Leeftijden, leven en overleven van vogels Rechercheurs bezig met CV/lso-probleem Bouwfonds betrokken bij plannen De Mars Silhouetknipwerk in de bibliotheek VRIJDAG 25 APRIL 1980 TEXELSE COURANT PAGINA 7 Reageren op deze rubriek kan bij Jaap van Groenigen, telefoon (02220) 3562, Adriaan Dijksen, telefoon (02228) 676 of bij het Natuurrecreatiecentrum, telefoon (02228)741. Enkele weken terug schreef m'n collega Van Groenigen iets over 'lastige' vogels. Hij stelde, dat ook al vreten bijvoorbeeld eksters haast alle nesten van een ander soort leeg, het niet automatisch hoeft te betekenen dat die soort daaronder lijdt. Dat klinkt misschien gek. Toch is het zo. Vandaar deze aflevering van de Witte Lieuw over „het systeem van leven en dood" bij de vogels. Het is mis schien een wat lange en moeilijke aflevering geworden. Onze excuses daarvoor, maar het is niet zo makkelijk uit te leggen. In de winter zien we vogels van honger en kou omkomen. In de broedtijd roven eksters merelnesten leeg en slokken zilvermeeuwen eende kuikens op. We vinden dat zielig omdat we vogels een warm hart toedragen; ze zijn leuk, nuttig en zingen mooi. Toch is het volkomen natuurlijk dat jaarlijks honderdduizenden vogels sterven. Slechts in enkele gevallen, zoals boven genoemd, merken we er iets van en dan vinden we het 'erg'. De voortplanting is er op gericht dat een bepaalde soort in stand blijft. Het aantal exemplaren van een i soort in een bepaald gebied moet gelijk blijven. Dat wil zeggen dat er Het roodborstje. Jaarlijks sterft ongeveer de helft van alle volwassen roodborstjes in ons land. Het spreekt vanzelf dat ook de aannemer zal worden gehoord. Al met al zal het onderzoek nog wel een half tot één jaar in beslag nemen. De vier rechercheurs die met het werk bezig zijn hebben zich in eerste instantie laten bijstaan door mensen van de Nationale Woning raad, maar opereren thans zelfstan dig. Het bestuur van de Woning bouwvereniging twijfelt er niet aan dat het onderzoek zeer gedegen is en wacht het resultaat dan ook met vertrouwen af. Aldus werd meege deeld in de dinsdagavond in „De Schakel" gehouden ledenvergade ring van de Woningbouwvereniging. Een opmerkelijk feit dat bij het nauw keurig opmeten van de woningen tel kens weer naar voren komt zijn de on derlinge (maat)verschillen, zelfs binnen complexen van woningen die eigenlijk uniform zouden moeten zijn. De heer J. J. Westdorp uit De Cocksdorp ver telde dat bij woningen in De Cocksdorp vrijwel geen raam hetzelfde was; het scheelde soms centimeters. De 'heer W. Wassenaar sloot niet uit dat straks zal blijken dat in een aantal woningen méér is gebeurd dan het bestek heeft voorgeschreven. Hij gaf het bestuur de tip om te trachten op grond van dit feit extra subsidie los te krijgen. Mars Een andere belangrijke medede- evenveel jonge dieren volwassen moeten worden als er volgroeide dieren sterven. Door allerlei factoren (zoals slecht weer, ziekten, voedsel gebrek) worden ieder jaar niet even veel jongen groot en sterven er het ene jaar ook meer volwassen dieren dan het andere. Daardoor ontstaan schommelingen in het aantal, maar het zijn schommelingen rond een vast punt. Voedsel en nestplaats De aantallen vogels in een bepaald gebied, zijn afhankelijk van verscheide ne factoren. Voedsel en nestgelegen heid zijn enkele heel belangrijke. Een voorbeeld. Als in een klein stukje bos (bijvoorbeeld midden in het land) geen enkele holle boom te vinden is en er hangen geen nestkastjes, dan zullen er geen koolmezen broeden, ondanks het feit dat er voedsel genoeg is. Han gen we in dat bosje echter heel veel nestkastjes, dan zullen ze ook niet alle maal bewoond zijn omdat er dan te ling die in de vergadering werd gedaan, betrof de plannen die de Woningbouwvereniging