50-jarige De Wit
naar Oudeschild
Bewoners verpleeghuis
houden tentoonstelling
Schoonmoeder
mm
Valt seizoen '79
toch nog mee?
Buitenlandse valuta
Zon. maan en hoog water
Bejaardensoos in
Den Hoorn hervat
Speedy Gonzales
Amerikaanse beurs
voor Roelf Kuitse
Schaakseizoen
ging van start
I
tlJDAG 31 AUGUSTUS 1979
TEXELSE COURANT
PAGINA 6
Door L. van Schooten
- enken'
Het is thans bijzonder rustig op
Texel. Het aantal „vreemde" auto's
op het eiland bedroeg dinsdagavond
2714. Vorig jaar om dezelfde tijd
waren dat er 3106. Het aantal door
Teso vervoerde auto's is in augustus
3500 minder geweest dan in augus
tus 1978.
Dat is dus een duidelijke achteruit
gang en des te verrassender is het
daarom dat het seizoen 1979
waarschijnlijk toch niet veel slechter is
geweest dan vorig jaar. Want het ver
voer bij Teso is de eerste twee zomer
maanden wèl toegenomen. In juni wer
den 9000 auto's meer vervoerd en in juli
1500 meer. Over het geheel gezien zou
het dus kunnen meevallen, vooral als
de thans ingezette weersverbetering
Westduitse marken 100 /108,—
Belgische francs 100 6,45
Franse francs 100 45,75
Zweedse kronen 100 45,75
Zwitserse francs 100 /119,75
Deense kronen 100 36,25
Amerikaanse dollars 1 1,96
Engelse ponden 1 f 4,39
Oostenrijkse schillingen 100 f 14,89
Italiaanse lires 10.000 23,25
Spaanse peseta's 100 2,88
De zon komt 2 september op om
5.52 uur en gaat onder om 19.27 uur;
5 september op om 5.57 uur en onder
om 19.20 uur.
Maan: 6 sept, V.M., 13sept. L.K.
Hoog water ter rede van Oudeschild:
Vrijdag 31 aug. 1.51 en 13.57
Zaterdag 1 sept. 2.39 en 15.01
Zondag 2 sept. 4.00 en 16.31
Maandag 3 sept. 5.37 en 18.08
Dinsdag 4 sept. 7.13 en 19.37
Woensdag 5 sept. 8.33 en 20.48
Donderdag 6 sept. 9.37 en 21.47
Vrijdag 7 sept. 10.32 en 22.38
Zaterdag 8 sept. 11.16 en 23.21
Aan het strand is het ongeveer een
uur eerder hoog water.
doorzet en tot een „leuk" naseizoen
leidt. Overigens moet men voorzichtig
zijn met het trekken van drukteconclu-
sies uit de gewone vervoerscijfers van
Teso zonder daarbij de verblijfsduur te
betrekken. Een toerist die naar Texel
komt en al na een paar dagen wegens
het slechte weer vertrekt, telt evenzeer
mee als iemand die drie weken blijft en
dus voor de toeristische bedrijvigheid
van veel grotere waarde is.
In dorpshuis De Waldhoorn aan de
Herenstraat in Den Hoorn wordt op
woensdagmiddag 5 september de eerste
bejaardensoos van het nieuwe winter
seizoen gehouden. Deelname is moge
lijk vanaf 60 jaar. De tijden zijn van 15.00
tot 17.30 uur.
Als alles naar wens verloopt zal Jan de Wit, groothandel in
dranken B.V., in mei verhuizen naar het nieuwe industrieterrein
in Oudeschild. De onderneming laat hier een nieuw gebouw
verrijzen met een oppervlakte van maar liefst 3.000 m2. De
bestaande gebouwen van De Wit aan het Wezenland in Den
Burg worden overgenomen door de firma Drijver. Deze heeft
het complex (bebouwde oppervlakte 2.000 m2) niet zelf nodig
en zal het daarom geheel of in gedeelten te koop of te huur
aanbieden.
