Jan Kiljan doet mee
aan kampioenschappen
vierspanrijden
Lozingsvergunning
PEN-centrale lokt
protest uit
Schitterende wagen
uit Engeland en
Frankrijk
Velen maakten kennis
met „Dagmarkt"
Rechtdoor de sloot in
Onze winkels zijn op 30 april en 5 mei a.s.
de gehele dag gesloten.
i INSDAG 29 APRIL 1980
TEXELSE COURANT
PAGINA 9
taar
ills VI
Bzelf
vant
i :ijn.
De wereld gezien vanaf de bok van de vierspanwagen. Een machtig gezicht, vier paarden voor
ondememers-aktiviteiten
Vele huisvrouwen hebben de afgelo-
)en dagen kennis gemaakt met Texels
lieuwste supermarkt, de Dagmarkt in
<le Weverstraat. Zonder veel officieel
/ertoon is de zaak in gebruik gesteld. Er
werd open huis gehouden en er werden
Mrie linten doorgeknipt. Dat gebeurde
i door Jan Willem, Fieke en Kees Jan van
jroningen. alle drie oomzeggers van
i bedrijfsleider Klaas v.d. Berg.
De (van Texel afkomstige) Klaas v.d.
ierg, die er vijf jaar supermarktervaring
leeft opzitten bij Edah in Den Helder, is
ien van de tien mensen die in de
dagmarkt werkzaam zijn. In dat perso-
ïeelsbestand kan nog verandering ko
nen, afhankelijk van de drukte. Aan
vulling met parttimers in de zomerpe-
iode is te verwachten. Hoe de Dag-
narkt het op Texel zal doen en welke
jevolgen dat zal hebben voor de be-
taande levensmiddelenbedrijven, zijn
vragen die velen bezig houden en het
vas dan ook het centrale thema van de
jesprekken die de eerste klanten voer-
den. Dat het de eerste dagen bijzonder
iruk was in de Dagmarkt, zegt niet
:oveel want nieuwsgierigheid was de
belangrijkste drijfveer. Bepalend voor
i iet succes is of het bedrijf kan waarma
ken dat het een compleet levensmidde
lenpakket tegen een zeer concurrerende
prijs kan leveren. De huisvrouwen, die
wij erover benaderden waren niet een
stemmig in hun oordeel. Het staat wel
vast dat degenen die gebruik maken van
de telkens wisselende aanbiedingen
goedkoop uit zijn. Maar of dat ook geldt
voor degenen die daar niet op letten en
gewoon pakken wat zij nodig denken te
hebben, is niet zo makkelijk vast te
stellen. De Dagmarkt en het vergelijk
bare Maas warenhuis lijken aan elkaar
gewaagd te zijn. Uit de advertenties kan
al worden opgemaakt dat het bestaande
bedrijf de strijd van harte aanbindt en
zijn huid zo duur mogelijk zal verkopen.
De mensen van de Dagmarkt zijn in
ieder geval van mening dat er plaats is
voor een tweede grote supermarkt in
het betrekkelijk kleine Den Burg.
Buiten kijf staat dat de Dagmarkt ruim
is opgezet en zodanig is ingericht dat
het er prettig winkelen is Vooral de zeer
brede paden tussen de stellingen heb
ben indruk gemaakt. De totale opper
vlakte bedraagt 600 m2.
De bereikbaarheid per auto laat nog te
wensen over, want er zijn (aan het Ach
terom) slechts enkele parkeerplaatsen
beschikbaar. Dat wordt spoedig anders,
want met Bakker's Ijzerhandel is een
regeling getroffen waardoor de Dag-
markt-klanten gebruik kunnen maken
van het binnenkort sterk uit te breiden
parkeerterrein achter Bakker's Ijzer
handel. Het thans nog groene gedeelte
van het terrein tussen Bakker en de
Wilhelminalaan zal daartoe worden ver
hard.
De verbouwing (waarbij het oorspron
kelijke gebouw van Swarthof niet be
hoefde te worden gesloopt) werd ont
worpen door het architectenbureau Al-
kema. Het plan werd uitgevoerd door
aannemer v/h J. Koorn Mzn, loodgieter
Veltkamp en de Verenigde Schilders.
Naar V Er D
De opening van de Dagmarkt bete
kent dat het V Et D concern een belang
op Texel verwerft, want vrijwel zeker
zal Vroom en Dreesmann per 1 juni a.s.
Verduijn B.V. uit Hoofddorp (de huidi
ge eigenaar van de Dagmarkten) over
nemen. De Edah-supermarkten zijn ook
van V D. Voor de Dagmarkt op Texel
zal deze wisseling van eigenaar geen
gevolgen hebben, aldus werd ons door
Verduijn meegedeeld.
