Groen l[wartsjexeh in het harL>
Burgemeester: 7% norm
voor Texel onjuist
SINT JAN WERD
OFFICIEEL GEOPEND
Bewoners Oost roerden zich:
Volkstuintjes blijven, geen klinkerweg
en mogelijkheid voor botenstalling
Texelaars niet
geestelijk belast
tot 9 uur 's avonds geopend.
een bezorger
De winkels in Den Burg
93a JAARGANG NR. 9432.
TEXELSE
DINSDAG 27 NOVEMBER 1979
COURANT
Redactie: Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, De Koog,
telefoon (02228) 266 en (tijdelijk) Anneke Rijk, Keesomlaan 25,
Den Burg, telefoon (02220) 3423.
Voor advertenties, abonnementen etc. wende men zich
tot de uitgever Langeveld De Rooy B.V.,
Postbus 11Den Burg, telefoon (02220) 2741
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Postgiro 652. Abonnementsprijs Al 1,50 per kwartaal
70 cent incasso; los 50 cent.
Bankrelaties: Amro Bank nr 46.99.17.636
Rabobank nr. 3625.01.742; NMB nr. 67.34.60.398.
Het 'Nieuwe Sint Jan', het Rooms
katholieke bejaardenthuis aan de Bea-
trixlaan is vrijdag j.l. officieel geopend
door burgemeester J. A. Engelvaart. Hij
onthulde de fraaie houten naamletters,
op de voorgevel van het gebouw. In
augustus was het verzorgingstehuis al in
gebruik genomen.
Sint Jan voldoet aan de nieuwste
voorschriften en is daarmee het meest
moderne bejaardentheuis op het eiland.
Voor direkteur W. van Heerwaarden en
stichtingsvoorzitter G. Bakker genoeg
redenen om er de hele vrijdag een
feestdag van te maken. Om de traditie
van het Rooms Katholieke rusthuis te
bewaren werd 's morgens het gloed
nieuwe gebouw door pastor P. Kolkman
ingezegend, tijdens een plechtige H.
Mis in de recreatie-zaal. De pastor kreeg
hierbij assistentie van deken J. Willems
uit Den Helder en pastor C. P. G. Per
soon.
Welkom
Hierop aansluitend sprak voorzitter G.
Bakker van het stichtingsbestuur van
Sint Jan een hartelijk welkomswoord uit
Bartels en Kalkman
tot Van Agt:
De heren J. Bartels en W. Kalk
man, schrijvers van het nieuwe boek
over de Texelse Russenoorlog heb
ben minister Van Agt een brief ge
schreven naar aanleding van de vra
gen die de kamerleden Voogd en
Van Thijn hebben gesteld. Zoals be
kend pleitten de kamerleden voor
het plaatsen van een kunstwerk op
Texel als blijk van waardering voor
de hulp die de Texelse bevolking in
1945 heeft gegeven aan de in op
stand gekomen Georgiërs.
De Texelaars zouden nog altijd psy
chische last ondervinden van het feit
dat dankbaarheid tot dusver niet is ge
bleken en dat hen zelfs een pro-Russi
sche gezindheid is verweten.
Bartels en Kalkman zeggen dat zij
gedurende het jarenlange onderzoek
dat zij op Texel voor hun boek hebben
verricht, nooit iets hebben gemerkt dat
psychische belasting. Zij bieden de
resultaten van hun onderzoekingen aan
zodat de premier zelf een oordeel kan
vormen over de gevoelens en gedach
ten die op Texel leven met betrekking
tot de opstand. Bartels en Kalkman
betreuren het dat de kamervragen in
middels zijn doorgegeven aan de
minister van CRM (in verband met het
kunstwerk dat in het geding is) in
plaats van aan de minister van onder
wijs. Want onder de zorg van laatstge
noemde functionaris berust het
Rijksinstituut voor oorlogsdocumenta
tie. Bartels en Kalkman hebben inmid
dels hun materiaal ook aangeboden aan
dr. L. de Jong in de veronderstelling
dat hij er gebruik van kan maken voor
deel tien van zijn serie Het Koninkrijk
der Nederlanden in de Tweede
Wereldoorlog, waarin in elk geval van
de Russenoorlog op Texel melding zal
worden gemaakt.
