Schoon water wordt op Texel vastgehouden
Rioolzuivering „Everstekoog" haalt
ook het fosfaat uit het afvalwater
i
VRIJDAG 23 NOVEMBER 1979
TEXELSE COURANT
PAGINA 9
De rioolzuiveringsinstallatie 'Everstekoog' die woensdagochtend
door burgemeester Engelvaart in gebruik is gesteld, is in meerdere
opzichten iets bijzonders voor Texel. Het is niet alleen verreweg de
grootste zuivering van Texel, waar meer dan driekwart van het eilan-
delijke afvalwater wordt schoongemaakt, maar in de installatie wordt
afgeleverde water niet alleen kristalhelder is, maar dat er ook geen
opgeloste meststoffen meer inzitten die overmatige algengroei
zouden kunnen veroorzaken met als gevolg nieuwe vervuiling.
S ook het fosfaat uit het afvalwater verwijderd. Dat betekent dus dat het
I
'Everstekoog' levert per uur 350 tot
700 m3 gezuiverd water af, afhankelijk
van seizoendrukte en regenval. Dat
water komt nu nog in de sloot vlakbij de
zuiveringsinstallatie terecht en gaat rich
ting Waalenburg. Maar binnenkort zal
het via een persleiding van anderhalve
kilometer naar een lozingspunt in de
buurt van 'Hermanshoeve' worden ge
pompt. Hier wil men een 'regelbaar
kunstwerk' bouwen waarmee het water
in twee richtingen zal worden verdeeld:
naar oostelijk en zuidelijk Texel.
Het zou ook mogelijk zijn geweest het
gezuiverde water ('effluent') via de
kortste weg naar zee te transporteren,
maar dat zou bijzonder jammer zijn want
vooral in de zomer is op Texel een vrij
ernstig gebrek aan zoetwater. Met het
door de rioolzuivering afgeleverde water
kunnen de sloten wat voller worden
gehouden waardoor het grondwater van
de landerijen op peil blijft en het gewas
voorspoedig kan groeien. Het komt
allemaal prachtig uit want de toelevering
van gezuiverd water is in het toeristen
seizoen als het aantal mensen op Texel
is verdrievoudigd het grootst, maar in
die droge tijd van het jaar is er ook de
2 meeste behoefte aan.
Problemen
Misschien is het allemaal te mooi om
Sl waar te mogen zijn, want er moeten nog
I wel problemen worden opgelost alvo-
B' rens het zover is. Voor het lozen van het
ellfuent in de Jan Ayesloot is nl
2 lozingsvergunning nodig en die is tot
2 dusver niet verstrekt. Want er is be-
2 zwaar tegen gemaakt omdat het zou
2 inhouden dat het water straks door de
y nieuwe woonwijk De Mars loopt. In
hoeverre dat ongewenst is zullen de
y deskundigen moeten uitvechten. De
4 één acht het door een woonwijk laten
1 stromen van het effluent onverant-
1 woord omdat dit water nooit voor 100%
I zuiver kan zijn; anderen daarentegen
5 beweren dat alleen al door de vrij hoge
J doorstroomsnelheid nooit problemen
S kunnen ontstaan en dat zelfs sprake zal
S zijn van verbetering en vergelijking met
S de huidige situatie. Het is niet uitgeslo-
S ten dat het voorgenomen lozingsplan zal
S worden gewijzigd en dat het water
uitsluitend in de richting van De Hem-
j mer zal worden gebracht hoewel de
9 sloten aldaar niet de vereiste capaciteit
2 hebben en dus ten koste van veel geld
S Bedrijfsleider Piet Bakker bij de apparatuur in
de pompkeider waarmee het water van fos-
Jl faat wordt ontdaan. Dat gebeurt door het toe-
voegen van ijzersulfaat. Het fosfaat reageert
k door als niet oplosbare stof neer te slaan
K waardoor het tegelijk met het slib kan wor-
Sden verwijderd. De apparatuur is thans nog in
proefbedrijf. De zuivering op Texel is de
eerste in het gebied van het Hoogheemraad-
schap die met een dergelijke defosfatering is
m uitgerust
zullen moeten worden vergraven. Aan
de hoofddoelstelling van de lozing doet
dat echter niets af; het (betrekkelijk)
schone water blijft op Texel.