Een jonge automobilist uit Den Burg
reed zondagavond toen hij van de
Ottersaat kwam rechtdoor in plaats van
af te slaan om op de Laagwaalderweg
te komen. Hij reed de sloot in, hoewel
dat niet juist is uitgedrukt want de
wagen schoot met zo'n vaart door dat
deze als een brug over de sloot kwam
te hangen en dus niet in het water
terecht kwam. De bestuurder liep een
hoofdwond op.
Het Contact Milieubescherming Noordholland van de Provinciale Milieu
federatie is het niet eens met de vergunning die de elektriciteitscentrale in
Oude schild heeft gekregen voor het lozen van afvalwater op de Waddenzee.
Het lozen van water door deze centrale geschiedde tot nu toe zonder ver
gunning. In een brief aan hare majesteit de koningin, c.q. de Raad van State
zet het Contact Milieubescherming zijn argumenten uiteen. „Wij zijn van
oordeel", zo staat in de brief, „dat in de vergunning een tijdslimiet moet
worden gesteld waarin de vergunninghouder met een plan dient te komen
om lozing te beëindigen of dient aan te tonen dat dit redelijkerwijs niet
mogelijk is. De lozingen betekenen een thermische verontreiniging van de
Waddenzee. Voorts worden aan het koelwater voor het milieu schadelijke
stoffen toegevoegd, zoals chloor (tegen aangroei in de leidingen), ferrosul-
faat (tegen corrosie), zwavelzuur en dispergeermiddelen (tegen neerslag van
kalk, magnesium en andere zouten)".
Verder staat in de brief dat warmtelo-
zing tevens energieverlies is, zodat een
herwinningsplan energiebesparing kan
betekenen. Gevraagd wordt om de
voorwaarden in de vergunning zodanig
uit te breiden dat bijvoorbeeld binnen
vier jaar na het van kracht worden
ervan een plan ter bestrijding van
bovengenoemde nadelen wordt
ingediend en uitgevoerd. Overigens
blijft door dit bezwaarschrift van het
Contact Milieubescherming Noordhol
land de vergunning gewoon van
kracht. Het bezwaarschrift heeft geen
opschortende werking.
In antwoord op vragen van deze
krant vertelde de heer Rijst van het
Contact dat hij op grond van de stoffen
die zich in het koelwater bevinden niet
verwacht dat de viskweek in het warme
water bij Oudeschild ooit een succes
wordt. Er zou dan vis worden gekweekt
die al die chemische stoffen in zich
heeft. Hij zei verder niet te weten of er
mogelijkheden zijn een koelcentrale te
laten draaien zonder dat het water
wordt afgevoerd of dat de ontbindende
voorwaarde wat betreft de lozingen al
in andere vergelijkbare vergunningen
staat. Hij zei echter dat je de nu afge
geven vergunning niet mag vergelijken
met vergunningen die drie of vier jaar
geleden zijn afgegeven omdat de
inzichten op het gebied van milieube
scherming en energiebesparing steeds
anders worden.
WINKELIERSVERENIGING DEN BURG
door de week geeft Kiljan mencursus-
sen. De eerste zeven wedstrijden zijn
aangewezen voor de competitie twee-
en vierspannen om de Dunhill Trophy.
Per wedstrijd doen veertien tweespan
nen en een evengroot aantal vierspan
nen mee. Voor de competitie wordt het
winstpuntensysteem gehanteerd. Als
men voor het kampioenschap in aan
merking wil komen moet deelgenomen
worden aan vijf van de zeven wedstrij
den, waarbij de wedstrijd in Apeldoorn
verplicht is. Voor een competitie mag
een vierspan met zes paarden inschrij
ven, zodat er af en toe gewisseld kan
worden. De paarden moeten aan het
begin van de competitie bij het secre
tariaat van de vereniging worden opge
geven met vermelding van naam, leef
tijd, kleur, aftekening en afstamming.
Stamboekpapieren kunnen hierbij wor
den opgevraagd.
Caravan
De lijst van plaatsen waar de volgende
wedstrijden worden gehouden, toont
wel dat Kiljan met zijn gevolg flink wat
kilometers af zal moeten leggen. Ook de
reiskosten betaalt de sponsor. Wie
denkt dat het hele gezelschap in een
comfortabele hotelsuite overnacht heeft
het mis. Er gaat een caravan mee.
waarin een aantal mensen slapen en de
rest brengt de nacht door in auto's en
slaapzakken. Het gezelschap bestaat uit
Aad Eelman die de vrachtauto met de
paarden bestuurt, de twee grooms
Mebius en Huitema. de vrouw van
Mebius en een staljongenKiljanals je na
zo'n weekeinde terugkomt en je hebt
alles opgeborgen, dan is er eigenlijk
maar één ding wat je nog wil en dat is
naar bed en slapen. Je bent dan echt
niet meer in om nog gezellig na te kaar
ten."
