S.O.S. tentoonstelling voor
werk in derde wereld
iAlgemene beschouwing
is schijnvertoning
Voor het weekend
t
I
Daan Welboren in algemene beschouwing:
van 8 en 9 november 1980
Kerkdiensten
4 Artsen
v
Groene Kruis
I Tandartsen
p Apotheek
4 Dierenartsen
Rijkspolitie
I Noodslachtingen
Najaarsverkoping
Welfare
Alcoholproblemen
Zuigelingenbureau
Trombosedienst
Actie tegen olie
naar Zuid-Afrika
liï» RIJDAG 7 NOVEMBER 1980
TEXELSE COURANT
PAGINA 7
„Bij de schapen was een lam. Hij kreeg te horen dat de wolf gevaarlijk is, omdat hij lammeren eet Het lam was
ueuwsgieng en schreef een brief aan de wolf. De wolf schreef terug, dat hij er soms iets andere gewoonten op na
V'eld, maar dat hij wel hoog ontwikkeld was. Het lam vond de brief erg aardig en ging op bezoek bij de wolf. Hij
im er toen achter dat ze niet met elkaar konden leven omdat de wolfin één ding (het lammeren eten) verschilde
het lam". Deze anekdote geeft aan waarom de Stichting Ontwikkelings Samenwerking wereldhandel opkomt
a u' V®" deZ® maatschaPP'i- «Wij kijken naar de slachtoffers van de huidige maatschappij en niet
T*"" .ju bouwers' die zii" al genoeg bestudeerd" aldus Jaap Vlaming, initiatiefnemer en medewerker van de SOS
v wereldhandel. Deze organisatie heeft op het moment een erg mooie verkooptentoonstelling in de kelder van het
laadhuis.
•s iaar i
De twee kelderruimten hangen vol
arjnet tapijten en wandkleden uit Pakis-
3 an, Tibet, India, Ethiopië, Peru en
/lexico. Verder is er houtsnijwerk te
ien uit Tahiti en Tanzania (ebbenhout).
a<J)e SOS wereldhandel verkoopt ook
ivensmiddelen en daaronder is een
et Jein assortiment koffie, thee, wijn
is lanwezig.
De SOS wereldhandel is bijna ander-
ic alfjaar geleden in Oosterend gestart
r iet de verkoop van levensmiddelen en
leine handwerkartikelen uit de derde
■wereld. December vorig jaar werd een
OS 'steunpunt' (de vroegere Vlier) aan
Ie Burgwal geopend. Aanvankelijk was
et moeilijk hier een enthousiaste groep
ledewerkers voor te vinden, maar nu
si raait de winkel met een grote groep
rijwilligers. Om het werk meer bekend-
eid te geven heeft SOS de afgelopen
ómer met een kraam op de rommel-
esmarkt, Braderie en de feestmarkt in
ludeschild gestaan.
De SOS wereldhandel is een organi-
:Jatie die streeft naar een rechtvaardige
eloning van de meest kansarme groe
ien in de derde wereld. Die beloning
estaat dan uit geld dat met de zelf-
emaakte produkten verdiend wordt.
rojecten melden zich meestal zelf bij
O OS aan. Voorwaarde is dat er geen
idere mogelijkheid is om het produkt
te zetten en dat er niet machinaal ge
kerkt wordt. Winst van een coöpera-
De S.O.S. medewerkers Jeep Vlaming en Dick Lomstra leggen de laatste hand aan de expositie
tie mag niet in machines omgezet
worden maar in werk voor mensen die
verder geen inkomen kunnen verdienen.
Mensen die bijvoorbeeld een stukje land
hebben waarop ze iets kunnen verbou
wen komen niet in aanmerking om bij de
coöperatie te werken" aldus Jaap Vla
ming. De prijs van de produkten wordt
in overleg tussen de coöperatie en de
SOS wereldhandel bepaald.
Bewustwording
SOS helpt verder alleen coöperaties
die naast het verschaffen van werk zich
ook bezighouden met bewustwording.
,,Het is voor de werkers in de derde
wereld erg belangrijk dat zij zich niet
alleen staande houden maar ook door
krijgen hoe de maatschappij in elkaar zit
en dat ze zich bewust worden van hun
eigen macht. Door de produktie in eigen
hand te houden en niet over te geven
aan regeringen of grote bedrijven wer
ken ze ook een stuk onafhankelijker"
aldus Jaap Vlaming. Het komt voor dat
goedlopende coöperaties op slinkse wij
ze (meer loon beloven bijvoorbeeld)
worden overgenomen door regeringen.
