„De Skuul" wil opnieuw
lust in leven geven
QUO VADIS, TEXEL (2)
SUCCES HANGT MEDE AF
VAN HOUDING TEXELAARS
Activiteiten voor
..Mensen zonder werk"
Particuliere
betrokkenheid
Cursus boogschieten
VRIJDAG 6 OKTOBER 1978
TEXELSE COURANT
PAGINA 9
„Alcoholisme is geen obscure zonde", dat zegt de 72-jarige oud
directeur van de Amsterdamse Jellinek-kliniek dr. H. J. Krauweel,
die toezicht houdt op de gang van zaken in „De Skuul", de voor
malige burgemeesterswoning. Daarin worden sinds kort mensen die
wegens alcoholproblemen zijn behandeld in de Amsterdamse Jelli
nek-kliniek geholpen bij hun terugkeer in de maatschappij. Of dat
lukt hangt niet alleen af van de wijze waarop de mensen in „De
Skuul" worden benaderd maar ook van de houding van de mensen
in de omgeving, dus van de Texelaars.
Dr. Krauweel aarzelt niet te zeg
gen dat het welslagen van het expe
riment dat de Jellinek-kliniek op
Texel is begonnen, mede afhangt
van de manier waarop Texelaars
tegen het verschijnsel alcoholisme
aankijken. Alcoholisme is dus geen
misdaad, maar kan het best worden
beschouwd als een ziekte die ieder
een kan oplopen, en waarvoor blij
vende genezing mogelijk is als de
patiënten en de mensen in hun om
geving dat echt willen.
Er is al veel gewonnen als de oud
patiënten als volwaardige mensen
tegemoet worden getreden en dus niet
als de pest worden gemeden. Over hun
alcoholprobleem moet gewoon gepraat
kunnen worden, zoals het ook mogelijk
is te praten over het weer, het seizoen
of andere onderwerpen die mensen
bezig houden. Een oud-alcoholpatiënt
moet een aangeboden borrel kunnen
weigeren en kunnen vertellen waarom,
zoals iemand die te zwaar is of een
diabetes-patiënt dat ook doet, als hij
suiker in zijn koffie weigert.
Geen druppel
De mensen in ,,De Skuul" drinken
geen druppel alcohol. Hoewel in de
wereld van de alcoholbestrijding ver
schillend over deze zaken wordt ge
dacht, is de behandeling in de Jellinek-
kliniek gericht geweest op volledige
ontwenning. Van een alcoholist een
„gewone" sociale drinker maken is
misschien wel mogelijk, maar levert in
de praktijk bezwaren op. Een alcoholist
heeft zijn eigen leven en vooral dat van
zijn gezin tot een soms jaren durende
hel gemaakt. Elke borrel die hij na zijn
behandeling inneemt wordt met schrik
begroet en beschouwd als een mogelijk
begin van nieuwe ellende. Daaruit
vloeit zoveel spanning voort dat de
kans inderdaad groot wordt dat de man
of vrouw weer in zijn of haar oude
kwaal vervalt.
Interesse wekken
De „na-behandeling" in „De Skuul"
is in eerste instantie bedoeld om de
mensen weer interesse voor de wereld
om hen heen te laten krijgen. Geruime
tijd heeft er voor hen maar één ding be
staan: alcohol. Nu daaraan een eind is
gemaakt, is een leegte ontstaan, In die
leegte wordt maar al te gauw opnieuw
naar de drankfles gegrepen. Dat kan
ook het gevolg zijn van de vijandige
houding die de omgeving inneemt.
Huwelijks- en andere familiebanden zijn
vaak kapot gegaan en omdat de patient
in zijn alcoholperiode veelal voor niets
terugdeinsde om aan drank te komen
wordt hij vaak als een gewone misdadi
ger beschouwd. Vroegere vrienden
hebben zich van hem afgekeerd. Hij is
eenzaam geworden en eenzaamheid is
nu juist een van de oorzaken van
drankmisbruik
Bij het invullen van de leegte, dus
het wekken van belangstelling voor
mensen en omgeving, is de hulp van
Texelaars onmisbaar. Een aantal van
hen is zelfs nadrukkelijk betrokken
bij het programma dat op het goede
doel is gericht en komen regelmatig
in „De Skuul" op bezoek. Er wordt
dan gepraat over godsdienst, filoso
fie, maatschappijleer, literatuur,
kunst, natuur, muziek en tal van
andere zaken die inhoud aan het
leven kunnen geven.