Verzet
Een andere barrière op weg naar deze
oplossing is inmiddels overwonnen: de
persleiding komt door het land van de
heer D. Bakker, de naaste buur van de
rioolzuiveringsinstallatie. Deze agrariër
vreest voor overlast van de zuivering en
heeft getracht de uitbreiding te verhin
deren door bezwaar te maken in het
kader van de bestemmingsplanproce
dure en zich ook teweer te stellen tegen
de verlening van een hinderwetvergun
ning. Die bezwaren zijn van de hand
gewezen en dat is recentelijk ook
gebeurd toen Bakker te kennen gaf de
persleiding door zijn land alleen te willen
toelaten als hijzelf een deel van het
effluent zou mogen gebruiken voor de
watervoorziening van zijn land. Daar
kon echter niet op worden ingegaan
omdat het effluent als oppervlaktewater
wordt beschouwd dat op Texel niet voor
beregening e.d. mag worden gebruikt.
Bakker heeft de aanleg van de perslei
ding nu moeten gedogen en mag er
geen voorwaarden aan verbinden.
Drie man
Terug naar de rioolzuiveringsinstalla
tie, waar we deze week in verband met
de op handen zijnde ingebruikstelling
een bezoek brachten en er werden
rondgeleid door bedrijfsleider Piet Bak
ker en de technische man Kees Hin.
Beiden zijn in vaste dienst van het
Hoogheemraadschap Uitwaterende
Sluizen en uitsluitend belast met de zorg
voor de rioolzuiveringsinstallaties op
Texel. Dat geldt ook voor de heer P. de
Bloois die belast is met algemeen
onderhouds- en laboratoriumwerk maar
per 1 januari a.s. afscheid neemt en dan
wordt opgevolgd door P. Beuving.
De installatie zuivert het afvalwater
van de woonkernen Den Burg, De
Koog, Den Hoorn, De Waal, Midden- en
Zuid-Eierland en van de recreatiegebie
den Loodsmansduin, Everstekoog, Ger-
ritsland (met hotel Bos en Duin) en de
bungalowparken bij De Slufter. In de
afgelopen jaren werd een uitgebreid
samenstel van gemalen, persleidingen
en gewone rioleringen aangemeld om
het afvalwater van deze gebieden naar
de zuivering te brengen.
Laatste fase
De uitbreiding en vernieuwing van de
rioolzuiveringsinstallatie De Koog was
de laatste fase van het omvangrijke
'zuiveringsplan' dat het Hoogheemraad
schap enkele jaren geleden voor Texel
mm
opstelde. In het kader van dat plan
moesten de installaties van Den Bura en
Den Hoorn verdwijnen, maar Oosterend,
De Cocksdorp, Oudeschild en 't Horntje
hielden of kregen een eigen zuivering.
Het ideaal van één grote zuivering voor
heel Texel kon om redenen van practi-
sche aard niet worden verwezenlijkt.
Een van de factoren is dat afvalwater
niet al te lang 'onderweg' mag zijn naar
de zuivering. Het is wel denkbaar dat de
installatie van Oosterend in de toekomst
wordt opgeheven zodat dan ook het
afvalwater van dit dorp naar Everste
koog gaat. Want op betrekkelijk een
voudige wijze kan de capaciteit nog
aanmerkelijk worden opgevoerd. Die
capaciteit bedraagt thans 26.000 inwo
ner-equivalenten (vroeger 10.000) wat
wil zeggen dat het afvalwater van
26.000 mensen kan worden verwerkt.
Bij de uitbreiding werden de bestaande
beluchtingssloten aan elkaar gekoppeld
zodat één groot beluchtingscircuit ont
stond. Verder werd op het terrein een
nabezinktank gebouwd waarin het ge
zuiverde afvalwater wordt gescheiden
van het slib dat bij het zuiveren wordt
gevormd. Hierdoor kan de installatie
continu werken. Verder werd een slib-
indikker geplaatst en werden sliblagunes
aangelegd waarin het slib kan worden
ingedroogd. De afgelopen zomer is het
gelukt de installatie nog juist voor het
begin van de bouwvakvakantie proviso
risch te laten draaien, hoewel het werk
nog lang niet was voltooid. Het was
toen echter nog niet mogelijk om tot
defosfatering over te gaan. Na de
bouwvakvakantie werd het werk voort
gezet en kreeg in oktober zijn beslag.
Het project heeft 4 miljoen gulden
gekost.
