Het cultuurpatroon in 1912 WATKZEGGEN WOU.: I' 1 I41 1 r Enquête wij en Teso 1 1 I'8 ■■42 KRUISWOORDPUZZEL b 11 P| Vandaag wil ik eens nagaan hoe het culturele leven er in 1912 op Texel uitzag. Er waren al twee fanfarekorpsen, t.w. Texels Fanfare en het Chr. Fan farekorps te Oosterend. Texels Fan fare verzorgde op een zondagmiddag optredens in De Koog, in 't Bossie en in het park te Den Burg. Dat laatste optreden viel nog al in de smaak en de redakteur vermeldt dan ook optimis tisch: „Er bestaat kans dat we een mu- zieknis krijgen", maar hij zou nog wel vele jaren geduld moeten hebben. Texel kende nog al wat zangvereni gingen. De heer M. Kikkert leidde er zelfs drie, t.w. de zangver. Harmonie te Oosterend, de Chr. Zangver. Hos anna te Oosterend en de Zangver. Eigen Oefening te Oudeschild. Voor Hossanna zou hij overigens in 1912 be danken, om zich met verdubbelde energie in te zetten voor Eigen Oefe ning. Dit gezelschap voerde in de Ze ven Provinciën de komische operette „Oom Samuel" op, die zoveel succes had dat een reprise in Hotel Texel plaats vond. De zang werd ingestu deerd door mej. H. Dijt en de heer I. Vlessing. Voor de begeleiding zorgden I. Vlessing, viool, en de heer Stompff, piano. De heer Q. Huyser leidde 2 vereni gingen, de Chr. Zangver. Harmonie te Den Hoorn, en de Chr. Zangver. „Zingt den Heere" te Den Burg. In Oosterend gaf de Chr. Zangver. De Lofstem, ge leid door de heer W. Bakker, een uit voering in de Geref. Kerk. In Den Burg leidde de heer H. Groenewold het meisjeszangkoor „Aurora". De meeste dorpen hadden een rede rijkerskamer: Oudeschild zijn „Tave- nu", Den Hoorn zijn „OKK", (dat toch wellicht in moeilijkheden verkeerde, want het besloot in de winter 12/13 geen uitvoering te geven), in De Waal trad de rederijkerskamer De Vrienden kring op in Bellevue met een blijspel in 4 bedrijven en een éénakter en bal na tegen een entree van 0,40. Blijk baar was die éénakter na toen ge bruikelijk, want toen UDI optrad t.b.v. de ijsclub bestond het programma uit de klucht „Papageno" en de éénakter „Een kus en een oorvijg". In Oosterend werkte de Rederijkerskamer VIOS o.l.v. de heer B. Elzer. Mogelijk is hier later het fanfarekorps VIOS uit voort gekomen. In De Cocksdorp werd een nieuwe rederijkerskamer opgericht door Th. Reuvers en o.a. P. Dissel. Een jaar eerder was daar de rederijkerskamer „Eensgezindheid" ontbonden, maar de behoefte was blijkbaar blijven bestaan want „Aurora" had succes en zou zelfs ook in De Waal optreden. In Den Burg was ook nog een toneelclub van RK jongelingsver. met de naam „Utile Dulci". Opmerkelijk is ook het optre den van de toneelver. Alberdingh Thijm uit Den Helder in café Rijf in Den Hoorn. Niets nieuws onder de zon Er waren trouwens meer contacten met Den Helder. Vaart er nu sinds en kele jaren lOx per winter een extra boot aansluitend op schouwburgvoor stellingen; er lijkt niets nieuws onder de zon als we lezen dat de TESO ook in 1912 al extra boten inlegde om Texelaars in de gelegenheid te stellen in Den Helder in het Casino passiespe len te bezoeken en later de kermis in Den Helder. Ook een operette in het Casino te Den Helder werd hier aan gekondigd. Een speciale tocht maakte De Dageraad ook naar bijv. de land bouwtentoonstelling in Medemblik. In Den Burg werd een danskursus gegeven; er