Ik barst van heimwee naar Italië
ïït
Blok van der Velden
zocht zijn thuisland
in het zuiden
Begroting
ff
Verleende
bouwvergunningen
VERVOLG VAN PAG.l
Maatschappelijk
Werk verhuist
naar Oude Ulo
fRIJDAG 28 OKTOBER 1979
TEXELSE COURANT
PAGINA 9
Hoe zit dat met schilder Blok van der Velden? We dachten dat hij
j helemaal aan Texel zat vastgebakken en er zijn oude dag zou
doorbrengen. Maar nu heeft hij een afscheidstentoonstelling ingericht
en kondigt aan in Italië een nieuw leven te beginnen. Moet dat zo
nodig als je zowat zeventig jaar oud bent?
Ja. dat moet. 'Blok' heeft het ons
j dinsdagavond precies uitgelegd, heel
bedachtzaam in fraaie volzinnen, de ene
I sigaret na de andere opstekend. Dat
I gebeurde in zijn woning aan de Dorps
straat in De Koog. Dat huis is verkocht
aan de buren, de familie Schürmann van
'Sonnenhof'.
Daaruit blijkt dat het menens is. We
waren er al aan gewend geraakt dat
Blok de afgelopen vier jaar bijna voort
durend in Italië zat, maar nu is hij bezig
de schepen achter zich te verbranden.
De uitleg van de man die meer dan
veertig jaar op Texel heeft gewoond en
daarbij gemiddeld één schilderij per
week maakte, komt neer op het uit de
weg ruimen van misverstanden.
'Functie'
De belangrijkste misvatting is dat Blok
het eiland Texel als zijn thuisland be
schouwde. „Ondanks die lange tijd heb
ik me altijd gevoeld als iemand die er
tijdelijk een functie uitoefende, zoiets als
een burgemeester of dominee die er
gens wordt benoemd. Zo'n man doet
zijn best, werkt hard en leeft bewogen
mee met het wel en wee van zijn
gemeentenaren. Maar toch kan hij zich
losmaken als hij meent dat het goed is
om ergens anders aan de slag te gaan.
Zo ongeveer is het met mij ook: ik
aanvaard een andere functie in Italië".
Zo'n antwoord bevredigt nauwelijks.
Er moet meer zijn. Lokt het succes?
Blok: „Dat ook. De afgelopen jaren
had ik tentoonstellingen die enorm veel
belangstelling trokken en ik heb goed
verkocht, nog beter dan op Texel. Maar
wat belangrijker is: op Texel blijven zou
een beperking voor me gaan betekenen.
Ik kan me daar niet meer voldoende
vernieuwen. Een nieuwe omgeving,
nieuwe mensen met andere opvattin
gen, dèt is inspirerend voor een schil-
c'er Vrouw
Sommige Texelaars hebben zo hun
eigen opvattingen over de driften die
Blok ertoe hebben bewogen definitief te
kiezen voor Italië. Hij heeft er een
nieuwe levenspartner gevonden en zou
daar zelfs al mee zijn getrouwd. Adriaan
Dirk Blok van der Velden drukt ons op
het hart dat het nog lang niet zo ver is.
Hij heeft op een van zijn tentoonstellin
gen, in Brescia, de weduwe Mathilde
ontmoet. Zij schildert ook en Blok heeft
een goed contact met haar. Maar of het
tot een huwelijk komt is twijfelachtig.
Blok heeft de vrijheid nog meer lief dan
Mathilde. De afgelopen drie jaar heeft
Blok gewoond in Laveno aan het Lago
Maggiore maar de volgende maand
vertrekt hij naar San Remo, dat een heel
eind verder ligt.
stijl van werken. Veel mensen denken
dat Blok vroeger uitsluitend schilderijen
maakte waarbij grijze, bruine en andere
wat sombere tinten de boventoon voer
den en dat er in de loop der vijftiger
jaren steeds meer kleur inkwam, zelfs
zodanig dat menigeen het overdreven
vond. Maar dat klopt dus niet. De
omdat Texel en de Texelaars hun unieke-
karakter steeds meer hebben verloren.
De ruilverkaveling was voor mij het eind
van een idylle".
