Over de goudplevier Medio februari komt speel-o-theek op Texel Verleende Douwvergunnlngen Gevonden en verloren in november Kamer van Koophandel pleft voor bedrijventerrein bij oosterend Tetak sloot competitie goed af Ie café-restaurantkelner HAVENRESTAURANT TEXEL Twee Texelaars in regionale museumcommissie Kerstdiner 1979 HAVENRESTAURANT TEXEL Standen nationale league VRIJDAG 14 DECEMBER 1979 TEXELSE COURANT PAGINA 13 Reageren op deze rubriek kan bij Jaap van Groenigen, telefoon (02220) 3562, Adriaan Dijksen, telefoon (02228) 676 of bij het Natuurrecreatiecentrum, telefoon '02228)741. De weilanden op Texel zitten in 'deze tijd, als het tenminste nog niet echt wintert, vaak boordevol met vogels. Spreeuwen, lijsters, meeuwen, kieviten, wulpen en goudplevieren zijn er met honder den aan het voedsel zoeken. In deze aflevering van de Witte Lieuw wil ik eens wat meer over •de goudplevier, op z'n Texels „wilster" vertellen. Voor wie de goudplevier nog niet kent. Hij is ongeveer zo groot als een kievit, heeft vrij grote poten, een korte donkere snavel en geel-bruine bo vendelen. Vooral in de zon kunnen rug en kop bijna goudgeel lijken. Bij donker weer in de winter echter vallen de geelbruine kleuren bijna niet op in het geelbruinig verkleurend gras. In het zo merkleed 4ijn de buik, borst, keel en wang pikzwart. Tussen het ,,geel" en het zwart loopt dan een opvallend witte band langs de flanken en wangen, bovenlangs het oog tot op het voor hoofd. In de winter is het zwart verdwe nen en veranderd in bruine en witte tinten. Voor het op naam brengen van be paalde vogels is het goed waarnemen van kleurpatronen soms onontbeerlijk. Maar „vogelaars" kijken daar vaak niet eens eerst naar. Plaats van waarneming, de vorm van de vogel en het gedrag en vooral ook het geluid zijn dikwijls veel betere kenmerken. Daarom is het ook goed de plaats van iedere soort in het vogelrijk te kennen, d.w.z. te weten tot welke familie iedere soort behoort. De „plaats" De goudplevier behoort, zoals z'n naam al aangeeft, tot de familie der ple vieren, een gedeelte van een grote orde waartoe ook de steltlopers, meeuwen en alken behoren. 1n onze streken is de kievit wel de meest bekende^ vertegen woordiger van de plevierenfamilie. Als broedvogels in Nederland kennen we ook de kleinere, meer aan de kust ge bonden bontbek-, strand- en kleine ple vier, de morinel en de doortrekker zilver plevier. Vooral deze zilverplevier lijkt als een tweelingbroer op de goudplevier. Ook bij deze soort is de naam heel goed ge kozen. Wat bij de goudplevier „goud" is, is bij de zilverplevier „zilver". Zo een voudig is dat. Voor verwarring van beide soorten hoeven we overigens toch niet bang te zijn, want in tegenstelling tot de goudplevier leeft z'n zilveren broer hoofdzakelijk op het wad. Ook over vliegende vogels zijn heel duidelijk uit Gevonden: fietssleutel aan hanger met no. 1; rood schooletui inhoud 3 pennen geodriehoek; zaag met grijs handvat; giropas t.n.v. Van der Zee; hondefluit; rode handschoen; ring met 2 huissleutels; zilveren verlovingsring; Hermes achterklep van landbouwwa- gen; knipportemonnee inhoud f40,— 4 stuks aktiebonnen; plastic tas inhoud handdoek en zwarte gymbroek; vierkant goudkleurig horloge bruine band merk C. Tensen; zwarte sok; bruine toilettas met inhoud; zilverkleu rige gasaansteker 'Aris'. Verloren: 10 Amro betaalcheques; zwart leren damesportemonnee inhoud f80, zwart wollen jack; bruine