'CATTECHHPS VSCUHEH
Meet Rijk met twee
maten op vliegveld
AFD. TEXEL
„Ida Mary"
zocht vergeefs
Jeugdsociëleit
..Witte Burg"
organiseert bustocht
De propaganda-avond van 15 december
1937 was voor een aantal Texelse dames
ie feitelijke aanleiding tot de oprichting
fan een „Huisvrouwenvereeniging", zoals
iie in die tijd vlak voor de tweede wereld
oorlog als paddestoelen uit de grond
iezen.
3IJDAG 27 JANUARI 1978
TEXELSE COURANT
PAGINA S
öKflR
Spreekster was mevrouw Visser-Bakker uit Oudesluis en
lear oproep had tot gevolg dat zich meteen al 17 dames als lid
Ipgaven van de nog op te richten „Bond van Boerinnen en an-
fere Plattelandsvrouwen" afdeling Texel. Definitief kwam de
'ereniging op 2 februari 1838 (oprichtingsvergadering) van de
irond.
Veertig jaar geleden dus en daarom
«den tot feest. Vrijdag wordt de grote
lag waarop de dames van de huidige
„Ned. Bond van Plattelandsvrouwen
Ifd. Texel" dit feit herdenken.
Men komt dan rond 17.00 uur in
Jeugdherberg „Panorama" bijeen voor
een koud buffet. Daarna volgt om 20.00
uur een feestavond in de Burgem. De
Koninghal, waarbij ook de echt- of
huisgenoot van de plattelandsvrouwen
aanwezig zullen zijn. De avond begint
met een officieel gedeelte, waarna een
revue door de eigen leden verzorgd zal
worden.
„Huisvrouwenvereeniging"
Het was om precies te zijn de Texelse
Courant van 29 januari 1938 waarin voor
het eerst melding werd gemaakt van een
„kortgeleden opgerichte Vereeniging
van Huisvrouwen onder de naam afd.
Texel van de Bond van Boerinnen en
andere Plattelandsvrouwen". Op dat
moment, aldus het krantenartikel, wa
ren er door de initiatiefneemsters al 50
leden geregistreerd. De contributie be
droeg 71,50 per jaar. De oprichtingsver
gadering waarop het eerste bestuur
werd gekozen en besproken werd wat
het programma voor de komende maan
den zou worden, werd gehouden in de
Lagere Landbouwschool aan de Nieuw-
straat.
Uit het eerste artikel over de activi
teiten van de vereniging blijkt, dat in
ieder geval de toenmalige redacteur van
de Texelse Courant de vereniging van
harte ondersteunde. Hij schreef de
volgende woorden:
Wij hebben de indruk dat de dames
zich voorstellen veel nuttigs en aange
naams te kunnen organiseren voor de
Texelse huisvrouwen en wensen ze van
harte succes.
De eerste vergadering viel op een
woensdagavond en aangezien men in
deze periode de geboorte van het
eerste kind van Prinses Juliana en Prins
Bernhard verwachtte, was het aller
minst zeker of de bijeenkomst zou
doorgaan. De nationale feestdag viel
uiteindelijk op maandag 31 januari. Er
werd die ochtend een flinke dochter
geboren: „HKH Prinses Beatrix" en ter
gelegenheid hiervan gingen op Texel
twee herauten te paard rond. „Ze
trokken met hoorngeschal de aandacht
van het publiek en lazen het geboorte-
bericht voor", aldus een Texelse Cou
rant uit die dagen.
Oprichtingsvergadering
Op woensdagavond kon de oprich
tingsvergadering dus normaal door
gaan. Van de eerste samenkomst is het
volgende verslag bewaard gebleven:
„De zaal zag er waarlijk zeer gezellig uit.
Met wat bloemen en een huiselijke rang
schikking der tafels werd een sfeer
geschapen, die voor een vereniging als
deze zeker passend genoemd mocht
worden. Ja, de dames weten het met
eenvoudige middelen gezellig te maken.
Aanvankelijk, voor het bestuur was
gekozen werd de vergadering geleid
door mevr. Keijser-Rab (Molenbuurt).
Spreekster heette de aanwezigen (er
waren 48 dames, voorwaar voor deze
jeugdige vereniging een mooi succes)
hartelijk welkom. Zij deelde mee, dat
zich thans plm. 60 dames als lid hadden
opgegeven. Vervolgens zette zij nog
maals het doel der vereniging uiteen;
bevordering van de belangen der
bevolking van het platteland. Er zullen
lezing- en declamatieavonden worden
georganiseerd, korte nuttige cursussen,
leerrijke excursies enz.
