De Waal vierde
zilveren jubileum
Redmer IJskaschool
Damjeugd Oosterend
won Marsdiepbokaal
Timmer je kruis,
Halleluja komt!'
Waar broeden gierzwaluwen
i
I ül Pft\T\N l
Wielervereniging Texel
reed in Heerenveen
Jeugdfiets beschikbaar
bij Wielervereniging
'Youth lor Christ'
houdt koflie-avonden
DORPSHUISBESTUUR SCHONK PIANO
Judovereniging
houdt examens
lammerenmarkt
Geslaagd
Geslaagd
Kerkconcert
in Den Hoorn
PAGINA 6
TEXELSE COURANT
DINSDAG 26 JUN11179
Ruim honderd reünisten hebben za
terdag gevolg gegeven aan de oproep
om aanwezig te zijn op het feest dat in
dorpshuis De Wielewaal werd gehouden
ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan
van de Redmer IJskaschool in De Waal.
Ook de vrijdagavond gehouden to
neelavond door en voor de kinderen van
deze jubilerende school is een groot
succes geworden.
De barbecuemiddag voor de school
jeugd die vrijdagmiddag zou worden
gehouden is niet doorgegaan omdat de
betrokken kinderen te veel bezig waren
met de voorbereidselen voor het avond
programma.
Reünie
Hoogtepunt van de festiviteiten was
ongetwijfeld de reünie waarvoor 125
reünisten uit alle delen van Nederland
naar De Waal waren gekomen. Daarbij
bevonden zich ondermeer de in de
omgeving van Rijswijk woonachtige
beide dochters van de heer Redmer
IJska naar wie de Waalder school 25 jaar
geleden werd genoemd. Dit evenement
begon laat in de middag en zou tot in de
vroege zondagochtend 1.30 uur) voort
duren omdat diverse oud-klasgenoten
die elkaar soms meer dan 25 jaar niet
meer hadden gezien nogal wat moesten
bijpraten.
Het avondprogramma begon zater
dag met een gezamenlijke broodmaal
tijd, gevolgd door een toneelstukje dat
door enkele leden van de Waalder
toneelvereniging 't Amateurtje werd
opgevoerd.
Op deze avond werd door het dorps-
huisbestuur van De Waal aan de Red
mer IJskaschool een piano aangeboden.
Hiertoe werd onder de aanwezigen een
verloting georganiseerd. Voor het reste
rende bedrag zal het dorpshuisbestuur
een beroep doen op de eigen kas.
Niet alleen de goedbezochte reünie
werd, ondanks het voortijdige vertrek
van enkele reünisten die 's avonds weer
met de boot naar huis moesten, een
Vier Texelse wielrenners hebben za
terdag deelgenomen aan een landelijk
toernooi voor de jeugd dat in Heeren
veen werd gehouden. Er werd aan deel
genomen door in totaal 17 Noordneder
landse wielerverenigingen, plus enkele
renners uit het Duitse Keulen.
Voor de Wielervereniging Texel kwa
men Robert Visser, Albert Winter, Edo
Kooiman en Ronald van Boven in actie.
Hun resultaten waren: 9-jarige Robert
Visser 11de, 13-jarige Albert Winter 6de
en Edo Kooiman 11de (40 deelnemers),
14-jarige Ronald van Boven 29ste. Dit
landelijke toernooi in Heerenveen werd
georganiseerd door de Wielervereniging
Olympia uit het Friese Gorredijk.
latertje, ook de vrijdag gehouden
schoolavond liep nogal uit. Hierbij wa
ren leerlingen van zowel heden als
verleden, plus hun ouders aanwezig. De
kinderen verzorgden een programma
van zang en declamatie hetgeen bij
iedereen bijzonder in de smaak viel. Dit
evenement werd om ongeveer midder
nacht besloten.
De barbecuemiddag, die vrijdag
kwam te vervallen, zal binnenkort wor
den gehouden. Het dorpshuisbestuur
zal daarover donderdagavond een be
slissing nemen.