porte monnee inhoud Eurochequepas foto; plastic zak inhoud ansichtkaarten Texel en Haarlem, lepeltjes Texel, post zegels; bruin-beige gymschoen; Agfa instamatic camera; plastic tas inhoud schoolboek Engels medicijnen; zil veren kettinkje met 2 zeehonden en zwarte steen; Rabo betaalpas no. 362518815; tas met gymspullen; bruine schooltas; paar bruin lederen gevoerde handschoenen; gouden armband met daaraan een gouden tientje; zwarte multoband; 2 giro betaalkaarten; blauw dekzeil van vrachtauto; paar zwarte glacé dameshandschoenen; doos roomboter; 2 autosleutels 1 huissleutel zilverkleurige aansteker 'Sarone'; gouden schakelarmband met ram sterrenbeeld; kleine portemonnee inhoud NS stamkaart; rood-blauwe plastic handschoenen; rood-bonte pony; damesleesbril, grijs-lila montuur; witte turnbroek met zwart embleem; rode kindermuts; bruine zijden heren sjaal; bruin portemonneetje met rits inhoud f7,— huissleutel en brom fietssleutel; bankbiljet van f100, zilveren kettinkje met beeldje; wit-geel gouden trouwring 7-8-69 Willy'; bril janten oorknop; gouden broche met 3 diamantjes. elkaar te houden. De goudplevier heeft namelijk witte oksels (de oksel is de plaats waar de vleugel aan het onder lichaam raakt) en de zilverplevier, in zomer- en winterkleed, zwarte. De plevieren in ons land zijn „oog jagers", d.w.z. zij zoeken hun prooi voornamelijk met het gezicht en niet door hun snavel steeds in de bodem te steken en te „voelen". Plevieren heb ben dus korte snavels en grote ogen. Voedsel Het voedsel van de goudplevier is hoofdzakelijk dierlijk en bestaat voor een belangrijk deel uit op de bodem levende insekten en hun eieren en larven. Vooral kevers zijn een favoriet voedsel, maar ook regenwormen worden hier te lan den veel gegeten. De manier waarop voedsel wordt bemachtigd is heel ken merkend. Met de opvallend ronde kop omhoog en vaak een poot wat gebogen (zie tekening) staat de goudplevier als het ware in starthouding. Ziet hij wat, dan rent hij er naar toe en pikt met heftige, ruwe bewegingen naar zijn prooi. Voor het vangen van kevers is dit een heel goede methode. Voor de regenwurmenjacht minder; het gebeurt niet zelden dat hij die finaal in tweeën trekt. Geen broedvogel De goudplevier broedt niet op Texel. In heel Nederland trouwens niet. Niet méér, moeten we eigenlijk zeggen, want in de vorige eeuw was de soort nog helemaal niet zeldzaam. Veengronden en natte heidevelden in vooral het oos telijk en zuidelijk deel van ons land waren de broedplaatsen. Het is echter snel achteruit gegaan met de stand en zo werd in 1937 het laatste broedgeval vastgesteld (in het zuidoostelijk deel van Friesland). De soort is nog wel een heel zeldzame broedvogel in Noord-Duits- land en Denemarken. Het ontginnen en droogleggen van veel woeste gronden is ongetwijfeld een belangrijke oorzaak van de achteruitgang in het westen en midden van Europa. Klimatologische omstandigheden spelen echter waar schijnlijk ook een rol. Het atlantische kli maat is de laatste eeuw namelijk wat zachter geworden en wellicht bevalt dat Goudpfev/er de goudplevier, noordelijke broedvogel als hij is, niet zo erg. We kunnen goudplevieren broedend aantreffen in Groot-Brittanië (vooral Schotland), op IJsland, in Scandinavië en in het noordwestelijke deel van Sibe rië. Vergeleken met veel andere vogel soorten is dit maar een klein gebied en is de goudplevier eigenlijk een zeldzame vogel op de wereld. Hoewel hij dus niet