WAT IK ZEGGEN WOU.. Overheidssubsidie voor TESO? TRUDI EN ALMA EXPOSEREN KARAKTERISTIEKE POPPEN Buitenlandse valuta Ingezonden stukken BRIEVEN VAN LEZERS BUITEN VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDAKTIE Texelaar - niet-Texelaar Normaal en met-normaal Geschokt - Geslaagd j Toppop disco- j I show in I j Eier/andsche Huis I VRIJDAG 18 JULI 1980 TEXELSE COURANT PAGINA 5 Als oud-Texelaar (87 jaar; 45 jaar geleden van Texel vertrokken) en als aandeelhouder van TESO (met een belang van /25, volgde schrijver dezes de aktie tot verkrijging van over heidssubsidie voor TESO ten einde de bewoners van het eiland aan een tarief te helpen, dat belangrijker lager zou liggen dan dat voor niet-Texelaars, met belangstelling, maar ook met bezorgd heid. Ik maakte de aktie tegen de dienst, die Bosman" uit Alkmaar destijds verzorgde met de emotionaliteit, de jeugd eigen, mede. Mijn vader was aanvankelijk lid van het aktie-comité, waarvan dokter Wagemaker de ziel vormde. Uiteraard maakten wij, mijn familie en ik, sedertdien enkele honderden keren van de uitstekende en steeds beter wordende bootdienst gebruik en ik schafte mij vorig jaar nog een 10-rittenkaart aan! Ik kan mij voorstellen, dat er Texe laars zijn die ziende hoe elders in Nederland subsidies aan vervoersonder nemingen worden verstrekt ook voor TESO overheidssteun wensen, maar, hoewel daartegen verschillende argumenten zijn in te brengen, bevreemdde het mij, dat er Texelaars waren, die veel verder willen gaan en steun willen niet voor het bedrijf, maar voor zichzelf en wel voor rekening van de staat der Nederlanden, i.e. de Nederlandse belastingbetalers. Weliswaar zou dat bedrag per hoofd der bevolking zeer laag uitvallen: voor elke 710,— steun per hoofd der bevol king van Texel komt dat op 1 cent per Nederlander; voor mijn vrouw en mij dus op ca. 2 cent. Het gaat echter niet om het bedrag, maar om het beginsel. Subsidie is in vele gevallen noodza kelijk om het culturele leven in het alge meen te stimuleren, maar vaak ook om lasten te verdelen. Wat het culturele le ven betreft putten Onderwijs en CRM steeds hogere bedragen uit de schat kist en ook de post „sociale voorzienin gen" is niet voor de poes. Wat de lastenverdeling betreft: een waterschap onderhoudt een weg, waarvan ook anderen gebruik maken, en een dijk, waardoor de belangen van anderen worden beschermd. Bij het steeds omvangrijker worden van het subsidie wezen begint het besef door te drin gen, dat vele steunverleningen over trokken zijn, d.w.z. hoewel een goede grond hebbend, de grens hebben over schreden, die voor de samenleving als geheel nog te dragen is. En wat de lastenverdeling betreft: er worden in het economische leven lasten van de een overgedragen aan de ander en wel min of meer in het verbor gene: via het belastingbiljet of anderszins. De bekende Amerikaanse econoom, J. K. Galbraith (socialist) zei op een lezing te Brussel op 21.9.1978 met het oog op de afnemende beteke nis van de markteconomie o.a.: a. Zeer grote ondernemingen hebben op veel markten een monopoliepositie en bepalen zelf grotendeels aanbod en prijs. b. Vakbonden bepalen het inko men van hun leden op de arbeidsmarkt, c. Politici vechten voor het minimumloon van de minst draagkrach- tigen. d. Boerenorganisaties drukken hogere prijzen voor landbouwproduk- ten door. e. Olie- en koffieproduceren- de landen sluiten zich aaneen in kar tels. Macht „Het vermogen de be slissingen van een groep te beïnvloe den" op het gebied van het verbruik, is Bij allerlei gelegenheden duiken de aanduidingen Texelaar en niet „echte" Texelaar op. Ik wil even opmerken dat dit een valse tegenstelling is, in het leven ge roepen door mensen die er belang bij hebben bepaalde denkbeelden af te doen als van