wN ontwikkelen voor het nieuwe be stemmingsplan De Mars bij Den Burg. Het lijkt aantrekkelijk om het Bouwfonds Nederlandse Gemeenten bij deze plannen in te schakelen. Het Bouwfonds kan het leeuwedeel van het werk voor zijn rekening nemen tegen relatief lage kosten. De Woningbouwvereniging heeft geen personeel genoeg om plannen van enige omvang te ontwikkelen en te begeleiden. Het Bouwfonds heeft zich al bereid getoond de helpende hand te bieden. De leden van de Wo ningbouwvereniging machtigden het bestuur in deze richting verder te gaan. Als men tot de conclusie zou komen dat het beter is niet met het Bouw fonds in zee te gaan, kan men altijd nog afhaken. Wat betreft nieuwe bouwplannen denkt de vereniging overigens niet alleen aan de Mars (waar op dit moment nog geen bouwrijpe grond beschikbaar is) maar ook aan De Cocksdorp en Oudeschild, waar even tueel op vrij korte termijn wel zou kun nen worden gebouwd. Voorzichtigheid is wel geboden. Het bestuur gaat er van uit dat aan woningen in De Cocks dorp niet zoveel behoefte is. Dat de daar eventueel te bouwen woningen toch wel volkomen, is het gevolg van een dwangmatige situatie. Mensen die weinig voedsel voor zoveel mezen is. Naarmate meer jongen in dat bosje geboren worden, zal er een groter voedselprobleem ontstaan en zullen er meer sterven. Mezen kunnen niet zoals wij voedsel produceren! Mezen die te veel zijn kunnen proberen weg te trekken op zoek naar plaatsen waar ruimte voor ze is. Door dit systeem blijft de koolmezenstand in dit bosje ongeveer gelijk, totdat er bijvoorbeeld in een heel strenge winter, heel veel sterven. De jongen van de overgeble ven dieren hebben in het volgend voor jaar voedsel in overvloed. Er blijven er dus veel leven en daardoor herstelt de stand zich weer. De dood van een aantal vogels betekent dus dat andere, die anders om het leven gekomen zou den zijn, het nu wel redden. Door het hoge geboortepercentage van vogels, herstelt de stand zich na een slecht jaar meestal snel. Het aantal roodborstjes in het Texelse bos bedroeg in 1975 bij voorbeeld 155 paren Een dag of 10 winterweer met soms vrij strenge vorst in januari-februari 1976 deed het aantal dalen tot 103 paren. In 1977 werden echter toch weer 141 paren vastge steld. We moeten hierbij wel benadruk ken, dat dit vermogen tot herstel alleen opgaat onder natuurlijk omstandighe den. Menseli|ke ingrepen in de natuur houden meestal vermindering van broed- en voedselgebieden in. Vogels kunnen daarop uiteraard niet of nauwelijks reageren. Leeftijd De levensduur van de volwassen vogels is belangrijk. Als die kort is, er per jaar dus veel vogels dood gaan, dan moeten er per jaar ook veel jongen groot worden. Leeft een soort gemid- ruvrtav. S«MW<-.»Vr. eigenlijk liever in Den Burg of op een andere (dicht bij hun werk) gelegen plaats op Texel zouden willen wonen, gaan naar De Cocksdorp omdat alleen daar huizen beschikbaar zi|n. Een onder zoek is gewenst voordat tot bouwen wordt besloten. Klein of groot? De heer J. Hillen drong er op aan niet bij voorbaat te kiezen voor de ge bruikelijke eengezinswoningen maar ook te denken aan alleenstaanden, tweepersoonshuishoudens en onvolle dige gezinnen. Er is naar verhouding veel behoefte aan kleinere woningen. Directeur J. Wendrich legde uit dat het bestuur zich dat zeer wel realiseert, maar dat een kleine woning naar ver houding vrij duur is. Bovendien blijkt in de praktijk dat mensen die aanvankelijk genoeg hebben aan een klein huis, later toch meer ruimte willen. Voorzitter Ge rard van der Kooi zag wel mogelijk heden voor bouw van betaalbare kleine woningen in etages. Toewijzing De heer Hillen vond het beschikbaar zijn van kleine woningen ook belangrijk bij de woningtoewijzing. Als er alleen