Cultuur op Texel in 1937
Peter en Elliott"
i
Kunst is primair
een gevoeiszaak
VAN HET i
RAADHUIS
r^r
Weer cursus
..Ouders op herhaling"
zon. maan en hoog water
Ewout van Santen exposeert
Tentoonstelling werk
Souwtje de Wijn
Evangelische
kindersamenkomsten
in De Koog en
Den Hoorn
Geslaagden MTS
„WAT IK ZEGGEN WOU.."
Waar blijven de
Texelse
dwerggeitjes?
jMededelingen van B.enW.\
RIJDAG 6 JUL11979
TEXELSE COURANT
PAGINA 7
Texels Fanfare (dat zijn eerste uitvoe
ring gaf op 23 maart 1892 in De
Vergulde Kikkert) beleeft in 1937 een
crisisperiode. De eensgezindheid is ver
zoek. De vereniging is in 3 kampen
verdeeld. Kwesties, die spelen zijn: al
dan niet 'bal na' bij uitvoeringen; de
benoeming van de heer Bousma tot
onder-directeur en de medewerking aan
gymnastiekdemonstraties.
Eerder trad de heer Jac. Schrama al
uit de vereniging; nu volgen ook de
bestuursleden Kortenhoeven en Zijm en
4 leden. Na een korte periode wordt
evenwel de eenheid hersteld. De uitge-
tredenen keren terug en de heer Jac.
Schrama wordt tot voorzitter benoemd.
De vereniging wordt nog geleid door de
heer Joh. Dol uit Den Helder, maar in
1938 zal de heer A. J. Vonk de leiding
overnemen.
De muziektent verkeert in een slechte
staat. Deze werd in 1920 gebouwd en
kreeg in 1926 een plaatsje in het park.
Vernieuwing kost evenwel ƒ800, Ook
beklaagt men zich over een gebrek aan
medewerking door de gemeente.
In 1937 wordt verder een actie ontke
tend door het bijeenbrengen van geld
voor nieuwe instrumenten. De actie
levert ƒ300,— op.
'Excelsior' houdt een bazaar. De
opbrengst is ƒ600,
Het fanfarekorps DEK viert op 15
september zijn 12'A-jarig bestaan. De
vereniging werd indertijd gesticht op
initiatief van de heer P. B. Riteco, die de
vereniging ook leidt. In 1937 wordt hij
evenwel wegens zijn vertrek naar
Den Burg opgevolgd door de heer U.
Bousma. Het eerste bestuur bestond uit
P. Drijver (voorzitter), P. W. Lap (pen
ningmeester) en A. Commandeur, J.
Brans en H. Zijm. Op 15 maart 1925
werd voor het eerst gerepeteerd o.l.v.
de heer S. Smit. Kort erna nam de heer
Riteco de leiding over. In 1937 is de heer
J. Kiljan voorzitter, R. Bremer secretaris
en I. Bruin penningmeester. Het korps
heeft nog nooit aan een concours
deelgenomen, maar 'dat gaat nu spoe
dig gebeuren'.
Muzieklessen worden op Texel door
meedere particuliere leerkrachten gege
ven. De heer J. Visser is op dit punt al
actief en stelt ook de mogelijkheid open
zich op te geven voor een mandoline
club. De heer T. de Hoogh uit Den
Helder geeft hier piano-, orgel- en viool
lessen. Daarnaast verzorgt de heer A.
W. Goedhart viool-, mandoline-, banjo-
en gitaarlessen.
Zang
Er wordt in 1937 veel gezongen op het
eiland. Den Burg heeft een Hervormd
kerkkoor, het R.K. mannenkoor 'Con
amore' (geleid door de heer H. C. A.
Kievits, opgericht in 1936) en het D G.
kerkkoor (o.l.v. de heer W. J. Jouwers-
ma). Het gemengd koor Den Burg
staakt zijn repetities. Plannen tot herop
richting van het koor, waarbij de leiding
in handen komt van de heer T. de
Hoogh uit Den Helder, zullen in 1938 tot
resultaat leiden. De Texelse Courant
neemt het initiatief om te komen tot
oprichting van een kinderkoor, even
eens geleid door de heer T. de Hoogh.
Aanstonds geven zich een 70-tal kinde
ren op.
