„Laat systeembouw toe
in Texels buitengebied"
Waf de tuunwai is voor de schapen
is de Gollards voor de
MZW-groep start
nieuwe cursussen
Besturen Texelse landbouworganisaties:
Onbekende reed door
ONZEKERE
TOEKOMST
Geestelijk exhibitionisme
Begin van brand
door defect
aan oliekachel
„WAT IK ZEGGEN WOU.."
Door de mand
Oud en jong in
woningcommissie
BEJAARDENHUIS
VIERDE ZILVEREN
JUBILEUM
„WAT IK ZEGGEN WOU.."
PAGINA 2
TEXELSE COURANT
DINSDAG 6 FEBRUAR11979
De brandweer bezig met het wegbreken van de halfverbrande houten vloer op de plaats waar
de kachel heeft gestaan.
Zaterdagmiddag ontstond brand in
de woning van de familie J. Vlaming-
Hoogenbosch (Stuifweg 60) in de
polder Het Noorden. Toen de familie
Vlaming na enige uren afwezigheid
thuiskwam, bleek het hele huis vol
rook te staan en werden vlammen
gezien in de buurt van de oliekachel
in de huiskamer.
Vlaming was zo verstandig om de
deuren gesloten te houden. Hij draaide
de kraan van het olievat dicht en waar
schuwde de brandweer bij de buren.
De brandweer was snel ter plaatse en
had het vuur snel gedoofd. De schade
was echter aanzienlijk want alles in huis
was met een vette roetlaag overdekt.
ÖMtVEN MN LEZERS-OWCN VOUMTWOOMDCUKXO MN OE RCDHATC
Even wil ik reageren op het ingezon
den stuk van parachutist W. Bakker, die
zijn gramschap richtte op Johan 'Hoo-
gerheide. Ondergetekende hoeft Jo
han niet in bescherming te nemen; dat
kan hij zelf wel. Maar dat gebazel over
die dronkenschap van de Oude Sunder-
klaas-jury... De heer W. Bakker, die een
arbeidsloos inkomen geniet uit het laten
verstrekken van alcoholica aan vooral
jongeren, valt onmiddellijk door de
mand als iemand die kennelijk teleurge
steld is omdat zijn voorstelling géén prijs
kreeg. En hij heeft er nog wel zo hard
aan gewerkt. Als para Wilhelm de
volgende keer weer als parachutist mee
doet, dan zou dat geloof ik voor de
vierde keer zijn. Dat getuigt van geeste
lijke armoede en luiheid en het is dan
ook niet zo verwonderlijk dat de jury
hem niet met een prijs beloonde. Maar
deze para hoeft zijn onvermogen niet
in de krant te etaleren, want het was al
bekend.
Anton Goes
B. en W. hebben voorgesteld de
woonruimteadviescommissie uit te brei
den met vertegenwoordigers van zowel
ouderen- als jongerenorganisaties. Voor
de ouderen zijn kandidaat gesteld de
heren J. de Graaf (71) uit Den Burg en
J. v. d. Veer (73) uit Oudeschild.
Namens de jongeren hebben zich Hans
Oosterhof (21) uit Den Burg en Peter
Bakker (23) uit Den Burg kandidaat ge
steld. Op de uitnodiging in de Texelse
Courant aan de Jongerenorganisaties
die zouden willen meepraten over de
jongerenvertegenwoordiging in de
commissie, werd door slechts twee
organisaties gereageerd: de werkgroep
,,Wij willen ook wonen" en de Stich
ting Open Jeugdwerk. De door Open
Jeugdwerk voorgedragen kandidaten
voldeden echter niet aan de leeftijds
eis (maximaal 27 jaar). Oosterhof en
Bakker werden door Open Jeugdwerk
voorgesteld. Na overleg heeft Open
Jeugdwerk zich achter deze kandidaten
gesteld. De gemeenteraad beslist dins
dag.
