De Schans, Het Horntje
en Den Hoorn
Texel in
Voorkiemen van
pootgoed
Temperatuursom en
stikstof strooien
Voor het weekend
LAND
BOUW
Durper feestmarkt
van 1 en 2 maart 1980
Kerkdiensten
Artsen
Groene Kruis
Tandartsen
Apotheek
Rijkspolitie
Dierenartsen
Noodslachtingen
Na lange tijd
gevonden
Vittali op remise
Zuigelingenbureau
91 VRIJDAG 29 FEBRUARI 1980
TEXeLM COURANT
PAGINA 5
Oczicht ofi tien tlnorjf (Tv.rr
i-tm.
IkritklT,
Uit de Gids voor Texel die in 1898 werd uitgegeven publiceren we
deze keer beschrijvingen van De Schans, Het Horntje en Den
Hoorn. Het Horntje bevatte slechts drie huizen en een quarantaine
inrichting. Den Hoorn was tot 1838, toen het loodswezen naar Den
Helder werd verplaatst, de grootste plaats op Texel. De foto toont
een overzicht van Den Hoorn waarop natuurlijk de torenspits van
het kerkje is te zien. Overigens is het bijzonder moeilijk foto's uit de
vorige eeuw te bemachtigen. Daarom komt het wel eens voor dat in
deze rubriek foto's van latere data verschijnen. De nevenstaande
plaat stamt uit 1905.
Willen we wandelen of fietsen? Voor
beide is de weg uitstekend. We nemen
eerst een kijkje in en om het fort de
Oudeschans.
Het fort is in 1572 aangelegd en werd
in 1812 op last van keizer Napoleon in
beteren staat gebracht. Het fort heeft,
zooals u ziet, eenen ongelijkzijdigen-
vijfhoekigen vorm, en wordt omringd
door eene gracht; aan beide zijden ziet
ge een hoog terrein, een ravelijn met
gracht. Het fort heeft twee toegangen.
De steenen kazerne is ruim 16 jaren
geleden door een windhoos vernield; zij
was ingericht voor 100 manschappen,
met een paviljoen voor officieren. Dit
paviljoen werd door den windhoos,
wiens gebulder geleek op het rollen van
den donder, gespaard, maar is later ge
sloopt. Hier is het bomvrij kruitmagazijn,
waarin 3000 kilo buskruit kan geborgen
worden. Daar ten westen van het fort
ziet ge de Redoute en ten oosten eene
Lunt
iettg; zjj werden aangelegd in 1811
1812. Gebouwen bevatten ze niet. Ze
vormden een kamp om eene landing te
beletten, nl. in den tijd, toen ze aange
legd werden. Westwaarts op den
Hoornschen zeedijk, aan het Horntje,
was vroeger met hetzelfde doel eene
batterij geplaatst. De oppasser van het
fort woont aan het Oudeschild.
We gaan den zeedijk langs en zien
dan den Prins Hendrik-polder, eigen
dom van den baron de Goffinet. De
vruchtbaarheid van dezen polder is
sedert de laatste 15 a 18 jaren bijzonder
toegenomen. De rentmeester woont
aan Den Burg. Wanneer we naar het
Horntje wandelen, hebben we een
schoon gezicht op de reede en het
Marsdiep.
„Weik een heerlijk panorama!"
Zegt u dat wel. Zoo'n tafereel trekt
altijd aan. Die groote oorlogschepen
houden oefeningstochten; de visschers
oefenen hun gewoon bedrijf uit en die
dansende vletten op de zitten golfjes zijn
van visschers. Gevaarlijk is zoo'n vlet,
meent u7 Wel neen! De wakkere man
nen zijn als het ware in de vlet opge
groeid, en zelfs bij onstuimige zee
blijven ze niet in de haven liggen; ze
roeien de vlet precies op den kop van elk
golfje, zoodat er een spatje in komt. Zij
hanteren de riemen, mijnheer, als gij op
uw kantoor de pen. Nu zijn we aan Het
Horntje.