bij ons broedt, kunnen we hem toch bijna het hele jaar op Texel zien. Dat is trouwens met veel hoog-noordelijke broedvogels het geval. Die kunnen immers pas laat in het voor jaar op de broedplaatsen terecht en moeten al weer snel weg. De laatste goudplevieren trekken hier in juni en de eerste komen eind juli terug. Soms blijven er zelfs niet-broeders overzome- ren. Als we een zachte winter hebben met weinig vorst en geen sneeuw blijven de goudplevieren, net zoals de kieviten, hier. Dat wil zeggen een deel, want de meeste trekken toch wel iets zuidelijker. Die overwinteren in zuidwest Europa of het noordelijkste deel van Afrika. Tienduizend en meer In de maanden oktober-november en maart-april zijn de meeste goudplevieren op ons eiland. Meer dan 10.000 is dan geen uitzondering! De laatste jaren zijn nogal wat landelijke, en zelfs gedeeltelijk internationale goudplevierentellingen georganiseerd. Ook eind november van dit jaar heeft een tiental mensen Texel weer geteld, en hoewel we de indruk hadden dat de doortrek al over het hoogtepunt heen was, kwamen we toch nog op ruim 11.000 exemplaren. Door het zachte weer van de laatste weken is een groot deel hiervan nu nog op Texel aanwezig. We moeten ze vooral zoeken op de wat lager gelegen weilanden. Door gaans geven goudplevieren ook de voorkeur aan wat bultig, pollig gras en daarom is de hoofdmacht op Texel dik wijls geconcentreerd in of rond natuur reservaten, zoals Waalenburg, de Bol, Dijkmanshuizen en Büttikofers Mieland. Buiten de broedtijd is de soort een echte gezelligheidsvogel. Ze zitten altijd in groepen, in grote groepen zelfs. Meer dan 500 dieren bij elkaar is geen uitzon dering en soms is zo'n groep wel eens meer dan 2.000 goudplevieren groot. Als ze dan aan het voedsel zoeken zijn heerst er een enorme bedrijvigheid en is het geroep niet van de lucht. Voortdu rend horen we hun helder maar wee moedig gefluit. Vooral in het voorjaar als de broedstemming er al een beetje in zit, laten ze ook prachtige trillers horen. Met rustig weer kunnen de goudplevieren ook massaal opvliegen om hoog in de lucht uitgebreide formatievluchten te houden. Met hun puntige vleugels zijn het prima vliegers en zijn ze veel sneller dan bijvoorbeeld de kievit. De „kruis snelheid" van een goudplevier ligt rond de 85 km per uur. Op trek halen ze echter gemiddeld 96 km per uur en in noodsituaties, als ze bijvoorbeeld door een roofvogel achtervolgd worden, kun nen ze gedurende korte tijd zelfs wel 180 km per uur bereikenl Jacht Dit artikel is niet af zonder iets te zeggen over de „rechtspositie" van de goudplevier, want ook bij deze soort is het daar vreemd mee gesteld. De goud plevier valt namelijk niet onder de Vogel- wet, maar staan in de Jachtwet. Het „wilsteren" of wel het vangen van goudplevieren met klapnetten, werd vroeger regelmatig gedaan, ook op Texel. Voor deze vangst is een vergun ning nodig die alleen nog verstrekt wordt aan hen die er van oudsher een hadden. Dat betekent dus dat deze vangst op den duur uitsterft. Maar ook de jacht met het „schiet geweer" is nog mogelijk en wel jaarlijks van 1 november tot en met 31 decem ber. Hoewel er naar mijn idee maar heel weinig op de goudplevier wordt ge jaagd, toch een zotte situatie. De soort die nooit en te nimmer ergens schade doet, zou m.i. zo snel mogelijk naar de Vogelwet moeten verhuizen en volle dige bescherming krijgen. Hoe kunnen we anders protesteren tegen de jacht van