was ook een RK dansclub. Het Prins Hendrikhotel en G. Zoetelief gaven wel dansavonden. Veel succes had ook de akkordeonist Kelder van de vaste wal, die we zien optreden in De Waal, De Cocksdorp, De Zeven Pro vinciën en in Loodsmans Welvaren, ja zelfs in De Koog. Uit de bovenstaande opsomming heeft men al wel kunnen opmaken ,dat De Koog nog nauwelijks een verenigingsleven kende. De om vang van het dorp was er gewoon nog te gering voor. Ontwikkeling Een belangrijke funktie vervulden ook de ontwikkelings- en ontspan ningsverenigingen. Het Nutsdeparte- ment zocht het vooral in de ontwikke ling. Burgemeester Gaarlandt hield een lezmg over Sumatra, een heer v.d. Veen sprak over „De macht der suggestie is de kracht der opvoeding". Voorts be sloot het Nutsdepartement in 1912 tot oprichting van een plaatselijke Nuts- spaarbank. In de buitendorpen zocht men zijn activiteit op een luchtiger toer. In Oosterend vierde „Nut en Genoe gen" zijn 50-jarig bestaan. De heer P. K. Bremer werd gehuldigd vanwege zijn 50-jang lidmaatschap van de ver eniging. Tot ereleden werden benoemd de heren J. Daalder Dzn., (hij werd in dat jaar ook benoemd tot algemeen vertegenwoordiger van de Ned. Na tuurhistorische Vereniging), W. Mets Tzn. en L. J. Kikkert. De vereniging telde een 100-tal leden en bij het jubi leum trad een koortje op geleid door de heer M. Kikkert, er werden toneel stukjes opgevoerd, samenzang bedre ven, terwijl de muziek werd verzorgd door de Gebr. Polak. Het gebruikelijke programma bestond evenwel uit voordrachtavonden met bal na. Voordragers, die we regelmatig in de verschillende dorpen tegenkomen waren L. J. Kikkert, J. Daalder Dzn. uit Oosterend en J. de Jongh uit De Waal. Produktief In Oudeschild heette de vereniging „Neptunus", die het wel presteerde 5 avonden in één winterseizoen te hou den. De titels van de voordrachten leren ons dat als regel de avond met gepaste ernst begon om geleidelijk aan op een luchtiger en kluchtiger toets over te schakelen. Zelfs werk van Weremeus Buning werd in Oudeschild niet geschuwd. Naast voordrachten werd het pro gramma van „Neptunus" ook wel door dames opgeluisterd. Zo verzorgden de dames J. W. Dros, E. Kroon, A. Vlas, M. Pool, B. Bruin, N. Hoedemaker sa men met de heer J. Beumkes er een 5-tal „chansonnetten" en een aantal „toneelmatige voordrachten". De pauzemuziek werd verzorgd door P. Boom (piano) en R. C. Boom (viool). Natuurlijk was er bal na. Ook De Waal kende een vereniging „Nut en Genoegen" met een 57-tal leden, die het ook al tot een 3-tal avonden per seizoen bracht. In Den Burg was ook nog een R.K. sociëteit „Onder Ons" onder voorzit terschap van boswachter Min, die overigens Texel in 1912 zou verlaten. Pater Eerman uit Rotterdam hield er een lezing over „Het schone en het lelijke". Hotel De Lindeboom kende voorts nog de sociëteit ,De Burgerkring". Bibliotheekwerk was er ook al. In „Eben Haëzer" was een Chr. volks bibliotheek gevestigd. De heer N. Maat was er bibliothecaris van. Nieuwe tijden kondigen zich echter al aan. In het Gebouw voor Chr. Be langen te De Cocksdorp wordt een „lichtbeelden-samenkomst" gehouden. In het P.H. Hotel kan je op 2e Pink sterdag naast lichtbeelden-projektie ook genieten van „grammofoonnum mers" en dat alles tegen een entree van ƒ0,15. Zelfs worden enkele voorstel lingen