Er is veel meer alcoholmisbruik dan
wel eens wordt gedacht. Per hoofd
wordt in Nederland tegenwoordig 9
liter zuivere alcohol per jaar geconsu
meerd. Dat is meer dan vier keer zoveel
als dertig jaar geleden. Zoals bij de
meeste landelijke verschijnselen, blijft
Texel niet achter. In tegendeel. De
schokkende cijfers die de heer J. Feike-
ma bekend maakte bij de behandeling
van de aanvraag om de Jellinek-vesti-
ging in het huis van de burgemeester te
mogen onderbrengen, berusten helaas
op waarheid. (Feikema is thans betrok
ken bij het Jellinek-experiment en geeft
maatschappijleer). Er zijn ongetwijfeld
veel Texelaars die als zware drinkers
Het tijdelijk beschikbaar stel
len van de woning van de
familie Sprenger is niet de enige
vorm van particuliere betrokken
heid die het Jellinek-experiment
op Texel mogelijk heeft ge
maakt. De totale kosten van het
project worden bestreden uit
een fonds dat is beschikbaar ge
steld door het echtpaar Helffer-
Kootkar uit Amsterdam.
moeten worden aangemerkt, maar dat
betekent nog niet dat zij alcoholist zijn.
Want alcoholisten zijn mensen die niet
van drank kunnen afblijven, hoe graag
zij dat ook zouden willen. Dat is geen
gevolg van gebrek aan wilskracht of
slapheid maar het komt van zijn kwaal:
het alcoholisme.
Zonder aanzien
Alcoholisme tast niet iedereen aan
die alcohol gebruikt, maar grijpt toch
om zich heen zonder aanzien des per-
soons. De patiënt kan een ongeschool
de arbeider zijn maar ook de moeder
van een gezin, een arts, professor,
ondernemer, ambtenaar het maakt
niet uit. ledereen heeft een gelijke
besmettingskans want alcoholgebruik
vindt iedereen normaal en mensen die
niet willen drinken worden meer bespot
dan mensen die af en toe teveel
drinken. (Tot het moment dat iemand
onder invloed van alcohol een ernstig
ongeluk veroorzaakt, want dan is de
drinker ineens wel een slechterik).
Hoogste klas
„De Skuul" op Texel is de hoogste
„klasse" van de Jellinek-kliniek. Voor
dat de patiënten hier komen zijn ze in
Amsterdam in huize „De Eest" (door
de Jellinek-mensen „de droogzolder"
genoemd) geweest. Daar waren zij
„ontgift", wat wil zeggen dat wordt
aangenomen, dat zich van de alcohol
geen resten meer in het lichaam bevin
den Hoe lang het duurt voordat de
allerlaatste residuen uit het lichaam zijn
verdwr ien, is een punt van discussie.
De jon- .te bevindingen wijzen er op
dat het nisschien wel jaren duurt. In
die periode heeft de patiënt mogelijk
een verhoogde kans op terugvallen in
zijn oude kwaal.
Weer lust in het leven
Dat risico wordt veel kleiner als de
patiënt na zijn behandeling weer lust in
het leven krijgt. In „De Skuul" wordt
getracht hem daarbij een handje te
helpen. Hoewel de mensen van de
Jellinek-kliniek niet van mening zijn dat
onze maatschappij ideaal is, zijn de
oud-patiënten er toch mee geholpen
dat zij leren zich opnieuw aan deze maat
schappij aan te passen. De kortsluiting
met de directe familierelaties moet
uiteraard in de eerste tijd worden op
geheven. Voor het uitpraten van derge
lijke, meer persoonlijke problemen is in
„De Skuul" altijd een maatschappelijk
werker bij de hand in de persoon van
André Delsin. Ook Jaap Baljé hoort tot
de vaste staf van „De Skuul". Hij geldt
als manusje van alles. Dr. Krauweel (af
komstig uit Bennebroek) is belast met
de supervisie en is doorgaans niet meer
dan een dag per week op Texel.
