Oudst bekende Texel-kaart heruitgegeven to'tpeiHï remmen «WAT IK ZEGGEN WOU.." Zestiende eeuws handgetekend werkstuk Toeristische slaapplaatsen Omroep „De Liehtboei" houdt open dag met marathonuitzending Contactavond cursus spinnen Gidsen en kabouters VERVOLG VAN PAG.l Zaterdags trimuur naar de middag Vrouwenver. P.H. Polder houdt verkoopdag Eilandcompetitie volleybal Atletiek Toch maar even wachten met de V-kaart? Ander geluid.... Naar wordt verondersteld, de oud ste kaart van het eiland Texel waarvan het handgetekende origineel zich be vindt in het Algemeen Rijksarchief te Den Haag werd onlangs opnieuw uit gegeven door boekhandel „Het Open Boek". Hoewel deze kaart anoniem is en een goede datering ontbreekt neemt men uitgaand van op het origi neel voorkomende bedijkingen van de Zijpe in de kop van Noordholland aan dat hij omstreeks 1525 werd vervaar digd. In een tesamen met de recente uitgave van de kaart uitgekomen toe lichting met de naam „Ballade van Texel" geeft geograaf H. Schoort uit Hillegom een 28 bladzijden tellende studie die nader ingaat op het werk stuk en de erop voorkomende details. De recente reproduktie is evenals het origineel in diverse pasteltinten uitge bracht. De oorspronkelijke kaart waarop naast de eilanden Texel, Huisduinen en Wierfingen ook de bedijking van de Zij pe voorkomt heeft een oppervlak van 80 x 240 cm. Het gedeelte met de drie eilanden dat aanvankelijk 80 x 120 cm mat werd bij de reproduktie verkleind tot 40 x 60 cm. Jan van Scorel In de inleiding, met een overzicht van Texel en omgeving in het midden van de zestiende eeuw, vraagt de auteur Henk Schoorl zich af aan wie men deze kaart zou kunnen toeschrijven. Hij noemt hierbij dc naam van de Utrechtse kanunnik en schilder Jan van Scorel. Deze wereldlijke geestelijke was de ini- titiefnemer en grote promotor van de toen tot stand gekomen bedijking van de O Zijpe Er blijven nog vele vragen naast het onbekend zijn van de maker en ont- werper van de kaart. Een raadsel is waarom een aantal Waddeneilanden waaronder Texel in het kaartbeeld zijn opgenomen. Een antwoord hierop is er niet of het zou moeten zijn dat de car tograaf zodanig getroffen was door de schoonheid van het gebied dat hij het. meteen maar meegenomen heeft tijdens het tekenen Losse hand Bij nadere beschouwing van het ei land Texel op zich moet men wat de juistheid van de getoonde objecten aan gaat niet pietluttig zijn. Dit gedeelte is klaarblijkelijk grotendeels uit de losse hand op papier gezet. Meetkundige zaken komen er totaal niet op voor. Navigatie valt er dus niet mee te bedrijven en di verse herkenbare punten van het eiland zijn erg fantasierijk geïnterpreteerd De „Hoge Bergh" bijvoorbeeld is wel erg hoog uitgevallen en de duinstrook aan Noordzee en Marsdiepkant doet denken aan een lange rij molshoopjes. In de toelichting van Schoorl wordt ingegaan op het hoofddoel dat de kaart destijds heeft gehad, namelijk het aan schouwelijk maken van de bedijking en de verkaveling van de Zijpe. Na een beschouwing over detailpunten op de oorspronkelijke kaart vormt het hoofdstuk „De ballade van Texel" het voor de Texelse lezer belangrijkste en interessantste gedeelte van het boek werkje. De schrijver wijst er hier op dat het gaat om een zestiende eeuwse impressie van het eiland in zijn totali teit. „Duinen, dijken, kerken en entou- 1 age zijn raak getypeerd zonder dat men kan zeggen, dat elke trapgevel, elke boerderij, elk wiel in de dijk fotogra fisch juist is geplaatst". De konklusic luidt dan ook: „De waar de van dc kaart als betrouwbaar tijds