SOS stopt de steun dan onmiddellijk.
Volgens Vlaming moet het werken in
een coöperatie mensen duidelijk maken
dat ze niet voor veel geld maar voor het
plezier en 'loon naar arbeid' werken. Uit
de verhalen van de SOS medewerkers
blijkt dus dat ze niet alleen bezig zijn
met het verschaffen van werk aan
mensen in de derde wereld maar dat er
achter het werk een diepere filosofie zit.
„Het is belachelijk dat een theeplukker
van Shri Lanka voor elk pakje thee dat in
Europa verkocht wordt maar twee cent
krijgt. Als de thee in eigen beheer
verkocht wordt dan kan hij een 'mens
waardig' percentage van de verkoop
prijs vangen. Het kapitaal is heilig en de
consument beseft niet dat hij de macht
in handen heeft om wat aan de situatie
te veranderen door bepaalde produkten
niet of wel te kopen" aldus Vlaming.
De taak die er voor het SOS steun
punt op Texel ligt is het veranderen van
de mentaliteit van het publiek. Daar
draagt volgens Vlaming de expositie ook
voor een deel aan bij omdat een grote
groep mensen hopelijk een duidelijker
inzicht krijgt wat er gemaakt wordt in
die derde wereld en dat je met simpele
middelen iets aan misstanden kunt
doen. Als voorbeeld noemt Vlaming de
verkoop van koffie uit Guatamala en
Nicaragua. Op dit moment wordt er
door SOS 300 ton koffie per jaar in
Nederland omgezet. „Het is een pro
dukt dat steeds beter gaat lopen en het
zal de grote koffiebedrijven duidelijk
maken dat ze met het verkopen van een
goed produkt maar daarnaast een on
derbetaling van de telers in de derde
wereld op de verkeerde weg zitten", zo
denk Vlaming.
Wie een bezoek brengt aan de ver
koopexpositie zal vermoedelijk zijn ogen
uitkijken op de verscheidenheid van
ambachtelijke kunst in de derde wereld.
Toch is deze expositie een klein over
zicht van het materiaal dat via het
hoofddepot in Kerkrade besteld kan
worden. De prijzen zijn zeer verschil
lend. Er hangen wandkleden die in prijs
varieren van f50,— tot f800, Voor
een geknoopt tapijt betaalt men tussen
de f500,— en f3.300, Het houtsnij
werk varieert van f200,— tot f700,
De expositie is op werkdagen geopend
tot vrijdag 14 november, steeds van
9.00-12.00 uur en van 14.00-17.00 uur.
,Het houden van een Algemene beschouwing is een ge-
iroonte, die naar vorm en inhoud nodig eens moet worden
oorbroken." Met deze stelling begon Daan Welboren dinsdag-
ii vond zijn algemene beschouwing, waarin hij de nodige bezwa-
en tegen dit jaarlijks terugkerende raadsgebeuren schetste.
'olgens Welboren wordt het houden van dergelijke politieke
espiegelingen meestal meer gedaan voor de directe achterban
n het eigen politieke geweten. „Het college kan er weinig
«ee, vooral omdat het gezegde vaak voorspel is en ingrijpende
olitieke beslissingen bij begrotingsvergaderingen zelden voor
omen. Wanneer bovendien de algemene beschouwing ruim te-
oren wordt ingeleverd bij burgemeester en wethouders, die
sardoor hun antwoord goed kunnen voorbereiden, ontaardt de
ijeenkomst voor een groot gedeelte in een schijnvertoning",
J Idus Welboren.
Wijzend op de matige belangstel-
ïg op de publieke tribune, noemde
Jelboren datgene wat bij de alge-
lene beschouwingen en het bespre-
en en vaststellen van de gemeente-
3grotingen voor 1981 gebeurt, een
ihimmige vertoning voor de ge-
one man. „De werkelijk
slangrijke besluiten worden
si .omen tijdens de normale raads-
irgaderingen bij de behandeling
i ui preadviezen,
i m preadviezen, begrotingswijzigin-
sn, artikel 19 procedures en derge-
i ko. Juist dan zijn algemene be
bouwingen noodzakelijk om te
eten welke achtergronden ons
spireren en welke belangen wor-
- Sn gewogen. In de praktijk gaat het
>ak ook zo. Op die beslissingen
orden we dan aangevallen of ge-
ezen".