De verkiezing van het bestuur verliep
zeer vlot. Bij de eerste stemming wer
den tot bestuursleden gekozen: mevr.
Kamp-Neubecker (37 stemmen), mevr.
v.d. Ban (31 stemmen), mevr. Frederiks
(36 stemmen) en mevr. Keijser-Rab
(40 stemmen). Na de herstemming werd
als vijfde bestuurslid mevr. G. de Wolf-
Kikkert gekozen. Mevr. Kamp (echtge
note van de toenmalige burgemeester
red.) werd tot voorzitster benoemd.
Mevr. Frederiks werd secr.-penning-
meesteresse.
De contributie werd vastgesteld op
71,50, terwijl het eerste jaar nog 50 cent
inleggeld verschuldigd is aan de bond".
Het krantenartikel eindigt als volgt:
„Wij vertrouwen dan ook dat deze
vereniging niet moeilijk zal vallen nog
meer leden te werven. Als de dames
eerst maar een avond als deze hebben
meegemaakt, weten zij, hoe gezellig en
hoe leerzaam zo'n bijeenkomst wel kan
zi'n H Boerinnenbond
Het bleef goed gaan met de Boerin
nenbond, zoals de huiselijke benaming
in die tijd was. Eind 1938 waren er al
bijna 100 leden. De dames weerden zich
actief en in de winter die daarop volgde
was er iedere maand wel een verslag
over een van hun bijeenkomsten in de
krant te vinden. Het veranderde allemaal
toen de mobilisatie kwam. De tweede
wereldoorlog stond voor de deur. Het
aantal bijeenkomsten verminderde ge
staag en ook het bezoekersaantal daal
de. In de krant van 18 okt. 1941 werd
duidelijk hoe dat kwam. De plattelands
vrouwen konden zich niet verenigen
met het idee van de bezetter een ander
(hem toegenegen) bestuur aan het
hoofd van de landelijke Boerinnenbond
te zetten. In de circulaire die men
rondstuurde stond daarom: „In navol
ging van het hoofdbestuur van onze
bond, hebben de ondergetekende, teza
men vormende het bestuur der afdeling
Texel, besloten eveneens af te treden en
als lid van de bond te bedanken". Een
van de ondertekenaars was mevr. J.
Roeper-v.d. Oord, die samen met de
dames Keijser-Eelmam en Bruin-Over
sinds de oprichting lid van de vereniging
Russenoorlog
Zoals met zoveel organisaties in de
oorlogstijd het geval was staakte dus
ook de Boerinnenbond de activiteiten.
Er kwam voorlopig een eind aan de
avonden waarop de dames al handwer
kend luisterden naar het betoog van een
uitgenodigde spreekster. Het was ook
uit met het bezoek aan diverse dames
beurzen en de algemene vergaderingen
die elders in het land werden gehouden.
Tijdens de beschieting van Den Burg in
de Russenoorlog gingen alle notulen
van de vooroorlogse 8oerinnen in de
vlammen op.
Maar de bevrijding kwam en daarmee
ook de heroprichting van de Boerinnen
bond, die voortaan Ned. ver. van
Plattelandsvrouwen zou gaan heten.
De heroprichtingsvergadering was op 8
oktober 1945 in hotel „De Lindeboom".
Mevr. J. Roeper-v.d. Oord leidde de bij
eenkomst als waarn. voorzitster omdat
mevr. Kamp het eiland inmiddels verla
ten had. Er werd een nieuw bestuur
gekozen met mevr. v.d. Ban-van Bode-
gom als voorzitster, mevr. C. Dros-
Bakker als secretaresse en mevr. J.
Roeper-v.d. Oord als penningmeeste-
resse.
Het nieuwe winterprogramma begon
met een avond waarop mevr. Anke
Servaes de gaste van de Plattelands
vrouwen was. In de notulen van die
dagen lezen we dat mevr. Servaes de
dames het een en ander vertelde over
haar werk als verpleegster in donker
Amsterdam. „Wij komem keer op keer
in aanraking met de zogenaamde afge
gleden jongens en meisjes, even wordt
Op 18 oktober 1941 werd de Boerinnenbond in verband met de Duitse bezetting
tijdelijk opgeheven. Deze foto, uit de zomer van dat jaar, toont enkele toenmalige
bestuursleden, v.l.n.r. de dames J. Roeper-v.d. Oord, Dros-Bakker, G. Rab-Dros,
J. de Wolf-Kikkert en Kamp-Neubecker.
de sluier opgelicht, ontdekken wij de
krachtige stroom, waarop de losgesla
gen levens naar de ondergang drijven".