document ligt, voorzover het Texel op bet gereproduceerde gedeelte betreft, naast de artistieke presentatie vooral in de tekening van de kerken en hun direk- te omgeving in het midden van de zes tiende eeuw, in de afbeelding van dc bedrijvigheid en de schepen en slechts in zeer beperkte mate in de vormgeving van het landschap". De uitgave is al met al zeer verzorgd cn een nadere kennismaking meer dan waard Voor de binnenkort op te zetten cur sus spinnen zal op dinsdagavond in 't bkiltje te Oudesehild een contactavond worden gehouden. De bijeenkomst be gint om 19 30 uur. In het bericht over de reünie van oud- leidstere van de gidsen- en kabouter- groep Margaretha Sinclair stond dat de ze organisatie thans niet meer bestaat en dat de naam alleen nog voortleeft in de drumband. Dat klopt, maar het wekte de indruk dat er helemaal geen gidsen en kabouterorganisatie meer op Texel is. Sinds februari beschikt de afdeling Texel van Scouting Nederland (vroeger „Jeroengroep") over een meisjesafdeling die 28 leden telt. De groep is onlangs naar leeftijd gesplitst: kabouters van 7 - 11 jaar die elke donderdag van 18 30 - 20.00 uur bijeenkomen en gidsen van 11 - 14 jaar die elke maandag om 19.00 uur bijeenkomen (in De Zwalkersburcht aan de Beatrixlaan). Als gevolg van deze splitsing kunnen zowel gidsen als ka bouters nog wat nieuwe leden gebrui ken. Op genoemde bijeenkomsten kun nen zij zich aanmelden. Op zaterdag 22 januari houdt omroep „He Lichtboei" open huis waarbij de he le dag zal worden uitgezonden. Vanaf half elf 's morgens is iedereen welkom in de studieruimte in de bibliotheek aan de Drijverstraat om met eigen ogen te zien hoe het daar toegaat. De Lichtboei zal de uitzendingen van de echte radio- nieuwsdienst overnemen en deze aan vullen met eventueel Texels nieuws. Verder is het de bedoeling dat drie be jaarden (uit Jan Dirkszoord, Starken- burgh en Bakker Van Maarleveltstich- ting) 's morgens of 's middags een rond vlucht maken met Tessel Air Wellicht zal het lukken om vanuit het toestel via de boordradio een vraaggesprek uit te zenden. C Het wekelijkse trimuur op zaterdag zal van de ochtend naar de middag wor den verplaatst: 15 00 uur, verzamelen bij „Dennenoord". De wijziging is doorgevoerd in ver band met sport ka dercursus waaraan verschillende trimmers op zaterdagoch tend deelnemen. Vrijdag 28 januari wordt in 'Ons Huis' te Den Hoorn een verkoopdag gehouden door de Hervormde Vrouwenvereniging van de Prm Hendrikpolder. Ieder is wel- T„van 14 30 17 00 uur en van 20.00 - 22.00 uur. Er worden allerei artikelen aangeboden, merendeels door de dames zelf vervaardigde handwerken Programma dinsdag 18 januari- Veld A: Heren le klasse. 7.10 u.: Smash 1-Fam. Witte P. Keizer 7.50 u.: JKM-Gempo H Witte 8.30 u.: Vopoda Schoorl-Leraath n,„ P. van Beek 9 10 u.: Molenkoog-Slagerij Kossen 9.50 u.: Koffiebar 1-Jelleboog B Staal Heren 2e klasse: 6 30 u Grooten Sloek 1-Bakkers IJzerh D Eelman Veld B: Heren 2e klasse: 9 10 u Tevoko Opduin-Casino 1 F. Legierse Heren 3e klasse- 8 30 u.: Tevoko jun Electrohuis J. Joosten Damesle klasse: 6.30 u.: Grooten Slock-Vopoda Schoorl C. v. d. Heerik 7.10 u.: Molenkoog-De Rog 1 L. Geus 7.50 u.- Gyvo 1-Koffiebar 1 T. de Ridder Veld C: Damesle klasse: 6 30 u.: Tevoko jun -WGD Expert Smash 2 Dames 2e klasse' 7 10 u.- Smash 2-Modehuis Beekman G- Rilngs 7.50 u Sportshop-Gyvo 2 C. Kossen 8.30 u.: Beerebar-Beerebar Annie Trap 9 10 u.