En het landschapsbehoud van de
laatste tijd dan? ledereen wil toch weer
terug naar het karakteristieke en er
wordt toch volop gerestaureerd? Blok
zegt dat natuurlijk een loffelijk streven te
vinden. „Maar de manier waarop dat
herstelwerk wordt aangepakt heeft niets
te maken met het volkskarakter en de
nood die er vroeger aan ten grondslag
tueerde het typische zodat het meer
opviel dan in de werkelijkheid. Boven
dien liet ik weg wat storend was. Dat is
het voordeel van schilderen boven foto
graferen".
Historie
Blok van der Velden, die nooit iets
anders heeft gedaan dan schilderen
kwam als jongen van een jaar of twintig
voor het eerst op het vooroorlogse
Texel. Hij kampeerde er, eerst in een
tent en later in een uitneembaar houten
gebouwtje in Gerritsland. Na drie zo-
J
kunstschilder hoktel Rijksveldwachter eerste tijd ging ik met een map tekenin- k
D. Looien kwam persoonlijk vertellen gen naar 'Opduin' en andere hotels, bij
dat zulks niet was geoorloofd in de voorkeur onder het eten. Ik liet dan werk k
nomoonfn Dl„l,a _i_ IC
gemeente Texel, maar Blok was inmid
dels getrouwd en kon een trouwboekje
tonen.
Aanvaard
Texelse traditie
zijn
Volgens de goede
werd de kunstschilder ondanks
afwijkende interessen door de Texelse
bevolking geaccepteerd, en prettig be
jegend. Wat niet wil zeggen dat hij ook
kleuren moeten worden beschouwd als werkelijk werd opgenomen. Blok bleef
een uiting van gemoedstoestand. De
'bruine' schilderijen ui de oorlog zijn een
gevolg van de toen niet zo fleurige tijds
omstandigheden. Blok van der Velden
zegt dat hij ook bij recent werk achteraf
nog precies uit de kleurigheid kan
afleiden hoe hij zich tijdens het schilde
ren heeft gevoeld.
Mensen
Afgezien van de portretten (waarvan
op de tentoonstelling een paar goede
voorbeelden zijn te zien) heeft Blok van
der Velden zelden mensen geschilderd.
Kon hij dat niet of was hij, de natuur
liefhebber, afkerig van mensen? Het
tegendeel van dat laatste blijkt waar te
zijn. „Ik houd wel degelijk van mensen
maar bij het schilderen ben ik vooral
geïnteresseerd in landschappen waarin
positieve menselijke invloed is te zien. In
veel van mijn schilderijen zie je tuun-
wallen, hekken en schuren. Vooral
vroeger waren die dingen een studie
waard op Texel. Toen ik er voor het
eerst kwam zag ik dat die Texelaars over
het algemeen geldarme mensen waren,
zeer 'suunig' van aard, daarom nooit
wat weggooien en alles weer opnieuw
gebruiken. Als ze bijvoorbeeld een hek
of een poortje timmerden, deden ze dat
nooit met nieuw hout, zelfs niet als ze
dat wel konden betalen. Er werd van
alles bij elkaar gescharreld en het
resultaat was boeiend: planken van
allerlei kleur, breedte en dikte. Dat
schilderde ik want ik vond het opmerke
lijk, oorspronkelijk en vooral menselijk".
Holle weggetjes
„Daarom vind ik de tuunwallen en de
holle weggetjes op de Hogeberg ook zo
mooi. Je weet toch waarom die wegge
tjes hol zijn? Dat kwam omdat ze de
tuunwallen bouwden en repareerden
met graszoden die ze van het weggetje
staken. Want zoden van het eigen land
halen, vonden ze zonde van het gras. Ik
heb eens een boer ontmoet die bezig
was roestige kromme spijkers te trekken
uit juthout. De meeste spijkers waren zo
roestig, dat hij ze bij het rechtmaken
doormidden sloeg, maar de overige kon
hij opnieuw gebruiken. Ik heb in die
begintijd ook wel gezien dat de mensen
de plukjes wol uit het prikkeldraad
haalden en dat ze stenen die bij het
ploegen uit de grond kwamen zorgvul
dig verzamelden om er een straatje van
te maken. Prachtig vond ik dat, want in
Brabant en het eiland van Dordrecht,
lagen. De gloednieuwe tuunwallen zijn
recht en slecht, met uniforme creosoot-
paaltjes er op en hekken en sloten van
een soort en model dat je overal elders
ook tegenkomt. De details waaruit blijkt
dat een mens aan het improviseren is
geweest, ontbreken. Maar daar is na
tuurlijk niets aan te doen. Je kunt de tijd
niet terugdraaien en dat wil ik ook niet.