Er waren ook bemoedigender bijeen
komsten. Er werd een begin gemaakt
met de kerstwijdingsavonden die tot op
heden steeds het jaarlijkse hoogtepunt
van de Plattelandsvrouwen hebben ge
vormd. De jaarvergaderingen werden
weer gehouden in jeugdherberg Pano
rama. Na enige jaren konden er weer
enkele dames mee met de landelijke
bondsreizen, later gevolgd door bonds-
reizen naar het buitenland. Het ledental
steeg weer. Spoedig kon de voorzitster
melden dat er opnieuw 90 nieuwe
Plattelandsvrouwen waren geregi
streerd. Op dit moment bij het 40-jarig
bestaan is het ledenbestand 200, waar
echter aan toegevoegd moet worden
dat een afdeling De Cocksdorp/Eierland
zich in het begin van de vijftiger jaren
afscheidde. Reden hiervan was de te
grote afstand tot Den Burg. Deze afde
ling telt nu zo'n 75 leden.
25 jaar
In 1963 werd het 25-jarig bestaan van
de afd. Texel gevierd. De notulen zeg
gen er het volgende over.
„Van het provinciale bestuur werd
een schriftelijke felicitatie plus 710,
ontvangen. Mevr. Laan (voorz.) las ook
de andere felicitaties voor en dankte
voor de bloemstukjes. Vooral het idee
van onze zusterafd. De Cocksdorp n.l.
voor ieder bestuurslid een met bloemen
opgemaakte kop en schotel. De geza
menlijke broodmaaltijd was een gezellig
begin van de avond. De afwas daarna
was een peuleschilletje met zoveel da
mes, te meer daar de Jeugdherberg
voor dergelijke feestelijkheden bijzonder
geschikt is door de ruimte en praktische
inrichting". Op deze vergadering werd
aan 18 dames het bondsspeldje uitge
reikt. Zij kregen dit aandenken omdat zij
van de oprichting af lid van de vereni
ging' waren geweest.
Overkoepeling
De laatste jaren is de grootte van de
vereniging vrij stabiel gebleven. Het
ledental schommelt rond de 200 en de
Plattelandsvrouwenafd. Texel maakt nu
ook deel uit van de Overkoepeling van
Vrouwenorganisaties op het eiland. Te
zamen met 27 andere Texelse vrouwen
verenigingen (die 9 verschillende groe
peringen omvatten) neemt ook een flink
aantal dames van de Texelse Platte
landsvrouwen deel aan de in 1976
gestarte VOS-cursussen. Aan de cur
sussen (Vrouwen Oriënteren zich op de
Samenleving) wordt met veel animo
meegedaan. Door dit samenwerkings
verband dragen ook de Plattelands
vrouwen hun steentje bij tot de oplos
sing van diverse actuele vraagstukken.
Men richtte zich in het afgelopen jaar
met name tot het gemeentebestuur,
woningbouwvereniging en de stichting
bejaardenzorg om te komen tot een
Vrouwenadviescommissie in de woning
bouw. Daarnaast zijn er op verschillende
andere bestuursterreinen mogelijkheden
voor de vrouwen hun mening gezamen
lijk naar voren te brengen.
Gezien de nog steeds aanwezige
animo ziet het er naar uit dat de afd,
Texel van de Ned. Ver. van Plattelands
vrouwen nog jaren zal voortbestaan.
De Texelse strandreddingboot „Ida
ilary" was een van de schepen, die
leeft deelgenomen aan de zoekaktie
laar de straaljager, die dinsdagochtend
>m 11 uur in de Waddenzee stortte,
an het zoeken werd ook meegedaan
loor een helicopter en een Neptune
diegtuig van de marine alsmede de
eddingboten van Vlieland, Terschelling
n Den Helder. De Ida Mary werd om
lalf één te water gelaten en keerde om
irie uur terug. Het was een vergeefse
eis, want er werd niets gevonden.
Bij voldoende aanmelding houdt
ieugdsociëteit „Witte Burcht" op een
zondag in februari een bustocht, waarbij
t Gooi en de omgeving van Utrecht
bezocht wordt. De tocht is speciaal
bedoeld voor jongelui vanaf 12 jaar en
de kosten zijn 712,50 p.p. In dit bedrag
zijn de buskosten op Texel niet inbegre
pen. De deelnemers wordt dus verzocht
op eigen gelegenheid naar en van de
boot te gaan. Op het programma staat
onder meer een gezellige middag met
levende muziek. Er wordt tevens een
warme maaltijd verstrekt.
Belangstellenden voor deze bustocht
kunnen zich tot uiterlijk zaterdagavond
28 januari opgeven in de „Witte
Burcht", Molenstraat, Den Burg. Voor
inlichtingen en aanmeldingen kan men
ook op het adres Hollewal 22 terecht (C.