Als laatste bezwaar tegen de
gemene beschouwingen noemde
'elboren dat het niet de taak van de
ad is het cijferwerk te controleren van
verschillende gemeentelijke dien
en. „De raad bepaalt het beleid, ont-
end aan politieke visies, al dan niet
ibaseerd op een partijpolitieke achter
end. Welboren zei te willen pleiten
lor een nog eenvoudiger behande-
ig van de begroting en het herzien
in de hele procedure. „Deze keer wil
echter toch nog een soort algemene
schouwing houden. Burgemeester
i wethouders kunnen er zeker op
ageren zonder dat ze de inhoud tien
igen van tevoren hebben ontvan-
in".
T egenstrijdigh e den
Na een beschouwing over tegen-
rijdigheden binnen het leven en de
ilitiek, ging Welboren in op enkele
•ecifiek Texelse tegenstrijdigheden.
Afgemeerd aan het Horntje domineert
dubbeldekker over zeker de helft
van Texel", zei het Pakt raadslid. „Ra.
ra, ra, hoe kan dat nou? De goothoog-
te van de bollenschuren mag niet hoger
dan drie meter en we emmeren over
dakhellingen. Over welstandseisen ge
sproken! Wie begrijpt daar nou iets
van? Deze monsterlijke schuit is het
symbool van een verkeerd beleid, een
onjuiste visie op het vervoer, minach
ting voor de mening van het grootste
deel van de Texelaars en onderschat
ting van de ontwikkeling op het gebied
van toerisme en natuurbescherming.
Het ziet ernaar uit dat wij van het
Pakt gelijk zullen krijgen. De aange
paste fuiken zullen er waarschijnlijk
nooit komen. TESO, verkoop de
„Molengat" nu het nog kan en geef
opdracht tot de bouw van een pont,
aangepast aan de menselijke maat. Uit
gesprekken blijkt dat dit de mening is
van veel Texelaars. Mensen, die aan
vankelijk dik „voor" waren, praten nu
al anders", zei Welboren, die zich ook
nog voor een goedkoop jaarabonne
ment uitsprak, zelfs als dat ten koste
van de zelfstandigheid van de TESO
zou gaan.
Jarino
Naast TESO kreeg ook Jarino de
aandacht van Welboren. Hij meldde dat
zijn telefoon niet stil staat van veront
ruste mensen die vragen stellen in de
trant van „Jarino" dóet maar; kunnen
jullie daar niets aan doen?" „Over
treedt Jarino de wet, worden we opge
licht, wordt Texel „Jarinostad"? Moet
de gemeente eenzijdig dwingend optre
den? Maar wie schreeuwt er dan moord
en brand? Misschien de burger die nu
zijn pand aan Jarino heeft verkocht?
Waar ligt de fout, wie doet er iets on
betamelijks Hoe zou men reageren als
een willekeurige Texelse onderneming
zich zo zou gedragen? Onmacht en
wantrouwen zijn in deze slechte raad
gevers. Nog afgezien van deze kwes
ties, vraag ik mij af of hier wel sprake
DAAN WELBOREN:
....niemand begrijpt er wat ven....
is van een gezonde ontwikkeling. Zijn
er niet voldoende winkels in Den Burg.
Waarom geen kleine woningen boven
het project in de Gasthuisstraat? Waar
om wéér een horecabedrijf in de
Binnenburg en ga zo maar door. Blijft
het centrum nog wel echt aantrekke
lijk?", vroeg Welboren zich af. „Houdt
Den Burg een levend hart?"
Woningen
Een andere tegenstrijdigheid die hij
meende te signaleren, is het feit dat er
ruim 200 woningzoekenden zijn op
Texel, terwijl er eigenlijk ruim
voldoende woonruimte is. Het raadslid
doelde hierbij op de tweede woningen
en vakantiehuisjes Hij wilde weten of
je mensen die een tweede woning of
een vakantiehuisje hebben dat recht
kunt afnemen. Hij wees erop dat onze
hele samenleving gebaseerd is op af
spraken, wetten en verordeningen, die
meestal te laat veranderen. Daarnaast
zijn er morele wetten, die voortdurend
aan veranderingen onderhevig zijn en
van plaats tot plaats en van cultuur tot
cultuur verschillen. „Steeds meer groe
pen en individuen eisen het recht tot
wonen: gebroken gezinnen, jongeren
en men verlangt bovendien meer leef
ruimte per persoon. Met die dingen be
hoefde men dertig jaar geleden geen
rekening te houden, maar de overheid
Ambulance (in geval van ongo
Uitsluitend voor spoedgevallen Zondag 9 november 1980
I
Van vrijdagavond 18.00 uur tot
maandagmorgen 8.00 uur
Dokter K. Eissen, Julianastraat 9,
Den Burg, tel. (02220)2039.
Aanvragen visites s.v.p. tussen
9.30 en 10.30 uur.