een kleine minderheid buitenstaanders en dus onbelangrijk. Geboren Texelaars, die zulke standpun ten ook hebben, worden zo eenvoudig niet meegeteld. Vooral in de milieuproblematiek komt dit naar voren. Maar in het redaktionele commentaar in de Texelse Courant van 11 juli over het goedkope jaarabonne ment werd het ook weer opgeroepen. Ik zou graag vastgesteld zien dat er maar één criterium is voor het Texelaar zijn: „Het feit dat je er woont." W. de Bruin, Heemskerckstraat 38, Oudeschild. Naschrift: Inderdaad. Maar grote groepen ingezetenen blijken andere criteria aan te leggen met nare gevolgen. En daar over hebben wij ons leedwezen uitge sproken. In de hoop dat de mensen erover zullen nadenken. Red. de sleutelfactor, ledereen wentelt af op iedereen". Nu is de Westerse cul tuur tot bloei gekomen mede door de invloed van de christelijke religie en, hoewel de bijbel geen receptenboek voor de politiek is en ook Paulus niet in concreto zegde, hoe in wereldlijke zaken te handelen, lijkt het „iedereen wentelt af op iedereen" toch wel het volstrekte tegendeel van de volgende passage uit zijn brief aan de Galatiërs, nl. 6 2 t/m 5. „Draagt elkanders lasten, en vervult alzo de wet van Christus. Want zo iemand meent iets te zijn, daar hij niets iets, die bedriegt zichzelve in zijn gemoed. Maar een iegelijk beproeve zijn eigen werk; en alsdan zal hij aan zichzelve alleen roem hebben; en niet aan een ander. Want een iegelijk zal zijn eigen pak dragen". Uiteraard is het niet eenvoudig precies te bepalen, wat elkanders las ten" zijn en wat tot het „eigen pak" behoort. Schrijver dezes heeft, zoals de oudere Texelaars zich nog wel zullen herinneren, in 1931 een voorstel ont wikkeld om door internationale financi- ring van grondstoffenvoorraden de eco nomische orde te verdiepen. Ik verde digde dit in 1933 in een proefschrift, dat mij de graad van „doctor" bracht. Dit voorstel voldeed in mijn oren aan het „draagt elkanders lasten", maar ook aan het „ieder (in dit geval iedere samenwerkende natie) zal zijn eigen pak dragen". Mijn voorstel bleek tot op de huidige dag politiek „niet haalbaar". Maar om op het „iedereen wentelt af op iedereen" terug te komen: het sub- sidieëringsstelsel heeft er mede toe geleid, dat de belastingen bijna niet meer zijn op te brengen, wat heeft bijgedragen tot fraude (te lage aangif ten) enerzijds en vlucht van de meest welgestelden naar het buitenland an derzijds. Een ander somber aspect van de politiek van onze tijd is, dat het algemeen belang in de verdrukking komt door de overdreven aandacht voor eigen-, groeps- en nationale belangen. Niet dat die laatste belangen onbelangrijk zijn maar omdat bij het verval van de cultuur in ons geval de Westerse cultuur alles op den duur te gronde gaat, ook de individuen, de groepen en de naties. De grote Duitse filosoof Hegel (1770-1831) schreef over het verval van een cultuur: dat dit „van binnen uitbreekt, de begeerten los breken, de „enkeling" (het détail) zijn bevrediging zoekt en zo het geheel tekort komt en verbrijzeld wordt. De afzonderlijke belangen nemen alle krachten, die voorheen aan het geheel gewijd waren, in beslag." Daarbij wees hij erop, dat van buiten komend geweld eerst effectief kan worden, wanneer de volksgeest gestorven is! Dan zou ik nog een andere opmer king willen maken. Boven het verslag over de „demonstratie" stond in de Tex. Crt. van 8 juli 1980, dat het lid van de Tweede Kamer, P. A. Roels (PvdA) had gezegd: „TESO kan gerust wat zeggenschap afstaan". Onze samen leving is mede ontwikkeld door haar differentiatie in organen, verenigingen, publiekrechtelijke en an dere, die tot op zekere hoogte een zelfstandig bestaan leiden, zonder tot een doel-in-zichzelf te (mogen) worden. Deze organen hebben een nauwkeurig omschreven taak. De afzonderlijke, belanghebbende, individuen droegen een deel van hun verantwoordelijkheid over door het kiezen (of doen kiezen) van de besturen dier organen. Welis waar gaat veel van wat er in de wereld gebeurt een ieder aan, maar voor een redelijke gang van zaken is het uitge sloten, dat iedereen in alles recht streeks meeregeert. De zelfstandigheid van de bedoelde organen betekent „soevereiniteit in eigen kring", een uit drukking, die vooral in A.