kieviten, wulpen, tureluurs etc. in andere West-Europese landen? Adriaan Dijksen Gedeputeerde C. J. Korver heeft in Schagen de regionale museumcommis sie voor de Kop van Noord-Holland en Westfriesland geïnstalleerd. De instelling van deze commissie is het gevolg van een der uitgangspunten van deze provinciale Museumnota (maart 1978): het maken van „dwars verbindingen" tussen het provinciale museumbeleid en dat wat op regionaal en gemeentelijk niveau gevoerd wordt. Zo kan voldoende coördinatie tussen de verschillende beleidsvormen plaatsvin den. De taak van de commissie is in hoofd lijnen: het dienen als overlegplatform voor musea uit de regio en de gemeen ten waarin deze musea gevestigd zijn. Daarnaast kan de commissie het provin ciaal bestuur adviseren over het in de regio te voeren provinciaal museum beleid. De leden van deze regionale museumcommissie zijn: W. A. Braasem, directeur van het West fries Museum te Hoorn; G. J. de Haan, directeur Natuurrecreatiecentrum Texel; A. J. Koning, namens Museumboerderij Vreeburg te Schagen; G. A. Oskam, namens gemeentebestuur Texel; de wethouder Culturele Zaken Schagen; W. F. G. Wiese, namens gemeente bestuur van Hoorn, een vertegenwoor diger van het Rijksmuseum Zuiderzee museum te Enkhuizen en J. G. Berk hout, provinciaal museumconsulent als adviseur. In de eerste vergadering van de com missie is de heer Wiese tot voorzitter be noemd en de heer Koning tot secretaris. Burgemeester en wethouders ver leenden in de afgelopen maand bouwvergunningen aan de volgende personen, instellingen en onderne mingen: C. Winter te Den Burg voor de bouw en uitbreiding van zijn woonhuis op Ko- gerstraat 104; B. Wolf te Den Burg voor het veranderen en uitbreiden van het woonhuis op Kogerstraat 104; J. P. de Ridder te De Koog voor het bouwen van een bedrijfsruimte en vier appar tementen aan Boodtlaan 8 en Brem straat 6, 8, 10 en 12; H. Daalder en Zn te De Cocksdorp voor het oprichten van een woonhuis in de Ploosterstaat; A. Brans te Oosterend voor het uitbrei den van een stal aan Oosterweg 26C; F. C. Hopman te Den Burg voor het veranderen van woonhuis 33; D. P. van Egmond te De Koog voor het uit breiden van twee (zomer)bungalows aan het Gerritslanderdijkje; C. J. de Ridder uit Zuid-Eierland voor het bou wen van een zomerwoning (gedeelte lijk) aan Postweg 56; P. Bakelaar te Den Burg voor het veranderen/vernieu wen van het bedrijfspand op Koger straat 5; mevrouw P. A. G. Aubertijn- Dik te Oudeschild voor het aanbrengen van twee dakvensters van haar huis op Haven 2; S. P. Hin en zn te Den Hoorn voor het bouwen van een woonhuis op Witteweg 3; J. Drijver te Oosterend voor het veranderen en uitbreiden van een woonhuis op Oosterenderweg 36; C. Boekei te Oudeschild voor het ver anderen van een dakkapel van zijn woonhuis De Ruyterstraat 98; Z. van Waart te Soest voor het bouwen van een zomerwoning op Californiëweg 257; J. Vieth te Bonn (BRD) voor het bouwen van een zomerwoning op Zanddijk 96; A.S.V.Z. te Utrecht voor de verandering van de gevel van ,het pand op De Zes 2; J. Ramaker te Den Burg voor het veranderen van een recreatiebedrijf in de Kamerstraat in De Koog; Stichting Sint Jan te Den Burg voor het bouwen van een fietsenstal ling bij het rusthuis aan de Beatrixlaan; K. Hin te Den Burg voor het vernieu wen en uitbreiden van zijn wpning Emmalaan 7; C. Drijver te Oosterend voor het bouwen van een woonhuis aan Vliestraat 1 in Oosterend; C. Zuidema te De