Het boek dat Bartels en Kalkman
schrijven (dat als werktitel 'Sondermel-
dung Texel' draagt) zal in april of mei
a.s. verschijnen.
voor alle genodigden. De heer P.
Arensman bood namens de ziekenom
roep de Lichtboei een videoband aan,
die de bewoners van het huis 's middags
zouden bekijken. Verschillende fasen
van de bouw zijn hierop vastgelegd,
evenals enkele fragmenten van de ver
huizing van de Molenstraat naar de
Beatrixlaan.
Oude pand
Het voormalige tehuis in de Molen
straat deed sinds 1968 al niet meer aan
de eisen en voorschriften. Hoewel het
bestuur nog plannen maakten om dit
pand uit te breiden met 25 kamers in een
derde vleugel, waarbij de ruimte van de
naastgelegen pastorie en tuin voor een
groot deel zou worden opgeslokt, bleek
dit geen haalbare kaart. Deze renovatie
ideeën werden door de directie Huis
vesting van de Provinciale Dienst en
door de inspectrice van Bejaardenoor
den van het Ministerie van CRM, mej. J.
den Tender van de hand gewezen. Zij
adviseerden nieuwbouw.
Nieuwbouw
Het Sint Jan-bestuur had de handen
vol met de nieuwe plannenmakerij.
Nieuwbouw in het Marsplan was niet
aantrekkelijk, omdat het te ver van het
centrum van Den Burg was gelegen. De
grond tegenover het Rooms Katholieke
kerkhof werd om psychologische rede
nen afgewezen.Uiteindelijk werd voor
de bouw aan de Beatrixlaan gekozen.
Duidelijk was dat de Zwalkersburcht
hiervoor moest verdwijnen. Vervolgens
rezen problemen rond de financiering.
Ondanks dat werd vergunning voor de
bouw aangevraagd. Nog net op tijd.
Regeringsbeleid
Inmiddels was er een nieuw rege
ringsbeleid gekomen, gericht op afrem
ming van de bouw van bejaardente
huizen. Oudere mensen zouden zo lang
mogelijk in hun eigen huis moeten
blijven wonen. Hulp voor de noodza
kelijke verzorging kon ook van buiten af
komen. Gelanceerd werd de zogenaam
de 'zeven procents-norm' (een begrip
dat tijdens de vele toespraken vaak te
horen was), een gemeente mag voor
zeven procent van het inwonertal be
jaardenhuizen bouwen. Want zeven
procent is het landelijke gemiddelde
voor hulpbehoevende ouderen. Texel
heeft bejaardenhuisbedden voor heel wat
meer dan 7 van de bevolking en fle
plannen van Sint jan zouden dan ook
zeker zijn afgewezen als ze wat later
waren gekomen.
Valreep
Op de valreep kreeg het bestuur
toestemming om het startsein voor de
bouw te geven. In het voorjaar van 1977
ging architektenbureau Alkema aan de
slag, daarna is alles in snel tempo door
de firma Drijver en de vele onderaan
nemers ,,op een fantastische wijze"
verwezenlijkt. Pastor C. P. G. Persoon,
die in 1956 de eerste steen heeft gelegd
van het voormalige rusthuis in de
Molenstraat memoreerde voor de onge
veer 180 aanwezigen de geschiedenis
van Sint Jan vanaf de vorige eeuw.
Armenhuis
Na herstel van de hiërarchie binnen de
Rooms-Katholieke Kerk in Nederland
(1853), werd op het eiland het R. K.
Kerk- en Armebestuur in het leven ge
roepen. Het gebouw van de oude Sint
Jans-stichting werd in 1865 gebouwd in
de Molenstraat, waar het als armenhuis
dienst deed. Jaren later kwamen in 1939
de eerste plannen voor een nieuw,
bejaardenhuis op tafel. Binnen het Kerk
en Armenbestuur werd in april 1951 een
comité gevormd, dat zich met de
nieuwbouw ging bezighouden. In het
bestuur zaten de heren C. Mercks, Th.
R.Hin en J. Buisman. Besloten werd dat
de beste plaats voor het nieuwe rusthuis
naast de kerk en de pastorie was. In
1955 werden de bewoners van de Sint
Jan-stichting tijdelijk in het huis van
Jac. van Heerwaarden op Molenstraat
28 ondergebracht, zodat de twee kleine
pandjes konden worden afgebroken.
