Padvinders gingen
op autobussafari
Geraamte van potvis na
.25 jaar toch compleet
Voor het weekend
'RESTEN VAN KOP LAGEN BIJ VLIELAND
zon. maan en hoog watep
Cor Ellen vraagt
maatregelen tegen
taxichauffeurs
Raadsvergadering
Zuigelingenbureau
Duitse jeugdband
speelt in De Koog
„Musica Texla"
weer van start
uur'9b
Artsen
Groene Kruis
Tandartsen:
Apotheek
Dierenartsen
Noodslachtingen
Kerkdiensten:
(RIJDAG 25 AUGUSTUS 1978
S
TEXELSE COURANT
PAGINA 5
Sietsma bij de onlangs tentoongestelde overige skeletdelen van de potvis.
Vorige week maakten de oudere
leden, van Scouting Texel per autobus
een acht dagen durende Safari door de
landen van de Benelux, Frankrijk en
West-Duitsland. Aan de „Safari 1978"
werd deelgenomen door 26 jongelui ver
gezeld van een uit zeven personen be
staande leiding.
Een dergelijke Safarireis wordt eens
per vier jaar georganiseerd. In 1974
gingen de oudere padvinders (11 t/m 16
jaar) voor de laatste keer naar het
buitenland. Toen werden uitsluitend
België, Luxemburg en Nederland be
zocht. Het is de bedoeling om over
enkele weken voor belangstellenden een
avond te organiseren waarop de tijdens
deze reisgemaakte dia's vertoond zullen
worden.
De trip begon dit maal op zondag 13
augustus toen men voor dag en dauw
naar zuidelijker streken vertrok. De
tocht leidde die dag naar een camping in
de omgeving van het Noordfranse stad
je Compiegne. 's Middags werden in
Brussel de benen gestrekt en bewon
derde men ondermeer de Grote Markt
en het wereldbekende „Manneke Pis".
Parijs
's Maandags ging de reis in de
richting van de Franse hoofdstad en
werd het Parijse vliegveld „Le Bourget"
bezocht waar de groep een juist opstij
gende Concorde zag. In de stad zelf
kwam men ogen te kort. Met de bus
(chauffeur J. Kager) maakten de jon
gelui een rondrit langs de bekendste
punten zoals de Eifeltoren, de Are de
Triomphe en de Notre Dame.
Maandagavond sloeg men in de buurt
van Reims de tenten op wat evenals in
Compiegne met veel bewondering door
de plaatselijke bevolking werd gadege
slagen. (In minder dan een kwartier
stonden de tenten overeind en pruttelde
het eten op het vuur). Na dinsdagoch
tend de bekende kathedraal van Reims
te hebben bezocht, vertrokken de pad
vinders 's middags naar het Belgische
Dinant. Bij het naburige plaatsje Spon-
tin bleef de groep enkele dagen staan en
maakte tochten in de omgeving.
Woensdag volgde een bezoek aan de
grotten van Rochefort en aan een in de
omgeving van Han sur Lesse gelegen
wildpark. In Dinant bezochten de pad
vinders op donderdag de Citadel en
maakten een boottocht op de Maas.
Bastogne
Vrijdag werden de tenten weer in de
bus geladen en vertrok de groep in de
loop van de morgen naar Bastogne.
Men trof het hier bijzonder, omdat juist
vrijdag in Bastogne een reünie van
oud-strijders plaatsvond. De padvinders
waren getuige van de bijeenkomst die
werd gehouden, omdat 35 jaar geleden
het Ardennenoffensief plaatsvond,
waarbij 75.000 soldaten omkwamen.
Ter gelegenheid hiervan waren onge
veer 200 oude legervoertuigen en vele
oud-strijders bij en in Bastogne verza
meld. Na deze opwindende dag reisden
de Texelse padvinders via Luxemburg
naar West-Duitsland. Nu werd in de
omgeving van de Ruhrsee gekampeerd.
