voskuil
Citaten uit het aanbevelenswaardige
boekje „Sprekend een dier" door D. Hil-
lenius. Uitg. De Arbeiderspers, Amster
dam.
1. Hoe goed is de agrarische structuur
op Texel (bedrijfsgrootte, verkave
ling, grondsoort, mechanisatiegraad)
in vergelijking met andere gebieden
in Nederland?
2. Als de agrarische structuur op Texel
beter is dan gemiddeld in Nederland
gaat dan stimulering van de agrari
sche sector gepaard met veel ingre
pen in het landschap, m.a.w. wordt
het karakteristieke landschap dan
noemenswaardig aangetast?
De eerste vraag is niet zo moeilijk te
beantwoorden omdat veel cijfer- en sta-
tistischmateriaal over de agrarische
structuur in Nederland voorhanden is
(o.a. op het Landbouw-economisch Insti
tuut in Den Haag). In vergelijking tot
veel gebieden in Nedarland is de agra
rische structuur van Texel zeer goed te
noemen. De gemiddelde bedrijfsgrootte
is meer dan 25 ha, meestal zijn de be
drijven zeer goed verkaveld, de grond
soort (zand) is aantrekkelijk voor de mo
derne melkveehouderij (afgezien van en
kele droge zomers) (N.B.: naarmate de
mechanisatie toeneemt en de veestapels
groter worden, wordt steeds meer waar
de gehecht aan de draagkracht van de
grond. Daarom neemt de waarde van
zandgrond t.o.v. kleigrond steeds meer
toe). De mechanisatiegraad op Texel is
zeer hoog zowel in de akkerbouw als de
veehouderijsector Daarnaast is het een
uitstekend gebied om pootaardappelen
te verbouwen m.b.t. besmettingsgevaren
met luizen. Door deze gunstige structuur
is de bio-industrie vrij klein. M.a.w er
is geen bio-industrie op grote schaal no
dig om het agrarisch inkomen op peil te
houden.
In vergelijking met grote gebieden
van Gelderland. Overijssel, Noordbra
bant en Limburg waar de gemiddelde
bedrijfsgrootte tussen 10 en 15 ha ligt
(L.EI.-gegevens) en de versnippering
vaak zeer groot is, waar enorm veel
houtwallen en heggen de percelen ver
delen in oppervlakten kleiner dan 1 ha
en waar bovendien veel intensieve vee
houderij nodig is met alle nadelige ge
volgen van dien voor het landschap om
het agrarisch inkomen op een aanvaard
baar niveau te brengen, steekt Texel er
met zijn agrarische structuur gunstig af:
dus een aantrekkelijk agrarisch gebied
waar lage produktiekosten te realiseren
zijn.
Een antwoord geven op vraag twee is
voor mij aanzienlijk moeilijker omdat
ingrepen die in het landschap gedaan
worden zo ontzettend moeilijk in een
bepaalde graadmeter zijn uit te drukken.
Daar waag ik mij dan ook niet aan. Wel
wil ik het volgende opmerken.
Ik verwacht niet dat stimulering van
de agrarische sector op Texel gepaard
zal gaan met veel ingrepen in het land
schap Er zullen waarschijnlijk ligboxen-
stallen bijkomen in de toekomst Maar
er behoeven geen houtwallen en heggen
gesloopt te worden zoals ih Brabant (die
daar karakteristiek zijn voor dat land
schap) Er hoeft geen intensieve veehou
ding te komen. Bestaande tuinwallen
behoeven niet gesloopt te worden (wel
gemeenschappelijk onderhouden) omdat
eenv. doorsteekjes de percelen kunnen
vergroten. De schapenhouderij (die ka
rakteristiek is voor het landschap) leidt
een bloeiend bestaan en zal door stimu
lering van de agrarische sector niet ver
dwijnen
Concluderend kan ik zeggen dat aan
de eerste doelstelling op Texel zeer ze
ker voldaan is als men de agrarische
sector op het eiland stimuleert.
Zojuist kom ik terug van een van mijn
geregelde verblijven op Texel. Omdat ik
de Texelse Courant kocht (vooral van
wege de tijden van eb en vloed) vond ik
enkele uitlatingen m uw krant die tot
kritisch commentaar noden.
Uit uw verslag van de lezing van de
heer Roderkerk blijkt, dat men, zelfs op
Texel, met onbegrip staat tegenover de
hachelijke strijd van natuur- en milieu
bescherming.
Ook al kwam ik nooit op Texel (en ik
hoop or nog vaak te komen!) dan had ik
als Nederlander het recht om mee te
spreken over Texel en het hele Wadden
gebied. De kunstmatige tegenstelling
tussen natuur en landbouw, tussen na
tuur en recreatie, doet al zoveel kwaad.
Het functioneren van de biosfeer (na
tuur: waartoe ook de mens behoort) is
het belang van allen.
Het is beslist onjuist om te stellen, dat
grote gebieden (bijv. van Natuurmonu
menten) afgesloten zijn. Zelfs de gebie
den op Texel zoals De Bol, Dijkmans
huizen, De Petten zijn niet afgesloten.
Men kan er (gelukkig) veel beleven zon
der het terrein te betreden. Dat zulke
gebieden (zoals die van S.B.B.) in de
broedtijd alleen toegankelijk zijn voor
rondleidingen, is in ons aller belang.
(Nogmaals: met alleen van „de natuur").
Sinds 1926 (mijn le bezoek aan Texel)
is veel veranderd; er is op Texel en in
het hele Waddengebied door de groot
schalige technociatie helaas ook veel
verdwenen.
Velen (blijkbaar ook op Texel) denken
ten onrechte, dat het verdwijnen van
„zeldzame" dieren en planten op zich
zelf staat. Het is juist dit verdwijnen,
dat een waarschuwing inhoudt. De ster
ke vermindering van de grote stem
heeft gewerkt als signaal voor het er
kennen van de vergiftiging van de Wad
denzee, nota bene met een giftige stof,
die toen al (1965 - 1970) in Nederland
niet mocht worden gebruikt!
Prof. Dr. J. W. Tesch,
Wageningen
In de tweede plaats zal het aantal in
grepen in het landschap in verhouding
tot andere gebieden in Nederland veel
kleiner zijn bij stimulering van de land
bouw. Dus aan de tweede doelstelling
is ook in hoge mate voldaan.
Wil men nu (op beleidsbepalend ni
veau) een rangorde aanbrengen in het
aanwijzen van gebieden voor land
schapsparken, waarbij de landbouw be
perkt moet worden, en men hanteert bij
dat beslissingsproces de bovengenoemde
twee doelstellingen dan komt Texel naar
mijn mening uit agrarisch oogpunt niet
in aanmerking om bovenaan de lijst ge
plaatst te worden. Er zullen veel gebie
den vóór moeten gaan.
Niettemin wil ik duidelijk onderstre
pen dat ik zeer sceptisch sta tegenover
de landschapsparkgedachte Voor gebie
den waarvoor een beheersovereenkomst
nodig mocht blijken, is het gewenst te
streven naar samenwerking met de
plaatselijke bevolking waarbij een ge
leidelijke overgang naar de omringende
gebieden beter is dan een strak afge
paald nationaal landschapspark.
Klaas Barendregt,
tijdelijk L.E.I -medewerker
op het gebied van
landinrichting.