Gieles).
In de rondvraag van de raads
vergadering van dinsdagavond
uitte Bert Weijdt van Texels
Belang zijn verwondering over
het feit dat de nieuwe luchtvaart
maatschappij Propellor Flight
Services alle medewerking heeft
gekregen bij zijn vestiging op het
vliegveld Texel. Ook van Rijks
wege zijn de benodigde vergun
ningen vlot verstrekt. Hij vond
dat merkwaardig omdat het reeds
gevestigde paracentrum geen
toestemming krijgt voor de
nieuwbouw op het vliegveld met
als argument dat van rijkswege
wordt gestreefd naar beperking
van het luchtverkeer in het wad
dengebied. „Wordt hier gemeten
met twee maten?"
De burgemeester wees erop dat het
om twee totaal verschillende zaken
gaat. Het paracentrum is in conflict
gekomen met het ruimtelijke ordening-
beleid omdat het een gebouw wilde
stichten, waarvoor van provinciewege
toestemming nodig was. Die toestem
ming is geweigerd omdat in het kader
van de bestemmingsplanprocedure be
zwaren zijn ingediend tegen de bouw
mogelijkheden op het vliegveld. De
provincie wil eerst over deze bezwaren
beslissen en hangende de behandeling
geen bouw toestaan. Het daarbij gehan
teerde argument dat het toekomstige
rijksbeleid voor Waddenzee neigt in de
richting van beperking of zelfs stopzet
ting van vliegaktiviteiten heeft wel te
denken gegeven.
Propellor Flight Services had niets
met ruimtelijke ordening te maken, want
het ging hier niet om bouwplannen.
Weijdt bleef het vreemd vinden. „De
provincie verschuilt zich bij haar afwij
zing achter het rijksbeleid dat tegen uit
breiding van vliegaktiviteiten zou zijn,
terwijl hetzelfde rijk aan het verlenen
van de exploitatievergunning voor PFS
heeft meegewerkt. Onbehoorlijk be
stuur!" Weijdt drong aan op stappen
om te bereiken dat het paracentrum zijn
plannen kan uitvoeren.
Geen vertrouwen
Dros had weinig vertrouwen in de
nieuwe luchtvaartmaatschappij. Hij kon
zich niet voorstellen dat men tot bevre
digende bedrijfsresultaten kan komen
met dergelijke kleine toestellen, gezien
de enorme kosten van personeel en
onderhoud.
Cor Ellen van het Pakt had zijn eigen
originele verklaring voor het geval de
onderneming het wél zou redden. Hij
herinnerde eraan dat in Australië een
vliegtuig tot landen is gedwongen, dat
werd gebruikt voor het smokkelen van
verdovende middelen. Hij haakte daar
mee in op de geruchten dat het Texelse
vliegveld een rol speelt of heeft gespeeld
bij smokkelactiviteiten. De dienst lucht
vaart van de rijkspolitie heeft vorig jaar
een onderzoek ingesteld, dat kennelijk
niet heeft geleid tot opsporing of andere
actie want er is nadien niets meer over
vernomen.
Muziekschool
Henk Beumkes van het Pakt sprak zijn
voldoening uit over de stijging van het
aantal leerlingen van de muziekschool,
maar betreurde het dat voor bepaalde
instrumenten wel wachttijden bestaan.
Hij vroeg wanneer de school eindelijk
over een beter gebouw kan beschikken.
Wethouder Westdorp zei dat daarover
half maart meer kan worden gezegd. De
commissie die de akkommodatieproble-
men van Den Burg bestudeert houdt
zich ook bezig met de behuizing voor de
muziekschool.
Premiewoningen
Desgevraagd kreeg Beumkes van de
burgemeester te horen dat geruchten
over op handen zijnde bouw van twaalf
premiewoningen in Het Horntje op
waarheid berusten. Bij de gemeente is
een bouwaanvraag ingediend. De wo
ningen worden gebouwd in opdracht
van projektontwikkelaar Stok B.V. te
Utrecht en zijn ontworpen door archi
tect P. R.Boots uit De Waal.
Fietspad
Daan Schilling informeerde of B en W
al geld hebben losgekregen uit het on
langs ontdekte „potje" van het ministe
rie van landbouw voor de aanleg van het
fietspad Oosterend-Den Burg. De bur
gemeester zei dat nog geen antwoord
was ontvangen. Volgens hem was nog
een andere financiële mogelijkheid ont
dekt om het pad te verwezenlijken.