De brand is ontstaan als gevolg van
een defect aan de oliekachel; de aard
van dit effect wordt nog nader onder
zocht. Het is mogelijk dat olie uit een
lek in de leiding is gesijpeld en op de
zachte vloerbedekking bij de kachel is
terecht gekomen. Door de hitte vlak bij
de branderpot kan de olie zijn ontsto
ken. De vloerbedekking (met rubber
foamrug) was voor een gedeelte ver
brand en ook de houten vloer eronder
was reeds doorgebrand. De brandweer
zaagde met een motorzaag een deel
van de plankenvloer weg om alle
brandresten te kunnen verwijderen.
De woning is eigendom van de heer
De Wit. De famile Vlaming zou deze
week zijn verhuisd naar Oud Beierland.
De Clasina Emelie Gollards-
stichting bestond 31 januari 25
jaar. De viering van dit zilveren ju
bileum heeft drie dagen in beslag
genomen: woensdag werd voor
de bejaarde bewoners een kien-
middag met fraaie prijzen gehou
den, donderdag was er een offi
ciële receptie voor genodigden,
gevolgd door een gezellige feest
middag, die verzorgd werd door
Jannie Craanen-Hemelrijk met
haar groep en vrijdag was er een
gezamenlijke feestmaaltijd voor
bewoners, personeel en bestuur,
gevolgd door een algemene re
ceptie.
Het bejaardenhuis was het eerste
„rusthuis" dat op Texel tot stand
kwam. De mogelijkheid om iets derge
lijks te verwezenlijken, werd al in de
oorlogsjaren overwogen, maar het
kwam er pas van toen mejuffrouw
Clasina Emelie Gollards overleed en haar
vermogen van omstreeks twee ton voor
dit doel beschikbaar stelde.
De geschiedenis die aan de stichting
van het bejaardenhuis vooraf ging, werd
tijdens de officiële bijeenkomst van
donderdagochtend uit de doeken ge
daan door de 85-jarige heer C. Kaczor.
Maar voordat hij aan het woord
kwam, werd een herdenkingsrede uitge
sproken door de heer R. Hamer, voor
zitter van de stichting. Hij bracht in her
innering dat het rusthuis destijds al snel
in een behoefte bleek te voorzien,
hoewel het verlaten van de eigen
woning door de meeste bejaarden toch
wel als zeer ingrijpend werd ervaren. De
pensionprijs voor een 1-persoonskamer
bedroeg in 1954 7135,— per maand
(tegenwoordig 71472,— per maand)
terwijl een 2-persoons kamer 7210,—
(f2067,-) kostte.
Geen wachtlijst
Jarenlang heeft de Gollards met een
wachtlijst moeten werken. Er waren
Het Texelse Mensen-zonder-werk
projekt heeft in een brochure de aan
dacht gevestigd op de mogelijkheid tot
het volgen van cursussen. Deze zijn niet
alleen bedoeld om de kennis op diverse
gebieden te vergroten, maar tevens
om een beter onderling contact in deze
groep te krijgen.
De brochure kreeg als titel MZW-on-
misbaar. Hij is verkrijgbaar bij het
Texelse Arbeidsbureau, het GAK-kan-
toor en bij de MZW-groep in de Oude
Ulo.
In een toelichting bij de lijst met
cursussen zeggen de samenstellers de
bedoeling te hebben om de verstoring
van het levensritme bij de werklozen te
stoppen. Menige betrokkene heeft vol
gens hen de neiging zich nutteloos te
voelen. Men kan de ontwikkeling in het
betreffende vakgebied moeilijk bijhou
den en het contact met collega's komt
op een steeds lager pitje. Cursussen
kunnen daarom uitkomst bieden, oor
deelt men: „Je ontmoet nieuwe men
sen, bent bezig met nieuwe dingen,
steekt er nog wat van op en krijgt mis
schien weer eens een doel om van huis
weg te gaan". De cursussen beslaan
diverse gebieden. Er zijn talencursussen
bij, zoals Duits en Engels (beginners en
gevorderden), maar ook creativiteitscur-
sussen zoals naaien, toneel, fotografie
en creatief schrijven. Daarnaast bestaan
plannen voor cursussen als „Opkomen
voor je recht" en „Opkomen voor je
zelf". Bij voldoende belangstelling
wordt ook een natuurstudie opgezet.
