„Een dijk onder de duinen"
Duinvoetverdediging
Eierland werd voltooid
Derde blad Texelse Courant, vrijdag 28 oktober 1977
bulldo:
Hoe ingrijpend de veranderingen zijn die zich de laatste tijd bij Texeis noordpunt hebben voltrokken blijkt uit deze .luchtfoto's"
genomen door Rijkswaterstaat vanaf de vuurtoren De bovenste foto werd gemaakt in 1975. Tussen het parkeerterrein en het strand
bevindt zich nog een flink stuk duin dat bij de stormen van januari 1976 gedeeltelijk door de zee werd verzwolgen en (meer naar
het zuiden) werd weggegraven om een 360 meter lange duinvoetverhardmg met vloeiend verloop te kunnen aanbrengen. De twee
de toto werd recentelijk gemaakt Dat beide opnamen precies hetzel'de gebied in beeld brengen blijkt alleen nog uit de bunker op
de voorgrond links
Rijks waterstaatman Martin Zijm (r.) in ge-
sprek met een van de uitvoerders van net
werk.
taat, dat wel, en grotendeels ook waar
natuurlijk. Denk je er echter dieper over
na, en betrek je het op de eilandpositie
van Texel kom je vanzelf tot de konklu-
sie dat de man (met alle respect) bij het
bedenken van het zinnetje beslist niet de
letterlijke situatie van Texel 1977 kan
hebben bedoeld. Nee, in die zin is het
eiland niet zo „werelds" om het (bij ge
brek aan een beter woord) zo maar 's uit
te drukken.
Duinrichels
Rijkswaterstaat zat er weer mee. Het
ging in feite hier om het volgende. Langs
de gehele Noordzeekust van Texel ligt
een dubbele duinenrij. De buitenrichel
daarvan is normaliter dusdanig goed ge
sloten dat bij stormen geen water in de
tussenliggende vallei loopt. Zelfs als dat
zou gebeuren heeft het eiland altijd nog
de andere richel als eventuele extra ke
ring. Ten noorden van de Mandenvallei
in Eierland komen de richels tesamen.
Er is daar slechts een smalle duinrichel
en een tussenliggende vallei ontbreekt.
Momenteel ligt de breedte van de Eier-
landse richel tussen 150 en 200 meter.
vMet een hoogte van ongeveer tien me
ter boven NAP voldoet het gebied nog
Lsteeds aan de gestelde „Delta-eisen". Bij
|j,het zien van het enorme verschil tussen
ï;de situatie van voorheen en die van vo
rig jaar besloot men het zekere voor het
onzekere te nemen. Bij kustverdedi
gingswerkzaamheden kun je namelijk
niet uitgaan van een gemiddelde storm
waaraan de zeewering moet voldoen.
De krachtproef komt pas bij superstor-
men. Komen ze niet, is dat meegenomen.
Komen ze wel is het te laat en zijn de
gevolgen rampzalig.
Verschil
Het verschil van de situatie nu met die
Onlangs werd door Rijkswaterstaat de laatste hand gelegd aan
een werkstuk dat met recht „Een dijk onder de duirran" genoemd
kan worden. Dit karwei waaraan ongeveer vier maanden is gewerkt
was uiterst noodzakelijk omdat de duinenrij nabij de Eierlandse
vuurtoren wel èrg smal werd. De toch al niet brede duinstrook ten
noorden van de zogenaamde Mandenvallei had tijdens de afgelopen
winter opnieuw een flink stuk land aan de onberekenbare Noordzee
moeten prijsgeven.
Het aanbrengen van deze 360 meter
lange „duinvoetverdediging" kostte de
overheid zo'n slordige 1,25 miljoen
gulden. Daar staat tegenover dat nu
ook het uiterste noordpuntje van Texel
tegen een eventuele superstorm be
stand is.
„De dienst", zoals dc mannen van
Rijkswaterstaat hun werkgever noemen
begon de aktiviteiten aan dit nieuwe ge
deelte bij de vuurtoren in mei van dit
jaar. Medio september kon men het ei
genlijke werk afsluiten en de toen vol
tooide dijk werd met een bulldozer on
der het zand weggewerkt. Het is de be
doeling alles zo te verstoppen dat er bin
nen een jaar niets meer van de werk
zaamheden te zien zal zijn. Er wordt
helm op geplant en het gebied moet er
weer als vanouds uit gaan zien
Eerlijkheidshalve dient gezegd te wor
den dat men dat laatste als utopisch van
de hand kan wijzen. Vergelijken we fo
to's die nu van de vuurtoren zijn geno
men met die van voorjaar 1975 dan
wordt meer dan duidelijk waarom
De Belgische vorst Leopold II zei eens:
„Een land dat door de zee wordt be-
spoeld is nooit klein". Een prachtig ci-
van zo'n jaar of 14 geleden is enorm.
Vanaf het nabij de vuurtoren gelegen
parkeerterrein werd in deze periode
meer dan 150 meter duin door de zee
verzwolgen. De oorzaak van deze afkal
ving ligt niet alleen bij de zware stor
men waaronder ons land in deze periode
te lijden had.