In Oosterend vinden we de verenigin
gen 'Nieuw Leven', directeur S. Zuide-
ma, 'Hosanna', geleid door ds. A. W.
Kok (opgericht in maart 1933, evenwel
bestond ook in 1912 al een vereniging
onder die naam), 'De Lofstem', direc
teur C. Bremer (bestond ook al in 1912)
en de zangvereniging van de Gerefor
meerde Gemeente H.V. (Hersteld Ver
band), geleid door Zr. Meijer.
Den Hoorn heeft de chr. zangvereni
ging 'Harmonie', geleid door de heer
Bousma (bestond ook al in 1912);
Oudeschild heeft de vereniging 'Stem
des Volks', opgericht in 1933. In De
Cocksdorp bestaat al de zangvereniging
'Crescendo', welke momenteel nog be
staat.
In juli treedt op Texel in 5 dorpen een
Amsterdams werklozenkoor op. Het
optreden laat blijkbaar nogal wat indruk
na, want daarna worden door C. P.
Moojen, H. Kalis en J. Beumkes pogin
gen ondernomen om ook hier tot een
algemeen mannenkoor te komen. Het
initiatief heeft zover ik heb kunnen
nagaan niet tot resultaat geleid.
Er worden al voorbereidingen getrof
fen voor een in 1938 te Den Burg te
houden zangconcours van de Bond van
Christelijke zangverenigingen.
Op 28 juli is er een bloemencorso met
allegorische optocht in Den Burg; de
dag wordt afgesloten met een zang- en
muziekuitvoering in het park, welke
bezocht wordt door circa 1.500 bezoe
kers.
Toneel
De Rederijkerskamer UDI viert in 1937
zijn 30-jarig bestaan. De vereniging
werd heropgericht op 10 oktober 1906.
Daarvoor bestond gedurende 10 jaar
ook al eens een vereniging met die
naam. Het eerste bestuur bestond uit D,
Geus (voorzitter), J. E. Bakker (secreta
ris-penningmeester) en W. Dalmeijer
(bibliothecaris). Regisseur was de heer
D. Kerkhof. Op 24 november 1906 vond
de eerste opvoering plaats met het
blijspel 'Politiezaken'. Op tweede kerst
dag van dat jaar werd al de eerste
opvoering gegeven t.b.v. de Nutsbe-
waarschool. Van 1929 tot 1933 stond de
vereniging op non-actief, maar op 24
november 1933 trad ze weer op voor het
crisis-comité. Men trad ook wel op voor
het plaatselijk 'Nut' te Oudeschild (de
vereniging 'Neptunus', opgeheven op
30 maart 1930). In 1937 bestaat het
bestuur uit A. van der Meulen (voorzit
ter), J. Room-Wilkeshuis (secretares
se), A. van der Meulen-Flens (penning-
meesteresse), I. Vlessing en A. de Wilt.
Daarnaast vinden we in Den Burg nog
de toneelvereniging 'Klein Toneel' en de
R.K. toneelvereniging 'Omhoog', geleid
door de heer A. C. A. Kievits (opgericht
15 april 1935).
In Den Hoorn werkt de rederijkerska
mer 'Thalia' (opgericht in 1918).
De Cocksdorp heeft de toneelvereni
ging VELO en daarnaast nog een R.K.
toneelvereniging, geleid door pastoor
Boonekamp, welke nog geen 2 jaar
bestaat.
De Koog heeft de vereniging 'Ons
Genoegen'.
Er treden ook nog al wat beroepsge
zelschappen van elders op. Antoon
Coolens stuk 'De vreemdeling' wordt
opgevoerd door het gezelschap Frits
Bouwmeester met o.m. Jules Verstrae-
te, Kovan Dijk jr en Dogi Rugani.
Ook het gezelschap van Fientje de la
Mar treedt op in zaal-Pen.
Voorts wordt de revue 'Lachen doet
ons leven' opgevoerd met o.m. Silvian
Poons, Paul Ostra, Joop de Leur en
Jopie Koopman.
De SDAP en het NW trekken het
gezelschap 'De Jonge Spelers' aan.
terwijl ook de moderne landarbeiders-
bond een overkantse groep aantrekt.
