De Fazant, aanwinst of )ngewenste vreemdeling? FILM ,Het tweede ontwaken van Christa Klages" m gongQr KRUISWOORDPUZZEL ClOIQ bOOOOÖöOOOQQ Bouwdorp en bouwkamp zoeken leiding Bloemschikcursus van start DAG 18 MAART 1980 TEXELSE COURANT PAGINA 11 Reageren op deze rubriek kan bij Jaap van Groenigen, telefoon (02220) 3562, Adriaan Dijksen, telefoon (02228) 676 of bij het Natuurrecreatiecentrum, telefoon 102228)741. r zijn waarschijnlijk maar weinig mensen die de fazant niet ken- In de eerste plaats is, vooral het mannetje, een grote en opval- d gekleurde vogel. Daarnaast is hij een alom bekend en geliefd htobject. De regelmatige lezers van deze rubriek hebben inmid- s wel gemerkt dat ik helemaal geen voorstander ben van jacht, jgendeel zelfs. Toch wil ik hier wat over deze jachtvogel bij stek vertellen. Niet om ook in de Texelse Courant een discussie >r de jacht uit te lokken (op andere plaatsen wordt daarover al ïoeg gehakketakt), maar gewoon omdat het een interessante gel is. vogel is ontdekt en daarom steeds meer is gekweekt en uitgezet. Het duurde daarna echter nog eeuwen voordat de fazant heel Europa „ver overd" had. Voor België bijvoorbeeld wordt het midden van de 18e eeuw ge noemd. jagers wel mannetjesfazanten moeten afschieten omdat er anders te veel komen. Hij bedoelde daarmee in verhouding tot de aantallen wijfjes. Dat is echter onzin. Een groot wijfjesover schot is namelijk helemaal niet natuur lijk, maar wordt in onze landen kunst matig in stand gehouden. In het oor spronkelijke verspreidingsgebied heerst slechts een heel gering wijfjesover schot. Een mannetje is daar dus meest al gepaard met „slechts" één wijfje. We zien daar dan ook dat de heren meehelpen bij het broeden en later bij het begeleiden van de jongen. In onze gebieden gebeurt dat zelden of nooit. Discussie Het schieten van vogels alleen voor het plezier, staat in ons land steeds meer ter discussie en wordt ook steeds meer aan banden gelegd. Vooral in )orspronkelijk hoort de fazant smaal niet in Nederland thuis I natuurlijke verspreidingsgebied zelfs duizenden kilometers bij vandaan. De fazant is tedvogel in midden en oostelijk Hij bewoont grote delen van >an en China en verder allerlei brokkelde gebieden via Mongo- de randen van het Himalayage- gte en zuidelijk Rusland tot rond Kaspische Zee. Ook rond de arte Zee liggen nog enkele ge iden waar de fazant van nature U thuishoren. Hierover bestaan hter twijfels en het kan best zijn H t ze daar ingevoerd zijn. In heel (opa is de soort zeker ingevoerd I in de vorige eeuw ook in Noord- tierika en Australië. in de Romeinse tijd, misschien 'S wel eerder, werd de fazant naar werelddeel gebracht. Niet voor de |ht, er was toen waarschijnlijk nog Ier wild in overvloed, maar als sier- lel. Ze werden veel gehouden in lanterieën van vorstenhuizen en adel- je of andere belangrijke personen. iDe eerste berichten van fazanten in ropa in het wild, dateren uit de 12e 13e eeuw. Of die eerste „wilde" iren ontsnapte vogels waren of met zet vrijgelaten werden, weet ik niet. it ligt voor de hand te veronderstel- i dat de soort sindsdien als jacht- WA Texel Ook op Texel is de fazant tenslotte ingevoerd. Er zijn, voor zover ik weet, niet veel duidelijke gegevens wanneer dat gebeurd is. Pieter van Cuyck, de kunstschilder uit Den Haag, die Texel in de tweede helft van de 18e eeuw bezocht, noemt de