Een schilder heeft makkelijk praten,
maar toch geloof ik dat het goed is om
er oog voor te hebben. Ik wil mezelf niet
op de borst kloppen, maar ik geloof dat
mijn schilderijen eraan hebben bijgedra
gen dat veel Texelaars bepaalde dingen
zijn gaan zien en dat er dus een positieve
invloed van is uitgegaan. Want ik accen-
mers trok Blok van der Velden naar Nice
waar hij zich snel inburgerde en goed
verkocht. Hij zou er gebleven zijn als
hem niet het advies was gegeven naar
Holland terug te gaan in verband met de
oorlogsdreiging. Terug op Texel huur
de Blok van de gebroeders Koorn de
boerderij op de plaats waar nu 'Uit en
Thuis' staat. Hij moest er weer uit
omdat de hoeve volgens de bezetters in
het schootsveld stond en zo betrok hij
een huisje aan de Rozendijk, dat be
schikbaar was gekomen omdat de be
woners om het leven waren gekomen
toen een granaat, die zij bezig waren te
demonteren, ontplofte. Blok woonde er
niet alleen en dat bracht de tongen in
zich een functionaris, een waarnemer
voelen die vertederd was of zich op
wond over dingen die aan 'gewone'
mensen voorbij gingen. Hij had er
overigens belang bij om wel interesse te
tonen voor de problemen die de mensen
bezig hielden. Om agrarische verant
woorde opmerkingen te kunnen maken
abonneerde hij zich op 'De Boerderij' en
studeerde daarin ijverig om met de
boeren te kunnen meepraten. Het lukte
ook nog en het was dan ook niet
moeilijk om het ijs te laten breken.
Leven
Heeft Blok van der Velden altijd van
de kunst kunnen leven? De schilder
antwoord trots en bevestigend. „Ja,
het was lang niet altijd eenvoudig maar
het lukte. Ik heb mijn gezinnen tenmin
ste altijd redelijk kunnen onderhouden.
Het was wel een probleem dat de
mensen in die tijd niet erg geneigd
waren een schilderij te kopen. Dat is pas
iets van de laatste jaren. Ik moest mijn
M Blok van dor Volden mot dochter Saskia
flinkst en bewonderaars bij de opening van
zijn afscheidstentoonstelling in het raadhuis.
zien en dat ging redelijk vlot van de J
hand. Het was dan ook niet duur: de j
goedkoopste tekening kostte f 1,50".
Productief
Blok van der Velden was zeer produc-fc
tief. Het aantal schilderijen dat hij in deS
afgelopen 40 jaar maakte moet in defe
duizenden lopen. De meeste gingen
uiteraard naar het vaste land en op vrij
grote schaal ook naar het buitenland.
Een dergelijke grote productie houdt het
gevaar in van karakterverlies, van serie
werk. Blok zegt echter met stelligheid
dat hij het zover nooit heeft laten
komen. „Ik heb altijd achter mijn
schilderijen kunnen staan. Ik maakte ze
omdat ik geboeid was in het onderwerp,
ook al was het vaak hetzelfde onder
werp. De Slufter en de Muij heb ik
tientallen keren geschilderd, maar ook
de tuunwalweggetjes van de Hogeberg.
Ik werk zelden in opdracht. Dan voel ik
me gebonden".