- Casino-De Rog 2 J. van Heerwaarden 9.150 u.: Tevoko A-Dros' Bakkerij N. de Hartog bijlagen van het rapport. Bij verschil lende logiesvormen heeft de gemeente volgens vaste normen geteld Zo is voor tweede woningen steeds uitgegaan van een opnamecapaciteit van vijf en een aantal overnachtingen ran 480 per jaar een veronderstelling die door steekproe- \en is gesteund. Bij de kampeersector is echter uitgegaan van de werkelijke be zetting in het hoogseizoen- Nauwkeurig tellen is mogelijk De cijfers klopten prachtig toen zij werden vergeleken met de werkelijke aantallen recreanten, waaruit het ge meentebestuur de conclusie trekt dat het inderdaad mogelijk is de maatgevende normen zeer nauwkeurig vast te stellen. Ook dat verklaart het verschil met de inventarisatie van Landschapszorg die zonder meer van het aantal opgegeven of aanwezige aantal bedden is uitge gaan. Met name bij de sectoren zomer huizen en vergelijkbare permanente vormen van verblijfsakkommodatie heeft de werkgroep gemiddeld één slaap plaats meer geteld. Van ondernemerszijde wordt het ma ximum van 47.000 slaapplaatsen ter dis cussie gesteld. Argument is dat de groepsgrootte van de recreanten kleiner wordt, waardoor de bezetting per bun galow of tent aanmerkelijk minder is dan vroeger: lang niet alle bedden zou den worden beslapen waardoor wel 60 000 slaapplaatsen nodig zouden zijn om 47.000 recreanten te kunnen opvan gen, zo werd geopperd Op de terreinen van de Recreatiestichting is de gemid delde bezetting per tent sinds 1970 met 10n,o gedaald, zo blijkt uit het gemeente lijke overzicht Dit gaat blijkens steek proeven ook op voor andere terreinen: de bezetting per eenheid is niet meer dan 3 personen. De huisjesterreinen ge ven bezettingen van 4 tot 5 personen te zien. Deze gegevens kunnen mogelijk nog worden uitgebreid en eventueel ge corrigeerd met behulp van de resultaten die de TESO-enquête van het algelopen jaar heeft opgeleverd, maar op dit mo ment vindt het college het niet juist het beleid te wijzigen op grond van veron derstellingen. Het bezettingspercentage van gemiddeld 96°/o zal velen onwaar schijnlijk hoog lijken Niet vergeten moet echter worden dat dc helft van de toeristische bedden op Texel uit kam peerplaatsen bestaat en de kampeerter reinen waren het afgelopen jaar, mede oor het uitstekende weer, lange tijd voor 100°/o (of méér!) bezet. Bij huisjes is de verminderende groepsgrootte veel meer merkbaar Zespersoons bungalows wor den meestal maar door vier of vijf per sonen bezet. Achtpersoons bungalows worden vaak aan twee groepen (bijv, fa milies die samen op vakantie gaan) ver huurd, waardoor deze naar verhouding beter zijn bezet. Landschapszorg Zoals gezegd' de Werkgroep Land schapszorg kwam tot andere resultaten bij haar onderzoek. De werkgroep vindt dat zij op dit gebied een reëler beeld geeft dan de overheid. Bij de telling werd het eiland in sectoren verdeeld volgens het model in de WV-gids. Er werden negen categonën slaapplaatsen onderscheiden: hotel-pensions, kampeer- schuren en jeugdhotels, logies met ont bijt en gemeubileerde verhuur, zomer huisjes, caravanterremen en verspreide caravans, appartementen en andere in- pandige recreatie-eenheden, campings (inclusief de caravans aldaar en het kamperen bij de boer. De werkgroep controleerde bij een groot aantal in de VW-gids vermelde slaapgelegenheden in hoeverre de ge noemde aantallen in overeenstemming waren met de werkelijkheid Het bleek dat er meestal meer bedden waren dan in de gids waren vermeld (scheelt in de contributie). Laag geraamd Niettemin werd bij de telling steeds het opgegeven aantal aangehouden, ten zij een hoger cijfer met zekerheid vast stond Voorts werden op de campings tellingen