fazant helemaal niet. Wel heeft hij het over uitgezette patrijzen en ook over kwartels en allerlei ander wild. Als er in die tijd fazanten op Texel geleefd hadden, had hij er zeker over verteld. Van de hele 19e eeuw weten we aangaande de fazant niets. In 1908 meldt de Ooster- ender Daalder, waarschijnlijk een van de eerste of zelfs dé eerste Texelaar die uit liefhebberij naar vogels keek, dat in de duinen enkele paren broedden. Dit zouden dieren geweest zijn die ont snapt waren van het buitengoed van baron Van Tuyll van Serooskerken. Na die tijd moeten er steeds meer fazanten voor de jacht zijn «itgezet. Loopvogels Fazanten zijn bewoners van open bossen en velden. In hun oorspronke- Donderdag draait in de serie Filmgan- i r de film „Het tweede ontwaken van nirista Klages". Dit werkstuk hoort l uis in het rijtje van Duitse politieke r "ns, die de laatste jaren aan de lopen- band zijn gemaakt. Van Von Trotta 'ie verlohrene Ehre der Katherina um) mochten we echter verwachten t it haar moraal boven die van de iddelmaat uitsteekt. De intrige is in ite een beetje alledaags. Drie jonge ensen Christa, Werner en Wolf gang exploiteren uit idealisme een tehuis voor noodlijdende kinderen. Zij beroven een bank als hun geld dreigt op te raken. Bij een bevriende dominee vinden Christa en Werner (Wolfgang werd gegrepen) geen gehoor, wel bij haar schoolvriendin Ingrid. Werner wordt echter door de politie bij toeval doodgeschoten. Christa vlucht met In grid naar Portugal, keert later weer terug naar Duitsland en wordt daar gearresteerd. Toch komt zij weer vrij omdat Lena de bankemployé die haar moet identificeren, veinst haar niet te kennen. Christa wordt nu vrijgelaten en kan zo voor de tweede keer ontwaken. Er gebeurt natuurlijk veel meer in deze film, maar bij een gedetailleerde be schrijving zou de film te weinig open laten. Dat neemt niet weg dat de details en nuances die Von Trotta aanbrengt de diepte en scherpte geven aan een ogen schijnlijk zo zwart-wit gebeuren. vogels van de kale velden zoeken terrein op met meer dekking en be schutting. Het zijn hoende^achtigen, familie dus van de stamvader van onze kippen. Van nature vliegen ze weinig, het zijn echte loopvogels. Als ze al vliegen, is het meestal laag en over-' korte afstand. Alleen in noodgevallen, en dat is hier meestal met een jacht partij, kunnen ze erg hoog gaan vliegen. Ze hebben dan een soort „raket-start". Met razendsnelle vleugel slag stijgen ze bijna loodrecht op. Éénmaal op hoogte klapperen ze af en toe nog even met de vleugels, maar zeilen toch weer snel naar de grond toe. Boven water raken de dieren al na 2 tot 2,5 km uitgeput en moeten ze een natte noodlanding maken. Er is één recordgeval waargenomen: met het windje in de rug wist een fazant een 6 km breed water te overbruggen. Jacht We zeiden het al, de fazant dankt zijn bestaan in Europa aan de jacht. In Nederland is het niet verplicht bij te houden hoeveel dieren jaarlijks gescho ten worden. In veel andere landen moet dat wel en daaruit blijkt wat voor „industrie" de hele fazantenjacht ge worden is. Een paar cijfers: in Tsjecho- Slowakije werden in 1961 484 000 fa zanten neergehaald, in Oostenrijk in 1971 356.400 en in heel West-Duits- land in het jachtseizoen 1970-1971 maar liefst 1.180.000! Het is duidelijk dat de fazantenbevolking bij een dergelijke „oogst" weer aangevuld moet