De oud-patiënten (beter kan worden
gesproken van „gasten") trekken op
voet van gelijkheid op met de staf. Ze
vormen een soort groot gezin waarbij
gemoedelijke verhoudingen bestaan,
naast keiharde afspraken waaraan ieder
zich heeft te houden.
Voor de Texelaars
De voortdurende aanwezigheid van
„alcoholdeskundigen" op het eiland
opent mogelijkheden voor uitbreiding
van de alcoholisme-bestrijding op
Texel. De zg. ambulante zorg die hier
sedert jaren door de heer Kotterman
wordt uitgeoefend zou kunnen worden
uitgebreid, een idee waarvoor met
name het gemeentebestuur veel voelt.
„Als men ons wil accepteren willen wij
de mensen hier graag van dienst zijn",
aldus dr. Krauweel die ook mogelijk
heden ziet voor meer op preventie
gerichte activiteiten, dus het voorko
men van alcoholmisbruik. Scholen die
wat willen doen aan alcoholpreventie
wil men graag terzijde staan met het
verstrekken van informatiemateriaal.
Dat men in deze wil samenwerken met
het bestaande maatschappelijk werk
ligt voor de hand. Interessant voor
mensen met dreigende alcoholproble
men die in de anonimiteit willen blijven
zijn de mogelijkheden voor „zelfhulp"
waarover de Jellinek-kliniek kan
adviseren. Verder zou geholpen kunnen
worden met het van de grond brengen
van een Texelse AA-groep. (Anonieme
Alcoholisten). Zo'n groep bestaat uit
mensen die erkennen dat zij machte
loos stonden tegenover alcohol en zich
hebben voorgenomen het daardoor
ontstane leed goed te maken. Het be
langrijkste is echter de steun die de
leden elkaar geven bij het nuchter blij
ven. Het enige vereiste voor het AA-lid-
maatschap is het verlangen om op te
houden met drinken.
Dr. Krauweel hoopt dat „De Skuul"
snel zal worden „ingebed" in de
Texelse gemeenschap. Op dit ogenblik
zijn slechte enkele oud-alcoholisten als
gast in het gebouw. De komende
weken zal dit aantal tot maximaal 10
worden opgevoerd.
Toekomst?
Het experiment met „De Skuul" is
zoals bekend gedurende maximaal twee
jaar mogelijk, omdat de gewijzigde be
stemming niet langer is toegestaan.
Het staat wel vast dat dit een krappe
tijd is om te kunnen beoordelen of men
de juiste weg is ingeslagen. Als de
familie Sprenger naar Texel zou willen
terugkeren, zal de woning zijn normale
woonbestemming terug moeten krij
gen. Als dat niet het geval is kan de
huidige bestemming tot onbeperkte tijd
worden verlengd na een wijzigingspro
cedure volgens de wet op de ruimtelijke
ordening, waarbij de bevolking inspraak
heeft. Maar het is best mogelijk dat de
Jellinek-kliniek te zijner tijd de voorkeur
geeft aan een groter gebouw. Dat
hoeft niet persé op Texel te zijn, maar
Texel is als vestigingsplaats bijzonder
geschikt door zijn natuurlijke schoon
heid, en de van nature gastvrije bevol
king, die van zichzelf zegt tolerant,
gemoedelijk en hulpvaardig te zijn.
Binnenkort start het MZW-Werklo-
zenproject Texel een zestal activiteiten
waarmee men vooral de voor werklozen
belangrijke zaken aan de orde wil stel
len. Men wil dit doen door middel van
werkgroepen, gespreksgroepen en cur
sussen.
Daarnaast heeft men een begin ge
maakt met het inventariseren van ideeën
voor het opzetten van nieuwe kleine be
drijfjes. Aan de hand van de verkregen
resultaten wil men zo spoedig mogelijk
aan de slag gaan. Op korte termijn
probeert men nu een werkgroep Werk-
gelegenheidsbevordering en een werk
groep Voorlichtings- en adviescentrum
van de grond te krijgen. Voor WAO'ers
wil men komen tot een gespreksgroep
die half oktober van start moet gaan. In
eerste instantie wordt er gepraat over de
wensen die er leven maar men wil zo
spoedig mogelijk iets op poten zetten.