-R.-kringen veel werd gebruikt. In de R.-K.-kringen sprak men in deze samenhang van het „subsidiariteitsbeginsel", waarvan in de encycliek van paus Pius XI (Quadragesimo Anno) werd gezegd: „want al is het een door de geschiede nis duidelijk bevestigde waarheid, dat, door verandering van toestanden, veel van wat in vroegere perioden door kleine corporaties werd verricht, thans nog slechts door grote kan tot stand komen, onwrikbaar en ongewijzigd blijft het allergewichtigste grondbegin sel, waaraan niet te tornen of te wijzigen valt: evenals datgene, wat de individuen op eigen initiatief en door eigen energie kunnen tot stand bren gen, hun niet ontnomen en niet in handen ener gemeenschap mag gesteld worden, zo is 't ook een onrechtvaar digheid en tevens een ernstig nadeel, ja een verstoring van de goede orde, datgene, wat door kleine lichamen van ondergeschikte rang kan verricht en verschaft worden, over te dragen op grote van hogere orde; want iedere sociale weldadigheid moet uiteraard de ledematen van het sociale lichaam steunen, mag nooit met vernietiging hunner individualiteit, hen doen opgaan in het geheel." Nu is TESO een zeer bijzonder „lichaam"; het is een zelfstandige onderneming met aandeelhouders en haar bestuur wordt door deze aandeel houders gekozen: ze is dus het eigen dom van de aandeelhouders. Maar deze hebben in de statuten vastgelegd, dat er nooit meer dan 6% dividend mag worden uitgekeerd. Dat betekent, dat voor TESO het dienen van het belang van de veerdienst tussen Texel en Den Helder primair is en niet het belang van de aandeelhouders. Het bestuur is ech ter soeverein dat betekent: geheel gezaghebbend in de uitvoering van zijn taak en TESO heeft daarbij een weinig van een publiekrechtelijk or gaan, wat het niet is, De opvolgende besturen, gevormd door mensen, die hoewel feilbaar, zoals alle mensen, hebben getoond bekwaam te zijn geweest. Het zou zeer te betreuren zijn, wanneer dat bestuur door de bedoelde subsidiëring een deel van zijn zeggenschap (soevereiniteit) zou afstaan. Daarmee zou niet alleen het unieke karakter van TESO tenietgaan, maar zou ook de noodzakelijke „soeve reiniteit in eigen kring" vervallen. (Ik zou dit zó betreuren, dat ik mijn aandeeltje te koop zou aanbieden). Dan zou ik nog iets willen zeggen over het initiatief tot de aktie voor de Wij herinneren schrijvers van ingezon den stukken eraan, dat zij ervoor moe ten zorgen dat hun naam, adres en telefoonnummer worden vermeld. Ook deze week is weer gebleken dat er rekening mee moet worden gehouden dat stukken onder valse naam worden ingediend. Het moet daarom voor ons mogelijk zijn te controleren of een inge zonden stuk inderdaad afkomstig is van de persoon wiens naam eronder staat. Red. subsidiëring van TESO en de discrimi natie van niet-Texelaars. Dat het hiet om personen gaat, die niet op het eiland zijn geboren, mag geen motief zijn om de aktie af te keuren. Het waren vaak niet-Texelaars, die nieuwe initiatieven op Texel tot leven brach ten: ook dokter Wagemaker, die de stoot tot de oprichting van TESO gaf, was geen geboren Texelaar. Wel lijkt het mij onjuist, dat de initiatiefnemers zo uitdrukkelijk het accent legden op de FNV als bond, waarvan dat initiatief vnl. uitging. De FNV is een orgaan, dat