Texel was een goed land voor hem en
toch heeft hij uiteindelijk gekozen voor
het zuiden. „Als ik ergens thuis hoor, is
het daar. De gebondenheid met die
omgeving wint het van mijn liefde voor
Texel. Dat is waarschijnlijk al begonnen
toen ik voor de oorlog een tijd in Nice
was en is naderhand verstrekt als ik
weer naar Frankrijk of Italië trok. De
mensen dachten vaak dat ik langdurig
met vakantie was, maar ik werkte en
niet zo'n beetje ook. En na drie jaar
wonen in Italië is er geen redden meer
aan. Het heeft me voldoening en ver
trouwen gegeven dat ik daar als buiten
lander betrekkelijk makkelijk geaccep
teerd ben met mijn werk. Dat ligt daar
anders dan op Texel. Daar wordt alles
wat van ver komt met open armen
binnengehaald, goed of slecht. Maar
Italianen zijn zeker op het gebied van
kunst kritisch. De critici zijn geneigd
vreemdelingen te kraken maar ik ben er
goed vanaf gekomen. De Italiaanse taal
is trouwens wel een probleem. Vreselijk
moeilijk, maar ik druk me nu redelijk uit,
dank zij het geduld van de mensen in de
omgeving. Nu ik voorgoed terug ga, lijkt
het alsof een jongensdroom wordt ver
wezenlijkt".
Heimwee
Blok van der Velden haalt een map
tevoorschijn en laat werk zien dat hij in
Italië heeft gemaakt: pasteltekeningen
van bloemen en vruchten, heel dyna
misch en van een merkwaardige
schoonheid. Hier is een heel andere
Blok van der Velden aan het werk
geweest dan de man waarmee de Texe
laars in de loop der jaren kennis hebben
gemaakt. Hij experimenteert nog
steeds, praat over nieuwe technieken en
doet alsof hij nog minstens een heel
mensenleven voor zich heeft. Zou hij
echt geen spijt krijgen van zijn vertrek?
Kleurverandering
Terugkomend op het waarom van zijn
minder dan in 1979. De daling van het
nadelig saldo van de wegexploitatie
wordt voornamelijk veroorzaakt door de
onderhoudsuitkeringen die met ingang
van 1978 zijn verhoogd.
Voor de sociale dienst zal de gemeen-
in 1980 anderhalve ton méér moeten
uitgeven dan in het lopende jaar. nl.
totaal ruim anderhalf miljoen. Dat is
meer dan een trendmatige verhoging.
De oorzaken: hogere bijstandsuitkerin
gen als gevolg van de ingebruikneming
van het nieuwe bejaardenhuis Sint Jan,
personeelsuitbreiding en meer bijstand
voor onvolledige gezinnen, schoolverla
ters etc.
De exploitatie van de sociale werk
plaats De Bolder zal in 1980 voor de
gemeente nauwelijks duurder zijn dan in
het lopende jaar. Het tekort wordt
begroot op f562.026, wat slechts
f16.910, meer is dan in 1979. Waarbij
bedacht moet worden dat van dit tekort
80% door het rijk wordt vergoed. Door
het verhogen van de rijkssubsidie in de
loonkosten van 75 naar 90% wordt het
nog gunstiger.
Nieuwe secretaris
In de aanbiedingsbrief gaan B. en W.
ook in op de pensionering van secretaris
Beemsterboer eind volgend jaar. Over
deze vacature zegt het college zich tijdig
en met inschakeling van de raad te
zullen beraden. De gedachten gaan uit
naar open sollicitaties, maar over de
gang van zaken daarbij en over het
eventueel uitbrengen van een profiel
schets is het laatste woord nog niet
gezegd. Verder zal worden onderzocht
of binnen het gemeentelijke apparaat
personeelsuitbreiding nodig is. Steeds
vaker wordt de laatste tijd gevraagd om
meer mankracht.
Inspraak
In augustus hebben B. en W. via de
rubriek „Van het raadhuis" in de Texel
se Courant het publiek opgeroepen
suggesties te doen voor het gemeente
lijke investeringsplan. Het aantal reac
ties was niet indrukwekkend: vier stuks.
Van Karin Ploeg en Annet Stark uit
Oosterend kwam het verzoek om een
heining langs het fietspad van de
Oosterenderweg te maken en wel bij de
Genteweg waar een diepe sloot ligt bij
een gevaarlijke bocht. De gemeente
heeft hierop inmiddels gereageerd door
opdracht te geven bij genoemde bocht
een rood-wit schrikhek te plaatsen.