Het Horntje
Het was vroeger een gehucht, hier
aan de Z. W. zijde van Texel. De zee
nam het grootste deel door afspoeling
weg. Er staan nu slechts drie woningen.
In het begin dezer eeuw was hier eene
quarantaine-inrichting. Een paar eeu
wen geleden vond men hier de hoogste
duinen van Texel. De zanddijk, in de
vorige eeuw aangelegd, sloeg in 1776
weg, doch werd later hersteld. Ais in
den winter de Ada wegens ijsgang niet
kan varen, worden brieven en reizigers
in ijsvletten van hier naar Helder ver
voerd. Geen kleinigheid, dat verzeker ik
u! Maar de koene, kalme Horsers, zoo
heet men de bemanning soms moet de
afvaart van den Hors plaatsvinden;
daarvandaan het woord Horsers
schuiven u over en stuwen u, in de vlet,
door het drijf ijs zoo knaphandig, dat ge
uwen hoed er voor afneemt en zegt:
leder in zijn vak!" Wilt ge meer van dat
Horsen weten, informeer er dan, als ge
over een 14 dagen Texel weer verlaat,
bij Kapt. Mets, op de Ada, naar.
Over 14 dagen?
Neem me niet kwalijk, mijnheer, ik
wist niet, dat ge plan hadt, hier veel
langer te blijven. Nu, al toeft ge hier een
vol jaar, vervelen zal het u niet. Loge
menten, puike, ontbreken aan Den Burg
niet en de hóteliers weten wat eene
goede tafel vereischt. Amusement heb
ben we ook. Gaan we nu naar Den
Hoorn en rusten we eene wijle in
„Loodsmans Welvaren.
is gebouwd. Het ligt VA uur van
Oudeschild, ruim een uur van Den Burg
en een kwartier van de duinen.
Eerst naar de duinen.
We zijn er op! Daar strekt zich die on
eindige watervlakte, het strand kussend
uit. Dat is de Noordzee. Zie, daar duikt
de levenswekster, vermoeid van haren
langen tocht, aan den westelijken hemel
in zee weg. Noordwaarts flikkert reeds
het draaiend licht van Eierland, dat den
zeeman als toeroept: Verwijder u van
deze kustl" en zuidwaarts lonkt Huis-
duinen's vuurtoren u vriendelijk toe als
wilde hij zeggen: „De veilige haven is
nabij.
Hier neergezeten in den stillen avond
stond, gevoelt men zich klein en toch
zoo rustig, zoo vrij, zoo tevreden. Ver
van het gewoel der wereld verwijderd,
ontvangt men hier heerlijk indrukken
pardon, dames en heerenI ik begon
daar, geloof ik, met het maken eener
bespiegeling. Vergun mij u thans, terwijl
we naar het dorp terugkeeren, het be
langrijkste van Den Hoorn te vertellen.
Het was vroeger vereenigd met het dorp
Den Westen, dat bijna geheel vervallen
is. Tot het jaar 1838 was Den Hoorn op
één na het grootste dorp van Texel. In
dat jaar werd het loodswezen van Den
Hoorn naar Den Helder verplaatst en
taande de welvaart. Er is eene Herv. en
eene Doopsgezinde kerk, ieder met éen
predikant. De kleine Herv. kerk heeft
een betrekkelijk hoogen toren, die den
zeelieden tot baak dient. De R. K. zijn
kerkelijk vereenigd met Den Burg en
hebben hier een hulpkerk, die door de
Geestelijken van Den Burg bediend
wordt. Den 15n Mei 1761 werd te Den
Hoorn de beroemde dichter en roman
schrijver Loosjes geboren.
Hier bestaat ook eene kaasmakerij,
die haren goeden naam weet te hand
haven. De dorpelingen leven hoofdzake
lijk van de veeteelt.
Er is eene openbare school. Het
H.d.S. wordt bijgestaan door éen on
derwijzer.
Het dorp bezit een plaatselijk Nut.