Inlichtingen over deze activiteiten zijn
te krijgen bij het MZW-project p/a Oude
Ulo, Schilderend, Den Burg, tel. (02220)
3554. Men kan ook schriftelijk contact
opnemen via MZW-projekt Postbus 143,
Den Burg.
De in de berm van het Bolwerk te
Oudeschild geparkeerde auto van de
heer A. M. Bakker werd zaterdagoch
tend door zijn eigenaar beschadigd
aangetroffen. De wagen moet zijn
geraakt door een andere geparkeerde
auto, die naar voren schoof toen deze
door een tot dusver onbekende andere
automobilist werd aangereden.
altijd veel meer gegadigden dan kamers.
De laatste tijd is het tegendeel het geval.
Enkele kamers hebben geruime tijd leeg-
gestaan wat voor de exploitatie een
slechte zaak is. Thans wordt de volle
dige capaciteit weer benut, wat volgens
de heer Hamer te danken was aan de
activiteit van de indicatiecommissie.
In de loop der jaren is het bejaarden
huis op allerlei manieren aangepast. In
1966 kwam er een recreatiezaal bij en in
1969 liet de Gollardsstichting acht be
jaardenwoningen bouwen tegenover
het bejaardenhuis. In 1971 werd aan het
bejaardenhuis een directeurswoning
toegevoegd en een jaar later werden alle
houten kozijnen door alluminium kozij
nen met dubbel glas vervangen.
Afgekeurd
Een en ander kon echter niet voorko-
De besturen van de geza
menlijke landbouworganisa
ties hebben op de gemeente
raad het beroep gedaan zoda
nige eisen te stellen bij bouw
activiteiten in het oude land,
dat het plaatsen van moderne
stallen niet wordt belemmerd.
Dit met het oog op de nood
zaak om arbeidsbesparende
methoden zoveel mogelijk toe
te passen en de werkgelegen
heid van het bedrijf Meijert
Boon in stand te houden.
De besturen zeggen met belangstel
ling de discussie rond de landschappe
lijk verantwoorde bouwmethoden in het
buitengebied te hebben gevolgd. Sy
steembouw wordt onmisbaar geacht;
de Texelse ondernemers hebben hier
voor gekozen boven de traditionele
bouw en zelfs ging een Texelse aanne
mer zich in systeembouw specialiseren.
„Als landbouw zijn we dan ook erg
ingenomen met dit bedrijf omdat er
tegen een sterk concurrerende prijs een
kwalitatief goed gebouw geplaatst kan
worden".
Drie systemen
In de brief wordt op nog twee andere
systemen gewezen: bedrijfsgebouwen
met bakstenen wanden die door de be
trokken boer en/of zijn medewerkers
gedeeltelijk eigenhandig kunnen worden
gemaakt. Maar op de meeste bedrijven
ontbreekt de tijd voor dit zelf doen
terwijl het te duur wordt alles aan de
aannemer wordt overgelaten. De
tweede mogelijkheid wordt geboden
door Cebeco-Handelsraad die een ge
bouw levert waarvan de bovenbouw in
systeem wordt uitgevoerd terwijl de
onderbouw in handwerk door een aan
nemer wordt gemaakt. De zijwanden
worden dan uitgevoerd in hout, steen
of betonplaten. Maar ook zo'n gebouw
is duurder dan dat van de plaatselijke
systeembouwer. De besturen zeggen
dat deze drie systemen in ieder, geval
vordoende keus bieden. Dank zij het
bouwsysteem is bereikt dat de kosten
men dat het bejaardenhuis thans niet
meer aan de wettelijke eisen voldoet. De
kamers zijn te klein en beschikken niet
over een eigen toilet. Het bestuur staat
dus voor de taak om het huis op korte
termijn aan te passen. Als dat zou ge
beuren binnen de bestaande oppervlak
te zou de capaciteit van het gebouw
zakken van 50 naar 35 personen en zou
den de pensionprijzen drastisch moeten
worden opgetrokken om de rentabiliteit
niet in gevaar te brengen. Uitbreiden
van het gebouw, waardoor de capaciteit
van een bedrijfsgebouw op Texel niet
veel hoger liggen dan bij collega's op
het vasteland. Als dat anders wordt,
krijgen de Texelse agrariërs het veel
moeilijker, want de prijzen van de pro-
dukten zijn overal hetzelfde. De droog
teperioden die Texel vrijwel iedere
zomer kent, maken het al moeilijk ge
noeg.