Zeer populair zijn ook Daan Pool en
Tommy Bouman, die al voor de tiende
keer in het 'Wapen van Amsterdam' te
Oosterend optreden (met bal nal). Daar
naast zijn er dan nog de speciale
schouwburgvoorstellingen in de kermis-
week. Ik kom daar bij het onderdeel
folklore nog op terug.
Regelmatig zijn er dansavonden in de
zalen van Pen en Eelmans Dancing (het
latere 'Casino', geopend 1 april 1934).
Ook het dansinstituut van R. J. Boom is
zeer actief. Bij het balmasqué van dit
instituut fungeren als juryleden: de
dames A. ten Hooi, H. Lap-Dijt, A. van
der Meulen-Flens en de heren G. J. B.
Mulder en A. Broekman.
Vrouwenverenigingen
Op 15 december 1937 wordt op Texel
een afdeling van de Plattelandsvrou
wenbond opgericht. Mevrouw Frederiks
leidt de eerste vergadering en kan van
de 25 aanwezigen aanstonds 17 leden
inschrijven. Later wordt mevrouw Kamp
als voorzitster beneomd.
In Oudeschild bestaat een socialis
tisch democratische vrouwenclub.
In De Cocksdorp bestaat de Her
vormde zusterkring 'De Kandelaar' al
(bestaat nu nog).
Vermelding verdient dat de Texelse
Courant ook nog al eens lezingen voor
belangstellenden en kindermiddagen
voor de jeugd organiseert. De krant
staat dit jaar overigens zelf in het
nieuws, vanwege het 50-jarig bestaan.
Oprichters waren W. J. Langeveld
(overleden in 1910) en A. de Rooy, die in
1914 uittrad. Daarop fungeerde de heer
J. G. Kooijman (al vanaf 1910 medewer
ker aan de krant) als directeur en redac
teur tot 1926. Hij overlijdt in 1937. Van
1923 tot 1925 fungeert de heer S. S.
Smeding nog als medewerker. Hij ver
trekt evenwel naar elders, waarna de
heer Duinker vanaf 1925 als mede
werker toetreedt en later met de leiding
wordt belast. Hij zet ondermeer een
Texels filmarchief op. Het omvat in 1937
reeds meer dan 34 titels, van belangrijke
Texelse gebeurtenissen uit de jaren
dertig of situatietekeningen uit die jaren.
De vertoningen ervan in de dorpen
trekken veel bezoek en oogsten veel
succes. Onlangs was ik in de gelegen
heid nog eens een keuze uit dit unieke
filmmateriaal te zien en meen dat het
alleszins het geld waard zou zijn er
copiën voor het gemeente-archief van te
doen maken. Ook zet de heer Duinker
een Texels lichtbeeldenarchief op, dat in
1937 dank zij een schenking van Prof.
Van Blom uit Leiden nog verrijkt wordt
met 56 lichtbeelden.
In het voetspoor van de Texelse
Courant organiseert ook de Helderse
Courant een kindermiddag.
bi*\*mihi.iw
Hoewel de 'teken'-filmfabriek van
wijlen Walt Disney aan de lopende band
zogenaamde familiefilms produceert
loopt er wel eens een tussendoor die
echt alleen maar leuk is voor kinderen.
Dat geldt in het bijzonder voor de film
die zondagmiddag in het City theater
wordt gedraaid namelijk 'Peter en Elliott
de draak'. Het is een nieuwe, en naar
Disney-begrippen tamelijk lange film. Hij
duurt in totaal 1 uur en 46 minuten. De
film is helemaal in het Nederlands nage
synchroniseerd. De kleine kijkers kun
nen zich helemaal op het beeld concen
treren en dat is vooral met zo'n lange
film wel nodig. Er lopen drie verhalen
door elkaar: dat van Peter en de draak,
dat van booswicht Dr. Terminus en een
liefdesverhaal. De draak is een echte
kindervriend. Als enige getekende fi
guur in deze film en bovendien nog voor
de helft van de tijd onzichtbaar, steelt hij
de show. Het is nog altijd de kracht van
Disney om dieren voor kinderen te laten
'leven'. Bijna menselijk is Elliot. De
meeste mensen zijn voor hem en hij
krijgt er uiteindelijk ook echt plezier in
om de gevaarlijke draak te spelen die hij
niet is. Toegang alle leeftijden.