van de „electro-bioscope" ge houden, doch 2 x was de opkomst door de strenge koude zeer gering en in november gaat het geannonceerde programma niet door, wegens een „ge brek aan de motor". Een volgende keer wil ik de sport en de folklore behandelen. G. A. Oskam VRIJDAG 21 OKTOBER: Om 14.00 uur start bij De Schuilhut aan de Parnassiastraat in De Koog een kerketocht. Deelnemers zorgen zo mogelijk voor eigen vervoer. De Texelse Museumvereniging houdt een algemene ledenvergadering in 't NIOZ-hoofdgebouw in Het Horntje, aanvang 20.00 uur. Na het huishou delijke gedeelte filmvertoning over het leven in de wadbodem. MAANDAG 24 OKTOBER Scouting Texel haalt vanaf 19.00 uur oud papier op in de Boogerd, Willem van Beierenstraat en Jonkerstraat. De Vereniging voor bedrijfsvoorlich ting houdt in „Tubantia" aan de Pontweg een avond over bedrijfsbe- geleiding. Spreker ing. J. G. Veldt. DINSDAG 25 OKTOBER De Vrouwenbond van het NVV komt om 20 00 uur bijeen in de Landbouw school. De heer Kuiper uit Blokker vertelt over de verzorging van ka merplanten. VASTE DATA Iedere dinsdag om 20.00 uur repetitie van het orkest „Musica Texla" o.l.v. Dyo Wassink in het Fanfaregebouwtje aan de Witte Kruislaan. Nieuwe leden altijd welkom. Iedere woensdag om 14 30 uur bejaar- densoos Den Hoorn in dorpshuis De Waldhoorn. Iedere donderdag 14.30 uur bejaarden- soor De Cocksdorp in het Eierland- sche Huis. Iedere zaterdagmiddag 14.00 uur trai nen in de Dennen. Start bij camping Dennenoord aan de Grensweg. Iedere dinsdagmiddag trimuur in de Dennen. Plaats: eerste parkeerplaate rechts aan de Nattevlakweg. Aanvang 14.00 uur. Omtrent de wijze waarop verschillen de raadsleden in de laatste raadsverga dering gereageerd hebben op de gehou den enquête, zou ik het volgende wil len opmerken. Ik moet mij daarbij ba seren op de verslagen in de krant. De heer Weijdt vindt het „onbegrij pelijk" dat zoveel Texelaars zich voor het karretje van de initiatiefnemers lieten spannen. Als de provincie haar zin krijgt met een reserveringssysteem, wordt het de ondergang voor het sociale contact met de overkant vooral voor de Texelaars alsmede voor de recreatie. Ik kan alleen maar zeggen, dat ik het „onbegrijpelijk" vind dat de heer Weijdt dergelijke dingen zegt. De heer Weijdt heeft zich blijkbaar dermate in de stel lingen van TESO ingegraven, waardoor hij niet meer over de rand heen kan kijken, zodat het er op lijkt dat hij met een z.g. „bedrijfsblindheid" is bevangen. Volgens zijn inzicht zal Texel min o meer ten onder gaan als er geen dub beldekschip komt. We laten een derge lijke uitspraak graag voor zijn reke ning. Het is gebleken, dat de Texelaars er anders over denken. Als ik het raadsverslag goed begrijp dan lijkt het er op dat de heer Blanken bezig is „om te gaan. Op 8 maart j.l. 4 stemde hij in de raad vóór de dubbel-' dekker. Nu lijkt hij toch meer voor het standpunt van Gedeputeerde Staten te voelen. Het is echter de heer Blanken kennende nog lang niet zeker hoe zijn eindstandpunt zal zijn. Hij is in staat, zoals op 8 maart j.l., een show op te voeren, zodat men zegt: nou nou, dat lijkt er op. En op het eind als er gestemd moet worden, is hij ineens „o". We zullen moeten afwachten wat de heer Blanken in de eerstvolgende raadsvergadering zal gaan doen. Met genoegen heb ik gelezzen, dat