Het dorp Ouden Hoorn, dat zuid
waarts van Den Hoorn lag, werd in 1398
door de Friezen verbrand. Zuidwest-
Den Hoorn
We stappen weer op! Ge merkt al
dadelijk, dat het dorp geheel in de lengte
Uit de praktijk is bekend dat goed
voorgekiemd pootgoed snel boven de
grond staat en dat het veld vlot dicht
groeit. Goed voorkiemen van pootgoed
vraagt minimaal 6 weken. Het startpunt,
het opwarmen of de warmtestoot,
hangt dus af van de verwachte poot-
datum. Voor de warmtestoot zelf, met
een temperatuur van plm. 18° C„ zal
vaak 10 14 dagen nodig zijn. Zodra alle
kiemen zichtbaar zijn, begint de periode
van het afharden. De lengtegroei van de
kiem wordt daardoor beperkt. Hiervoor is
het nodig dat alle aardappelen voldoen
de licht krijgen. Een afhardperiode kor
ter dan vier weken geeft zwakke kiemen
die bij het poten beschadigen of breken.
Een afhardperiode van 5 tot 6 weken zal
daarom ook vaak beter zijn. Wacht
daarom niet te lang met het afharden
van de kiemen zodat de met moeite en
aandacht opgekweekte kiemen bij het
poten niet verloren gaan maar een plant
zullen gaan vormen.
den afgevreten worden. Op het moment
van constateren is er veelal weinig tot
niets meer aan te doen en is het kwaad
geschied. Om dit te voorkomen is het
mogelijk om het zaaizaad te behandelen
tegen vreterij of de grond een behande
ling geven waardoor de vreterij niet
meer hoeft op te treden. Graslanden die
pas gescheurd zijn kunnen vreterij ge
ven, maar ook die percelen waar twee of
drie jaar terug nog een grasgewas
stond. Voorkomen is meestal beter dan
genezen.
Regelmatig komen wij afwijkende
plekken tegen in het bouw- of grasland.
De oorzaken kunnen verschillend zijn
maar een van de kwalen is nog vaak dat
de grond dan een te lage pH heeft. Een
kalkbemesting voor het zaaien van
kalkminnende gewassen kan iets van
het probleem oplossen. Beter is nog om
regelmatig te zorgen dat de kalk-
toestand van de grond goed is. Om hier
enig inzicht in te hebben is een grond
monsteranalyse de aangewezen weg.
Nieuwe grond en
gewasmonsternemer
Sinds kort verzorgt de heer F. Koorn
uit 'De Krim' bij De Cocksdorp het
nemen van grond- en gewasmonsters
voor Oosterbeek. Het telefoonnummer
van Koorn is (02222) 317.
In het voorjaar kan door het poten van
goed voorgekiemd pootgoed een ver
vroeging van het gewas, ten opzichte
van het niet voorgekiemde goed met ca
7-10 dagen worden bereikt. Voorwaar
de is hierbij dat zonder kiembeschadi-
ging wordt gepoot. Pootaardappelen
hebben nu één keer een korte groeipe
riode. Ze zullen daarbij tot hoge op
brengsten moeten komen willen alle
kosten betaald worden, waarbij er te
vens nog een goede boterham voor de
teler overblijft.
leder voorjaar zijn er landbouwge
wassen die door emelten en/of ritnaal-
Op 20 februari werd in Den Helder een
temperatuursom van 147° C. bereikt.
Algemeen kan aangenomen worden dat
er eind deze week een temperatuursom
wordt gehaald die tussen de 180 en 200°
C. ligt. Het wordt daarom tijd te
beginnen met het strooien van kunst-
meststikstof. Hoewel nog vroeg, zal de
plant dankbaar zijn als ze direct op
neembare voedigsstoffen krijgt.
Fosfaat
Voor een goede groei hebben de
planten naast stikstof ook behoefte aan
kali en fosfaat. Vooral in het vroege
voorjaar dient een plant de beschikking
te hebben over direct opneembare
fosfaat-mineralen. Dat kan bereikt wor
den door het strooien van deze mest
stof. Een mengmeststof is dan ook de
meest gewenste bemesting in het voor
jaar.