grote woningen zijn, zullen die ook vooral aan gezinnen worden toegewe zen waardoor alleenstaanden langer moeten wachten. Dat kon alleen be trekking hebben op het gemeentelijk toewijzingsbeleid waar de urgentie een doorslaggevende rol speelt. De helft van de woningen wordt door de Woningbouwverening zelf toegewezen en daar houdt men zich strikt aan het rangnummer en speelt de urgentie dus geen rol. De enige afwijking van deze regel bestaat uit het feit dat één op de vijf woningen aan een jongere wordt toegewezen. Uit de discussie viel op te maken dat het wel wat uitmaakt of de betreffende woningzoekenden zijn ge trouwd. Hillen drong er op aan het huishoudelijk reglement wat dat betreft aan te passen aan de huidige tijd en samenwonenden hetzelfde te behande- lem als gehuwden. Voorzitter Van der Kooi gaf verder als zijn persoonlijke mening te kennen dat de één- en twee persoons huishoudens in vergelijking met gewone gezinnen extra tegemoet komend zouden moeten worden behandeld bij woningtoekenning. Hij sprak in dat verband van een 'inhaal- deld langer, dan is er minder aanwas per jaar nodig. In het algemeen worden grote vogel soorten ouder dan kleine. We zien dan ook dat de kleinere soorten vaak grotere legsels hebben en meer broed sels per jaar. Een zilvermeeuw bijvoor beeld legt maar éénmaal per jaar maxi maal drie eieren, een pimpelmees daar entegen vaak twee maal per jaar acht tot dertien I Onderzoek met geringde vogels heeft ons veel geleerd over de leeftijden en sterftecijfers. In onze streken met een gematigd klimaat is de jongensterfte heel erg hoog. Bij volwassen dieren echter, blijft de sterfte van jaar op jaar vrij constant. Bij zoogdieren zien we eveneens een grote jongensterfte maar daarna een periode waarin heel weinig dieren dood gaan. Tenslotte neemt de sterfte, als de dieren ouder worden, weer duidelijk toe. Bij vogels vindt deze verhoogde ouderdomssterfte niet plaats; er zijn maar weinig vogels die door ouderdom sterven. In dierentuinen worden de dieren zo goed mogelijk verzorgd en staan ze aan heel weinig gevaren bloot. Daarom worden er regelmatig extreme, onna tuurlijk hoge leeftijden bereikt. In de literatuur kon ik 9 soorten vogels vin den die in gevangenschap meer dan 50 jaar oud werden. Daaronder waren een pelikaan, een kraanvogel en een steen arend. Recordhouder echter was een oehoe, een groot soort uil, met 68 jaar. Er zijn verscheidene verhalen in omloop van vogels die meer dan 100 jaar oud werden. Met een gerust geweten kunnen we die echter naar het rijk der fabelen verwijzen. In de natuur behoort de scholekster tot één der recordhou ders. Het oudst bekende dier werd 36 jaar. Van op Texel geringde schol eksters werd de oudste 25 jaar. Meeu wen en enkele soorten sterns kunnen vaak meer dan 20 jaar oud worden, maar zangvogeltjes worden zelden ouder dan een jaar of tien. Volwassen roodborstjes en mezen hebben een jaarlijks sterftepercentage van maar liefst 50%. Dat houdt in dat van elk mezenpaartje er het volgend jaar al weer één exemplaar dood is. De kans is dus groot dat de koolmezen die jarenlang in uw nestkastje broeden, en waarvan u denkt dat het steeds dezelfde zijn, iedere twee jaar een volkomen ander stel is. Een sterfte percentage van 50% bij volwassen vogels betekent ook dat maar één van elke 1.000 exemplaren een kans heeft ouder dan 10 jaar te worden. Beseft u inmiddels wat er met al die leuke jonge meesjes gebeurt? Stel dat programma'. De heer A. Koopman drong er op aan dat de Woningbouw vereniging toch voornamelijk ruime meerkamerwoningen zal blijven bou wen. Een woning is niet zo gauw te groot. In de praktijk is op den duur meestal extra ruimte nodig. Naar aan leiding van deze opmerking werd nog eens met spijt vastgesteld dat