Dan Welboren van repliek heeft ge diend inzake de houding van de Texe laars. De Texelaars zijn heus niet zo dom als blijkbaar door enkele raads leden worden verondersteld. Een com pliment aan Daan is op zijn plaats. Als, zoals mij is verteld, enkele leden van de enquêtecommissie er in slagen in praktisch IV2 dag 150 vrijwillige me dewerkers voor de enquête te engage- r en,dan blijkt hieruit voldoende dat de kwestie „dubbeldekker" onder de be volking leeft. Men heeft over deze zaak nagedacht en onderling met elkaar be sproken. De heer Rienstra was niet gelukkig met de enquête. Kan ik mij voorstellen, gelet op zij stemmen vóór de dubbel dekker op 8 maart j.l. Maar dat de ge houden enquête slechts een karikatuur was vanwege de suggestieve vraagstel ling, lijkt mij toch niet juist. Het was niet zo, dat een of ander bu reau een onderzoek instelde. Nee, het waren verontruste Texeliaars, die her en der hoorden, dat er meer Texelaars zich ernstig ongerust maakten over de gang van zaken bij T.E.S.O. Vandaar het opschrift „Wij en TESO". Vandaar de mening zoals zij die gaven. Vandaar de drie vragen waarop een ieder het voor of tegen kon aangeven. De situatie omtrent de dubbeldekker was vol doende bekend bij Texelaars zowel via uitspraken van TESO als wel via de discussies in de gemeenteraad en het vele dat er over is geschreven in de kranten. Het formulier mag dan formeel niet geheel aan de te stellen eisen van een enquête hebben voldaan. Het houdt n.l. het midden tussen een handtekeningen- aktie en een enquête, de bedoeling was voor iedere Texelaar duidelijk. Voor of tegen een dubbeldekschip. Als de heer Rienstra van mening is dat de uitslag van de gehouden en quête niets bijdraagt aan de menings vorming van de gemeenteraad, dan straalt daar een zekere hoevaardigheid vanaf die hem niet past. Hij zal dit vermoedelijk niet zo bedoelen. Als het echter juist is wat in de krant staat, is het wel zo. Gedeputeerde Staten hebben naar mijn mening een goed en bruikbaar voorstel opgenomen in het streekplan. Een halfuurdienst met voorrang voor Texels en goederenvervoer. Reserve- aanlegmogelijkheid zowel in Den Hel der als op Texel. Plaatsbespreking voor mensen van elders. Bevordering van wisseldagen voor verblijfsrecreatie. Het lijkt mij duidelijk. Het zou nuttig zijn als het touwtrek ken rondom de veerdienst nu eens op houdt. Het zou goed zijn als Rijk, Pro vincie, Gemeente en TESO eens rond de tafel gaan zitten en het voorstel van G.S. gezamenlijk gaan behandelen. Daarbij zal uiteraard de exploitatie met o.a de tarieven ter sprake komen. Welnu, de veerdienst is „Openbaar ver voer". Het Rijk pompt ik weet niet hoeveel miljoenen in openbaar vervoer. Waarom zou de veerdienst Texel-Den Helder evenals elders niet geholpen kunnen worden om de tarieven betaal baar te houden voor een ieder? Het gaat er maar om of de verschillende bestuurslagen alsmede TESO, dus elke instantie, zal willen inzien dat ook de recreatie op Texel in overeenstemming dient te zijn met het karakter van het eiland. Door de capaciteit van de veer dienst zodanig te verhogen, dat er zuig kracht ontstaat voor dagrecreanten met auto's, wordt de leefbaarheid van de vaste bewoners van Texel, alsmede het karakter van het eiland op ontoelaat bare wijze aangetast. TESO is een particuliere