Het is alaemeen bekend, dat gras-
waarts van Den Hoorn is het Hoornder
Vlak. In 1744 werd te Den Hoorn een
gasthuis voor onvermogenden gesticht,
terwijl in 1839 door de weduwe van de
Hoornder predikant Hendrik Schutte
mej. Aaltje de Keijzer, een huis en tuin
voor predikantswoning werd vermaakt
aan de Herv. gemeente. Te Den Hoorn
heeft men een zieken- en begrafenis
fonds. Er is aan dit dorp eene reddings-
vlet gestationneerd.
Den Hoorn is telephonisch verbonden
met het telegraafkantoor te Den Burg en
is voor het publiek geopend op werkda
gen des voormiddags van 7.30 tot 11.30
en des namiddags van 12.30 tot 2.30 en
van 5 tot 7 uur. Op Zon- en feestdagen
des voormiddags van 7.30 tot 8.30 en
des namiddags van 12.30 tot 1.30.
Maadagavond worden alle Eierlanders
en Durpers uitgenodigd in het Eierland-
sche Huis. Degenen die vorig jaar op de
feestmarkt hebben gestaan kunnen zich
dan voor dit seizoen in laten schrijven,
maar ook nieuwe belangstellenden zijn
welkom. De mensen die niet meer mee
willen doen als marktkoopman kunnen
dit ook opgeven. De standplaats waar
men komt te staan zal gelijk bekend
worden gemaakt.
Er worden medewerkers gevraagd die
zich gaan bezig houden met de afslui
ting van het marktterrein. Er wordt een
rooster gemaakt van personen die dit
willen zodat men niet iedere marktavond
hoeft te posten. Dit 'posten' is onvermij
delijk voor een goed draaiende markt.
De feestmarktcommissie wordt met ge
noeg posters behoorlijk ontlast. Mensen
die maandag niet kunnen komen mogen
zich opgeven bij marktmeester Ben
Dros. Graag voor 3 maart. De data van
de markt zullen tevens bekend gemaakt
worden.
land, dat vanaf begin februari rust krijgt,
de hoogste opbrengst geeft in dat jaar.
Het 'leeg' liggen van de percelen geeft
de jonge grassprieten de gelegenheid
om snel te groeien met behulp van het
zonlicht. Worden de jonge groeipuntjes
van het gras weggevreten dan duurt het
veel langer voor het grasland weer
bedekt is, en zullen vele zonnestralen
geen effect hebben op de groei. De
zonnestralen komen op de kale grond en
leveren geen bijdrage aan de grasgroei.
Gras geeft gras. Het bijvoeren van
schapen op een klein perceel is goed
koper dan ze op alle percelen te laten
lopen. Ook te vroeg inscharen van melk
en jongvee zal de uiteindelijke productie
van het grasland beperken. Inscharen
zodra er een vuisthoogte gras staat is de
meest rendabele benutting van dit ruw-
voer. Voldoende en goed weidegras zal
het inkomen van de veehouder duidelijk
beïnvloeden evenals het daaruit gewon
nen ruwvoer voor de komende winter.
Uitsluitend voor spoedgevallen
Van vrijdagavond 18.00 uur tot
maandagmorgen 8.00 uur
Dokter K. Eissen, Julianastraat 9,
Den Burg, tel. (02220) 2039.
Aanvragen visites s.v.p. tussen
9.30 en 10.30 uur.
Spreekuur op zaterdag en zondag
van 11.30-12.00 uur en van 16.00-
16.30 uur zonder afspraak.
Ambulance fin geval van onge
lukken met betekenend lichame
lijk letsel) (02220) 2011.
Mevr. van der Kloet, Naalrand 4,
Den Hoorn, tel. (02226) 467.
Voor zeer spoedeisende tandheel
kundige hulp kan man zaterdag en
zondag om 18.00 uur precies te
recht in het tandheelkundig cen
trum in het Groene Kruisgebouw,
Witte Kruislaan 19.