de belangen van de werknemers behar tigt en wordt gaarne aanvaard als be hartigster van de belangen van het TESO-personeel. Met de aktie voor de subsidiëring van de Texelaars en de discriminatie van niet-Texelaars lijkt mij geen enkel arbeidersbelang gemoeid en ik kan mij voorstellen, dat, zoals de schrijver van „Merkwaardig" in de Tex. Crt. van 11 juli 1980 (rubriek „Groen Zwart") constateerde, vele „traditio nele" Texelaars een nauwelijks verholen neiging tot boycotten hadden. Maar hierdoor komt de gedachtenwis- seling over het probleem zelf in de ver drukking. Op de aktie van de FNV in deze zaak past m.i. het „schoenmaker blijf bij je leest", waarbij de vrijheid van meningsuiting van de betreffende leden van de FNV uiteraard niet in twijfel mag worden getrokken. Dat burgemeester Engelvaart en de gemeenteraad „unaniem" voor het goedkope jaarabonnement zijn, is, hoe verkeerd het ook moge zijn, hun goed recht. Maar dat leden van de Tweede Kamer, die gekozen zijn om het lands belang te dienen, zo'n klein belangetje van de Texelaars ten koste van de ove rige Nederlanders ondersteunen doet denken aan „jacht op stemmen", warbij de ene partij niet voor de ander wil onderdoen. Zo kan men in 100 soortgelijke gevallen als Sinterklaas op treden ten koste van de overigen; ieder krijgt dan een voordeeltje ten koste van ieder. Wanneer iedereen dan zijn lasten op iedereen heeft afgewenteld is de samenleving geen cent beter gewor den, integendeel: er moeten weer amb tenaren worden aangetrokken, die het óverschenken van de melk uit het ene glas in het andere verrichten en waar bij de nodige druppels blijven hangen en verloren gaan. Men bedriegt dan niet alleen zichzelf maar ook zijn naaste. Het zou mij verheugen, wanneer de Texelaars, niet alleen de „traditionele", maar ook de „geïmporteerde" in over grote meerderheid tot het standpunt kwamen: „Wij willen ons eigen pak dragen, ons eigen werk beproeven en aan onszelf alleen roem hebben en wij zijn bereid elkanders lasten te dragen." Misschien zou de vicieuse cirkel, waarin de samenleving is gekomen met het „iedereen wentelt af op iedereen" door die uitgesproken houding worden doorbroken en zou er gezegd kunnen worden: „Van Texel begint de victorie". Haarlem, Naschrift: M. D. Dijt. Alma Landman en Trudi van der Meer uit Amsterdam houden zich als hobby bezig met het ma ken van poppen. De resultaten van hun werk zijn momenteel op Texel te zien en te koop. Niet in het raadhuis (omdat de exposi tieruimte aldaar tot september bij andere kunstenaars in gebruik is) maar bij Modehuis Moerbeek tijdens de woensdagse folklore- markt, op het adres Pijpersdijk 31 bij De Koog op alle werkda gen en in augustus in de Schole- rie van Niek Welboren in Zuid- Eierland. Alma en Trudi hebben 24 poppen naar Texel meegebracht, zowel uit het begin van hun carrière als recent werk. Er is een duidelijke en positieve ontwikkeling te bespeuren. De eerste poppen zijn nogal grof en vrij fel beschilderd; de andere zijn wat fijner uitgevoerd en tonen een veel duidelijker karakter. Die ontwikkeling is nog niet ten einde. Binnenkort worden poppen geproduceerd die in één kleur worden uitgevoerd en het effekt dus uitsluitend van hun vorm moeten hebben. Voor de sier De poppen van Alma en Trudi zijn bedoeld om naar te kijken. Het zijn dus Alma Landman an Trudi van dar Maar mat aan daal van hun poppancollactta. geen handpoppen, die in poppenkast of marionettentheater gebruik zouden kunnen worden. Het is echter wel de bedoeling in de naaste toekomst ook marionetten te gaan maken. De basis van elke pop wordt gevormd door een geraamte van gesoldeerd ijzerdraad. Daar wordt schuimrubber omheen ge wikkeld en na het aanbrengen van een tricot overtrek is de pop gereed om aangekleed