vervoers maatschappij en wil vervoeren wat zich aandient. Wat er verder op Texel met het vervoerde gebeurt heeft men geen boodschap aan. De overheid heeft daar echter wel een boodschap aan en moet èn de veerdienst èn de gevolgen van deze dienst op Texel in zijn samenhang beoordelen. TESO zal zich bij dit oordeel moeten aanpassen. S. de Waard, Den Burg. 2 3 4 5 7 8 3 10 11 12 13 15 16 17 IS 20 21 H 23 25 2b 27 28 29 30 31 32 33 134 36 36 37 38 39 (0 43 44 lib li 6 li 7 48 49 50 51 52 53 54 5b 56 58 Horizontaal: 1. dwingeland 4. zeer weinig 6. bieding 8. plaats in België 9. rijgsnoer 11. toegangsbewijs 13. water in Brabant 14. plaats in Noordholland 16. Frans voegwoord 18 krachteloos 20. coupe 21. water in Zeeland 23. windrichting (afk.) 25. veldgod 26. vierkante platte steen 28. ineenlopende kamers 30. jong dier 31. Europeaan 32. slingerplant 34. godheid 36. deel van de hals 37. eenheid van druk (afk.) 39. rivier in Spanje 41. roofdier 44. hofjonker 45. hetzelfde (afk.) 46. harde steensoort 50. eerwaarde heer (Lat. afk.) 51. ontvangkamer 53. aarde 55. vogelseigenschap 56. nieuw (in samenstellingen) 57. ongemanierde, grove 58. deelteken Verticaal: 2. Friese jongensnaam 3. rekening 4. boom 5. dwaas 7 deel van Sumatra 8. eentonig 9. vuilnisbelt 10. godsdienst (afk.) 11. vogel 12. uniform 13. indien 15. laag 17. metaal 19 wildhandelaar 20. oude Perzische titel 22. effen 23. namelijk (afk.) 24. rund 25. gemeen mens 27. en meer anderen (afk.) 29. vogel 32. plaats in Engeland 33. voorzetsel 34. deel van de dag (afk.) 35. warmtebron 36. steen 38. inhoudsmaat 40. grootste gemene deler (afk.) 42. sleepanker 43. pit 46. dunne plek in weefsel 47. Engels voorzetsel 48. Interessengemeinschaft (afk.) 49. snoet 52. hoge berg 54. gevangenis TEXELAARTJES Minimaal (3 regels) ƒ3,15, elke regel meer ƒ1,05. Texelaartjes dienen bij vooruitbetaling te wor den voldaan. Voor Texe laartjes op rekening wor den ƒ2,50 adm.kosten be rekend. Onder adres te bevragen (niet eerder dan 11 uur in de boekhandel) en onder nummer ƒ1,50 meer. Alles inclusief 4% BTW. AAN ONZE ADVERTEERDERS Adverteerders, die ge bruik maken van de ru briek „Texelaartjes" worden verzocht de kos ten gelijk te voldoen. Bij het verzenden van een nota wordt voor deze kleine bedragen ƒ2,50 ad ministratiekosten in re kening gebracht. Administratie T.C. Opleiding voor al uw rijbewijzen en ook voor verlenging van rijbewij zen. Rijschool Groot, eig. K. H. Boon, Vamor ge- dipl-, tel. (02230) 13252 Alle soorten van (TOP)- LENINGEN met en zon der onderpand. Agent schap Rijkspostspaarbank hypotheken. Jan Dekker, Assurantiën Bernhard- laan 89. (02220) 2833 Natuurlijk tappen we Heineken bier in Hotel „Texel" De Worsteltent gaat sluiten tot 18 maart 1978 REÜNIE van de drumband Voor waarts Mars, De Koog. Kom je ook? Bel dan naar Rietje de Wit, tel. (02220) 3696 Echtpaar, eind 20 jaar, met 1 kind, zoekt ander leuk echtpaar tot 30 jaar, niet als kennissen, maar als ECHTE VRIENDEN, om samen gezellige avondjes door te brengen in huiselijke sfeer, met spelletjes, film en om vele andere fijne dingen samen te doen. Hebben jullie ook behoefte aan echte vrienden, schrijf ons dan met jullie ideeën, liefst met foto. Discretie en beantwoorden van jullie brief spreekt van zelf. Brieven onder no. 224 aan bur. v.d. blad PTT