Ter afsluiting van het judo-seizoen
wordt op zaterdag 30 juni in sportzaal
De Ferrever het tweede gedeelte van de
judo-examens gehouden. Hiervoor zul
len twee gecommiteerden van de judo-
vereniging Asahi-San (Hippolytushoef)
naar Texel komen.
De examens beginnen om 9.30 uur en
duren tot ongeveer 14.30 uur. Ouders
en belangstellenden hebben hierbij gra
tistoegang.
De deelnemers aan deze examens
betalen een inschrijfgeld van f2.— en
moeten een kwartier voor de aanvang
van het examen in de zaal aanwezig zijn.
Het rooster van deze dag luidt als volgt:
9.30-10.15 u.: witte banden
10.15-1115 u.gele banden
11.15-12.00 u.: oranje banden
12.00-12.30 u.: pauze
12.30-14.30u.: groeneen blauwe banden
Het nieuwe MST judo-seizoen begint
De jeugdafdeling van de Dam- en
Schaakclub Oosterend heeft in de
eerste wedstrijd tegen de Helderse
dam jeugd (tot 18 jaar) de overwin
ning behaald en daarmee beslag ge
legd op de Marsdiepbokaal. Het was
de eerste wedstrijd waarin hierom
werd gestreden.
Deze door de Texelse ploeg behaalde
overwinning (9-15) kwam tot stand
door overwinningen van de Ooster-
enders C. Bremer, J. de Wolf, F. Bos
telaar, B. van Leeuwen, A. van der
Brink en K. Bostelaar. R. Brouwer, G.
Brouwer en P. Daalder kwamen remise
overeen
Ondanks de ruime speeltijd waarover
men beschikte waren de eerste borden
al binnen een tiental minuten uitge
speeld. De Oosterenders stonden daar
door al vrij snel op een 4—0 achter
stand. Door winst van F. Bostelaar en
C. Bremer kwam de stand weer gelijk.
Daarna liep Oosterend steeds meer op
Den Helder uit.
Eindspel
Door goed eindspel wisten J. de
Wolf en B. van Leeuwen de volle winst
naar zich toe te halen (4—8) en kon A.
van der Brink door een mooie rondslag
de partij uit maken (6—12). K. Boste
laar haalde in een verloren stand toch
nog beide punten naar zich toe (6—14)
maar G. Vlaming en A. Brouwer moes
ten hun meerdere erkennen in E.
Leidelmeijer en F. Bouma (8—14). R.
Brouwer en C. Heidweiler speelden een
spannend duel waarin Brouwer schijf
winst had, maar (doordat hij achter een
stuk liep) niet kon voorkomen dat zijn
tegenstander een doorbraak forceerde.
De partij eindigde in remise en de eind
stand was daarmee 9—15.
De heer Leibrand reikte de Marsdiep
bokaal uit aan Oosterend en dankte de
ploeg voor hun sportieve tegenstand.
Volgend jaar zal de Helderse jeugd een
tegenbezoek aan Oosterend brengen.
De Wielervereniging Texel heeft ten
behoeve van een aankomend jeugdlid
een racefiets beschikbaar. Deze fiets
(framehoogte 52 cm) is eigendom van
de vereniging en kan gedurende 1 jaar
worden benut om kennis met de wieler
sport te maken. Het formaat is geschikt
voor iemand van 10 11 jaar. Voor
informatie kan men zich wenden tot het
bestuur p/a Willem van Beierenstraat 5,
Den Burg, telefoon (02220) 3450.
De zesde en laatste lammerenmarkt
van dit seizoen kende een matige
handel. Er werden 175 lammeren aan
gevoerd en de prijzen varieerden van
/150,- tot f165,-.