Spreekuur op zaterdag en zondag
van 11.30-12.00 uur en van 16.00-
16.30 uur zonder afspraak.
zal het er voorlopig nog zeer moeilijk
mee hebben.
Werklozen
Wat betreft het verkeer stelde Wel
boren de vraag of langzaam (fiets)ver-
keer en snelverkeer wel goed op elkaar
zijn afgestemd. Hij signaleerde een
slechte verhouding tussen automobilis
ten en fietsers. Verder vroeg hij zich
niet begrijpend af waarom „we" toch
zo bang zijn voor nationale landschaps
parken.
Over werkgelegenheid merkte Wel
boren op: „Bijna 300 werklozen en
misschien net zoveel of meer arbeids
ongeschikten op Texel. En er is zoveel
te doen. Wat zit er dan scheef? Zijn we
te beroerd om te werken? Nee toch
zekerl Maar wat zie je? Cor Ellen doet
meer dan een jaar geleden een zinnig
voorstel voor de verdediging en be
scherming van de westkust van het
eiland. Het idee moet nog steeds
serieus overwogen worden I Om bomen
en paaltjes in belachelijk smalle bermen
wordt mechanisch gemaaid. De straat
veger is verdwenen. Daardoor is er veel
energieverspilling en vervuiling van het
milieu."
„Ik hoor de mensen al roepen",
ging Welboren verder, „hij heeft
makkelijk praten vanachter zijn
toonbank. Hij zit altijd lekker binnen.
Dat is zo. Maar mijn
omstandigheden en die van anderen
kunnen zich wijzigen en ik vind dat
iedereen altijd bereid moet zijn om
dergelijk werk te doen. Het Chinese
systeen is misschien zo gek nog
niet, afwisseling van werk. Ook hier
weer tegenstrijdigheden. Wil je
soms terug naar de barre omstandig
heden van de vorige eeuw? Nee,
natuurlijk niet. We moeten echter de
techniek op een meer aanvaardbare
en wel overdachte wijze gebruiken".
Meer concreet ging Welboren in op
de samenstelling van de gemeenteraad.
Hij stelde dat de raad politiek gezien
een afspiegeling van de Texelse samen
leving is, maar verder niet. De gemid
delde leeftijd van de groep is ruwweg
geschat boven de 50 jaar en verder
bestaat de raad uit 14 mannen en één
vrouw. „De helft van de bevolking be
staat echter uit vrouwen en dan laat ik
de verschillende leeftijdsgroepen maar
even buiten beschouwing. Zelf ben ik
met 36 jaar één van de jongeren. Waar
om zit hier niet iemand jonger dan 30?
Is het bovendien wel juist dat men 4, 8
of meerdere jaren hier aanblijft. Ik denk
het eigenlijk niet. Hoe verander je dat,
of liever hoe verbeter je dat? Moeten
we meer invloed geven aan de dorps
huisbesturen en wijkraden? Of heeft de
hele inspraak van de 60-er jaren meer
kwaad dan goed gedaan en heeft men
toch liever dat de hoge heren maar
beslissen? Vast niet! Alweer een vat vol
tegenstrijdigheden. Het is een zaak die
alle politieke partijen en bestuurders
aangaat."
Een andere tegenstrijdigheid, die
door Welboren nog werd gesignaleerd,
is dat wethouder Blanken een duidelijk
beleid op poten zette voor het buiten-
lukken met betekenend lichame-
lijk letsel) (02220) 2011.
I
Weverstraat 95, telefoon (02220)
2112. Open van maandag t/m vrij
dag van 8.30-18.00 uur. Zaterdags
van 11.30-13.00 uur en van 16.00-
18.00 uur en zondags van 11.30-
13.00 uur en van 17.00-18.00 uur.
Buiten die tijd alleen voor spoed
eisende gevallen.
Van vrijdagavond 18.00 uur tot
maandagmiddag 13.00 uur
Zaterdag en zondag te bereiken na
13.00 uur.
Zr. G. Doeven, Noordwester 21,
Den Burg, tel. (02220) 4658.
Magazijn Groene Kruis
Geopend voor uitgifte goederen:
Maandag t/m vrijdag van 17.00-
18.00 uur.
Voor zeer spoedeisende tandheel
kundige hulp kan men zaterdag en
zondag om 18.00 uur precies te
recht in het tandheelkundig cen
trum in het Groene Kruisgebouw,
Witte Kruislaan 19.
1
I
1
Alleen voor spoedgevallen tele
foon (02220) 2527.