Werking
Piet Bakker brengt ons naar de noord
oostelijke hoek van het terrein waar het
zuiveringsproces begint. Hier komt het
riool binnen dat een gestage stroom
afvalwater aanvoert, afkomstig uit Ever
stekoog, Gerritsland, De Koog, Midden-
en Zuid-Eierland en het recreatiegebied
bij De Slufter. Dit water arriveert door
een gewoon riool. Op een ander punt
komt via een persleiding het water van
Den Burg, De Waal, Den Hoorn en
Loodsmansduin binnen. De eerste be
werking bestaat uit het verwijderen van
grove, niet afbreekbare delen. Dat ge
beurt met een rooster dat automatisch
wordt schoongemaakt. Zodra het nodig
is (een aanmerkelijk niveauverschil tus
sen achter- en voorkant van het verticale
rooster) krabt een mechanische hark de
ongerechtigheden weg en deponeert
deze op een transportband die ze naar
een vuilcontainer brengt. Vooral in de
zomer is dit onderdeel voortdurend in
werking. Piet Bakker: „Het is gewoon
onstellend als je ziet wat de mensen in
de wc gooien. Plastic, maandverban
den, ondergoed, allerlei gebruiksvoor
werpen. Het moet allemaal weggehaald
worden want anders veroorzaakt het
defecten in de installatie".
Zuurstof
Met een vijzel (minder kwetsbaar dan
een pomp) wordt het water vervolgens
in de oxidatiesloot gebracht, waar er
met behulp van snel ronddraaiende
borstels zuurstof aan wordt toege
voegd. Dankzij deze zuurstof worden de
bacterieën actief die het vuil 'opvreten'.
Het resultaat van dit proces is 'schoon'
water waar de miljarden bacteriën zich
echter nog in bevinden. Deze moeten
dus worden verwijderd en dat gebeurt in
een nabezinkbassin, een kolossale
trechtervormige betonnen bak. De bac
teriën verzamelen zich hier centraal op
de bodem en kunnen ondergronds
worden weggezogen naar een andere
betonnen trechter waar de smurrie
wordt ingedikt om vervolgens naar een
Overzicht ven de nabezinktank die het moge- J
tijk maakt dat de riooJzu/veringsinstailatie J
voortdurend in werking is. Het is een beton-
non trechter waarin het slib bezinkt en door q
een voortdurend ronddraaiende 'schraper' op k
de bodem in het centrum bijeen wordt ge- k
bracht. Van hieruit goot het siib neer een vol
gende bek waar het wordt ingedikt Ook
wordt er voor gezorgd dat oiie, vet en andere
drijvende vloeistof wordt afgeroomd en ver
wijderd.
(met dijken omgeven terreintjes) waar
het slib kan indrogen. Slechts een vijfde
deel van het slib belandt in de lagunes;
__l
bacteriën is nodig om het zuiverings- 2
proces op gang te houden. Omdat de 2
bacteriën zich vermeerderen is er een 2
overschot aan slib dat uiteindelijk moet 2
worden afgevoerd. Het is een waarde- y
volle compostachtige meststof. Alle y
door de Texelse rioolzuiveringsinstalla- y
ties geproduceerde slib wordt opge- y
kocht door de heer L. Stroo die het y
gebruikt op zijn land in Eierland.
De zuivering werkt continu, maar niet 2
voortdurend even intensief. Mede met 2
het oog op de noodzaak tot energie- 2
besparing werkt de apparatuur niet 2
harder dan nodig is. k
De goede werking van de zuiverings
installatie van Texel wordt dag en nacht
met apparatuur gecontroleerd. Zodra er
wat mis is, gaat het alarm over. De
medewerkers hebben bij toerbeurt sto-
ringswacht en krijgen het alarm 's
avonds en 's nachts per telefoon bin
nen. De kans op 'ongelukken' met de
zuivering, waardoor water van slechte
kwaliteit in de sloot terecht zou komen,
is daardoor tot het uiterste beperkt.
Mede dank zij het continu-systeem
waarvoor gekozen is en omdat het
toegevoerde water in het stadium dat
het nog stinkt, niet aan de open lucht
wordt blootgesteld, is stankoverlast
voor de omgeving uitgesloten.
Over de rand van de nebezinkingstank stroomt het heldere, gezuiverde water in honderden la9UneS te WOrden gebracht Overzicht van de aan elkaar gekoppelde
straaltjes noar blóten en vloeit af near de sloot (met dijken Omgeven terreintjes) waar ozidatiosloten waarin het eigenlijke zurve-
nngsproces plaatsvindt
.^4i4W».,
I