Weverstraat 95, telefoon (02220)
2112. Open op werkdagen: 8.30-
18.00 uur. Zaterdag 11.30-13.00
uur en 16.00-18.00 uur. Zondag
11.30-13.00 uur en 17.00-18.00 uur.
Buiten die tijden alleen voor spoed
eisende gevallen.
Dagelijks is het politiebureau van
de groep Texel van de Rijkspolitie
telefonisch te bereiken via tel.
(02220) 2644. Buiten kantooruren
(tussen 18.00 en 08.00 uur) kan
men rechtstreeks contact opnemen
met de meldkamer van het district
Alkmaar, tel. (072) 116444.
Alleen voor spoedgevallen tele
foon (02220) 2527.
Voor noodslachtingen bellen de
heer A. van Heerwaarden, telefoon
(02220) 2182 (slachtplaats) of 2663
(Wilhelminalaan 94), b.g.g. 3541.
Zondag 2 maart 1980
HERVORMDE GEMEENTEN
Den Burg 10 uur de her Veldhuis,
kerkvoogdijcollecte.
Uitzending via De Lichtboei.
De Cocksdop 10 uur ds. Wisman
Voorjaarszendingscollecte.
Den Hoorn 9.30 uur ds. Wolthaus
voorjaarszendingscollecte
De Koog 11.15 uur ds, Wisman
voorjaarszendingscollecte
De Waal 11 uur ds. Wolthaus
voorjaarszendingscollecte
Oosterend 9.30 uur ds. Van Zijll
Langhout
voorjaarszendingscollecte
Oudeschild 11.00 uur ds. Van Zijll-
Langhout, maandcollecte
GEREFORMEERDE KERKEN
Den Burg 10.00 uur ds. Blaauw
19.00 uur ds. Blaauw
Uitzending via De Lichtboei.
Oosterend 10.00 uur kand. R. P.
Wind, Ermelo
17.00 uur Kand. R. P. Wind
GEREFORMEERDE GEMEENTE
Oosterend 10.00 uur Dienst
16.00 uur Dienst
Donderdag 6 maart:
Oosterend 19.00 uur Ds. A. Snoep
uit Amsterdam.
GEREF. KERK (Vrijgemaakt)
in de Doopsgezinde kerk, Kogerstr.
Den Burg 19.15 uur ds. Woudt,
Den Helder.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE]
Den Burg 10.00 uur ds. M. Keijser
(Haren)
BAPTISTENGEMEENTE
in de Doopsgezinde kerk, Kogerstr.
Den Burg 16.30 uur ds. Van der
Laan, uit Amsterdam.
Kinderoppas aanwezig.
Uitzending woensdagavond via
,,De Lichtboei".
ROOM-KATHOLIEKE KERK
Den Burg: zaterdag 19.30 uur
Uitzending via De Lichtboei
Zondag: 10.45 uur
De Koog: zondag 9.30 uur
Oudeschild: zondag 19.00 uur
Den Hoorn: zondag 10.45 uur
De Cocksdorp: zondag 9.15 uur
Oosterend: zaterdag 19.30 uur
JEHOVAH'S GETUIGEN
Rode Kruis-gebouw Jonkerstraat,
Den Burg
Zondags: 18.30 uur openbare lezing
19.30 uur Wachttorenstudie.
Donderdags: 19.30 uur Bediening
School.
20.30 uur Dienst Vergadering.
Vrijdag 29 februari
In de Hervormde kerk te Den Burg ver
zorgen de zeven Texelse koren een
zangavond, gratis toegankelijk voor ie
der. Aanvang 20.00 uur.
Zaterdag 1 maart
Toneelvereniging 't Amateurtje brengt
in ,,De Wielewaal" de komische thriller
„Kaas uit het vuistje"; 20.00 uur.
In „De Hollebol" verzorgen Jan en
Paula Brouwer een evangelisatiebijeen
komst, toegankelijk voor ieder; aanvang
16.00 uur.