worden met gekweekte exemplaren. Ook in Nederland gebeurde dat tot voor kort op grote schaal. Thans mogen, alleen nog fazanten uitgezet worden met een vergunning van de dienst Faunabe heer. Deze dienst mag alleen vergun ning geven als uitzetten noodzakelijk is om de fazantenbevolking weer wat op peil te brengen en niet alleen om het „tableau" van de jager te verhogen. Daar komt het vaak toch wel op neer en vergunningen worden naar mijn smaak wel wat snel gegeven... Harem De jacht op de fazant is in Neder land geopend vanaf 15 oktober. Wijfjes mogen tot eind december geschoten worden, voor de mannetjes geldt 31 januari als einddatum. Dat zit in het feit dat er een groot vrouwenoverschot mag bestaan, net zoals bij onze huis- kippen één haan met heel wat kippen kan worden gehouden. Bij jagers heerst nog wel eens verschil van mening hoeveel wijfjes door 1 mannetje „onderhouden" kunnen worden zonder dat het een nadelige invloed heeft op de voortplantingscapaciteit. Meestal wordt gestreefd naar 1 mannetje met 7 wijfjes. Zelfs een verhouding van 1 op 10 betekent echter geen vermindering van het aantal jongen. Ik heb Rien Poortvliet, een groot voorvechter voor alle soorten jacht, voor de tv wel eens horen beweren dat lil»." i r JRj;»- J >TT- Voor het deze zomer te houden bouwdorp en het bouwkamp hebben zich nog onvoldoende mensen opgege ven die zich met de leiding willen belasten. Daarom wordt vrijdagavond 21 maart om 20.00 uur in het dorpshuis van Den Burg (oude ULO) een informa tie-avond met dia-vertoning gegeven. Wie interesse heeft voor dit werk kan daar alle informatie opdoen. Leiders en leidsters moeten minstens 18 jaar oud zijn; er is geen maximum leeftijd. De organisatie denkt niet alleen aan scholieren en werkende jongeren maar ook aan huisvrouwen/mannen. Het spreekt vanzelf dat de informatie avond in het geheel niet verplichtend is. Wie beslist om één of meerdere weken mee te werken, kan dat later kenbaar maken. Het staat buiten kijf dat zowel het bouwdorp als het bouwkamp tot dusver elk jaar zeer geslaagd zijn en in een behoefte voorzien. Het zou daarom jammer zijn als er door gebrek aan leiding mee zou moeten worden ge stopt. lijk verspreidingsgebied schuwen ze de natuurreservaten is dat uiteraard lo bergen niet. Het zijn standvogels, dat gisch. Gedurende het broedseizoen van wil dus zeggen dat ze niet trekken, april tot september wordt angstvallig Maar buiten de broedtijd verhuizen de elke verstoring gemeden. Toch mogen bergbewoners wel naar de wat war- er jofïge fazanten worden uitgezet die mere lager gelegen gebieden. Ook de later weer afgeschoten worden voor 'het pfèzier Van de jager. Natuurmonu menten en ook Vogelbescherming heb ben Qp hun terremen.aarj.dil soort, jacht eep ^ind gemaakt. Staatsbosbeheer is nog niet zo ver. Een klein beginnetje is misschien gemaakt met een uitzet- verbod van jonge fazanten in de be langrijkste reservaten. Dat wil echter niet zeggen dat in de toekomst de fazant uit de duinen verdwijnt. Op andere plaatsen op Texel krijgt men wel vergunning voor het uitzetten. Een deel van déze dieren trekt in herfst en winter ongetwijfeld van het meer open veld naar de duinen of duinrand omdat daar meer beschutting is. Bovendien hebben ervaringen elders in Nederland bewe zen dat fazanten ook zonder bijvoede- ring zich wel degelijk weten te hand haven. Meestal niet op