Oude lampen
Van de heren Dros en Verburg uit
Oudeschild kwam de suggestie om de
straatverlichting van Oudeschild „zoda
nig aan te passen dat het oude dijkdorp-
je zijn vroegere karakter enigszins her
krijgt". Naar aanleiding van dit verzoek
heeft het college besloten een deel van
de lichtmasten in Oudeschild te vervan
gen door historische straatlantaarns van
het type dat onder meer ook in het
centrum van Den Burg wordt gebruikt.
De wenselijkheid zal ook ten aanzien
van andere dorpen worden bezien.
Voorlopig is er een bedrag van
f45.000,— vooruitgetrokken.
Ruitercentrum Bornrif had verzocht
geld uit te trekken voor het stichten van
een openbare manege aan het Mienter-
glop (nummer 25) in De Koog. Er zou
f250.000,— mee zijn gemoeid. B. en W.
zeggen dat het subsidiëren van een
manege al in een ontwerp investerings
plan voor 1981 heeft gestaan als 'pro
memorie'-post. „Te zijner tijd moet
worden bezien of subsidiëring van een
manege tot de wenselijkheid of finan
ciële mogelijkheid behoort. Onze plan
nen gaan echter niet in de eerste plaats
uit van situering aan het Mienterglop".
De vierde suggestie kwam van de
heer F. van Lare uit Den Burg die
voorstelde abri's bij de bushaltes aan te
brengen.
Zeilschip
Verder achtte hij het aanschaffen van
een klassiek zeilschip (bijvoorbeeld de
blazer TX 33) wenselijk om dit voor het
nageslacht te bewaren en hij stelde ook
voor een collectie oude prenten van
Texel aan te schaffen „om te gebruiken
bij de slechtweervoorziening". Geant
woord wordt dat de AOT al plannen
heeft om abri's te plaatsen bij de haltes.
„De zaak zal door de AOT in overleg
met de gemeente worden uitgewerkt".
De gemeente voelt zich niet in staat een
klassiek zeilschip aan te schaffen en te
exploiteren en het behouden van pren
ten en andere waardevolle historische
Texelse zaken is iets dat de gemeente in
samenwerking met het Natuurrectrea-
tiecentrum al jaren doet.
De ZMLK-afdeling (voor zeer moeilijk
lerende kinderen) bij de Beatrixschool
moet op last van de staatssecretaris
worden gesloten, wat door B. en W.
zeer wordt betreurd. Ze hebben de
begrotingspost die hierop betrekking
heeft, echter wel opgenomen. Afhanke
lijk van wat er in de naaste toekomst
met de huisvesting van deze klas ge
beurt, zullen deze ramingen nog worden
aangepast.
Het Natuurrecreatiecentrum verkeert
in vrij ernstige financiële moeilijkheden.
Er is nl. sprake van een blijvend exploi
tatietekort. Deze tekorten worden mo
menteel door de Stichting Texels Mu
seum vóórgefinancierd, wat problemen
oproept. Voor het dekken van het
exploitatietekort van het NRC moet
tussen rijk, provincie en gemeente nog
een verdeelsleutel worden vastgesteld,
maar het overleg daarover verloopt zeer
stroef.
Dinsdag a.s. verhuist het bureau van
het Maatschappelijk Werk Texel naar de
Oude Ulo. Tot dusver was het bureau
ondergebracht in het Medisch Centrum
van het Groene Kruis aan de Witte
Kruislaan.
Hoewel het maatschappelijk werk
daar redelijk functioneerde, was het
toch wel een bezwaar dat de geluids
isolatie te wensen over liet en dat het
Groene Kruis wordt bezocht door een
beperkt aantal 'soorten' mensen. In de
praktijk blijkt dat mensen veel makkelij
ker met de maatschappelijk werker
contact opnemen als dat in anonimiteit
kan gebeuren. Omdat de Oude Ulo voor
diverse doeleinden wordt gebruikt en
allerlei mensen dus in- en uitlopen,
zullen de klanten van het maatschappe
lijk werk niet als zodanig opvallen.
Vanaf woensdag a.s. is het bureau op
het nieuwe adres in bedrijf. De spreek
uren zijn gewijzigd: maandags, dins
dags, woensdags en vrijdags van 8.30 -
9.30 uur en elke donderdag van 18.30
tot 19.30 uur.