van doorstroming in de praktijk weinig terecht komt. Het is ook niet mogelijk dat mensen kunnen worden gedwon gen naar een kleinere woning te verhui zen nadat bijv. hun kinderen het huis zijn uitgegaan. Weinig belangstelling Afgezien van het bestuur waren op deze vergadering van de Woningbouw vereniging slechts 22 leden aanwezig. Voorzitter Van der Kooi zag dat als een blijk van vertrouwen, hoewel hij wat meer belangstelling nog prettiger zou hebben gevonden. Ook uit andere din gen blijkt dat de betrokkenheid van de leden bij het werk van de Woning bouwvereniging te wensen overlaat. Van de gelegenheid om de jaarstukken op het kantoor van de vereniging in te zien heeft niemand gebruik gemaakt. En het is nog steeds niet gelukt de al meer dan een jaar bestaande vacature in de taakgroep financiën vervuld te krijgen. Ook nu was niemand van de aanwezigen bereid om in deze taak groep zitting te nemen. De heer W. Wassenaar was wel bereid dit baantje er bij te doen, maar hij zit al in een andere taakgroep en tegelijkertijd lid zijn van twee taakgroepen wordt onge wenst geacht. Het is wél gelukt de vacature in de taakgroep projecten ver vuld te krijgen. Over de activiteiten van de taakgroep onderhoud kon worden gemeld dat het rapport inzake de onderhoudssituatie van de woningen thans gereed is. Het is een omvangrijk karwei geweest dat meer tijd in beslag heeft genomen dan was voorzien. Iemand van de aanwe zigen beklaagde er zich over dat men sen van de taakgroep aan de deur waren geweest terwijl de ouders niet thuis waren. Ze hadden hun informatie ingewonnen bij een kind van 12 jaar en dat leek niet zo'n gewenste gang van zaken. Later in de vergadering bleek dat het niet de taakgroep maar de men sen van de recherche (Iso-onderzoek) moeten zijn geweest. Uit het jaarverslag van secretaris E. Moojen kwam onder andere naar voren dat de Woningbouwvereniging Texel thans 1.531 leden telt; in het verslagjaar waren er 57 bijgekomen. Er werd niet gebouwd, maar het woningbezit steeg (tot 708 huizen) omdat de gerenoveerde huisjes van de Kerkesteeg in Oude schild en de armenkamers in de Waal van het eerste broedsel van een pimpel mees 10 jongen uitvliegen en van het tweede broedsel 7. In totaal brengt dit ene paar dus 17 nakomelingen voort. Gegeven is een jaarlijks sterftepercen tage van de volwassen dieren van 50%. Dat wil dus zeggen dat er volgend jaar één vogel bij moet komen om de stand op hetzelfde peil te houden. In herfst en winter 'moeten' er dus maar liefst 16 meesjes sterven I En dat gebeurt ook; voedselschaarste, slecht weer, roofvo gels en ziekten zorgen voor de juiste uitdunning. Gebeurde dat niet dan zou de pimpelmezenstand razendsnel toenemen. In de hele natuur gaat dat zo. Van de grote koppels jonge berg eenden hoeft er per jaar niet eens één jong (gemiddeld dan) groot te worden, want deze soort heeft een lager sterfte cijfer. Bij bijna alle vogelsoorten is de sterf te van jongen bijzonder groot. Alleen het tijdstip waarop die sterfte plaats vindt, verschilt nogal eens. Bij veel soorten sterven de meeste jongen op het moment dat ze voor zichzelf moeten gaan zorgen. Bij andere soor ten is het tijdens de trek of de winter en bij weer andere sterven er al heel veel door nestroof of in de eerste weken als ze nog niet vliegen kunnen (eenden bijvoorbeeld). Die nestroof kan heel groot zijn. In het loofbosje achter „Elzenhout" broedden ieder jaar 5 6 paar mezen. Als jongen liepen mijn broer en ik al deze nesten (voorzichtig I na. Onze ervaring was dat er van alle eerste broedsels vrijwel niets terecht kwam. De bomen en struiken waren in april nog helemaal kaal en eksters, gaaien en katten hadden natuurlijk vrij spel. Later vloog echter van de tweede of derde broedsels altijd een