Ook de dienst Landinrichting zou over
middelen beschikken voor een dergelijk
doel. Volgens enkele raadsleden was
dat onmogelijk en gaat het om hetzelfde
fonds. Landinrichting is de nieuwe be
naming voor wat vroeger de onder het
ministerie van landbouw vallende cul
tuurtechnische dienst was. Schilling
vond het allemaal erg onbevredigend.
Kees Koorn van het CDA klaagde
over de geringe breedte van de weg
tussen Ceres en Oudeschild Ide Rede).
Hij zei dat deze [nieuwe] weg zo smal is
gehouden onder druk van de werkgroep
Landschapszorg, maar het resultaat is
levensgevaarlijk. Bij het voor elkaar
uitwijken moeten tegenliggers de berm
invluchten, die dan ook helemaal kapot
is gereden en in een soort modderige
greppel is veranderd. Deze moet telkens
weer met grond worden opgevuld.
Vooral fietsers en bromfietsers die naar
de „greppel" moeten uitwijken, lopen
ernstig risico. Koorn vond dit wegge
deelte gevaarlijker dan het veelbespro
ken verlengde ervan: de over de bin
nendijk gelegen Redoute. Het college
zei dat het probleem aan de orde kan
worden gesteld in de vergadering van de
commissie ruimtelijke ordening.
Daan Welboren klaagde over de
„achterbuurtige" indruk, die de Burg
wal maakt als gevolg van leegstand en
slechte staat van onderhoud van diverse
panden, waaronder het voormalige
Asielgebouw. Hij was ook slecht te
spreken over de wijze waarop Natuur
monumenten het voormalige fort De
Schans beheert. De zaak wordt ver
waarloosd en de konijnen gaan dusda
nig hun gang dat er straks van dit
cultuurhistorische monument weinig
over zal zijn. De burgemeester beloofde
dat met Natuurmonumenten kontakt zal
worden opgenomen.
Minder kinderen
Het aantal geboorten blijft ook op
Texel gestaag afnemen. De terugloop
beliep het afgelopen jaar 10%. „Het
gaat nog harder dan de inflatie, maar
dan de verkeerde kant op", aldus J. C.
Dros, die zich over dit verschijnsel
zorgen maakt, omdat onder andere het
voortbestaan van scholen iri de kleinere
dorpen erdoor wordt bedreigd. Hij
vroeg het college om een prognose om
zich een indruk te vormen van deze ont
wikkeling op wat langere termijn. De
burgemeester zei, dat dergelijke prog
noses al regelmatig worden gemaakt,
ten behoeve van de scholen. Fridt
Blanken van het Pakt merkte op dat het
aantal geboorten op texel veel minder
hard terugloopt dan gemiddeld elders in
het land. Daar was sprake van een
terugloop van 40% in vier jaar. Te
verwachten is dat deze ontwikkeling
ook op Texel versterkt zal doorzetten.
Jan Witte van het CDA en J. C. Dros
(onafhankelijk) spraken hun afkeuring
uit over het feit dat de statencommissie
die onlangs in Den Burg een hoorzitting
hield over het streekplan, slecht is geïn
formeerd over het Texelse beleid. Witte
riep op tot aktie om de staten ertoe te
brengen meer serieuze aandacht aan
Texel te geven. De burgemeester zei het
op prijs gesteld te hebben dat de
statencommissie naar Texel wilde ko
men om hier de hoorzitting te houden.
Maar ook hij onderschreef dat de leden
geïnformeerd hadden naar dingen die ze
hadden geweten als ze de stukken
hadden gelezen.
Zout water
Cor Ellen vond dat de gemeenteraad
zich moet laten voorlichten over aspec
ten van het beheer van het oppervlakte
water op Texel. Hij zei dat naar aanlei
ding van de onder meer door Weijdt
naar voren gebrachte wens om het
oppervlaktewater dat nu door de gema
len in de Waddenzee wordt uitgeslagen,
op Texel op te slaan, zodat het voor de
drinkwatervoorziening kan dienen. Dat
zou een veel beter systeem zijn dan het
in de Hogeberg opslaan van het op dure
wijze in de waterfabriek gemaakte wa
ter. Ellen had geïnformeerd bij het
Waterschap en te horen gekregen dat
het vasthouden van het water uit de
polders zinloos is omdat het zoutgehalte
veel te hoog is. Niettemin wordt mo
menteel de mogelijkheid van recycling
onderzocht door Uitwaterende Sluizen.
Ellen vond dat hoge onderzoekkosten
kunnen worden bespaard door zich te
laten informeren door de mensen die
van de plaatselijke watersituatie op de
hoogte zijn. De burgemeester vond het
een goed idee.