Burgemeester en wethouders ver
leenden in de afgelopen maand bouw
vergunningen aan de volgende perso
nen, instellingen en ondernemingen:
I. C. Plaatsman te De Waal, voor de
bouw van een tennisbaan op Hogereind
39; B. v. d. Beek te De Cocksdorp voor
uitbreiding van de melkstal aan de
Hollandseweg 2, D Trap te Oosterend,
voor uitbreiding van zijn woonhuis
Ankerstraat 23; D. van Heerwaarden te
Den Burg, voor de bouw van een
garage/berging bij zijn huis Jonkerstraat
7; M. Brouwer voor uitbreiding van zijn
woonhuis op Oost 20; het christelijk
instituut van blinden en slechtzienden
Bartimeus te Zeist voor het vernieuwen
van twee gezinsverblijven op Harke-
buurt; P. van der Star te Oudeschild voor
het veranderen van zijn woonhuis aan
de Heemskerckstraat 110; C. Bakker te
Den Burg, voor het aanbrengen van
veranderingen aan zijn huis Rozendijk
34; J. Hemelrijk te Oudeschild voor het
bouwen van een schutting bij zijn huis
aan de Loodssingel 8; J. D. Stoll te Den
Burg, voor het uitbreiden van zijn
woonhuis Hoofdweg 86 in Eierland; het
schoolbestuur van de CVO voor het
veranderen van het woonhuis op Wilhel-
minalaan 6; T. van Exel te Eierland voor
het bouwen van een rundveestal bij zijn
bedrijf op de Postweg 17; J. Dijkshoorn
te Oosterend voor het bouwen van een
stal met ligboxen aan Stuifweg 70; A.
Kamp te De Koog voor het bouwen van
een schoorsteen op zijn huis Pijpersdijk
2; F. J. Bakker te Den Hoorn voor het
bouwen van een ligboxenstal bij zijn
bedrijf Stolpweg 22; Tennispark De
Koog voor het aanleggen van vier
tennisbanen aan de Schumakersweg te
De Koog; H. P. Hooyschuur te Eierland
voor het uitbreiden van zijn zomer
woning aan Slufterweg 100; G. Moens
te Den Burg voor het uitbreiden van zijn
woonhuis aan de Thijsselaan 79; K.
Holtewes te De Koog voor het vernieu
wen van de beheerderswoning aan
Boodtlaan 43; K. Kaczor te De Koog
voor het vernieuwen van zijn berging
en magazijn aan de Nikadel; mevr. A. A.
C. M. Kortman-Donders te Oost voor
het vernieuwen van de voorgevel van
haar woonhuis Oost 30; C. H. F. Duin te
Den Burg voor de verandering van het
voormalige rusthuis Sint Jan in de
Molenstraat; J. H. Kager te Den Burg
voor het bouwen van een kas op de
Wilhelminalaan 1; G. Koot te Oosterend
voor de uitbreiding van zijn winkelpand
in de Kerkstraat; J. H. F. Hopster voor
het veranderen van zijn hotel-restaurant
aan de Bakkenweg; G. van der Star te
De Cocksdorp voor het uitbreiden van
zijn zomerbungalow Zanddijk 332 en de
verbouwing van zijn woonhuis Zanddijk
334; A. Maat te Den Burg voor het
bouwen van een kantoorruimte aan
Thijsselaan 19; L. van Elk te Den Burg
voor het bouwen van een berging bij zijn
huis Schoorwal 23; N. C. J. Bakker te
De Koog voor het bouwen van een erker
aan zijn woonhuis Strijbosstraat 9; C.
Stiehl-van der Vis te Eierland voor het
aanbrengen van veranderingen van haar
woonhuis Hoofdweg 55; J. M. M.
Rutten te De Cocksdorp voor het
vergroten van de ligboxenstal bij zijn
bedrijf aan de Eendrachtweg 8; A. van
der Vis B.V. te Den Burg voor het
veranderen van de bedrijfsschuur aan de
Maricoweg en aan H. Flens te Zuid-
Eierland voor het veranderen van zijn
woonhuis Postweg 49.