aantal jongen uit. Kennelijk altijd genoeg want het aantal broedende merels in het bosje was van jaar op jaar even groot. Het houtdurfdebade We hebben dus gezien dat na grote sterfte het vermogen tot herstel heel groot is. Bij het bestrijden van dieren die voor mensen schadelijk zijn, heeft men zich hierin regelmatig vergist. Bijna klassiek is het voorbeeld van de houtduif. De houtduif heeft zich heel goed aan onze cultuur weten aan te passen en vindt, vooral in landbouw gebieden, voedsel in overvloed. Voor heel grote aantallen houtduiven is dus voedsel en ook nestgelegenheid rijkelijk voorhanden. Door de schade die de dieren in de landbouw doen, werd een aantal jaren geleden een campagne gestart om het aantal houtduiven in ons land drastisch te verminderen. Voor iedere geschoten duif werd f0,75 premie betaald. Meer dan zeven jaar derstraat zijn overgenomen. Wegens de nog onverminderde woningnood zal voorlopig niet worden overgegaan tot het 'ontsplitsen' van de zg. duplex- woningen, hoewel deze halve wonin gen niet meer aan de huidige eisen voldoen. Bij de bestuursverkiezing werden de heer H. van Wijk (namens het Texels Verbond van Ondernemers) en me vrouw B. Keesom-Karsten (namens de leden) bij acclimatie herkozen. Na enige discussie kwamen de leden tot de con clusie dat een schriftelijke stemming nogal zinloos was, omdat er toch geen tegenkandidaten waren. De heer Wassenaar vond dat het bestuur er bij de organisaties die een vertegen woordiger in het bestuur hebben op moet aandringen dat zij met tenminste twee kandidaten komen. Ook vond hij dat als verkiezing van leden van het dagelijks bestuur aan de orde is (het ging nu om het algemeen bestuur) telkens de functies opnieuw moeten worden verdeeld. De verdeling moet althans iedere keer aan de orde worden gesteld, zodat de mogelijkheid ontstaat om iemand te vervangen als dat wense lijk is. Eigen ketels De bewoners van de Plooster- straat in De Cocksdorp krijgen eigen CV-ketels. Thans werkt de Plooster- strat nog op blokverwarming (dus één voor aardgas omgebouwde ketel voor alle woningen) maar de bewoners zijn dear niet gelukkig mee. Ze denken dat de collectieve CV tot onnodig hoge stookkosten leidt en willen graag baas zijn over hun eigen verwarming. Hoewel het bestuur van de Woningbouwvereni ging van mening is dat individuals cv-installaties juist minder goedkoop stoken dan de blokverwarming, was tegen de inwilliging van deze wens geen bezwaar, geen bezwaar. De totale kosten (ketels plus aanleg- kosten) belopen f37.200,— (f3.100, per woning). De ketel (wandmodel) komt in de berging. De bewoners be talen een en ander zelf door middel van een huurverhoging van f19, per maand. Deze verhoging is opgenomen in de 'kale' huur en gaat dus mee met de komende huurverhogingen. Door dit systeem is de f19,— de eerste tien jaar niet kostendekkend, maar daarna wordt het tekort ingelopen. Dit is de voorge schreven handelswijze, die zal worden toegepast als andere huurders zouden willen overstappen van blokverwarming naar individuele verwarming. Voor waarde is wel dat alle bewoners van het betreffende complex moeten mee doen. De investering in het Plooster- De houtduif. Ondanks afschot van duizenden exemplaren neemt de stand van de houtduif in ond land niet af. lang werd veel op de dieren gejaagd en jaarlijks werd soms meer dan een ton aan premies uitgekeerd. Het resultaat was echter nihil. Na de campagne waren er nog net zoveel houtduiven als er voor! Onderzoek toonde aan, dat de plaatsen van de weggeschoten dieren niet waren opgevuld door buitenlandse houtduiven. Het bleek dat de jagers een deel van het overschot dat na de broedtijd ontstaat, hadden afgescho ten. Een deel dat anders waarschijnlijk door natuurlijke oorzaken zou