te worden. Die aankleding is een kunstzinnige activiteit op zich zelf; het zijn vaak fraaie staaltjes van naaldwerk. De koppen, handen en voeten van de poppen worden gemaakt van „papidur", een mengsel van lijm en zaagsel, dat zich laat verwerken als klei en waarmee fijnere resultaten mogelijk zijn dan met het bekende papier maché. In het belang van het evenwicht wordt in de voeten een loden kern aangebracht. De poppen kunnen in elke gewenste houding worden gebogen. Wie de kunst van het poppen maken wil afkijken, moet woensdag op de folkloremarkt zijn, want daar wordt het „fabricageproces" gedemonstreerd. In het stalletje is verder slechts een deel van de totale kollektie te zien. De rest (14 stuks) kan bekeken worden in de woning van mevrouw Alderlieste (Pijpersdijk 31), terwijl de totale collec tie in augustus in De Schollerie is te zien. Verwacht moet worden dat deze be schouwing het niet wint van de op vatting, dat de bestaande situatie, met grote prijsverschillen tussen de ver schillende veerdiensten, onrechtvaardig is Red. Aangaande het „flonkerende" betoog van de heren v.d. Ster in de krant van dinsdag j.l. zou ik het vol gende willen zeggen: Als u zich afvraagt waar de aktie- voerders (incl. burgemeester) het racht vandaan halen om iedere Texelaar over één kam te scheren, vraag ik me af waar u het recht vandaan haalt om over normale en niet-nocmale Texelaars te praten. Legt u de schei ding misschien bij rechts en links óf bij wel of niet op Texel geboren zijn? Wie zal het weten. Misschien de burge meester? En de opmerking dat de „3% demonstranten" voor de helft uit scholieren bestond is juist de kern van de zaak. Want óók zij hebben vele andere bezigheden aan de overkant dan alleen maar naar school gaan. Denk alleen al aan rijlessen! En als u denkt dat iedereen in de groep tussen 16 en 21 jaar scholier is, heeft u het goed mis. Want juist voor de werkende jongeren die zich met hun minimum-loon maar net een autootje kunnen permitteren zijn de TESO-tarie- ven nekbrekend. Inderdaad, met een salaris van 730.000, of meer kun je makkelijk zeggen: „Is het die ruim 7650,— niet waard om op zo'n mooi eiland te wonen", want dét kost het als je gemiddeld éénmaal per week met je auto overgaat: 9 x 756,— (756,— is 6 x retour, auto) 50 x 73,35 (10 rittenkrt. pers.). En er zijn er veel die dat doen I De opmerking, dat men straks ook gaat vragen voor vrij vervoer voor bussen en treinen is dom. Want de TESO-kosten zijn EXTRA. Pas in Den Helder begint de reis. De opmerking dat de protestaktie ook maar iets te maken heeft met para siteren op de Staat is ongegrond, want de TESO zelf heeft, zoals u wellicht zult weten, om subsidie voor de dubbeldek ker gevraagd. Maar de overheid wei gerde. Kiezen zij dus toch liever de weg van de „parasieten"? Ik zou tenslotte willen zeggen dat voor de Texelaars de tarieven minstens 25% omlaag moeten, nü en niet over 5 jaar. En voor de toeristen zoveel om hoog dat de TESO er geen schade van ondervindt. Of zullen de toeristen voor het 7x,— bedragje méér het mooie Texel laten schieten als vakantoeoord? Of zullen de Heren commissarissen dan misschien bang worden dat de dubbel dekker overbodig wordt? Vragen, alle maal vragen. Het enige antwoord is voorlopig dat de tarieven weer met 6% omhoog gaan. Marcel de Beurs Hierbij wil ik geschokt reageren op de twee artikelen in de rubriek Groen zwart van vrijdag 11 juli en dinsdag 15 juli j.l. Geschokt ben ik door de vaak op ongefundeerde uitspraken gebaseerde inhoud, maar meer nog door de onge looflijke manipulatieve tendens van beide artikelen. Wat hier gebeurt is geen objectief commentaar, maar een ongelooflijke vorm van ophitserij, die bijna fascistoïde trekjes krijgt wanneer zo sterk de nadruk wordt gelegd op