Maandag 3 maart
Robert Long en Leen Jongewaard tre
den op in de Helderse schouwburg met
het programma „Duidelijk zo"; aanvang
20.15 uur. Na afloop vaart een extra
boot terug naar Texel.
Dinsdag 4 maart
De raadscommissie voor welzijnszaken
heeft in het raadhuis een openbare
vergadering, onder andere over het
jeugdprobleem. Aanvang 19.30 uur.
De Vrouwenbond NW heeft in de
Landbouwschool de jaarvergadering.
Na afloop van het huishoudelijke ge
deelte: kienen. 20.00 uur.
VASTE DATA
Iedere eerste woensdag van de maand
wordt in „De Hollebol" welzijnsoverleg
gehouden, aanvang 16.30 uur.
Op het adres Warmoesstraat 42, Den
Burg, telefoon (02220) 3770, houden
Jan en Paula Brouwer bijbelstudie
bijeenkomsten die voor ieder vrij toe
gankelijk zijn: elke donderdagavond,
aanvang 20.00 uur.
Elke woensdag van 14.00-17.00 uur
wordt in „De Schakel" een kinder
middag gehouden door medewerkers
van de Stichting Open Jeugdwerk en
het Mensen zonder werk-projekt.
Elke dinsdagmiddag van 15.00 - 16.00
uur wordt in 't Skiltje bejaardengymna-
stiek gegeven.
NVSH-informatiecentrum, -middelen-
depót en -bibliotheek in het Groene
Kruisgebouw aan de Witte Kruislaan
zijn iedere maandag van 20.00 - 21.00
uur 'geopend en telefonisch bereikbaar
onder nummer 3241. Contactpersoon
mevrouw Blanken, Tjakkerstraat 35,
Den Burg.
Een bromfiets die in oktober 1978 op
Texel werd gestolen, werd gisteren in
de gemeente Rijssen teruggevonden.
De bromfiets was verkocht op een
markt in Apeldoorn, zodat hij flink wat
omzwervingen achter de rug heeft.
Afgelopen dinsdag gebeurde er in de
competitie van schaakclub En Passant
weinig spectaculairs. Alleen J. Rom-
mets hield M. Vittali keurig op remise.
Na een gelijke strijd wist M. Vittali het
eindspel, zijn specialiteit, niet te winnen.
P. Bergman zag zijn nogal luchtige
koningsstelling onder de voet gelopen
door G. van Es ondanks zijn hardnekki
ge verdedigen. J. Dros drong bij P.
Cornelisse diens damesvleugel binnen
en Cornelisse was ten dode opgeschre
ven. A. C. Bakker won een stuk van H.
Elzinga na een agressieve opening en
won zodoende. Elzinga staat er, met
een half punt uit 4 wedstrijden, niet best
voor.
In de B-groep gaf F. van Lare A.
Terpstra een stuk cadeau en kon toen
wel inpakken. P. Eelman hield het lange
tijd goed uit onder de druk van W.
Hoekmans stukken, maar nadat hij zijn
dame uit de verdediging haalde moest
hij capituleren. F. van Tatenhove won
na afruilen met zijn extra materiaal.
Uitslagen:
A-groep:
J. Dros-P. Cornelisse 1 —0
M. Vittali-J. Rommets 54
G. van Es-P. Bergman 1 —0
A. C. Bakker-H. Elzinga 1 —0
B-groep:
F. Groeskamp-A. Bakker 0—1
B. Witte-M. Witte 0-1
K. J. den Haari-C. Witte 1 —0
Fvan Lare-ATerpstra 01
P. Eelman-W. Hoekman 0—1
E. de Visser-F. van Tatenhove 0—1
De zuigelingen die aan de beurt zijn
worden op het bureau verwacht op de
tijden, waarop hun eigen huisarts
zitting heeft. De tijden zijn als volgt:
Dokter Siebinga, dinsdag 4 maart om
14.00 uur.
Dokter Waverijn, woensdag 5 maart
om 13.30 uur.