uitgevoerd wan het aantal aan wezige personen (in het begin van de avond tijdens de maaltijd). Ter controle werd het aantal aanwezige auto's ver menigvuldigd met de gemiddelde auto bezetting zoals opgegeven door TESO en dat bleek aardig te kloppen De werk groep acht het uitgesloten dat men al dus tot een te hoog aantal kwam, wel is het tegendeel mogelijk omdat op het mo ment van de telling niet iedereen aan wezig was In ieder geval bleek ook hier dat er op de campings meer mensen zaten dan door de campings zelf officieel werd opgegeven. Het bleek verder dat soms slechts een gering deel van de op de bungalowterreinen aanwezige eenhe den in de WV-lijst is vermeld. De tel ling werd.uitgevoerd in september 1975, dus niet eens in het topseizoen. De werkgroep kwam op een totaal van 41 217 slaapplaatsen in 1975 op Texel waarbij, om toch maar vooral volledig te zijn ook 300 illegale kampeerders wer den meegeteld. De werkgroep acht over- schatting van de aantallen onmogelijk. Onderschatting daarentegen is waar schijnlijk omdat niet alle slaapplaatsen zijn gevonden of als zodanig herkend de met commerciële slaapgelegenheden (ten behoeve van familie e.d.) niet zijn meegeteld, een niet maximale bezettting omdat het al bijna naseizoen was terwijl ook de met in de VVV-gids genoemde slaapplaatsen als regel niet zijn meege teld Verder acht de werkgroep de aan wezigheid van ongeveer 160 personen aan seizoenpersoneel (ook zij dragen bij tot de recreatieve druk) van betekenis, maar laat deze buiten beschouwing. DONDERDAG 13 JANUARI De NVSH afdeling Texel houdt in „Dt Spyker" te Den Hoorn een thema avond over „Schuldgevoelens"; aan vang 20.15 uur. ZATERDAG 15 JANUARI Toneelvereniging Nieuw Leven speelt in t Skiltje „Toffe Tony", aanvanp 20.00 uur. 6 In het Eierlandsche Huis te De Cocks- dorp wordt de Dubbele Von Sion- avond gehouden. Alle verenigingsbe sturen voltallig welkom; 20.00 uur. MAANDAG 17 JANUARI Scouting Texel haalt vanaf 19.00 uur oud papier op in Den Burg noord west. VASTE DATA De Stichting voor Gezinsverzorging en Bejaardenhulp Texel houdt spreekuur op maandag tot en met vrijdag van 9.00 - 10.00 uur van van 14.00 - 15 00 uur. Adres Julianastraat 3, Den Burg telefoon (02220) 4152. Maatschappelijk werker Frank van Lare houdt iedere werkdag spreekuur in het Groene Kruisgebouwtje. Maan dags en vrijdags van 8 30 - 10.30 uur woensdags van 14.30 - 15.30 uur en donderdags van 18.30 - 19.30 uur. Elke zondag wordt er vanaf 20.00 uur voor jongeren spelletjesavond gehou den in het Asiel aan de Burgwal te Den Burg. Iedere donderdagavond om 20.00 uur bijbelstudie ten huize van Jan en Paula Brouwer, Warmoesstraat 42 in Den Burg. Elke zaterdagochtend kan oud pa Dier worden bezorgd bij de voormalige smederij van Kiljan aan de Gasthuis straat (ten bate van de Werkwinkel). Jehovahs Getuigen houden elke dins dagavond, acht uur, bijbelgesprekken op de adressen Bernhardlaan 112 te Den Burg en Ploosterstraat 4 te De Cocksdorp. NVSH-informatiecentrum, -middelen depot en -bibliotheek in het Groene Kruisgebouw aan de Witte Kruislaan te Den Burg zijn iedere maandag van 20.00 - 21.00 uur geopend en telefo nisch bereikbaar onder nr. 3241. Con tactpersoon: Méri Blanken, Tjakker- straat 35, Den Burg, telefoon 3012. Oud papier ten bate van gymnastiek vereniging Oosterend kan altijd wor den bezorgd onder het afdakje van de voormalige brandweerkazerne aan de Achtertune te Oosterend. BRIEVEN VAN LEZERS-BUITEN VERANTWOORDELIJKHEID VftN DE REDAKT1E Toen ik eind veertiger, begin vijftiger jaren op Texel het Uitgebreid Lager