Nadat zaterdag Keulen bezocht was
(waarbij sommigen de Domtoren be
klommen) overnachtte men zaterdag
avond in het Limburgse Geulle. Moe
maar vol van allerlei herinneringen aan
een interessante reis zetten de padvin
ders zondagavond weer voet op Texelse
bodem.
Volgens het raadslid Cor Ellen van het
Pakt is het nog steeds slecht gesteld
met de verkeersmentaliteit van de mees
te taxichauffeurs op Texel. In de on
langs gehouden vergadering van de
commissies voor algemene zaken en
financiën zei hij, dat in vier weken tijd
op Texel drie taxi's total loss zijn
gereden. Ellen vroeg om „passende
maatregelen" en de burgemeester zei
die in overweging te zullen nemen.
De zon komt 27 augustus op om 6.42
uur en gaat onder om 20.39 uur; 30
augustus op om 6.47 uur en onder om
20.33 uur.
Maan: 25 aug. L.K.; 2 sept. N.M.
Hoog water ter rede van Oudeschild:
Vrijdag25aug. 1.27en 13.55
Zaterdag 26 aug. 2.00en 14.33
Zondag 27 aug. 2.49 en 15.36
Maandag 28 aug. 4.00 en 16.56
Dinsdag 29 aug. 5.24 en 18.21
Woensdag 30 aug. 6.40 en 19.35
Donderdag 31 aug. 7.47 en 20.34
Vrijdag 1 sept. 8.42 en 21.25
Zaterdag 2 sept. 9.28 en 22.08
Aan het strand is het ongeveer een
uur eerder hoog water.
Dinsdagavond 29 augustus, aanvang
7.30 uur, vergadert de gemeenteraad.
De agenda luidt als volgt:
1. Notulen vergadering 8 augustus 1978.
2. a. ingekomen stukken
b. mededelingen
3. Verlening van eervol ontslag aan de
heer M. L. Kempenaar als direkteur van
de Sociale Dienst Texel.
4. Voorziening in de vakature Direkteur
Sociale Dienst Texel. De voordracht zal
nog nader bekend worden gemaakt.
5. Ondersteuning van de FNV in zijn
streven naar verlaging van de veer-
tarieven voor inwoners.
6. Vaststelling verordeningen op grond
van de Winkelsluitingswet 1976.
7. Overeenkomst tot overdracht van
rioolzuiveringstechnische werken aan
het Hoogheemraadschap Uitwaterende
Sluizen Kennemerland en West-Fries
land.
8. Vaststelling voorbereidingsbesluiten:
a. voor een gedeelte van Den Burg
(bouwplan Hillen)
b. voor gedeelten van De Koog
(bouwplan N.H. Kerk en Bouwplan
Van Hoorn)
9. Subsidiëring woningverbetering.
10. Restauratie panden Waalderstraat 7,
9, 11 en 13.
11. Voortzetting exploitatie hotel De
Lindeboom.
12. Wijziging gemeentebegroting 1977.
13. Wijziging gemeentebegroting 1978.
De. zuigelingen, die aan de beurt zijn
worden op het bureau verwacht op de
tijden, waarop hun eigen huisarts
zitting heeft. De tijden zijn als volgt:
Dokter Seegers, dinsdag 29 augustus
om 14.00 uur.
Dokter Coutinho, woensdag 30 augus
tus om 13.30 uur.
Dokter Barnard, woensdag 30 augustus
om 15.00 uur.
Op uitnodiging van enkele midden
standers uit De Koog treedt donderdag
avond in de Dorpsstraat een uit het
Westduitse Hamburg afkomstige jeugd
band op. Deze band, de „Jugendspiel-
mannszug SC Vorwarts Billstedt von
1913 eV" begint haar optreden om
ongeveer 20.00 uur. Na een kort concert
volgt een lampionoptocht door het
dorp. De lampionnen worden gratis
beschikbaar gesteld.