Cocksdorp voor het bouwen van een woonhuis in de J. Hodshonstraat; A. van der Star te De Cocksdorp voor het bouwen van een schuur aan de Slufterweg; F. Zegel te Den Burg voor uitbreiding van het win kelpand in de Weverstraat; Gebr. Com mandeur te Oudeschild voor het bouwen van een stal aan De Zeshon derd 9; K. Pegel te Marl (BRD) voor het bouwen van een zomerbungalow aan Slufterweg 82; O. Kikkert te De Cocksdorp voor het bouwen van een portaal en twee windschermen aan het pand Kikkertstraat 1; M. A. Baars te De Koog voor het bouwen van een dak kapel op zijn woonhuis Duinroosstraat 6; E. J. J. Eelman te Borneo voor het wijzigen van de achtergevel van het huis Bernhardlaan 107; Ministerie van Landbouw en Visserij en Staatsbosbe heer voor het bouwen van een bewa- kersverblijf in de Westerduinen (Wes terslag); J. T. M. Berbée te Den Burg voor het bouwen van een garage op de Dageraad 10, 't Horntje; A. M. Kikkert- Jonk te De Koog voor de uitbreiding van haar woonhuis Kaapstraat 5; A. P. Kikkert voor het bouwen van een schuur bij zijn huis op Meijertebos 19; J. D. Stoll te Den Burg voor het uit breiden van een woonhuis op Hoofd weg 68; M. S. Witte uit Eierland voor het vergroten van opslagruimte aan Postweg 42; Langeveld en De Rooy B.V. te Den Burg voor hèt bouwen van drie winkels en zeven studio's aan Dorpsstraat 19 t/m 19K te De Koog en J. van der Berg voor het bouwen van een garage/schuur bij zijn woning aan Rozendijk 27. Medio februari 1980 komt op Texel een speel-o-theek, een stichting die spelmateriaal uitleent aan kinderen, vooral voor jeugd van nul tot zes jaar. De „Speel-o-theek Texel" zal worden ondergebracht in het Groene Kruisge- bouw aan de Witte Kruislaan in Den Burg. Sedert drie maanden is een groepje vrijwilligers actief om de „Speel-o-theek Texel" van de grond te krijgen. Een instelling die eigenlijk net als een biblio theek werkt. Zoals iedereen daar boeken kan lenen en voorlichting over boeken kan krijgen, is het in de speel-o-theek mogelijk spelmateriaal aan kinderen uit te lenen. Daardoor wordt het mogelijk dat kinderen regelmatig nieuw of gebruikt „ander" speelgoed ter beschikking krijgen, dat aansluit bij hun belangstel ling en ontwikkelingsniveau. Daarnaast is het de bedoeling infor matie te geven over spel en speelgoed in het algemeen en voor het gebruik van de aanwezige materialen. Kinderen mo gen het speelgoed in de speel-o-theek ook uitproberen. Behoefte Sinds de oprichting van de eerste speel-o-theek in Nederland in 1976, zijn er in ons land al zo'n honderd speel-o- theken bijgekomen. Ideeën hierover kwamen uit Engeland, waar deze centra al tien jaar met succes draaien. Ook op Texel is behoefte aan een speelgoed-uitleencentrum. In de eerste levensjaren van het kind gaat de ontwik keling snel, waardoor regelmatig ander speelgoed noodzakelijk is om het kind te stimuleren en om het uit te dagen tot het doen van nieuwe ontdekkingen. Voor de ouders is het vaak moeilijk steeds weer nieuw materiaal aan te schaffen, hoewel dat voor de ontwikke ling van het kind van belang is. Ze kunnen zich in de speel-o-theek oriën teren. Door de kans die een kind krijgt om een speeltje gedurende een paar weken eens uit te proberen, is het voor de ouders mogelijk te ontdekken waar de belangstelling van hun kind op dat moment ligt. De Kamer van Koophandel en Fa brieken in Hollands Noorderkwartier is van mening dat de aanwijzing tot be schermd dorpsgezicht van