De sponsor van Kiljan heeft toege
zegd hem twee jaar te willen helpen. In
die twee jaar zal de paardenminnende
Texelaar zich dus waar moeten maken.
Mocht hij na die twee jaar niet doorgaan
met zelf rijden dan wordt hij weer jurylid
en bokrechter. De sfeer van snuivende
paarden, naar ingevet leer geurende tui
gen en rammelende wagens zal Kiljan
nooit kunnen missen.
ww „««WW..», van boerderij 't Lage
Veld hangen de tuigen overzichtelijk aan de
muur. Het pas ingevette leer heeft een bijzon
dere en aantrekkelijke geur. Alleen een com
pleet vierspantuig kost al veertienduizend gul
den.
complete vierspan van Kiljan. De wagen is gemaakt van een Frans onderstel en een Engels bovenstuk. De man met de pet is Kiljan.
Zomers geeft hij cursussen paardenrennen aan een ieder die het wil leren.
waren gebouwd maar dat de laatste
wagen nooit was afgemaakt. Daar was
het bovenstuk van. De man bleek het
best te willen verkopen. En zo kwam
Jan Kiljan aan zijn wagen. Nadat het
onderstuk en het bovenstuk in elkaar
waren gepast, werd de wagens voorzien
van twee antieke lantaarns, een paraplu-
mand en werd hij geschilderd door de
Op de bok van de vierspanwagen van Jan Kiljan kun je jezelf zien in
schulp. Niet dat dat zo blijft. Het is de bedoeling dat op de glan-
voetplank een mat komt te liggen waarvan de pool 45 graden
beneden staat. Alsjeblieft geen mat met een rechtopstaande pool
je die in de meeste winkels kunt kopen. Voor de mat op de
van Jan Kiljan zal een speciale mattenmaker aan het werk
Het lijkt allemaal wat pietluttig en overdreven. Maar voor Jan
van boerderij 't Lage Veld zijn deze dingen noodzaak. Hij doet
jaar mee aan de Nederlandse kampioenschappen vierspanrijden.
het onderdeel presentatie is het de bedoeling dat je zo mooi
voor de dag komt. Inclusief hoge hoed en grijs pak. Vandaar
voorzorg. Vandaar ook de wagen die zo fraai geschilderd is dat je
erin kunt spiegelen. Vandaar de noodzaak van een sponsor,
als je alles zelf zou moeten betalen, mag je bijkans wel miljonair
,,En dat ben ik echt niet", zegt Jan Kiljan met nadruk. .Zonder
iponsor had -ik het nooit gered. -
suurproef en de vaardigheidproef. Om
maar met het eerste te beginnen: de
marathon is het onderdeel waarbij paar
den, wagen en menner het het zwaarst
te verduren krijgen. Over een lang
parcours moeten diverse hindernissen
worden genomen en voor de controle
van één en ander rijdt een „bokrechter"
mee. De bokrechter die tijdens de
wedstrijd in Deurne met Kiljan meereed,
moet wel de schrik van zijn leven
hebben gekregen. Kiljan: „Tijdens de
marathon ging één van de wielen door
zijn spaken heen. De wagen kantelde en
de bokrechter werd er met een boog
vanaf gegooid. Het ongeluk was te
wijten aan een niet zo deugdelijke con
structie in het wiel van de wagen". Voor
de marathon worden heel andere wa
gens gebruikt dan voor de presentatie.
Sterke wagens zijn het, te vergelijken
met crossauto's. Er zitten speciale beu
gels aan die ervoor zorgen dat als de
wagen tegen een boom komt, hij
gewoon doorglijdt. Er zitten ook schijf
remmen van een auto op deze wagen.
Het ongeluk met het wiel dat van de
wagen liep zorgde er voor dat Kiljan
voor deze wedstrijd werd gediskwalifi
ceerd. Desondanks heeft hij met een
andere wagen de race uitgereden, want
het is de eerste keer dat hij aan de
kampioenschappen meedoet en wat
ervaring is daarom zeer welkom. De
marathon wordt verreden in verschillen
de onderdelen. Twee maal draf en twee
maal stapvoets. Opdat het parcours en
de marathon de menner niet voor al te
veel verrassingen zal stellen, mag het
van tevoren te voet worden verkend. Er
kan dan opgeschreven worden wat de
specifieke moeilijkheden zullen zijn. Tij
dens de marathon rijdt dan iemand mee
die voorleest en waarschuwt wat er gaat
komen. Een systeem dat een beetje
vergelijkbaar is met dat van autorally's.