Het korte concert wordt gegeven op
het pleintje tegenover de Hervormde
Kerk van De Koog. Het optreden van de
band w'erd mogelijk omdat het gezel
schap op dit moment logeert in „De Zil
vermeeuw" te De Koog. Voorafgaand
aan het avondprogramma gaan de jon
gelui 's middags alle Texelse dorpen af
om daar muzikaal acte-de-presence te
geven.
Het orkest „Musica Texla", dat aan
het eind van het vorige seizoen bestond
uit 26 amateurmusici, start zijn wekelijk
se activiteiten op dinsdag 29 augustus in
het Fanfaregebouwtje aan de Witte
Kruislaan in Den Burg. Iedere amateur-
muzikant(e) die een instrument bespeelt
dat enigszins in de bezetting van het
orkest past, kan zich hiervoor aanmel
den; Men begint wekelijks om 20.00
Het vorige winterseizoen werd beslo
ten met een grote variëteit aan instru
menten. In het orkest werden onder
meer de volgende instrumenten be
speeld: viool, vedel, cello, banjo, man
doline, accordeon, blok- en dwarsfluit,
hobo en klarinet. Het geheel staat onder
leiding van Dyo Wassink.
Voor inlichtingen kunnen belangstel
lenden terecht bij de adressen: mevr. A.
G. Luijsterburg, Boodtlaan 46, De
Koog, tel. (02228) 213; mevr. A. Terp
stra, Beatrixlaan 52, Den Burg; mevr.
M. Pauptit, Thijsselaan 91, Den Burg,
tel. (02220) 3357 of bij de dirigent D.
Wassink, Vloedlijn 31, Den Burg, tel.
(02220) 4109.
Dat het aantreffen van een potvis een
zeldzaamheid is, blijkt wel uit het feit dat
het Texelse exemplaar de derde was, die
deze eeuw in ons land werd gesigna
leerd. De andere twee spoelden in
februari 1937 aan in de omgeving van
Terneuzen.
Uitsluitend voor spoedgevallen
Van vrijdagavond 18.00 uur tot
maandagmorgen 8.00 uur
Dokter R. Coutinho, Schilderend
40, Den Burg, tel. (02220) 2023.
Dokter Barnard, Kotterstraat 24,
Oosterend, tel. (02223) 234.
Ambulance fin geval van onge
lukken met betekenend lichame
lijk letsel) (02220) 2011.
van vrijdagavond 20.00 uur tot
maandagmiddag 13.00 uur
Zr. J. Hol, Schoorwal 45, Den
Burg, tel. (02220) 3242.
Voor zeer spoedeisende tandheel
kundige hulp kan men zaterdag en
zondag om 18.00 uur precies te
recht in het tandheelkundig cen
trum in het Groene Krulsgebouw,
Witte Kruislaan 19.
Weverstraat 95, telefoon (02720)
2112. Weekenddienst: zaterdag en
zondag 11.30 - 13.00 uur en van
17.00 - 18.00 uur. Buiten die tijden
alleen voor spoedeisende gevallen.
Alleen voor spoedgevallen tele
foon (02220) 2527.
Voor noodslachtingen bellen de
heer A. van Heerwaarden, telefoon
(02220) 2182 (slachtplaats) of 2663
(Wilhelminalaan 94), b.g.g. 3541.
Zondag 27 augustus 1978
HERVORMDE GEMEENTEN
Den Burg 10.00 uur ds. Hoekstra
Uitzending via „De Lichtboei"
De zegswijze „De wonderen zijn de wereld nog niet uit" mag
^an een oudbakken cliché zijn, het vormt toch de beste illustra-
ie bij het voorval, waarmee het Natuurrecreatiecentrum vorige
veek werd geconfronteerd. Op het wad ten zuiden van de Vlie-
tors trof men namelijk de ontbrekende skeletdelen aan van de
totvis, waarvan het lichaam precies 25 jaar geleden op de
Texelse Hors werd gevonden
Het toeval wilde bovendien dat het in 1953 aangespoelde ge-
leelte juist veertien dagen geleden, voorzien van een
Filyesther omhulsel op de buitenwand van het NRC was
ngebracht!