Hoofdreden is dat de stromingen in de
Noordzee zich steeds verplaatsen. De
eb- en vloedstromingen wijzigen zich
weer naar aanleiding van veranderin
gen die de Waddenzee ondergaat
Het zou te ver voeren het complex
van oorzaken dat daar weer aan ten
grondslag ligt uit te spinnen. Feit is
dat de vloedstroom het zand met het
zeewater de Waddenzee inwerkt. De
daarop volgende ebstroom doet hetzelf
de in omgekeerde richting.
Het resultaat is in beide gevallen dat
het strand en later de duinen enorme
hoeveelheden zand verliezen waarvan
(met rietschermen e.d.) maar een fractie
terug ontvangen wordt. Het overgrote
deel blijft op het wad. Een gedeelte
komt op Vlieland terecht en de rest
dient als bouwstenen voor de zandban
ken onder de kust.
In dit verband is een belangrijk gege
ven dat 14 jaar geleden de hoogwaterlijn
bij de Eierlandse vuurtoren nog 500 me
ter uit de duinvoet lag
De nieuwe Eierlandse duinvoetverde
diging moet voldoende soulaas bieden
om de aan dit stukje Texel knagende
elementen een halt toe te roepen. Zou dit
(toch) nog niet voldoende blijken dan
kan men nog uitzien naar andere metho
den Evenals rond Texeis noordkop het
geval is kan men hier strandhoofden in
zee plaatsen. Bij de vuurtoren zijn mo
menteel drie van dergelijke „strand-
hoofdjes" aangebracht. Iets oostelijker,
Op deze foto, ge
nomen veertien da
gen voordat de
werkzaamheden
ii'er den voltooid,
zijn de verschillen
de fasen van het
werk bij de vuur
toren tn beeld ge
bracht.
verder de Waddenzee in, liggen er nog
eens drie.
Zij hebben o.a. tot taak de „teen" van
de dijk niet te diep te laten worden. De
dijk zelf zou hierdoor ondergraven wor
den en de kans bestaat dat het gehele
bolwerk in zee wegzakt.
Werkfasen
Alvorens het Alkmaarder aannemers
bedrijf P. Daalder het eigenlijke werk
aan de duinvoetverdediging Eierland
kon beginnen moest voor het duin een
enorme geul gegraven worden. Hiervoor
moest ongeveer 40.000 m3 grond verzet
worden. Daarna bestond de eerste fase
uit het zetten van een serie creosootpa-
len waaraan planken werden bevestigd.
Er voor kwamen rijshouten zinkstukken
op polypropyleendoek te liggen van het
formaat 6 meter breed en 15 meter lang.
Eenmaal goed gesteld werden de zink
stukken afgestort met uit België afkom
stige stenen. Per vierkante meter kwam
er ongeveer duizend kilo op te rusten.
De stenen werden vervolgens met giet-
asfalt (150 graden C.) aan elkaar „gekit".
Dit materiaal (in Oudeschild geprodu
ceerd) kan men het best omschrijven als
een mengsel van bitumen met grint en
zand. Deze werkwijze heeft een enorm
plakkaat van teer en steen tot gevolg.
Het voordeel is dat de stenen niet bij de
eerste de beste aanval losslaan en de
zinkstukken door de elementen vernield
worden.
Bij het bolwerk rond de vuurtoren
waar losse stenen zonder gietasfalt wer
den aangebracht sloeg het samenstel zo
danig uit elkaar dat de losse stenen
zelfs op het duin belandden.
Pad
Tussen de onderbouw van de Eier
landse dumverdediging kwam op ver
dicht zand, tot een hoogte van 7 meter
boven NAP een dertig centimeter dikke
asfaltlaag. Evenals het zand (voor de be
handeling met water gecomprimeerd)
werd ook het asfalt verdicht. Hiertoe
paste men een erg zwaar walsprocedé
toe. Over het asfalt kwam wegenteer
met grind. Dit laatste omdat hierdoor
(lichte kleur) minder warmte aangetrok
ken wordt.
Boven de helling naar 7 meter NAP
kwam tenslotte een drie meter brede ho
rizontale kleilaag die met zware beton
blokken werd afgedicht. Nog wat cijfers.
Aan asfaltprodukten gebruikte men
10.000 ton, aan zinkstukken 2.200 m2 en
aan steen 2.200 ton.
Het inmiddels weer tegen het gehele
stelsel aangebrachte zand laat het bo
venste gedeelte zodanig vrij dat het als
een goed beloopbaar pad voor wande
laars gebruikt kan worden. De „dijk on
der de duinen" zal verder voor altijd
(hoopt Rijkswaterstaat) onzichtbaar blij
ven. Naast het feit dat het flink in de
onderhoudskosten scheelt is ook het
landschap hier erg mee gediend.
Met dc voltooiing dat dit belangrijke
karwei hoopt men het gebied rondom
en in de nabijheid van dc vuurtoren
voorlopig voldoende bescherming te heb
ben gegeven. De zee is echter verrader
lijk en het nieuwe stormseizoen zal mede
gaan aantonen hoe de nieuwe „dijk" het
er afbrengt. Kortom: „De tijd zal 't le
ren".
Met een bulldozer wordt het strand opnieuw
geëgaliseerd waarna „de" dijk onder de
duinen hopelijk) voor altijd onzichtbaar
zal zijn.