Aan de Pedagogische Academie te
Den Helder slaagden voor de akte van
bekwaamheid als volledig bevoegd
onderwijzer(es) de volgende
kandidaten: Marianne Spanhaak, Frida
Hoogenbosch, Erwin Witte en Siem
Zijm.
op 18 augustus. Trainer Jan Ott blijft
voorlopig de lessen verzorgen en zal
daarbij worden bijgestaan door de in
middels naar de bruine band gepromo
veerde Texelaars Maurits Butter en
Frank Studulski.
Voor het seizoen 1979/'80 staan
ondermeer clubkampioenschappen,
examens en enkele wedstrijden tegen
andere clubs uit de kop van Noordhol
land op het programma.
Uitslag
De uitslagen waren, Den Helder-Oos-
terend:
C. Heidweiler-R. Brouwer 1 1
E. Leidelmeijer-G. Vlaming 2—0
P. v. d. Ree-K. Bostelaar 0—2
S. Rombal-G. Brouwer 1 1
A. Rol-A. v. d. Brink 0—2
A. Boxma-B. van Leeuwen 0—2
E. de Vries-F. Bostelaar 0—2
F. Bouma-A. Brouwer 2—0
R. Mungra-P. Daalder 1 1
D. Postma-J. de Wolf 0—2
S. Salomon-M. Drijver 2—0
B. Schluler-C. Bremer 0—2
9-15
In Leeuwarden slaagden Arno Bakker
uit Den Hoorn (voor het diploma Vee
houderij/Landbouwtechniek) en Thea
Witte uit Eierland (voor het diploma
Veehouderij/Sociale economie). Beiden
volgden een opleiding aan de Leeuwar
dense Bijzondere Hogere Landbouw
school.
In de Ned. Herv. Kerk van Den Hoorn
wordt op woensdagavond 27 juni een
concert gegeven door een aantal leer
lingen van het Utrechts Conservato
rium. Zij verblijven op dit ogenblik op
het eiland en tijdens dit verblijf is het
idee voor dit concert geboren. De
conservatoriumleerlingen zullen vier
stemmige liederen zingen. Hiervoor
wordt een keuze gemaakt uit een vijf
eeuwen omvattend repertoire. Boven
dien wordt blokfluitmuziek ten gehore
gebracht onder andere van G. Ph.
Telemann. De verschillende program
maonderdelen zullen door de muzi
kanten zelf worden toegelicht. Het
concert, dat een informeel karakter zal
dragen begint om 20.15 uur.
Op drie achtereenvolgende vrijdag
avonden, te beginnen op 29 juni,
organiseert de Texelse afdeling van
Youth for Christ' koffiebar-avonden
tal het interkerkelijk centrum De
Schuilhut te De Koog. Jongeren tus
sen 15 en ongeveer 25 jaar zijn er
welkom. Het is de bedoeling om in
ontspannen sfeer bijeen te zijn voor
discussie en het luisteren naar een
spreker, zang en muziek. Aanvang
20.00 uur.
De organisatie 'Youth for Christ'
heeft tot doel jongeren op eigentijdse
wijze in contact te brengen met het
Evangelie. De Texelse afdeling omvat
ongeveer 14 personen en werd in
november vorig jaar opgericht door
leden van de Gereformeerde Jeugdver
eniging. De activiteiten zijn echter
gericht op jongeren van alle gezindten.
Tot dusver heeft de afdeling weinig van
zich laten horen. De tijd is besteed aan
bijbelstudie en andere voorbereiding
om op verantwoorde wijze dit werk op
Texel te kunnen doen.
De koffiebaravonderi in De Koog zijn
het begin. Het is de bedoeling om vol
gend jaar in Den Burg op een vast
adres een keer per week of veertien
dagen bijeen te komen.
De eerste koffiebaravond in 'De
Schuilhut' wordt onder meer opgeluis
terd door een combo van 'The Messen
gers'. De tweede en derde avond komt
de groep Henoch uit Den Helder op
bezoek.