zijn gestorven. Door het afschot van die duiven kregen andere een betere kans op overleven Wil men de houtduiven werkelijk in aantal beperken, dan zal men ieder jaar niet alleen de enorme grote natuurlijke aanwas moeten uitschakelen, maar ook nog een deel van de volwassen dieren. Jacht op houtduiven met de bedoeling de stand te doen inkrimpen, is dus onzinnig. Door jacht of verjaging op de plaat sen waar de dieren schade doen, kan men die natuurlijk wel vrij goed voorkomen of in ieder geval beperken. Er zijn soorten die door teveel beja ging of vervolging wel degelijk zijn uit gestorven, maar dat waren dan vogels die zich niet aan de cultuur konden aanpassen en hele speciale eisen aan hun woongebieden stelden. Adriaan Dijksen straat-complex zal voorlopig uit eigen middelen van de Woningbouwvereni ging worden gefinancierd. Als de rente op de kapitaalmarkt wat is gezakt, zal tot consolidatie worden overgegaan. De heer Hillen deed het voorstel bij het plaatsen van individuele CV-ketels de keus te laten vallen op het nieuwe door de Gasunie ontwikkelde bijzonder zuini ge type. Deze ketels hebben een rende ment van 97% (normaal ca 76%). Volgens de heren Westdorp en Smit hebben de Vaillant ketels, die in de Ploosterstraat-woningen worden geïnstalleerd ook een hoog rendement: 95%. Defecten In de rondvraag van de vergadering waren wat klachten te vernemen: defecte ramen die niet tijdig worden gerepareerd, moeilijkheden bij het auto matisch betalen van de huur e.d. Daar kwamen ook de technische problemen aan de orde met de blokverwarming van de 99 woningen in Den Burg. Als gevolg van lekkage liet de werking van de installatie te wensen over. Naar een lek in de toevoerleiding wordt nog ge zocht. Stemmen gingen op om ook hier over te gaan tot het aanbrengen van individuele ketels in elke woning. Verder viel te vernemen dat het in voor raad houden van thermopane ruiten (om bij schade direkt voor vervanging te kunnen zorgen) ondoenlijk is omdat er zoveel verschillende formaten zijn. Illegale radiatoren Enige verwarring ontstond over de vraag of het nu wel of niet is toege staan dat huurders hun CV-installatie zelf uitbreiden met bijv. een extra radiator in het schuurtje of de douche. In het verleden schijnt het te zijn toege staan; in ieder geval is het thans verbo den omdat de capaciteit van de installa tie er niet op is berekend en er scheve toestanden staan bij het omslaan van de verwarmingskosten over de inwo ners. De indruk bestaat dat er nogal wat illegale radiatoren zijn geplaatst. Het bestuur liet er geen twijfel over bestaan dat daartegen zal worden opgetreden. In de openbare bibliotheek is vanaf vanmiddag silhouetknipwerk te zien. Het is het resultaat van de afgelopen winter gehouden knipcursussen. De begincursus werd gegeven door mevr. Wieten, de vervolgcursus door mevr. Wezel. U ziet in de bibliotheek hoe met zeer geringe middelen verrassende re sultaten kunnen worden bereikt. Rechercheurs van Volkshuisvesting zijn bezig met een diep gaand onderzoek van het CV/lso-debacle bij de Woningbouw vereniging Texel. De rechercheurs zijn onlangs begonnen met hun taak, als reactie op een brief die het bestuur van de Woningbouwvereniging had geschreven aan de Hoofdinge nieur-Directeur van de Volkshuisvesting. Nadat eerst alle stuk ken waren doorgenomen die op het CV/lso-project betrekking hadden, wordt thans bij elke woning nagegaan in hoeverre de aannemer zich aan het bestek heeft gehouden bij het planteen van dubbel glas, spouwmuurisolatie e.d. De heren zijn daarbij al op 'merkwaardige toestanden' gestuit. Er zijn dingen aange bracht die het bestek niet voorschreef, maar ook het omge keerde is geconstateerd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1980 | | pagina 7