de verschillende „soorten" Texelaars. Gedenk de tijd dat nog geen veertig jaar geleden miljoenen mensen werden vermoord omdat zij niet tot de juiste soort behoorden I Hoewel ik het risico loop dat de redactie mij er van zal betichten dat ik „moeite met lezen" heb, wil ik graag enkele voorbeelden citeren die moeten dienen om duidelijk te maken waarom ik de redactie van subjectieve, grove manipulaties beschuldig. „De meeste mensen hadden zelfs niet de moeite genomen om.... de poster als blijk van solidariteit voor het raam te hangen". Dit insinueert dat de „meeste" mensen niet solidair waren met de aktie. Heeft de redactie hier daadwerkelijk onderzoek naar gedaan? Of trekt zij haar conclusies uit de losse hand? „Er was een niet openlijk, maar toch voelbaar verzet en een nauwelijks verholen neiging tot boycotten (I). Dat had niets te maken met het doel.... maar veel meer met de mensen die de aktie hadden georganiseerd. Die kwa men namelijk (I) uit de niet-traditionele Texelse en „dus" verdachte hoek en ze bleken tot overmaat van ramp ook nog van een overwegend linkse signatuur te zijn". Mij was niet bekend dat er een enquête is gehouden onder de demonstranten waar gevraagd werd naar hun politieke voor keur en geboorteplaats. Of is dat ook niet gebeurd?! „De weigering van het Koninklijk Texels Fanfare om muzikale medewer king te geven was een welkome extra bevestiging van het vermoeden, dat er met de aktie iets niet pluis (I) was". „Wie thuis bleef... kon ook nog zeggen, dat hij gelijk heeft gehad. Want de demonstratie is.... immers uit de hand gelopen" (I). Bovenstaande citaten zijn door mij van uitroeptekens voorzien ter illustratie van die woordkeus die ik manipulatief noem. Er zijn blijkbaar „echte" Texelaars die gemoedelijk en tolerant zijn, terwijl •.06 „anderen" arrogant zijn. Deze laatsten worden aangespoord zich in hun contacten niet tot lot(?)genoten te beperken. Wat ik arrogant vind is dat de redactie het als „bijna hinderlijk" ervaart als er mensen zijn die de krant op objectiviteit controleren. Arrogant ook vind ik dat de redactie de reactie van de werkgroep land- schapszorg als „gewoon stom" meent te moeten bekritiseren. En tenslotte hinderlijk vind ik het als in de krant van 11 juli staat dat de schattingen uiteen lopen van 400 tot 500 personen, terwijl er in de krant van 15 juli sprake in van een telling. Heeft de redactie de demonstranten nou echt allemaal geteld? Joke Stoel, Den Burg. Naschrift: Ja, u moet nog maar eens goed lezen. En er rekening mee houden dat bepaalde woorden en uitdrukkingen spottend bedoeld zouden kunnen zijn. Als u alles letterlijk neemt, heeft u inderdaad alle reden om geschokt te zijn en is uw verwijzing naar veertig jaar geleden terecht. Het is te hopen dat de justitie de bedoelingen van ons geschrijf beter begrijpt, anders zit de redaktie binnenkort achter de tralies. Red. Westduitse marken 100 7108,25 Belgische francs 100 7 6,64 Franse francs 100 7 46,25 Zweedse kronen 100 7 45,00 Zwitserse francs 100 7117,75 Deense kronen 100 7 34,00 Amerikaanse dollar 1 7 1,87 Engelse pond 1 7 4,42 Oostenrijkse schilling 100 7 15,31 Italiaanse lire 10.000 7 22,00 Spaanse peseta 100 7 2,58 Barend Staal uit Den Burg slaagde te Amsterdam voor het ondernenersdiplo- ma textiel- en schoenendetailhandel. Hij is werkzaam bij Mantje Schoenen in Den Burg. I Op 20 juli treedt de AVRO's Toppop Discoshow op in het Eier- I landsche Huis in De Cocksdorp. De I I* aanvang is om 21.00 uur. Disc- w jockey's bij dit gebeuren zijn Jerry j Jetson en Cees Booster. Per show is er 3 Vi uur muziek zonder pauzes. I Er wordt gewerkt met een mobiele discotheek met decor, lichtshow en geluidsapparatuur.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1980 | | pagina 9