Onderwijs volgde genoot ik mijn licha melijke opvoeding van de heer Peetoom. De „gymnastiekop de toenmalige ULO omvatte uiteraard voetbal, maar ook ta feltennis en de „moeder aller sporten", atletiek. Misschien was onze leraar niet zo n deskundig trainer, maar hij ver stond wel de kunst z'n enthousiasme op een groot deel van zijn leerlingen over te brengen. De resultaten op de jaarlijk- se sportdag waren er naar. Toen ik in 1953 naar de Zaanstreek verhuisde werd ik, warm gemaakt als ik was voor de atletiek, lid van de A S Zaanland. Jammergenoeg raakte ik door verschillende oorzaken na enkele jaren al uit de running De atletiek vergeten kon ik echter niet en later maakte ik mijn kinderen warm voor de sport waar in wij in Nederland zo weinig uitblin- kers hebben, maar wel enige tienduizen- den beoefenaars. Bij het zien van mijn hardlopende, hoog- en verspringende en kogelstotende kroost kon ik al spoedig de verleiding niet weerstaan en ruilde ik mijn éénkeerindeweekse (zaal)tnmclub in voor het hardlopen. Intussen zijn er haast vier jaar voor bijgegaan en is de hele familie lid van de atletiekclub Caroline, nu juniore B, werpt vooral discus en stoot kogel, ver geet echter het lopen niet als basis' voor alles, Arnold, junior C, sprint de 80 me ter en springt hoog. Niels, net oud ge noeg om in de jongste wedstrijdcatego- ne (pupillen B, jrg. 1968) mee te doen, lijkt zich vooral op de langere afstanden thuis te voelen, mijn vrouw Dini houdt als lid van de trimgroep haar conditie op peil en zelf zoek ik het als veteraan (40 in het lange werk. Van lieverlee is mijn training, die ik als langeafstand- loper overal kan doen, wat heel plezierig is, intensiever geworden en een paar honderd kilometer per maand is niet on gebruikelijk. Deze „sportverdwazing", want dat is het in de ogen van menige buitenstaander ongetwijfeld, heeft er al toe geleid dat ik op nieuwjaarsdag naar Texel ben gegaan om daar mijn krach ten te beproeven in de winterbosloop Een ervaring waar ik graag iets over wil zeggen. Mijn vereniging V&L-TC Den Haag organiseert zeer regelmatig prestatielo pen over afstanden van lVè tot 30 km, waar per keer in totaal zo'n 500 mensen aan meedoen. Vooral de lange afstand, meestal 10 of 15 km, is geweldig popu lair en telt meestal meer dan 200 deelne mers, zowel wedstrijd- als niet-wed- stnjdatleten. Iedereen die de tocht vol- brengt krijgt aan de finish een herinne- nngsmedaille. maar ook kort na aan komst een uitslagenlijst, waarop ieders naam, plaats van aankomst, leeftijd en tijd Want, je loopt toch niet om eerste te worden? Ook een tachtigste plaats kan, zeker als je 10 of 50 bent. een ere plaats zijn. Iedereen levert een prestatie en wil dan ook kunnen zijn en laten zien. Kijk en dat miste ik nu op Texel! Nie mand van de „officials" kon me ver tellen hoeveelste ik was en de tijd kreeg ik maar ten naaste bij. In de krant ston den slechts de eerste drie. Wat te denken van de prestatie van de 17-jarige jonge ling die mij op de finish nog net voor bleef? Waarschijnlijk als achtste. Hij zei dat hij altijd op zichzelf traint. Ik heb hem niemand anders deed dat aangeraden gauw lid te worden van de S.V. Noordkop. Met deze persoonlijke belijdenis hoop ik een stimulans te hebben gegeven aan de atletiekbeoefening op Texel en de oprichting van een atletiekvereniging al dan niet als onderdeel van de Noord- kop, Atletiek kan door iedereen, overal en altijd worden beoefend, in velerlei vorm. Het is een weinig weergevoelige sport en omdat het een individuele sport is met grote variatie kan ieder hem in zijn