Oosterend beperkingen inhoudt voor de aldaar ge vestigde bedrijven. „De beperkingen die het plan oplegt aan ruimtelijke uit breiding en de eisen die het plan stelt aan bedrijfsgebouwen, beletten een gezonde bedrijfsuitoefening voor veel bedrijven". Daarom wordt gewezen op de noodzaak dat in de directe omge ving van Oosterend een terrein wordt aangewezen waar bedrijven uit de dorpskern heen kunnen. De Kamer ziet echter ook belangrijke positieve kanten van het bfeschermd dorpsgezicht. Voor het toerisme en de daarvan afhankelijke bedrijven kan de aanwijziging gunstig zijn. „Met name detailhandelbedrijven zullen naar onze mening dan ook weinig nadeel ondervinden, mits de be reikbaarheid van het dorpscentrum is veiliggesteld. We bepleiten dan ook in het centrum zelf, dan wel in het direct aangrenzende gebied een voldoende aantal parkeerplaatsen aan te leggen". Diner in herfstsfeer. Geen vast menu maar de mogelijkheid om het menu naar eigen keuze samen te stellen. Tijdige reservering gewenst. Bel voor nadere informatie uw gastheer Jan C. Stolk. Tafeltennisvereniging Tetak heeft j.l. zaterdag een redelijk goede competitie afgesloten met twee tweede plaatsen, één vierde en één zesde plaats. Vooral het eerste team van Tetak boekte een mooi resultaat door in de 4e klasse» een 2e plaats te bezetten. Ook het jeugdteam verrichtte een knap staal tje door in de 4e klasse-junioren 2e te worden achter Olympia/'t Haventje 5 uit Enkhuizen. Tetak 2 werd 4e, maar hierin moet wel worden ingecalculeerd, dat dit team vele weken achtereen spelers moest af staan aan het 1e team. Hieronder volgen de eindstanden van de competitie. 4e klas: Con Amore 2 8 6 2 0 14 57-23 Hieronder volgen de bowlingstanden na de derde speeldag nationale league: 14908 14144 13449 12840 12651 12031 11863 Klasse 4E, resp. punten - Pinfall: 1De Kooger 1/Texel 47 14815 2. IJmuiden/van der Bos 43 3. B.B.H. Middenwaard 39 4. Satelites 33 5. H.B.T. NijmanFord 20 6. Quintet WABO Meub. 18 7. Split Girls 8 8. Pin '78 8 Klasse 4 D: 1. Flashing Five 44% 13919 2. Plein 45 41 13694 3. The Bells 38 13424 4. H.H.B. Texel 34 13445 5. Grazy Girls 19 12590 6. Venhuizen 15 12017 7. D.Z.S. 1 15 10877 8. Spare varkens 9 11874 Klasse 5A: 1. Pintreffers 29 9299 2. De Medemblikkertjes 23% 8776 3. Pinfires 17 8648 4. Pioneers 12 8393 5. Botex Texel 8% 8080 6. Lanting 6 7371 Tetak 1 8 3 2 3 8 39-41 HoogeHuyslO 8 3 2 3 8 39-41 Turnlust 1 8 3 0 5 6 36-44 Rats 3 8 2 0 6 4 29-51 5e klas: Typhoon 3 9 7 2 0 16 64-26 Dito 8 7 5 1 1 11 48-22 WW 6 9 4 2 3 10 48-42 Tetak 2 10 4 2 4 10 58-42 Polisport 4 9 3 1 5 7 38-52 Aktief 2 10 0 0 10 0 14-86 5e klas: Olympia/'tH.710 10 0 0 20 86-14 Be Fair 4 10 7 0 3 14 64-36 DOV10 9 5 0 4 10 55-35 Spirit 6 10 4 0 6 8 51-49 Rats 8 9 2 0 7 4 17-73 Tetak 3 10 1 0 9 2 17-83 4e klas (junioren) Olympia/'t H. 5 8 8 0 0 16 73- 7 Tetak 1 8 6 0 2 12 63-17 Disnie 4 8 4 0 4 8 32-48 Be Fair 5 8 1 1 6 3 15-65 Aktief 2 8 0 1 7 1 17-63 De nieuwe competitie begint op zater dag 26 januari 1980. Klasse 5B: 1. Pinocchio 27 9127 2. Les Bowles 25 8436 3. Strandplevler 1 Texel 18 8263 86 4. O-Die-Ene 13 8 5. The Outsiders 10 7322 6. Houd Moed 3 7107 Wij hebben plaats voor een energieke jongeman tot plm 25 jaar in de functie van Geboden wordt een jaarbetrekking en een salariëring, passend aan de verantwoordelijkheid van de functie. Jan C. Stolk - telefoon (02226) 310

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1979 | | pagina 13