Aannemer C. Duin kreeg opdracht een
ruim tehuis voor bejaarden te bouwen,
naar de maatstaven die toen nog gol
den.
Burgemeester Enge/veert onthult de reemtetters van het gloednieuwe Sint Jan.
Provinciaal overste van de Zusters
van de Allerheilige Verlosser, Zuster
Antonie Maria, vergeleek de totstand
koming van het prachtige rusthuis met de
huldiging na afloop van de Olympische
Spelen. Eigenlijk zou in de recreatie
zaal nu ook een podium klaar moeten
staan om de 'winnaars' met goud, zilver
en brons te eren. Op de eerste plaats
zou zij directeur W. van Heerwaarde en
het stichtingsbestuur willen zetten. De
tweede plaats zou ze toekennen aan het
personeel en alle vrijwilligers die bij de
verhuizing hebben geholpen en de
derde plaats was bestemd voor alle
bewoners en bewoonsters. Speciale eer
kwam toe aan de zusters die 42 jaar
geleden voor het eerst op het eiland
kwamen. ,,Het huis van de Sint Jan
stichting in de Molenstraat was toen
zeer eenvoudig. Er was bij aankomst
van de drie zusters maar één bed aan
wezig. De twee anderen moesten zich
tevreden stellen met een strozak op de
grond", vertelde ze. In die 42 jaar
hebben 29 verschillende zusters van
haar orde voor de bewoners van Sint
Jan gezorgd, waarvan er nu nog maar
drie hier zijn.
's Middags kregen de vele genodig
den gelegenheid het gebouw te bezich
tigen. Spontaan boden enkele bewo
ners aan ook in hun woonvertrekken
een kijkje te nemen. Zij hadden de deur
Wagenwijd opengezet. Vervolgens ging
burgemeester Engelvaart over tot de
onthulling van de naam van het bejaar
dentehuis. Daarna ging het hele gezel
schap naar het Havenrestaurant op de
veerhaven 't Horntje, waar het verdere
officiële gedeelte plaats vond, 'rond
koppiestied' zou iedereen er zijn.
Enquête
Burgemeester J. A. Engelvaart
maakte van de gelegenheid gebruik om
in zijn toespraak te benadrukken dat de
'zeven-procents-norm' voor Texel niet
opgaat, want het percentage ouderen
op het eiland is veel hoger dan het
landelijk gemiddelde. Deze opmerking
was vooral geadresseerd aan mej. J.
den Tenter, de inspectrice voor Bejaar
denwoningen.
Hij maakte voorts de uitslag bekend
van een pas gehouden enquête onder
bejaarden op het eiland. Zestig procent
van de formulieren kwamen ingevuld
terug, een hoge response. Op het
ogenblik wonen er 1544 mensen boven
de 65 jaar op Texel, dat is bijna 12,5
procent van het totale aantal inwoners.
„Waarschijnlijk is het op Texel gezond
leven" dacht Engelvaart. Van deze 1544
mensen is de volgende onderverdeling
te maken.
Op het eiland wonen 110 mensen
boven de 85 jaar. In de leeftijdsgroep
van 80 tot 85 zijn er 169 bejaarden, 291
in de groep van 75 tot 79 jaar, 444
ouderen van 70 tot 74 jaar en 530
'vijfenzestigplussers' in de leeftijdsgroep
van 65 tot 69 jaar. Een rekensommetje
leert dat zeven procent van 1544 onge
veer 107 is. Door middel van de zeven
procentsnorm mogen hier maar 107
bedden zijn, maar we hebben er 154.
„Dat is dus veel te veel", concludeerde
de burgemeester, „tenzij we de 154
aanwezige bedden in relatie brengen
met de groep bejaarden vanaf 80 jaar,
die al 279 mensen telt. In de drie
bestaande bejaardenoorden en het ver
pleeghuis worden 172 bejaarden ver
zorgd. Bovendien is er een wachtlijst.