een zo hoog peil als jagers dat graag zouden zien. Weg of niet Natuurliefhebbers en -beschermers en ook wetenschappers zijn meestal helemaal niet zo blij met diersoorten die in on^ land uitgezet worden maar er van nature niet thuishoren. In het waterspitsmuizenartikel vertelde ik al dat op Texel heel wat soorten ontbre ken die op andere plaatsen wel in Nederland leven. Dat geeft een hele eigen, speciale situatie met interessante gevolgen. Het zou onjuist zijn de ont brekende soorten hier bewust te gaan invoeren. Er komen al heel wat planten en diersoorten „per ongeluk" naar het eiland. Daar moeten we maar min of meer vrede mee hebben. Het is m.i. fout geweest hier fazanten in te voe ren, ook al beleven nog zoveel mensen er (jacht)pfezier aan. Vergelijkbaar daar mee zouhet uitzetten van een kolonie flamingo's in De Geul en peli kanen in De Muy zijn om de vogel liefhebbers te plezieren of de toeristi sche attractie van het eiland op te voeren Moeten de fazanten daarom nu maar weer helemaal weg? Dat gaat mis schien wat te ver. Voor zover ik het bekijken kan, verdringen ze bijvoorbeeld geen andere, echt inheem se soorten. Maar naar mijn mening zou het uitzetten op heel Texel in ieder geval gestopt moeten worden. Hand haaft hij zich dan mag hij blijven, verdwijnt hij dan is dat niet ergl Adriaaan Dijksen Maandagmiddag a.s. om 14.00 uur begint in het dorpshuis van Den Burg (oude ULO) de cursus bloemschikken. Er kunnen nog enkele deelnemers wor den ingeschreven. Het is niet uitgeslo ten dat zich nog zoveel geïnteresseer den melden dat de cursisten in twee groepen kunnen worden gesplitst. De tweede groep komt dan op een andere middag of avond bijeen, in overleg met de deelnemers. Horizontaal: 1drinkgerei 3. zangstem 8. nakomelingschap 11reeds 13. voorzetsel 14. voorzetsel 16. deel van een Franse ontkenning 17. genotmiddel 21. voortbewegende massa vloei stof 24. dunne 25. soort belasting 27. visje 28. evenredige vertegenwoordiging 30. vent 32. de dato (afk.) 33. bijbelse naam 35. ontkenning 36. afgelegen 38. vrouwelijk schaap 39. gestalte 40. hebzucht 41. geluk 45. vingergewricht 49. plaats in Drente 50. tot nader order (afk. 51. groet 52. Engels bier 53. water in Friesland 55. male-up 58. onmeetbaar getal 59. hond 61. grap 62. waterkering 64. strijkmes 67. ridderkostuum 69. en anderen (afk.) 70. getij 72. windrichting (afk.) 73. pers. vnw. 74. diereneigenschap 75. plaats in Noordholland 76. geneesmiddel Verticaal: 1gevolg 2. Oosterse jongensnaam 4. handvat 5. per persoon (afk.) 6. tandarm zoogdier 7. meisjesnaam 9. myth, figuur 10. geneesmiddel 12. jong dier 15. hoeveelheid 18. titel (afk.) 19. aartsbisschop (afk.) 20. stoot 22. ter plaatse (afk.) 23. rund 25. breekbaar 26. heilwens 29. parasiet 30. onderzoek naar deugdelijkheid 31overlevering 32. onverstandig 34. rivier in Frankrijk 35. bijwoord 37. ambtshalve (Lat. afk.) 38. plaats in Japan 41wielrijder 42. lyrisch gedicht 43. grondsoort 44. richtsnoer 45. overnachtingsplaats 46. dubbelklank 47. kostbare stof 48. deel van het paardetuig 54. steenmassa 56. elektrisch geladen deeltje 57. boterton 59. kindergroet 60. pers. vnw. 62. predikante (afk.) 63. met name (afk.) 65. plaats in Frankrijk 66. bijbelse naam 67. op welke wijze 68. vriend (Frans) 71. uitroep 72. namelijk (afk.)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1980 | | pagina 11