De dressuur is voor een buitenstaan
der niet zo makkelijk te volgen. Er
moeten verschillende figuren gedaan
worden, zoals een foltus over 20 meter,
een versnelde draf, een uitgestrekte draf
en een bocht maken met vier leidsels in
één hand en een zweep in de andere.
Net als bij de presentatie rijden bij de
dressuur twee „grooms" mee, zoge
naamde hulpruiters. Bij de dressuur
hoeft men echter niet in grijs pak met
hoge hoed en mooie wagen te verschij
nen.
De wagen van Kiljan is een verhaal
part. Een schitterende wagen met een
rans onderstel en een Engels boven-
i tuk. Voor het onderstel heeft de paar-
leliefhebber stad en land afgereisd. Tot
ij in Frankrijk tegen een juweel van een
onderstel aanliep. Met het bovenste
deel van de wagen had hij makkelijker
succes. Een vriend van Kiljan was in
Engeland met vakantie en zag daar het
bovenstel staan. Overleg met de eige
naar leerde dat er vier van zulke wagens
tor vierspan in de SchaapskooiEen moeilijke figuur die heel wat oefening vergt voordat hij
oed gereden wordt
Verenigde Schilders. Vooral over dat
schilderwerk is Kiljan erg tevreden. De
wagen zoals die er nu bijstaat is zo'n
E28.000, waard. Dat is dan zonder het
vierspantuig dat nog eens zo'n veertien
duizend gulden kost. Vierspanrijden is
geen goedkope bezigheid.
Perfectionist
Ondanks alle voorzorgen werd Kiljan
bij de eerste kampioenswedstrijd in
Deurne vierde bij de presentatie. On
danks al zijn voorzorgen en ook ondanks
het feit dat hij zelf jarenlang jurylid is
geweest bij kampioenschappen spanrij-
den. Hij vertelt: „Het is ontzettend
moeilijk om punten te geven voor de
presentatie. Tegenwoordig is eigenlijk
ieder span perfect. Daarom wordt er
gelet op hele kleine dingetjes. Onder
deeltjes die op zich eigenlijk helemaal
niet belangrijk zijn". Inderdaad, om mee
te doen aan de kampioenschappen
vierspanrijden moet je perfectionist zijn.
Dat geldt niet alleen voor het onderdeel
presentatie, maar ook voor de andere
drie onderdelen: de marathon, de dres-
Vaardigheidsproef
Voor de vaardigheidsproef zijn op het
veld allerlei pionnen uitgezet waar bo
venop een balletje ligt. Het is de
bedoeling dat tussen deze pionnen door
een bepaalde figuur wordt gereden
waarbij het balletje niet van de pion mag
vallen. Het is bij dit onderdeel dat Kiljan
erg veel moeite had met de „schaaps
kooi". In Deurne raakte hij het middelste
deel van de kooi. Vandaar dat op zijn
terrein nu ook een schaapskooi is uitge
zet waar hij driftig oefent. De gehoor
zaamheid van de paarden, het goed
bekend zijn met de draaicirkel van de
wagen en vooral het vakmanschap van
de menner zijn zaken die voor de vaar
digheidsproef onontbeerlijk zijn. Wordt
een balletje van een pionnétje afgegooid
dan kost dat tien strafpunten. Het
parcours voor de vaardigheidsproef is
per wedstrijd verschillend. Soms moet
er een soort slalom gereden worden,
soms ook is er een houten bruggetje in
het parcours opgenomen waarvan de
planken klepperen als de paarden er
overheen lopen. De paarden worden
vaak schrikachtig van dit geluid en
daarna is het nog veel moeilijker om het
uitgezette parcours goed uit te rijden.
Heel vreemd bij de vaardigheidsproef in
Deurne was, dat de paarden van Kiljan
bang waren voor de witte hekjes waar
mee de baan was afgezet. Mevrouw Kil
jan: „Normaal zijn ze nooit ergens bang
voor. We dachten dat ze misschien wat
schrikachtig zouden worden door de
wapperende vlaggen of zo. Maar uitge
rekend op die gewone witte hekjes
knapten de paarden af. Daardoor kwam
het waarschijnlijk ook dat het in de
schaapskooi niet zo goed ging."
De eerste wedstrijd in Deurne, waar
Kiljan door het ongeluk met de mara
thonwagen werd gediskwalificeerd, is
het begin van een hele serie wedstrij
den. Hij heeft dan ook nog goede hoop
om een mooie eindplaats in de midden
moot te bereiken. Tot en met augustus
wolfderT er wedstrijden gehouden in
Zelhem, Blaricum, Exloo, Velp, Beek,
Apeldoorn, Lunteren en Almelo. Alle
wedstrijden worden in de weekends ge
houden en dat is maar goed ook, want