Eind oktober wordt in de Oude Ulo
een stoomcursus „Leren solliciteren"
gegeven. Op een tweetal middagen
komen hierbij allerlei zaken die hierbij
van belang zijn aan de orde.
In een aantal wekelijkse bijeenkom-
stens (6 10) begint op korte termijn een
cursus Maatschappelijke oriëntatie
Hierin komen onder andere zaken als: de
werking van het parlement, de geschie
denis van de vakbeweging en de bete
kenis van Bestek '81 aan de orde.
Via de cursus „Opkomen voor jezelf'
kunnen belangstellenden te weten ko
men hoe men in lastige situaties (bij
voorbeeld op een vergadering) kan en
moet handelen om zelf beter „uit de
verf" te komen.
Wie meer bijzonderheden over deze
akticiteiten wil weten kan zich wenden
tot de projectieleider van het Werk
lozenproject Texel Heinz Schiller. Deze
is dagelijks te bereiken in de Oude Ulo
Schilderend 39, Den Burg, tel. 02228
3554.
Onder auspiciën van de Texelse
Sportraad starten de Eilandschutters
binnenkort een cursus boogschieten
voor beginners, leder vanaf 12 jaar is
welkom bij deze cursus die gegeven
wordt door ervaren boogschutters. Het
geheel omvat 8 lessen van ieder ander
half uur, waarbij de deelnemers bij
toerbeurt schieten. De deelnemers
hoeven zelf geen materiaal aan te
schaffen, dit is aanwezig. Het is dus
een ideale gelegenheid voor die
mensen die wel belangstelling hebben
voor deze sport, maar die opzien tegen
de aanschaf van het (dure) materiaal.
De cursus begint op vrijdagavond 12
oktober, 's avonds van 18.30 tot 20.00
uur in sportzaal Ferrever (het voormali
ge HBS-lokaal), die speciaal voor de
boogschutters is ingericht. Van de
deelnemers wordt een bijdrage van
71,50 per avond gevraagd.
ledereen die belangstelling heeft voor
deze cursus kan zich opgeven bij Piet
Keijzer, p/a raadhuis, kamer 303, tele
foon (02220) 3041
DOORGEREDEN
Harry de Graaf uit De Koog consta
teerde dinsdagmiddag dat een achter
licht van zijn op de parkeerplaats bij de
doorbraak Parkstraat-Warmoesstraat
staande Simca bestelauto was vernield.
De dader heeft zich nog niet gemeld.
door J. J. G. Alting von Geusau
In mijn vorige bijdrage deed ik globaal uit de doeken, wat de aanleiding is tot mijn
opvatting, dat men op Texel bezig is "de kip te slachten, die de gouden eieren legt".
Mag ik in deze bijdrage hiervoor een aantal, meer exacte gegevens aan het papier
toevertrouwen?
Het uitgangspunt is en blijft natuur en rustl! Dit wil niet zeggen, dat ik iedere
gelegenheid tot ontspanning, van welke soort dan ook, afwijs. Het tegendeel is
waarl Bij een vakantie behoort -naast rest- even zo goed ontspanning, doch dan wel
in een vorm en mate, die niet in strijd is met mijn uitgangspunt.
Doorbordurende op dit genoemde
uitgangspunt, is het een ervaringsgege
ven, dat juist het in stand houden van
natuur en rust alles te maken heeft met
het aantal bezoekers van een bepaald
natuurgebied. Hoe intensiever de natuur
bezocht wordt, des te meer schade
wordt aangericht, m.a.w. hoe sneller
deze natuur aftakelt en ten gronde gaat.
Het is destijds in theorie een wijs
besluit geweest, dat Uw Gemeenteraad
ee maximum aantal toeristische bedden
van 47.000 voor Texel vaststelde. Overi
gens moeten we de conclusie trekken,
dat dit maximum reeds bereikt is, anders
was er bij het -voorlopig in de ijskast
zittend- plan voor een appartementen
hotel in De Koog, niet de „koehandel"
ontstaan over de sluiting van de woon-
bunkers te Loodsmansduinl (Of speelt
hierin ook Rijkswaterstaat -vertegen
woordigd door Staatsbosbeheer- op de
achtergrond een rol).