Ernstig
Als de plaatselijke systeembouwer
zijn bedrijf zou moeten sluiten omdat
zijn gebouwen op het eiland niet meer
worden toegelaten, dan zal dit ernstige
gevolgen hebben voor de landbouw, zo
menen de besturen. Om tot een slui
tende bedrijfsexploitatie te komen zal
de hoogte van de investeringsbedragen
een steeds belangrijker rol gaan spelen.
Bij voorbaat staat vast dat de prijzen
van de produkten niet meer zullen
stijgen, maar de kosten wel. Alleen met
OMVEN MN LEZERS-BUTEN VlAANTWO0*®CU»O«e> MN 0€ RCMKTC
Vervelend is het, altijd weer stukjes
te moeten lezen van, door onbenul be
vangen, Texelaars. Neem nu de heer
Willem Bakker (van Spyk) en zijn stukje
in de Texelse Courant van 2 februari j.l.
eens onder de loep. We zien dan dat
dit een duidelijk geval van gefrustreerd
heid is ten aanzien van het niet winnen
van de wisselbeker met Ouwe Sunder-
klaas. De heer Bakker speelde nl. met
veel anderen op een wagen het stuk
over Van der Blaak en de para's. Dit
hoorde de jury na de prijsuitreiking
waarbij bleek dat de heer Bakker nogal
kwaad was over het niet winnen. Ver
velend is het dan dat gelijk het oor
deelsvermogen van de jury aangetast
blijkt te zijn. (Het is altijd weer verve
lend te moeten constateren dat
spontane lol, door zich moeilijk uitende
mensen, als dronkenschap" wordt
betiteld). Als het om persooonlijke
zaken gaat, is de Texelaar niet zo laks.
Er wordt lang gewacht tot er iemand
betrokken bij jeugdwerk in de publici
teit komt, om dan de opgekropte
Dm GoHardsbmwonmrs mmt hiat cmdoou: mmn
k/mtamnfoto van mmn tuiaiwa/lmniandschap
mmt schapmn.
gelijk blijft, is een moeilijke zaak, want
de overheid hanteert de zg. 7% norm,
die voor Texel betekent, dat binnen de
gemeente niet meer dan 100 rusthuis
bedden in stand mogen worden gehou
den, terwijl er thans ongeveer 150 zijn.
Alleen al uit het feit dat deze 150 bedden
thans allemaal bezet zijn, blijkt al dat die
7% norm voor Texel niet opgaat (het
percentage ouderen onder de Texelse
bevolking is veel hoger dan elders) maar
de overheid bekijkt de zaak regionaal en
vindt dat een Texelse béjaarde maar in
een tehuis op het vasteland moet gaan
zitten, als op het eiland zelf geen plaats
is. De heer hamer zei dat laatste onaan
vaardbaar te vinden.
arbeidsbesparende methoden is ook
voor de jongeren nog een toekomst irT
de Texelse landbouw weggelegd. Bij de
veehouderij zal het vooral in moderne
stallen gezocht moeten worden.