De Wit was min of meer tot verhui
zen gedwongen omdat aan het Wezen
land geen uitbreidingsmogelijkheden
meer waren. Een tijd lang is nog gepro
beerd de grote loods van het PEN aan
de overzijde van de straat aan te
kopen, maar daarvan moest uiteindelijk
worden afgezien. In de nieuwe behui
zing in Oudeschild zal De Wit niet
alleen veel meer ruimte hebben maar
zal ook veel efficiënter kunnen worden
gewerkt. Het (systeem) gebouw krijgt
een breedte van 60 meter en een diepte
van 50 meter. De bouw wordt uitge
voerd door aannemer Drijver. Er komt
ook een woonhuis bij.
Enorme expansie
De Wit, oorspronkelijk gevestigd aan
de Weverstraat (waar zich nu nog de
slijterij bevindt) ging in 1954 naar de
Kogerstraat (thans Theodorahoeve) en
vestigde zich in april 1962 als een der
eerste bedrijven aan het Wezenland.
Het bedrijf maakte daar een enorme
expansie door, die gelijke tred hield met
de toen explosieve toeristische ontwik
keling. Herhaaldelijke uitbreiding van de
gebouwen was nodig en het perso
neelsbestand steeg tot 18 man, de 12
losse krachten die telkens voor het sei
zoen worden aangeworven, niet
meegerekend. De gebouwen zijn echter
alweer geruime tijd te klein. Het was
noodzakelijk het terrein van het PEN-
gebouw aan de overzijde er bij te huren
voor het opslaan van ruimteverslinden-
de emballage. De nering van De Wit
wordt voor het overgrote deel gevormd
door alle denkbare soorten dranken,
maar de laatste jaren zijn ook levens
middelen en diepvriesproducten van
betekenis geworden. Met name de
diepvriessector krijgt in Oudeschild
behoorlijk ruimte, wat ook geldt voor
het Ola-depot dat De Wit overnam van
Maas maar dat noodgedwongen nog in
het gebouw van Maas aan de Wilhelmi-
nalaan moest blijven.
Jubileum
Jan de Wit B V. bestaat 1 juni vol
gend jaar vijftig jaar. Als de winter niet
al te langdurig wordt zal de ingebruik
neming van de nieuwbouw tegelijk met
dit gouden jubileum kunnen worden
gevierd.
De huldig» gebouwen van Da Wit aan hat
industrieterrein worden gedeeltelijk aan hat
oog onttrokken door enorme stapels embal
lage. De ndmtenood Is nijpend geworden.
tijdze voelde zich duizelig, klemde
zich aan de trapleuning vast o, als
ze nu maar niet
Het ging voorbij. Langzaam, zich
stevig vasthoudend beklom ze de trap.
Nog even keek ze om, naar de
vuilnisbak, waarom het allemaal begon
nen was. De emmer was verdwe
nen. de praktische bakker had die
zeker meteen op straat gezet. Ze had die
mensen nauwelijks bedankt enfin,
ze zou morgen wel naar hen uitkijken.
Dankbaar was ze er stonden toch
altijd maar mensen klaar om je te
helpen. Haar stemming was nu hele
maal omgeslagen. Ze dacht niet meer
aan haar eigen onwel-zijn, ze was alleen
maar blij, dat het tenslotte alléén maar
een gebroken been was. En o zo blij, dat
door dit alles ze alle wrok en bitterheid
tegen haar schoonmoeder kwijt was, zó
maar opeens op dat ogenblik, dat
ze zich over haar heengebogen had en
dat witte, pijnlijke gezicht had gezien.
Voorzichtig ging ze de kamer binnen
waar Maria lag, doodstil.
De dokter komt zo", fluisterde ze.
Maria sloeg de ogen op.
„Nu krijg je die last er nog bij", zei ze
moeilijk.
Jitske ging zitten op de rand van het
bed, greep de hand van haar schoon
moeder.
„Niks geen last", zei ze, „o, u weet
nietik ben zo ik was zo
het is allemaal mijn schuld". En ze
barstte in snikken uit.
„Huil jij maar es uit" zei Maria „dat
heb je nodig kind. En trek je maar niets
van mij aan, zo erg is het niet".
Nee, zo erg was het niet.
Een gebroken been, zei de dokter,
enkelvoudige breuk. Maria had een
kwaad kwartiertje toen het been gezet
werd, en toen moest ze in 't gips. Maar
ze hoefde er niet voor naar 't ziekenhuis,
zo erg was 't ook weer niet. Had ze hier
een goede verzorging?