Theo Eilander uit De Cocksdorp was
le eerste die de ontbrekende bovenkaak
ïnkele weken geleden aantrof tijdens
ten vistochtje. Het enorme stuk bot lag
tabij een van de geulen, die de zoge
naamde „Steenplaats" ten zuiden van
le Vliehors doorsnijden.
NRC-directeur Gerrit de Haan, die hij
tan de vondst in kennis stelde, dacht
iaarbij direkt aan de kop van de potvis
jit 1953. Volgens hem zou het wel een
rerschrikkelijk toeval zijn als er nu weer
ien zeedier van een dergelijk kaliber ge-
ronden was. Potvissen zijn namelijk
uterst zeldzaam in deze streken. In de
lerste plaats omdat de zee hier te
indiep is, maar ook omdat zij hier onvol-
ioende voedsel (hoofdzakelijk inktvis-
;en) kunnen vinden. Achteraf bleek De
laan het bij het rechte eind te hebben.
(zuidpunt van de Hors) op woensdag 12
juli 1953. Het dier dat ongeveer 15 meter
lang was, verkeerde in een verregaande
staat van ontbinding toen men hem daar
aantrof. Volgens dr. A. B. van Deinse,
die het in 1953 aangespoelde dier onder
zocht, was de potvis (een mannetje)
reeds enkele weken dood. Hij was
vermoedelijk een natuurlijke dood ge
storven en afkomstig uit het noordelijke
deel van de Atlantische Oceaan. Via een
kort voor de stranding optredende
noordwesterstorm was het dier in de
richting van de Texelse kust gedreven.
Nu ook het bovendeel van de bek van
het dier is gevonden, staat het voor
NRC-directeur Gerrit de Haan bij de enorme
bovenkaak van de potvis. De hoge zijde van
het gevaarte is de achterkant van de kop.
gebleken is. ten zuiden van Vlieland op
het Wad vastraakte.
De Texelse potvis is, hoewel hij met
15 meter een respectabele lengte heeft,
toch een van de kleintjes in zijn soort.
Potvissen kunnen wanneer ze volledig
volgroeid zijn ongeveer 20 meter lang
worden. Ze bereiken leeftijden van 20
jaar. Uit waarnemingen van walvisvaar
ders heeft men kunnen afleiden dat
potvissen in scholen van verschillende
grootte leven. Soms maken daar wel
ongeveer honderd dieren deel van uit.
De scholen staan onder leiding van
enkele oudere mannetjes (door de wal
visvaarders „schoolmasters" ge
noemd). Deze wijze van leven heeft tot
gevolg dat veel jongere mannetjes uitge
stoten worden. Zij kunnen op hun
tochten vrij hoog noordelijk en zuidelijk
afdwalen.
Cijfers
Een potvis legt met gemak een
afstand van 10 15 km per uur af en als
Ondergestoven
Het manshoge bot lag op zijn kop in
Iiet zand en was gedeeltelijk onderge-
itoven. Bij nader onderzoek constateer-
le men vorige week woensdag ter plaat-
;e dat er ook nog enkele andere
nissende skeletdelen op deze plaats la-
;en. Deze zitten echter zo diep onder
iet zand, dat men de berging daarvan
raorlopig heeft uitgesteld.
De bovenkaak van de potvis werd
'orige week woensdag in samenwer-
ting met schipper Piet Slik van het
inderzoekingsvaartuig „Hydra" door
Serrit de Haan en NRC-medewerker
Wiebe Sietsma opgehaald. Er werden
laagwater enkele trossen onder het
levaarte aangebracht en toen de vloed
ipkwam werd met behulp van de
ichroef van de „Hydra" een grote hoe-
(eelheid zand rondom het bot wegge-
ilagen. De enorme kaak kon daarna ta-
Inelijk eenvoudig aan boord worden
jetakeld. Vrijwel onbeschadigd kwam
lij in de loop van de middag bij het NRC
lan. Hier werd de potviskaak onder een
jeïmproviseerde douche gezet om het
ian allerlei aangroeisel te ontdoen.