Vrijheid
De besturen hopen dat de raad een
formule zal weten te vinden waarbij de
huidige systeembouwers vrij kunnen
concurreren en waarbij de toekomstige
bouwaanvragers in de landbouw vrij
blijven in hun keus t.a.v. de bedrijfs
gebouwen. „Aanpassing aan de land-
schapseisen is zeker mogelijk mits de
kosten daaraan verbonden voor 100%
worden vergoed. Laten we samen pro
beren om de werkgelegenheid en de
bestaansmogelijkheid nu, maar vooral
in de toekomst in de landbouw op Texel
tè behouden, wat ook de leefbaarheid
van ons eiland ten goede komt", aldus
de besturen.
aggressie te spuien. Alleen al een naam
was genoeg voor de heer Bakker, en hij
ging bewijzen dat combineren mogelijk
was. Hoogerheide, alcoholprobleem,
jurylid, jeugdwerkrapport etc. en einde
lijk krijgt de lang opgespaarde
gefrustreerdheid een kans te ontsnap
pen. De feiten worden flink verdraaid
en daar ontstaat een smeuig
piepschuimartikel. Leuk, denkt menig
Texelaar, het combinerend vermogen
van de heer Bakker prijzend. Zie je wel,
zal een andere categorie denken,
waarbij men dan eindelijk de schrijver
van deze brief en een rapport van de
commissie jeugdwerkoverleg in een
kwalijk daglicht kan stellen. Het lijkt
daarom beter bij het schrijven van inge
zonden brieven eerst de ingewonnen
informatie op juistheid na te trekken, k
Want als we voortaan in „Wat ik zeg
gen wougaan combineren met
niet nagetrokken feiten en kreten,
willen we een volgende keer nog wel
eens uitleggen waarom de bouwaan-
vraag van de heer Bakker in bepaalde
kringen nogal wat moeilijkheden ople
vert.
Johan Hoogerheide, Den Burg
Ook burgemeester J. A. Engelvaart,
de volgende spreker, huldigde deze
gedachte. Je kunt wel zeggen dat de
overheid toch wel voor de sterk stijgen
de pensionprijzen opdraait, maar daar
aan zijn wel grenzen en bovendien
schiet er dan niets meer over voor aller
lei immateriële voorzieningen, die ook
belangrijk zijn. De burgemeester vond
dan ook dat Texel zijn eilandpositie
moet uitbuiten en moet trachten alle be
nodigde akkommodatie op Texel te
houden. Hij was van mening dat in deze
samenwerking moet worden gezocht
met de stichting Samen Eén (huize Ire
ne) en de stichting Sint Jan. Als
geschenk van het gemeentebestuur
overhandigde hij een wandklok.
Prille begin
De heer C. Kaczor vertelde hoe in
1942 in kringen van de Hervormde kerk
de eerste gedachten opkwamen om op
Texel een rusthuis te stichten. Na de
oorlog gebeurde dat opnieuw en toen
waren niet alleen de hervormden, maar
ook de doopsgezinden en gereformeer
den erbij betrokken en werd een com
missie gevormd onder voorzitterschap
van de doopsgezinde predikant Ds. Van
Veen. Architect N. Schermer kreeg
opdracht een gebouw te ontwerpen en
de kerkleden en sympathisanten werden
met succes opgewekt financieel over de
brug te komen. Het door Schermer
ontworpen bejaardenhuis zou 7250.000
kosten en de zaak liet zich gunstig
aanzien. De vele ambtelijke beslomme
ringen vergden echter enkele jaren en
uiteindelijk kwam een prijs van 7450.000
uit de bus. De toen ontstane impasse
werd doorbroken door het overlijden
van mejuffrouw Gollards. die twee ton,
alsmede twee boerderijen had gelega
teerd voor een bejaardenhuis onder
voorwaarde dat dit bestemd zou zijn
voor Texelse bejaarden en dat het
bestuur van de stichting uit vrijzinnige
protestanten zou bestaan. Het gelega-
teerde kapitaal en het door het comité
bijeengegaarde fonds werden samenge
voegd en zo kon het plan worden ver
wezenlijkt. Ook de boerderij Tienhoven
van Meester Keijser (2 ton) werd aan de
Gollardsstichting vermaakt. Het eerste
bestuur van de Gollardsstichting be-
(Lees verder op pagina 3)