In de wekelijkse nachtvoorstelling
(vrijdagavond) draait 'Fiona on fire' die
de Nederlandse titel meekreeg 'Fiona
een heet blondje'. Fiona, een fraai
fotomodel wordt onherkenbaar ver
moord in haar badkamer gevonden, na
een hartstochtelijk samenzijn met haar
verloofde (Steve Fourneau). Inspecteur
Davis gaat aan de hand van haar
dagboek haar leven na. Hij valt van de
ene verbijstering in de andere als hij zich
via allerlei getuigen een beeld vormt van
de carrière van het beroemde model.
Porno, die elke fantasie overtreft, bracht
haar aan de top. Op een avond, als
Davis haar kamer doorzoekt, komt
Fiona levend en wel binnen. Hij ver
neemt dat ze na haar samenzijn met
Steve onmiddellijk was afgereisd naar
haar huisje in Vermont. Men gaat nu
speuren naar de ware identiteit van het
slachtoffer (Toegang 18 jaar).
Een groot aantal bedrijven (waar
onder alle logiesverstrekkende bedrij
ven) moet voldoen aan de brandveilig
heidsvoorschriften van de brandveilig
heidsverordening. Het is, zoals u be
grijpt, onmogelijk om alle betrokken
bedrijven tegelijk te controleren. Wees,
als u een voor 1975 gevestigd logies-
bedrijf heeft, in ieder geval een aan
schrijving vóór, al was het alleen maar
om de subsidie niet mis te lopen. Hoe
eerder de brandveiligheidsvoorzienin
gen, hoe beter (veiliger en goedkoper)
mede door de thans (nog) geldende 1 /3
subsidieregeling.
Aanvraagformulieren kunt u krijgen
op het gemeentehuis bij algemene za
ken (kamer 209) en bouw- en woning
toezicht (kamer 306). Indiening van deze
aanvraag dient te geschieden vóór 15
oktober 1979. Wij zouden zeggen, haast
u, er is slechts 3 miljoen beschikbaar en
de subsidieregeling duurt zolang er geld
in de ministeriële pot zit)
De gelegenheidsdichter Huib Fenijn
krijgt in 1937 de vererende opdracht
enkele van zijn gedichten voor de
NCRV-radio voor te lezen.
Een culturele uiting is ook de opname
van de film 'Jonge harten' op Texel met
beroepsacteurs van Van Meijenhof,
naar een gegeven van de auteur Jo-
sephson. De film zal later ook voor de
Nederlandse gemeenschap in Parijs
worden vertoond. Ik heb niet kunnen
achterhalen of de film ook ooit op Texel
is vertoond.
G. A. Oskam
Volgend jaar zal weer een cursus
'Ouders op herhaling' worden gegeven.
Het afgelopen jaar is dit op experimen
tele wijze aan de Thijsseschool gebeurd;
nu wil men er de scholen van heel Texel
bij betrekken. De cursus is bedoeld om
de lagere school-kennis van de ouders
op te halen en aan te vullen met de
leerstof die tegenwoordig wordt onder
wezen. Dat is onder meer van belang
voor de steun die ouders hun kinderen
kunnen geven bij het maken van huis
werk. In verband met de organisatie is
het belangrijk dat geïnteresserden zich
nu al opgeven. Dat kan bij de 'eigen'
school gebeuren. Begin september zal
een informatie-avond worden gegeven
en zal in overleg worden bepaald wan
neer de cursus van start gaat en op
welke avonden de lessen worden gege
ven.
De zon komt 8 juli op om 4.29 uur en
gaat onder om 21.00 uur; 11 juli op om
4.32 uur en onder om 20.58 uur.
Maan: 9 juli V.M., 16 juli L.K.
Hoog water ter rede van Oudeschild:
Vrijdag 6juli 5.44en 18.12
Zaterdag 7 juli 6.55 en 19.28
Zondag 8 juli 8.05 en 20.30
Maandag 9 juli 9.03 en 21.25
Dinsdag 10 juli 9.59en22.15
Woensdag 11 juli 10.47 en 23.01
Donderdag 12 juli 11.36 en 23.43
Vrijdag 13 juli en 12.20
Zaterdag 14 juli 0.22 en 12.58
Aan het strand is het ongeveer een
uur eerder hoog water.