Dafjes en VW- bussen te koop, vanaf 750,Dumpstore De Nederlanden, Voorburg gracht 285, Noordschar- woude, tel. (02260) 2171 - 3087 - 2474 Dekbedden, 1-persoons 98,2-persoons ƒ189, Arke, tel. 2575 De Wieringer fotogra fen maken bruidsreporta ges in kleur goedkoper dan in zwart-wit. Fa. foto Boersen en Zonen, Hippo- lytushoef, telefoon (02279) 1482 De Worsteltent gaat sluiten tot 18 maart 1978 Wist U dat je in het „Eierlandsche Huis", De Cocksdorp, ook een vol leybal-, basketbal-, tafel- tennistoernooi etc. kan organiseren. Bel (02222) 380 Te koop Renault R 4. Tel. (02226) 329 Te koop scharreleieren (met dubeldooier). Frits en Nel Dezelfde 2 Siamezen van dinsdag 11-10 j.l., maar.gratis af te halen. Rinus Manuels, De Ruy- terstr. 104, Oudeschild Sjoelclub Texel. In ver band met de herfstva kantie is er a.s. vrijdag, 21 oktober geen sjoelen, maar vrijdag 28 oktober Te koop aangeb. diver se stacaravans Tel. 02226 - 313 De Bolder, Wezenland no. 1, Den Burg, telefoon (02220) 3141. Wij kunnen voor u tegen aantrekke lijke prijzen de hieronder genoemde werkzaamhe den verzorgen: 0 het bekleden van meu belen (antiek, klassiek en modem) alsmede het op maat maken van buiten zonwering, (Markiezen). 0 de reparatie van uw tuinmeubelen, tenten, windschermen, zodat u in het komende voorjaar hierover direkt kunt be schikken. 0 het opnieuw bekleden van autokussens of repa ratie hiervan. 0 machinale vioutbewer- king. 0 zagen slijpen. 0 inbinden van boeken °n tijdschriften, inlijsten van platen, schilderstuk ken, borduurwerk, diplo ma's enz. Wij zijn u gaarne van dienst en doen u vrijblij vend, indien gewenst, Schriftelijk prijsopgave. Te koop grauwe erw-| ten en bruine bonen. Tuinderij Buijsman, teil 2133 Wegens omstandighe-l den gezocht goed tehu^l voor 6 mnd. oude kate;|[ Tel. 2587 Te koop 1 koelkast, tel fel model; 1 spiegel vier-j kant; 1 eiken stoeltje! Tel. (02223) 632 Te koop aangeb. z.-w. TV. Te bevrage| Kogerstraat 2A je Te koop slachtkippen. I Thijsselaan 54, tel. 2785 Homelite kettingzagen! waterpompen en opslag-I maaiers. Machinaal kelT tingsljpen. F. P. Koonl Grensweg 388, tel. 2931- Yogales op maandag-I avond in Den Burg. Ir.-| lichtingen (02225) 295 Aangeboden weide- el stalgelegenheid voor en-I kele paarden en pony»! Volledige verzorging mol gelijk. Tel. (02220) 2746-j Vermist: Cyperse poes! met witte poten, buik el neus; draagt zwaril vlooienbdanje. te koop koelkast, merk Indes! ƒ75,—. Oost 38, teil (02223) 698 Onze kip krijgt kuiken, remm Reserveer tijdig U kerst! diner. Torenrestaurar ;j De Cocksdorp, tel. (0222-K 283 In voorraad ruime tering hout, w.o. diversBj soorten planken, balkeg en ribhout, diverse wand- schrootjes, plaatmateri«-| len, w.o. watervast multi plex, spaanplaat £1 board, gipsplaten, steen- wol, asbestgolfplaten, diverse betontegels bielzen en stopzand en: Qarhorst, Maricoweg Den Burg, tel. (02220! 2684 of 3055 0 Voor wandel- steunstokken. Een ver trouwd adres: ook voor Dy goedkope rotting wandel- stokken ARTIMA - Gravenstraat^ Tegelboetiek Fokko Mulder Kotterstraat 9, Oosterend Boetiek open: van naam dag vm donderdag van, 13.30 tot 18.00 uur; vrij-E dags van 13.30 tot 21-W L uur en 's zaterdags v&n 9.30 tot 12.30 uur en ruï afspraak, tal. (02223) 666

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1977 | | pagina 2