„Laat dat maar aan mij over", zei
Jitske, vastbesloten. Ze had zó veel
goed te maken
HOOFDSTUK 9
Oom Peter uit Amerika
Ziezo, denkt natuurlijk de lezer die het
verhaal tot hiertoe gevolgd heeft
die schrijvers van vervolgverhalen heb
ben het maar makkelijk. Eerst laten ze
het tot de hoogste ruzie komen tussen
Jitske en haar schoonmoeder, dan laten
ze schoonmama op het juiste moment
haar been breken, Jitske is vol zelfver
wijt en nu is alles koek en ei en kunnen
ze voortaan uitstekend met elkaar op
schieten.
Jaja, zo gaat het misschien in een
verhaal.
Maar niet in de werkelijkheid.
Het is waar Jitske was diep
getroffen door het ongeluk, dat haar
schoonmoeder was overkomen, en wel
zo vlak na de lelijke verwensing die ze
haar in gedachten toegeslingerd had.
Maria van Hoornwyck had alleen maar
haar been gebrokenhet had haar
nek evengoed kunnen zijn. „In je hart
was je een moordenaar" beschuldigde
zich Jitske. En waarom? Om allerlei
futiliteiten de ruzie was nota bene
begonnen om de vuilnisemmerl
Soms zag Jitske dit helder in, maar
het was toch moeilijk, het „Nieuwe
leven" alle dagen vol te houden. Om te
beginnen had Jitske het in de dagen dat
haar baby zich begon aan te kondigen,
heel niet makkelijk. Menige morgen zou
ze maar liefst in bed zijn blijven liggen.
Eten lustte ze niet, de lucht stond haar
tegen. En ze moest toch koken
voor haar schoonmoeder nu èn voor
Bert. Was ze met Bert alléén geweest,
dan had ze nog wel eens een keertje
gesmokkeld, die was wel tevreden met
een gebakken eitje of een biefstukje bij
z'n boterham, want die droeg zijn
vrouwtje op de handen.
Maar ze wilde het niet voor Maria. Het
was alsof ze steeds weer die stem
hoorde die haar zei, dat er iedere minuut
immers een kindje geboren werd, dat
een vrouw niet zo aan haar gevoelens en
narigheden moest toegeven, flink zijn,
zich verzetten I O, als ze met Bert alléén
geweest was in dit huis, dan had ze het
veel makkelijker gehadl En zo zat Jitske
bij voortduur tussen de wal en het
schip enerzijds de uit schuldbesef
geboren behoefte, haar schoonmoeder
zo goed mogelijk te verzorgen, ander
zijds de ergernis dat zij zich daardoor
veel méér moest inspannen dan anders
nodig was geweest.
(wordt vervolgd)
„Ach lieverd", iets binnen in haar
brak. Nu ze Maria zo hulpeloos zag, en
ze de verwensing nog hoorde door
klinken die ze haar nagezonden had,
begreep ze opeens haar eigen tekort
tegenover Berts moeder. Het leek of alle
afkeer, alle conflictgevoelens uit haar
hart wegzonken.
„Ik kan u niet alleen tillen".
„Dat mag je ook nietniet doen,
Jits".
„Blijf even zo liggen. ik haal
hulp".
Ze liep naar de straat vergeten
stond de vuilnisemmer in de gang. Ze
zag de bakker staan praten met de
brievenbesteller. Ze vloog naar hen toe.
„Ach", hijgde ze, „er is iemand
van de trap gevallen, been gebro
kenzou u me misschien even
kunnen helpen haar op te tillen?"
„Maar natuurlijk mevrouw", zei de
bakker, „kom even mee, Jansen
en met twee hulpvaardige mannen ging
Jitske haar woning weer binnen.
„Zo mevrouw", zei de bakker, „dat is
lelijk. Maar we zullen proberen u hier
vandaan te krijgen". Op de kleine
overloop konden ze zich maar moeilijk
bewegen. Jitske gaf aanwijzingen.
Maria beet op haar lippen om het niet uit
te schreeuwen, maar eindelijk hadden
ze haar op de rustbank.
„Ik bel meteen de dokter", zei Jits en
weg was ze weer.
De dokter zou meteen komen, en
Jitske stond hijgend onder aan de trap.