Aan de Alkmaarse MTS slaagden de
volgende Texelse leerlingen voor het
diploma: alg. weg- en waterbouwkun
de: D. van Sijp, De Cocksdorp; afd.
elektrotechniek: R. Hooijperg, De
Cocksdorp; afd. werktuigbouwkunde:
P. N. W. Lap, Den Hoorn en A. H. T.
Smit, Den Hoorn.
IwWVEH \*N LEZERS - BUTEN VERkNTWtXWOCUJKHEO *N Of RCDMTC
Peter en zijn „vriendje" Elliott
Naar schatting telt Texel zo'n 60
dwerggeitenhouders, die samen
tenminste 150 geitjes hebben lopen.
Hiervan zijn momenteel 8 liefhebbers lid
van de Noord-Hollandse vereniging van
dwerggeitenhouders.
Dank zij dit lidmaatschap en het
bezoek aan tentoonstellingen en
fokkers in en buiten Noord-Holland, is
mede door gerichte teeltkeus de kwali
teit van de Texelse dwerggeitjes de
laatste twee jaar met sprongen vooruit
gegaan.
Niet alleen in Noord-Holland, maar
ook landelijk draaien op Texel gefokte
geitjes goed mee. Kampioenschappen
werden behaald in Purmerend, Amster
dam, Bleiswijk, Utrecht, Emmeloord en
Dronten.
Waarom ga je nu naar zo'n keuring
toe?
In de eerste plaats, omdat wanneer
je dwerggeitjes houdt, je daar wat voor
over hebt. Je wilt zo veel mogelijk te
weten komen. Over verzorging, huis
vesting, voeding, ziektes, fokken.
Bovendien wil je ook graag weten, wat
voor dier(en) je zelf hebt. Je kunt ver
gelijken, advies vragen en in de ring
van de jury de beoordeling horen.
Kortom een dag van, voor en door de
meest uiteenlopende mensen. Maar
met één ding gemeen: Gek op dwerg
geitjes. Je moet er alleen wel altijd een
eind voor reizen. Om dit laatste te
ondervangen, wordt woensdag 1 aug.
de eerste Texelse dwerggeitenshow
georganiseerd op de Groeneplaats.
Volop medewerking van gemeente en
bedrijfsleven. De beste dieren van
Texel zijn wel te zien, maar buiten
mededinging, ƒ200,— aan prijzen, met
extra prijzen voor niet-geregistreerde
dieren. 150 geitjes op Texel en wat ge
beurt er? Tot op heden 20 inzendingen
Dwerggeitenliefhebbers, laat ons niet
in ons hemd staan. U kunt nog inzen
den tot zaterdag 7 juli.
Voor u een dag met wellicht succes
en in ieder geval goede raad. En daar
varen uw geitjes wel bij. Tot ziens op 1
augugtus.
Inlichtingen bij K. de Ridder, Den
Hoorn, (02226) 497 en F. T. Voskuil,
De Koog, (02220) 3296.
Frans T. Voskuil,
De Koog
Ewout van Santen met het niet op de tentoonstelling aanwezige olieverfschilderij „Droom-
boom". Over hetzelfde onderwerp maakte hij een tekening, die we! in het raadhuis te zien is.
In de expositieruimte van het Texelse
raadhuis begon deze week een tentoon
stelling met olieverfschilderijen, etsen
en tekeningen van de Heemskerkse
kunstenaar Ewout van Santen. Er zijn in
totaal 29 werken van zijn hand te zien.
Het is de eerste maal dat Van Santen
zijn werk op Texel exposeert. Men kan
er kennis van nemen op werkdagen
tijdens de openingsuren van het raad
huis en op woensdagavonden van 19.30
tot 21.30 uur. De tentoonstelling duurt
toten met20juli.
De in Heemskerk woonachtige Ewout
van Santen werd geboren in Giessen-
dam op 31 augustus 1948. Hij werkte en
studeerde in Meppel en aan de Haagse
kunstacademie. Naast het vervaardigen
van eigen werk houdt hij zich sinds
geruime tijd bezig met het opzetten en
uitwerken van projecten voor het onder
wijs en begeleidt mensen die creatief
bezig zijn.