Nadat de serie woensdagwesterns
vorige week met de avonturen 'Butch
Cassidy and the Sundance Kid' is
ingeluid staat voor deze week een
minder bekende film op het programma
van het City theater. Het heeft de ietwat
wrange titel 'Timmer je kruis. Halleluja
komt' en speelt in het oude Mexico dat
destijds een kortstondig keizerrijk vorm
de. De als aartshertog van Oostenrijk
geboren Maximiliaan aanvaardde op
aandrang van Napoleon de derde in
1864 de Mexicaanse kroon maar moest
dit avontuur reeds in 1867 met de dood
bekopen. Hij had toen in dit woelige
land duizenden vrijheidsstrijders laten
fusilleren en zijn onhandige politieke
escapades hadden hem de haat van
zowel de klerikalen als liberalen be
zorgd. Hoewel Maximiliaan tijdig werd
gewaarschuwd weigerde hij het land te
verlaten en moest het 'Mexicaanse
avontuur' voor een vuurpeloton met de
dood bekopen.
Het zal duidelijk zijn dat het filmver
haal van 'Timmer je kruis' fictief is maar
speelt in een bloedige periode die
werkelijk heeft bestaan. Kort na de
kroning van Maximiliaan tracht een
aantal van zijn soldaten en Ramirez, de
generaal der revolutionairen een Azteeks
George Hilton als HalMit/a
afgodsbeeld te pakken te krijgen. Wie
dit idool in zijn bezit heeft kan daarmee
rekenen op de steun van het Indiaanse
opperhoofd Anatalpa en de Puebla-
indianen. Het is geen eenvoudige taak
die de militairen op zich hebben geno
men te meer daar ook de industrieel
Ferguson achter het beeld aanzit. Om
het te veroveren blijken listen onont
beerlijk. Ramirez roept daarom de hulp
in van Halleluja (George Hilton). Het
begeerde afgodsbeeld blijkt in handen te
zijn van Drake, een bandiet die door
Ferguson is ingehuurd. Deze raakt
het evenwel spoedig kwijt aan twee
andere avonturiers, de Schot Archie en
het meisje Fleurette. Wanneer het idool
zich in een postkoets bevindt steelt
Fleurette het beeldje en de bijbehorende
juwelen van een reizigster. Ze verbergt
de sieraden in het beeld maar dit valt in
handen van de leider van een godsdien
stige sekte die het naar het pandjeshuis
brengt. Halleluja en Archie proberen het
beeld op hun beurt te stelen. Als Drakes
mannen arriveren, ontstaat er een wilde
vechtpartij. Fleurette wil vluchten met
het beeld, maar Drake krijgt haar te
pakken. Dan begint de strijd pas echt.
Halleluja moet zich nu waarmaken en na
veel schiet- en vechtpartijen komt hij
uiteindelijk toch als overwinnaar uit de
strijd. De film is toegankelijk voor
personen van 12 jaar en ouder.
K>°)>
x Reageren op deze rubriek kan bij Jaap
van Groenigen, telefoon (02770) 3562,
Adriaan Dijksen, telefoon (02228) 676 of
bij het Natuurrecreatiecentrum, telefoon
(02228)741.
Over de Texelse vogelwereld is
al heel wat geschreven. Als u de
lijst boeken en artikelen over de
'feugeltjes' van ons eiland ziet,
zult u misschien denken dat alles
wel zo ongeveer bekend is. Dat is
echter niet het geval. Vogels ver
plaatsen zich snel en gemakkelijk.
Onverwachte soorten duiken zo
steedsweerop onverwachte plaat
sen op. Bovendien gedragen ver
scheidene vogels zich in de
broedtijd onopvallend, zodat veel
over het hoofd gezien kan wor
den.
We weten dus lang niet alles, zeker
niet over de broedvogels. Het lijkt me
daarom wel leuk ieder jaar een onder
zoekje op touw te zetten: een onder
zoekje waarbij uw hulp onmisbaar is.
leder jaar zullen we één soort 'onder
handen' nemen. De vraag voor dit jaar
is: broeden er gierzwaluwen op Texel en
zo ja, waar en hoeveel?