(Lees verder op pagina 9)
Dat inspraak geen wassen neus is, is donderdagavond weer eens
gebleken in dorpshuis De Bijenkorf waar een hoorzitting over het
bestemmingsplan voor Oost werd gehouden. Degenen die een
bezwaarschrift tegen het ontwerp-bestemmingsplan hadden inge
diend maakten van de gelegenheid gebruik om dat toe te lichten en
ook anderen mochten hun zegje doen. De resultaten waren bevredi
gend, want naar aanleiding van de bezwaarschriften en toelichtingen
sprak de commissie ruimtelijke ordening zich voor diverse verande
ringen uit.
Kenmerkend voor het bestemmings
plan Oost is dat het is gericht op het
handhaven van het kleinschalige, enigs
zins ouderwetse karakter van dit ge
hucht.
Het was mede daarom de bedoeling
dat de bestaande asfaltweg door Oost
wordt vervangen door een klinkerbe
strating. De familie Kalf-Eelman diende
onder meer daartegen een bezwaar-
zijn woensdag 28, donderdag 29, vrijdag 30 november,
maandag 3 en dinsdag 4 december
Woensdag 5 december om S uur gesloten.
WINKELIERSVERENIGING DEN BURG
schrift in. In de hoorzitting vertelde de
heer K. B. Kalf het vervangen van de
zeer goede weg onzinnig te vinden. Het
kost minstens een ton en het resultaat is
dat het verkeer dat over de klinkers rijdt,
veel lawaai en trilling zal veroorzaken.
„De koppies rammelen van de tafel".
De familie Kalf had ook bezwaar ge
maakt tegen de aanwezigheid van bo
men voor hun huis (Oost 28). Die staan
er sinds een jaar of tien; voordien zijn
hier nooit bomen geweest. Het uitzicht
wordt er door belemmerd en de bomen
leveren ook nog gevaar op voor het
verkeer, onder andere door de gladheid
die de gevallen bladeren veroorzaken.
Twistappel
Tijdens de hoorzitting werd ook het
woord gevoerd namens de eigenaresse
van de bomen. Uit woord en weder
woord bleek dat over de omstreden
bomen al heel wat twist is geweest en
de burgemeester moest ingrijpen om het
niveau van de discussie op peil te
houden. De familie Kalf had zich ook
uitgesproken tegen het opheffen van de
volkstuintjes die zich nu bevinden op
een deel van het grote centrale terrein
waar Oost min of meer omheen is
gebouwd. De plannenmakers achtten
het verdwijnen van de tuintjes in het
belang van de 'openheid' van dit terrein
omdat het karakter van Oost daar voor
een groot deel aan te danken is. Om die
reden wilden ze ook dat dit terrein altijd
weide zou blijven, er zou althans een
vergunning nodig zijn om er iets anders
dan grasland van te maken. De familie
Kalf herinnerde er in het bezwaarschrift
aan dat de tuintjes er al sinds mensen
heugenis liggen en dat ze helemaal niet
storend zijn.
Positief rommelig
Op de hoorzitting werd die mening
algemeen bevestigd. Iemand zei dat de
enigszins rommelige indruk die de tuin
tjes maken, juist wel karakteristiek zijn.
In ieder geval is het ongewenst een
volkstuinencomplex verderop aan te
leggen. Wel spraken enkele aanwezigen
zich uit voor hesstel van een stuk
tuinwal in het centrale weidegebied.
Na de pauze sprak de commissie
ruimtelijke ordening (waarin de plaats
van F. Blanken was ingenomen door C.
Ellen) zich uit over het bezwaarschrift
Kalf: de asfaltweg mocht blijven, de
volkstuintjes ook en met de eigenaar
van de omstreden bomen zal overleg
worden gevoerd met het doel deze te
laten verdwijnen of drastisch in te
korten. De commissieleden Barendregt,
Dros, Van Asselt en Koolhof wilden het
gebruik van het centrale grasland hele
maal vrijlaten.
Onbestemde appartementen
De heer W. M. J. van der Schoot van
de appartementen 'Waddenzicht' had er
(Lees verder op pagina 5)
De asfaltweg die niet door klinkerbestrating zal worden vervangen. Rechts de omstreden
bomen die het istzlcht voor de huizen rechts belemmeren.
/Voor het bezorgen van de
ijTexelse Courant in Ooster-
(end zoeken wij
I Dinsdags en donderdags dienen
plm. 280 kranten in Oosterend ver-
spreid te worden.
Nadere informatie:
Drukkerij Langeveld De Rooy,
Den Burg,
telefoon (02220) 2741.