Onwerkelijk
Wat bij het betreden van de kelderver
dieping van het raadhuis direct opvalt
zijn de kleurrijke olieverfschilderijen die
allemaal een 'bijna' surrealistische sfeer
ademen. Hoewel vooral zijn schilderin
gen de toeschouwers dus met tamelijk
onwerkelijke situaties confronteren
houdt Ewout van Santen er niet van zijn
werk als surrealistisch te betitelen. Hij is
ook wars van aanduidingen als magisch
realisme of matafisica, omdat in zijn
ogen kunst primair een gevoeiszaak en
een té persoonlijke materie is om onder
dergelijke afstandelijke bewoordingen
samen te vatten. Men kan volgens Van
Santen het door hem vervaardigde werk
het best een tijd op zich laten inwerken
en dan zelf conclusies trekken zonder
daarbij gebonden te zijn door literaire
aanduidingen.
De adviescommissie kunstopdrachten
wil in de loop van 1980 een overzichts
tentoonstelling houden van werk van de
Texelse schilderes Souwtje de Wijn, die
zoals bekend ook wel werkte onder de
naam Souwtje Zwanenburg.
Omdat gemeente en plaatselijke mu
sea nauwelijks werk van haar in bezit
hebben zal dit idee alleen ten uitvoering
gebracht kunnen worden als daarvoor
werk in particulier bezit tijdelijk in
bruikleen wordt verkregen.
Zij, die werk van de schilderes in bezit
hebben en dat mettertijd tijdelijk voor
expositie in bruikleen zouden willen
afstaan, worden verzocht dit schriftelijk
of telefonisch te melden aan het bureau
culturele zaken ten raadhuize (telefoon
(02220) 3041). Benodigde gegevens:
naam en adres van de bezitter en voor
stelling van het werk en aard van het
werk. Zo mogelijk wil de commissie ook
een eenvoudig boekje of een uitgebreide
catalogus uitgeven. Zij, die zich melden,
worden hierover later benaderd.
Het in het raadhuis getoonde werk
bestaat in de eerste plaats uit een
verzameling zeer persoonlijk getint ma
teriaal. Vrijwel alles van zijn hand is
nogal suggestief. Vooral in de schilde
rijen van Ewout van Santen speelt de
sexualiteit een belangrijke rol. Hij maakt
bovendien erg veel gebruik van zijn
eigen gelaat maar ook van elementen
die hij aan zijn naaste omgeving heeft
ontleend. Vooral een voortdurend te
rugkerend tegelpad en de op een
specifieke manier groeiende takken aan
een boom vestigen die indruk. Ook
maakt Van Santen tamelijk veel gebruik
van droombeelden die hij met fel con
trasterende kleuren in zijn olieverfschil
derijen verwerkte. Zelf noemt de kunste
naar zowel zijn schilderijen als zijn etsen
en tekeningen een spel waarbij de
toeschouwer kan proberen er voor
zichzelf zoveel mogelijk uit te halen.
Het evangelistenpaar Jan en Paula
Brouwer urt Den Burg houdt
gedurende de zomer samenkomsten
voor kinderen op het strand van De
Koog (paal 19) en op de camping
Loodsmansduin bij Den Hoorn.
De bijeenkomsten op „Loodsmans
duin" hebben plaats op het pleintje met
het Anker en worden dagelijks gehou
den (behalve zondags en maandags),
aanvang 9.00 uur.
Op het strand van De Koog worden
de bijeenkomsten elke dag gehouden,
aanvang telkens om 14.30 uur. Bij
slecht weer wordt het gebeuren ver
plaatst naar de hof van de R.K. kerk
aan de Nikadel. Gedurende de samen
komsten wordt gezongen, wordt een
bijbelverhaal verteld, spelletjes gedaan
etc.
Subsidiëring
brandveiligheidsvoorzieningen
logiesbedrijven 1979
Nogmaals maken wij ondernemers
van voor 1975 gevestigde logiesbedrij
ven die inschrijfplichtig zijn bij het
desbetreffende bedrijfschap, erop attent
dat zij ter tegemoetkoming in de kosten
van noodzakelijke bouwkundige voor
zieningen ter verbetering van de brand
veiligheid in hun bedrijven subsidie
kunnen ontvangen (kampeerboerderijen
zijn uitgesloten). De subsidie bedraagt
33 1/3% van de kosten met een
maximum van ƒ100.000,— per logies-
bedrijf.