Zwaluwen
Voordat ik meer over de gierzwaluw
zelf vertel, nog even wat over de andere
zwaluwen, zodat u de soorten niet door
elkaar haalt. Met zekerheid broeden er
nog drie andere soorten zwaluwen op
het eiland. Het meest algemeen is de
boerenzwaluw, dan komt de huiszwa
luw en tenslotte de oeverzwaluw. Deze
■soorten zijn makkelijk uit elkaar te
houden. Zowel boeren- als huiszwaluw
zijn op de bovenzijde heel donkerblauw
tot zwart en op de onderzijde wit tot
vuilwit. De huiszwaluw heeft echter een
witte stuit (tussen de donkere staart en
rug bevindt zich een opvallend witte
plek) en een korte, niet diep ingesneden
staart. De boerenzwaluw heeft juist wel
een lange heel diep gevorkte staart en
bovendien een kastanje-bruine keel en
voorhoofd. De oeverzwaluw is kleiner
en op de bovenzijde geheel bruin. Over
de witte onderzijde loopt een bruine
bosrtband.
Ook de bouw van het nest en de
nestplaats zijn de soorten gemakkelijk te
herkennen. De oeverzwaluw ontwijkt de
mensen zoveel mogelijk. Het is een
echte holenbroeder, die zijn nestholle
tjes zelf graaft. Vroeger veel in tuinwal-
len, nu nog in steile kanten van brede
sloten en dergelijke. De (kunststof)
beschoeiingen en verstevigingen van
walkanten langs een aantal kanalen van
het waterschap hebben de mogelijkhe
den tot het graven van nesten, sterk
beperkt. Waarschijnlijk ook wel door
andere oorzaken is de oeverzwaluw op
Texel heel sterk achteruit gegaan.
Boeren- en huiszwaluw leven veel
meer in de omgeving van de mens. De
boerenzwaluw broedt, zoals zijn naam al
zegt, hoofdzakelijk in het 'boerenland',
d.w.z. in stallen, schuren, schuurtjes,
kippenhokken en dergelijke. Soms ma
ken ze ook wel eens een nest buiten
tegen de muur onder een daklijst. Dat is
ook de plaats waar de huiszwaluw
nestelt. Huiszwaluwen hebben echter
een geheel dicht nest met een vlieg
opening aan de zijkant, de boerenzwa
luw heeft slechts een open, half kom
metje. De huiszwaluwen broeden graag
in groepjes, zowel tegen boerderijen, als
in de dorpen. Echter altijd tegen huizen
aan en nooit erin, zoals de naam mis
schien doet vermoeden. De grootste
kolonie op Texel vinden we de laatste
jaren op hoeve Vredelust langs de
Californiëweg. In alle dorpen op het
eiland broeden ze ook. De meeste in
Den Hoorn (vooral langs Diek) en
Oosterend, maar ook in De Koog (tot
midden in de Dorpsstraat) en Den Burg
(bijvoorbeeld in de Kogerstraat). De
bewoonde nesten van de huiszwaluw
hebben we voor de laatste jaren nog al
eens geteld: op Texel broedden in de
jaren 1975, 1976 en 1978 respectievelijk
134, 135 en 164 paar.
De gierzwaluw
Terug nu naar de gierzwaluw, het
eigenlijke onderwerp van dit artikel. Het
klinkt misschien gek, maar de gierzwa
luw is geen direkte familie van de andere
zwaluwen. Ze vormen op grond van een
andere bouw en een ander gedrag een
heel eigen familie. Nog veel meer dan de
andere zwaluwen, zijn de gierzwaluwen
aangepast aan het leven in de lucht. Ze
komen eigenlijk alleen maar naar bene
den om te broeden en voor de jongen te
zorgen en soms om te slapen. Slapen
doen ze echter ook hoog in de lucht, tot
3.000 meter hoogl Ook de paring vindt
dikwijls in de lucht plaats, alsmede het
verzamelen van nestmateriaal: rondzwe
vende strootjes, veertjes etc. Ze hebben
zulke zwakke pootjes dat ze er niet op
kunnen staan; met hun scherpe nagel
tjes kunnen ze hoogstens tegen een
muur aanhangen. Gierzwaluwen zijn
zowel aan de boven- als aan de onder
zijde geheel donkerbruin (bijna zwart).