Het grootste gedeelte van deze potvis
poelde aan in de omgeving van Paal 6
De Cocksdorp 10.00 uur de heer
H. Veldhuis
Zomerkollekte kerkvoogdij
Den Hoorn 9.00 uur ds. Wisman
De Koog 19.30 uur ds. Wolthaus
coll. algemeen kerkewerk
De Koog 10.00 uur aanvang Zon-
dagssschool.
De Waal 10.30 uur ds. Wisman
Oosterend 9.30 uur ds. Wolthaus
koll. algemeen kerkewerk
Oudeschild 11.00 uur ds. Wolthaus
GEREFORMEERDE KERKEN
Den Burg 10.00 uur Ds. Douwes
19.30 uur Ds. De Boer
Uitzending via „De Lichtboei"
Oosterend 10.00 uur Ds. De Boer
19.30 uur Ds. Douwes
GEREFORMEERDE GEMEENTE
Oosterend 10.00 en 16.00 uur
Dienst.
GEREF. KERK (Vrijgemaakt)
in de Doopsgezinde kerk
Den Burg 11.00 uur Dienst
16.00 uur Dienst.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE
Den Burg 9.30 uur Ds. J. van Woer-
den-Surink, uit Amsterdam.
DEUTSCHE EVANGELISCHE
GOTTESDIENST
De Koog 11.45 Uhr
in die Hervormde Kirche
ROOMS-KATHOLIEKE KERK
Den Burg: zaterdag 19.30 uur
Uitzending via „De Lichtboei"
zondag 10.45 uur
De Koog: zondag 9.00 uur
Oudeschild: zondag 9.15 uur
Den Hoorn: zondag 10.15 uur
De Cocksdorp: zaterdag 19.30 uur
Oosterend: zondag 19.00 uur.
Deutsche Messe:
Den Burg: Samstag 18.00 Uhr
Donnerstag 19.30 Uhr
De Koog: Sonntags 10.30 Uhr
Mittwoch 19.30 Uhr
De Cocksdorp: Sonntag 19.30 Uhr
Freitag 19.30 Uhr.
JEHOVAH'S getuigen
in het Rode Kruisgebouw Jonker
straat, Den Burg.
10.15 uur Lezing
11.15 uur Wachttorenstudie.
Een foto uit 1953, waarop o.a. Gerrit de Haan en Michel Binsbergen bozig zijn het dier uit te
benen.
NRC-directeur Gerrit de Haan wel vast,
dat de potvis eerst via het Marsdiep in
de Waddenzee terecht kwam.
Het ontbindende dier is daar door
gasvorming in de ingewanden als het
ware ontploft, waarna de twee gedeel
tes weer de Noordzeekant opdreven.
Het grootste, en tevens zwaarste deel
ging in de richting van het Marsdiep en
strandde op de Hors. De kop dreef naar
het Eieriandse Gat waar het, zoals nu
het dier in een opgewonden toestand
verkeert, doorploegt hij het water wel
met snelheden van meer dan 25 km.
Op de Blauwe Vinvis na zijn potvissen
de grootste zoogdieren die er op aarde
voorkomen. Ze kunnen 20 80 minuten
onderwater blijven, nadat ze gedurende
een kwartier hun longen volledig „vol
gepompt" hebben.
Ze kunnen daarmee langer onderblij
ven dan welke walvis ook, met uitzon
dering van de Butskop. Hoewel het
uiteraard geen diepzeebewoners zijn
duiken zij tot grote diepte. Er worden cij
fers van 600 700 meter genoemd, maar
in enkele gevallen blijkt een potvis tot
900 meter gegaan te zijn. Dit leidde men
af uit het feit dat de dieren met inktvis
sen bovenkwamen, die op een derge
lijke diepte leefden. Aan sommige pot
vissen is duidelijk te zien dat ze zware
gevechten met enorme inktvissen ach
ter de rug hebben gezien de grote litte
kens die op hun kop te zien zijn.