Dit besluit was echter een optimistis-
tische, theoretische, benadering van het
probleem. Men wist uit de praktijk, dat
velen tegen zo'n maatregel waren en
men beschikte niet over de middelen om
een effektieve kontrole uit te oefenen.
Het werd mij van welingelichte zijde
verzekerd, dat deze „47.000" in werke
lijkheid reeds ruim overschreden is en
iedere „bij de tijd zijnde" Texelaar weet
ook hoel Met zulke, zuiver theoretische,
verorderingen maakt een leiding zich
alleen maar belachelijk en boet aan
geloofwaardigheid inl
Bestaat er dan geen andere mogelijk
heid enigszins regelend in de omvang
van het vakantiebezoek in te grijpen?
Ja, die is er heus wel, doch weet ik zeer
wel tegen honderden „zere schenen" te
trappen. Deze mogelijkheid heet „NV
TESO"l Op vele niveau's (gemeente.
Gedeputeerde Staten van de Provincie,
enz.) is met de meeste klem betoogd,
dat Uw „eigen" veerdienst, nimmer als
regulator voor het toeristenbezoek mag
fungeren. Maar het wel zeer eigenaar
dige doet zich voor, dat nooit iemand
een steekhoudend argument voor deze
stelling heeft aangedragen. Of is het
wellicht de veel geroemde „vrijheid"
van de Nederlander om te gaan en te
staan, waar hij of zij wil?? Als dat 't
geval is, mag U op de Pontweg ook wel
links gaan rijden of mag U Uw huisvuil
neergooien, waar U wiltl Het is immers
nog steeds zo, dat het belang van de
gemeenschap boven het persoonlijk
belang gaat.
In Nederland is het begrip „groei-
gemeente", die door de planologen van
Rijk en Provincie, wordt aangewezen
voor de opvang van het surplus van
bewoners van andere gemeenten, die
om welke reden dan ook, niet meer
verder mogen of kunnen uitbreiden. De
situatie in zo'n Gemeente is bestuurlijk
echt niet eevoudig! Een gemeentebe
stuur, gekozen uit „X" inwoners -en
dus van de doorsnee „kwaliteit" van
deze „X" mensen- moet ver vooruit
ziende plannen gaan maken en gelijk
soortige beslissingen gaan nemen voor
-laten we zeggen- „4 maal X" inwoners.
Voorwaar geen eenvoudige zaak!
Nu is Texel gelukkig geen groeige-
meente, maar heeft wel veel overeen
komst ermede, leder jaar is immers
gedurende het zomerseizoen er een uit
groei van zo'n 400 Deze is gelukkig
wel tijdelijk, maar eist dezelfde vooruit
ziende plannen en grotere beslissingen.
Het is verre van mij critiek uit te oefenen
op de huidige, zittinghebbende Ge
meenteraad. Deze is door U, Texelaars,
op vrije, democratische, wijze gekozen
en is door U aangewezen Uw gemeen
schap vier jaar leiding te geven. Als
democraat -wat ik nu eenmaal ben-
„geen commentaar".
Maar ik zou U -en speciaal de leiding
van Uw politieke groeperingen, die U
zelve gevormd heeft- toch wel willen
vragen aan dit aspect van kwaliteit,
geschiktheid, ervaring, enz. voor het
leiden van een grotere gemeenschap de
nodige aandacht te wijden. Modern
bestuur van een gemeenschap van -om
maar een getal te noemen- 50.000
mensen, vraagt „management" (om
maar eens een vreemd woord te ge
bruiken. Allure, ervaring, kunnen voor
uitzien, de grote lijn nimmer uit 't oog
verliezend, vatbaarheid voor juiste en
steekhoudende argumenten, enz., enz.
spelen door mijn hoofd.
Tot slot van deze bijdrage nog een
tweetal punten:
Waar mensen wonen en werken,
ontstaan automatisch „groeperingen".
Of het nu politieke partijen zijn, een
toneelvereniging of een centrale in
koopvereniging, allen hebben zij tot doel
de gemeenschap op een of andere wijze
te dienen, hetzij commerciëel, hetzij
ideëel of maatschappelijk. In het com
merciële geval wordt de organisatie
vorm dan een Naamloze Vennootschap,
een Besloten Vennootschap, een Firma
en wat dies meer zij. In het niet-
commerciele geval wordt het een Ver
eniging, een Unie, een Liga, een Stich
ting, enz., enz.