eigen tempo met veel of weinig trai ning bedrijven. Texel is uiterst geschikt voor bos- of strandlopen eri de Dennen zijn ideaal om in te trainen. Kortom, tot ziens bij de volgende loop en iedereen is welkom bij mijn club in Den Haag om te zien hoe we het hier doen. Andri Binsbergen, Prinses Irenelaan 323, Rijswijk „TESO trekt maatregel in", zo lazen wij in de krant van vrijdag. Dat leek voor ons, trouwe weekend-bezoekers een hele opluchting. Toch vrezen we, dat er nog een paar addertjes onder het gras zitten. Want in het artikel staat, dat de maatregel voor onbepaalde tijd is op geschort en dat niet-Texelaars voorals nog op zondag recht op voorrang heb ben. Wat is „voor onbepaalde tijd" en wat houdt dat „vooralsnog" in? Als je dit combineert met het berichtje, dat dit duurt totdat de gemeente een standpunt capaciteitsvergroting van de veerdienst, heeft ingenomen, dan is aankoop van een V-kaart zeer riskant. „Gezien de stille tijd, die nu aanbreekt, kan die standpuntbepaling nog best even wach ten", aldus B. en W. Geldt de V-kaart zo lang het stil is en wordt de regeling wellicht bijv per 15 mei gewijzigd? Tenslotte deed TESO het ook per 1 december, terwijl de kaart nog geldig was, die truc kan dus best op een andere datum herhaald worden Misschien is het daarom wel verstan dig nog maar even te wachten met het kopen van een V-kaart. (Wellicht gaat het TESO vooralsnog om onze /440, E. C. van Dijk, Kortenhoe'f Nu het geharrewar over de voorrangs regeling bij de TESO enigszins geluwd is, wil ik het volgende onder de aan dacht brengen van alle Texelaars. De vervoersfunctie die de TESO ver vult tussen Texel en Den Helder is de levensader voor ons allemaal. Wanneer op korte termijn niet beslist wordt over capaciteitsvergroting van de veerdienst, dan wordt deze levensader een „slag"- ader. Wij, Texelaars, krijgen hier dan de nekslag van. Het zal niet lang meer duren of wij staan ook in de rij uren te wachten voor een overtocht. De laatste jaren is het wagenpark op Texel sterk uitgebreid Wij wensen zelf ook op ieder uur van de dag het eiland met de auto te kunnen verlaten. Die vrijheid moeten wij toch hebben! Het goederenvervoer van en naar Texel is met sprongen omhoog gegaan. Vrachtwagencombinaties van 20 meter zijn op de Texelse wegen een normaal verschijnsel geworden De vervoerscapaciteit bij de TESO moet vergroot worden en naar mijn me ning met een dubbeldekker. De economische groei is ook voor Texel noodzakelijk. Mocht dat niet ge beuren, dan volgen onherroepelijk slui tingen van bedrijven. Nog grotere werk loosheid De mensen die geen werk meer op Texel kunnen vinden, moeten nood gedwongen met hun gezin het eiland verlaten Ontvolking. Momenteel wordt een prachtige scholengemeenschap ge bouwd voor 600 leerlingen. Over 10 of 15 jaar staan er lokalen leeg. Oorzaak: geen leerlingen meer. Texel gaat met rasse schreden achteruit. De bevolking vergrijst en bestaat tegen die tijd hoofd zakelijk uit werklozen, bejaarden, amb tenaren, biologen en parkwachters. Waar blijven nu de aktiecomité's? Waarom gaan we niet naar Den Haag te demonstreren voor vergroting van de havens? Minister Westerterp weten wij toch te vinden? Federatie Nederlandse Vakverenigin gen afd. Texel, Plattelandsvrouwen, Texels Verbond van Ondernemers, Nuts- departement. Agrarische belangenorga nisaties, Politieke partijen, Logies met ontbijtverstrekkers, organiseer akties Het is ons aller belang! Eén van de 13.000 inwoners, K. Duinker, Marelstraat 6, Den Burg

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1977 | | pagina 2