Wat was er allemaal gebeurd in die korte
3< )eze en volgende week staat in de
s jositieruimte onder het Texelse raad-
s een uitzonderlijke tentoonstelling
gesteld van wandkleden, vervaardigd
or de bewoners van het Verpleeghuis,
t zijn ongeveer dertig over het alge-
en erg kleurrijke werkstukken.
- Het is de eerste maal dat de Ver-
eghuisbewoners op deze wijze met
i creatieve in de afgelopen twee
r vervaardigde werk naar buiten
den. De hoofdreden daarvan was dat
bewoners er zelf lang niet altijd van
Brtuigd waren dat hun werk aan 'de
en' zou voldoen. Op aandrang van
Dral het echtpaar Jos en Joke Koster,
beiden als bezigheidstherapeut in
t Verpleeghuis werkzaam zijn, is het
tenslotte toch van gekomen. De
itoonstelling wordt gehouden in sa-
inhang met een bazaar op 18 septem-
waarop naast de geëxposeerde
1 mdkleden ook andere werkstukken
treintjes en poppen te koop zullen
Kunst
De over het algemeen niet bijzonder
Dte wandlappen in het raadhuis zijn
emaal met speciaal aangepaste tech-
iken vervaardigd. Sommige bewoners
idjbben uitsluitend met één hand kun-
n werken, terwijl anderen hun werk-
ikken liggend op bed of zittend in een
o stoel maakten. Als gevolg daarvan
n men het resultaat beslist niet 'kunst-
rken' in de betekenis van 'niet te
enaren' beschouwen. Achter elk
irkstuk zit evenwel een bepaald ver-
al omtrent de wijze en de manier
larop men er mee bezig is geweest. In
t opzicht kan men de resultaten
slist weer wel zeer bijzondere 'kunst-
irken' noemen.
Materiaal
Als materiaal hebben de dertien Ver-
ïeghuisbewoners van wie op deze
positie werk te zien is, veelal wol en
erhande lappen stof gekozen. Vooral
3l (hoe kan het anders op Texel) was
n dankbaar middel om mee te wer-
n. Er is mee gebreid, gehaakt, gestikt,
w weven en geplakt. Men heeft ook wel
Speciaal voor kinderen gaat zondag-
iddag om 15.00 uur het gordijn van het
ty theater open voor de snelste muis
in Mexico: 'Speedy Gonzales'. In een
oot aantal avonturen moet hij bewij-
n tegenover hulproepende muisjes dat
sneller en slimmer is dan de kater die
n zijn prooi in handen te krijgen niets
niemand ontziet. Maar zo gauw we
kreet Yarribah-Yarribah horen is het
ed weer geleden en kan aan het
>lgende avontuur begonnen worden,
jegang alle leeftijden.
v Vrijdagnacht draait 'Josefine Mutzen-
scher'. Josefine is een knap meisje dat
tdanks haar sombere omgeving tot
33 oei komt. Om aan geld te komen gaat
osefine het aangename met het nuttige
ïrenigen. De grauwe achterkamers
lorden luxueuse villa's, maar waar ze
d: ch ook bevindt en met wie, het plezier
s laarmee zij zich in haar onderhoud
oorziet straalt onmiskenbaar van haar
18 jaar.
De vorig jaar met zijn familie naar de
Verenigde Staten geëmigreerde Roelf
Kuitse (17) heeft aan de Indiana Univer
siteit van Bloomington een belangrijke
studiebeurs gewonnen.
In het afgelopen jaar was Roelf Kuitse
in zijn woonplaats Elkhart/lnd. voorzit
ter van de 'Creative Woodshop', een
afdeling van de landelijke vereniging
'Junior Achievement'. De leden daarvan
houden zich ondermeer bezig met het
natuurgebeuren. De 'Creative Wood
shop' vervaardigde kalenders en vogel
huisjes.
Met twee medewerkers deed Roelf
Kuitse namens zijn afdeling mee aan een
studieconferentie in Bloomington die
door 3.000 scholieren uit alle staten van
Amerika werd bezocht. Na één schrifte
lijke en verscheidene mondelinge testen
werd daarbij de 'Creative Woodshop'
van Elkhart tot de beste van het jaar
uitgeroepen.