Alleen de keel is wat lichter. Ze hebben
een korte gevorkte staart en opvallend
lange, gebogen vleugels. Ze zijn boven
dien aanmerkelijk groter dan de andere
zwaluwen. Dikwijls vliegen ze in grote
groepen en vallen op door hun hoge
'gierende' roep (vandaar de naam).
Waar moeten we de nesten van
gierzwaluwen nu zoeken? Uitgebreide
excursies naar afgelegen natuurgebie
den of de polders hoeven we zeker niet
te maken. Gierzwaluwen broeden na
melijk het liefst gewoon op daken of in
torens. Hun nesten liggen onder de
pannen, achter daklijsten of dakranden
en soms zelfs in oude nesten van huis
zwaluwen. Op alleenstaande huizen in
het buitengebied of in nieuwbouwwij
ken, zal men ze zelden aantreffen.
Gierzwaluwen geven de voorkeur aan
de oudere huizen in de dorpskernen.
Het broeden duurt een kleine drie
weken. Het mannetje en het wijfje
lossen elkaar daarbij regelmatig af. Ze
zijn gedurende die tijd dus regelmatig bij
het nest te vinden. Ook als er jongen zijn
komen ze natuurlijk veel bij het nest om
te voeren. Dat hoeft echter niet altijd het
geval te zijn. Met slecht weer vliegen ze
soms tot voorbij de slecht-weer-zone of
depressie om voldoende insekten te
vangen. In de keelzak die ze hebben,
slaan ze duizenden insekten op om later
naar de jongen te brengen. Deze kun
nen tijdens zo'n periode wel 4 dagen
zonder voedsel I Ze raken dan wel in een
soort slaaptoestand, waarbij lichaams
temperatuur en hartslag afnemen om
energie te sparen.
De gierzwaluw op Texel
Wat is er tot nu toe over het voorko
men op Texel bekend? Omdat gierzwa
luwen alleen maar insekten eten, zijn het
echte zomervogels. Doortrek vindt bij
ons plaats van ongeveer begin mei tot
begin september. Daarvoor en daarna
worden nog wel eens enkelingen ge
zien. De hele zomer kunnen we de soort
boven Texel zien, vooral vaak boven de
Horspoldertjes. Dat zijn misschien
broedvogels uit Den Helder of de kop
van Noordholland. Het kunnen ook niet
broedende vogels zijn die rondzwerven.
Gierzwaluwen leggen namelijk pas eitjes
in het jaar waarin ze twee jaar oud
worden.
De aantallen die doortrekken zijn
soms erg groot: zo zagen we op 8 juni
1976 tussen 5 en 8 uur 's avonds over de
duinen bij De Koog, tenminste 3.600
exemplaren naar het noorden trekken.
Van het broeden is veel minder
bekend. In het begin van deze eeuw was
de soort waarschijnlijk broedvogel in
Oosterend. Jan Drijver noemde in 1958
Den Burg broedplaats, maar hij vraagt
zich af of er wel ieder jaar gierzwaluwen
op Texel broeden. Zeker is dat in 1962 2
paren in Den Burg en 1 paar in De
Cocksdorp tot broeden kwamen. Ten
slotte vond mogelijk in 1976 nog een
broedgeval in Den Burg plaats. Meer is
er niet bekend.
We hopen dan ook dat veel lezers van
'De Witte Lieuw' dit jaar vooral in juni en
juli op eventuele broedende gierzwalu
wen willen letten. Van uw ontdekkingen
blijven we natuurlijk graag op de hoog-
tel Overdag ben ik meestal in het Na
tuurrecreatiecentrum, 's avonds meestal
thuis in De Koog.
Adriaan Dijksen