Al deze organisatievormen kennen
een leiding, die verantwoording aflegt
aan degenen, die deze groepering leven
hebben ingeblazen. Of 't nu een „aan
deelhoudersvergadering" is, of een
„Algemene Leden Vergadering", of
-om een modern woord te gebruiken-
een „achterban", is mij om 't even. De
leiding is verantwoording schuldig aan
„derden".
De enige uitzondering hierop is een
"Stichtingsbestuur". Met enkele wet
telijke beperkingen, is een stichtings
bestuur aan niemand enige verantwoor
ding schuldig, waardoor dit de minst
democratische organisatievorm is. Nu
weet ik heus wel, dat dit voor zo'n
stichtingsbestuur een pad over rozen isl
Aan niemand verantwoording schuldig I
Een bestuurslid „de laan uit sturen"?
Komt praktisch niet voor. Enige invloed
van belanghebbenden op het beleid van
zo'n bestuur? „Vergeet U 't maar". In
de meeste stichtingsakten staat ver
meld, dat het bestuur zich zelve aan-
vultl I
Nu wil ik mijn indruk, dat Texel
opvallend veel stichtingen telt, laten
voor wat die is. Mogelijk vloeit zo iets
voort uit Uw volksaard! Maar wat mij
wel verwondert, is het feit, dat een van
Uw grootste rekreatieve organisaties,
die dus een belangrijk aandeel levert aan
Uw -thans- grootste ekonomische pijler,
n.l. het toerisme, een stichting is.
Hierop is dus van toepassing: „Bij U,
over U, maar zonder U". Het zal U
duidelijk zijn, dat ik hier doel op de
„Rekreatie Stichting Texel". De voor
gangervan deze organisatie, de „Stich
ting Sociaal Toerisme Texel", droeg het
predicaat „Stichting" ten rechte, doch
voor het huidige „R.S.T." is dit geheel
ten onrechte! En als U nu even goed
noteert, dat het een stichting nadruk
kelijk verboden is winst te maken en u
denkt dan tegelijk aan plannen voor een
appartementenhotel te De Koog, de
verbouw en exploitatie van „Hotel de
Lindeboom" te Den Burg, dan is er
maar een conclusie, dat de zaak goed
scheef zit en dan nog wel ten nadele van
Uweilandl
In iedere, kleinere, besloten -en zeker
eiland- gemeenschap heeft te allen tijde
de neiging bestaan de vacatures voor
„betaalde" functies zo veel mogelijk te
doen vervullen door „eigen" mensen.
Er is dus een voorkeur voor „autochto
nen" boven „import". Kent deze ge
meenschap geen grote problemen, is
men met de toepassing van dit uit
gangspunt niet al te extreem, zo is zo'n
methode niet of nauwelijks te laken.
„Men weet de weg en kent de spraak"
is hier duidelijk van toepassing.
Bij een grotere gemeenschap, die
daarenboven veel invloeden van buiten
ondergaat (met andere woorden die niet
meer zo „gesloten" is als men zelve
denktl),liggen de kaarten echter anders
Jn de eerste plaats is de enige
be-invloeding van de personeels-politiek
van particuliere instellingen, organisa
ties, a.a. buitengewoon moeilijk en
vrijwel uitgesloten. Maar wat wel kan is
het voorbeeld in deze van de Overheid.
In de eerste plaats tot eigen voordeel
van deze Overheid, doch ook als be-in-
vloeding van andere „personeelsbe-
heerders"!
Als slotsom dus de wens, de nood
zakelijkheid, er steeds naar te streven
„de juiste man op de juiste plaats te
krijgen". Eerst bij absolute gelijkwaar
digheid van kandidaten wat m.i.
zelden of ooit voorkomt beslist de
plaats van de wieg van betrokkenen. De
geschiktheid voor een functie wordt nu
eenmaal niet bepaald door het feit, of
men al dan niet op Texel geboren isl
De volgende -en laatste- bijdrage, zal
U brengen de pogingen tot oplossing
van de hierboven geschetste proble
men, zoals de schrijver van deze artike
len, die zietl