Een van do geëxposeerde werkstukken.
De werkstukken die men in het
raadhuis aantreft vormen bij elkaar een
'aparte' verzameling van soms bijzonder
ongecompliceerde creatieve uitingen die
erg boeiend zijn en waarbij het eigenlijk
niet gaat om het resultaat maar de
manier waarop het allemaal is gemaakt.
Met het houden van een officieuze
vergadering waarop de plannen voor de
komende competitie werden ontvouwd
is dinsdagmiddag in hotel De Zwaan het
winterseizoen van schaakclub En Pas
sant van start gegaan.
Gezien de opgedane ervaring werd
besloten het tot dusver gebruikelijke
competitiesysteem te handhaven. De
spelers zijn hierbij onderverdeeld in drie
groepen van verschillende speelsterkte
met de mogelijkheid tot promotie en
degradatie. Een definitieve groepsinde
ling voor de onderlinge- en de bonds-
competitie is nog niet gemaakt. Niette
min zal op dinsdagavond 4 september
met de partijen een begin worden
gemaakt. De jeugd speelt van 19.00 tot
20.00 uur, de ouderen vanaf 20.00 uur.
In verband met de nieuwe indelingen
worden alle leden verzocht tijdig aanwe
zig te zijn of eventueel afbericht te doen.
Nieuwe leden kunnen zich tevens aan
melden bij het bestuur.
FEUILLETON
21. Maria had er een hele sjouw aan.
Daar mag je voortaan wel aan
zei ze tot Jitske, als-ie zo vol
dat het deksel niet dicht kan, laten die
hem gewoon staan dat heb je
:-tifiet die nieuwe vuilniswagens
„Nou, dan laten ze hem staan", zei
itske onverschillig.
„Hoor es" zei Maria „als je je nou niet
ikker voelt, moet je daar toch een
safeetje tegen verzenen. Je kunt je
uishouden toch niet verwaarlozen".
„Bemoeit u zich maar niet met mijn
shouden". Het klonk scherper dan ze
edoelde.
„Best" antwoordde Maria „zet jij je
igen vuilnisemmer dan maar buiten",
beledigd, draaide ze zich om en liep
trap op.
„Mens" dacht Jitske opeens onrede-
ik fel, „voor mijn part breek je je
ek
Ze had het nog niet gezegd of een gil
cheurde door het trappenhuis, een
"■■ionseen gekreun.
„Moeder!" riep ze verschrikt, en
holde de trap op. Daar lag Maria van
Hoornwijck, kreunend van de pijn.
„Die traproezei ze. „Ik zag 'em
niet
Ontstemd en driftig was ze naar
boven gelopen, had niet gelet op de
losse traproe en was gevallen.
Jitske probeerde haar te helpen op
staan maar met een kreet van pijn zakte
ze weer omlaag. „Ik kan niet. mijn
been
Dat been lag zo raar, het is vast
gebroken, flitste het door Jits heen.
Haar EHBO-opleiding was ze niet ver
geten, ze betastte het been ja
hoor
En terwijl ze daar zo neerhurkte over
haar kreunende schoonmoeder, flitste
het door haar heen: „Dat heb jij
gewild je wou dat ze haar nek
brak het is gelukkig alleen maar
haar been Opeens vloeiden haar
tranen.
„Wat is dat nou" probeerde Maria
moeizaam te glimlachen, „moet jij nou
huilen
Kleuren
Een belangrijk aspect van het bege
leidende werk van een bezigheidsthera
peut is het helpen uitzoeken van het
materiaal en de kleuren die men wil gaan
gebruiken. Gebleken is daarbij dat
slechtziende mensen liever met lichte
kleuren werken. Ook is de geestelijke
gesteldheid van de maker of maakster
soms duidelijk uit het resultaat af te
lezen. Enkele werkstukken zijn ronduit
grillig van vorm, andere zijn abstract,
maar er is ook veel figuratiefs vervaar
digd.
gebruik gemaakt van hout, gaas en jute
en met dit alles al combinerend opzien
bare creatieve vondsten gedaan. De
gekozen onderwerpen zijn velerlei. Ze
variëren van kinderen, vogels, vissen,
bomen, bloemen en landschapjes tot
huizen en torentjes.