Dagelijks is het politiebureau van
de groep Texel van de Rijkspolitie
telefonisch te bereiken via tel.
(02220) 2644. Buiten kantooruren
(tussen 18.00 en 08.00 uur) kan
men rechtstreeks contact opnemen
met de meldkamer van het district
Alkmaar, tel. (072) 116444.
Voor noodslachtingen bellen de
heer A. van Heerwaarden, telefoon
(02220) 2182 (slachtplaats) of 2663
(Wilhelminalaan 94), b.g.g. 3541
De Texelse Welfare-afdeling van het
Rode Kruis houdt woensdag 12 novem
ber de traditionele najaarsverkoop in
het Rode Kruisgebouw aan de Jonker
straat. Er worden onder meer tafelkle
den, voorwerpen van pitriet, beesten
en sokken verkocht. De artikelen zijn
gemaakt door patiënten en deelnemers
van de Welfare-organisatie. Klanten zijn
welkom tussen twee en vijf uur 's
middags.
HERVORMDE GEMEENTEN
Den Burg 10 uur ds. Wisman
dienst voor jong en oud.
Najaarszendingskollekte
Uitzending via de Lichtboei
De Cocksdorp 10 uur ds. Wolthaus
Najaarszendingscollecte
Den Hoorn 11 uur ds. J. C. Adonis
uit Zuid-Afrika
Zendingscollecte
De Koog 9.30 uur dienst in De
Waal.
De Waal 9.30 uur ds. J. C. Adonis
uit Zuid-Afrika
Zendingscollecte
Oosterend 9.30 uur ds. K. v. Gelder
Najaarszendingscollecte
Oudeschild 11 u. ds. K. v. Gelder
Najaarszendingscollecte
GEREFORMEERDE KERKEN
Vrijdag 7 november:
Den Burg 19.30 uur ds. Blaauw
Dankuur
Zondag 9 november:
Den Burg 10 uur ds. Blaauw
Uitzending via de Lichtboei
19.00 uur ds. R. J. Blaauw
Oosterend 10 uur ds. De Boer
m.m.v. Singers of the Lord,
o.l.v. Peter Zwart.
17.00 uur ds. Plaatsman
GEREFORMEERDE GEMEENTE
Oosterend 10 uur Dienst
16.00 uur Dienst
GEREF. KERK (Vrijgemaakt)
in de Doopsgezinde kerk, Kogerstr.
Den Burg 16.15 uur Dienst
DOOPSGEZINDE GEMEENTE
Den Burg 19.30 uur ds. Hylkema
Avondkerkdienst
Kerkbusje Den Hoorn
BAPTISTENGEMEENTE
in de Doopsgezinde kerk, Kogerstr.
Den Burg 9.30 uur Evangelist De
Vries. Kinderoppas aanwezig.
Uitzending via De Lichtboei
woensdagavond 18.30 uur.
ROOMS-KATHOLIEKE KERK
Den Burg: zaterdag 19.30 uur
Uitzending via De Lichtboei
zondag: 10.45 uur
De Koog: zondag 9.30 uur
Oudeschild: zondag 10.45 uur
Den Hoorn: zondag 9.15 uur
De Cocksdorp: zaterdag 19.30 uur
Oosterend: zondag 19.00 uur.
JEHOVAH'S GETUIGEN
Dorpshuis De Waldhoorn, Heren
straat 30, Den Hoorn
Zondags: 18.30 uur openbare lezing
19.30 uur Wachttorenstudie.
Woensdags: 19.30 uur Theocr.
school;
20.30 uur Dienstvergadering.
gewoon onderwijs en dat „het hele
Texelse onderwijs over hem heenviel".
Over de hooravond die de Waddenver
eniging op Texel hield, zei Welboren
dat deze zeer tactloos in de zaal van
het NIOZ was gehouden. „Dan beves
tig je bestaande vooroordelen. Jam
mer!"
Het raadslid besloot met de mede
deling dat het misschien een wat
ongebruikelijke algemene beschou
wing was geworden, maar dat het
wellicht de betrokkenen eens aan
het denken zou zetten over het al
dan niet houden van een algemene
beschouwing en de vorm waarin
zoiets zou kunnen gebeuren.
Burgemeester Engelvaart liet
weten zich aangesproken te voelen
door het verhaal van Welboren en
beloofde óón en ander in
overweging te nemen. Hij vond het
waard na te denken over een andere
structuur van de begrotingsbehande
ling. Hij zei er al wat persoonlijke
ideeën over te hebben. Eén en ander
zal nader in het college worden uit
gewerkt.
Mensen met alcoholproblemen kun-
nenbellen naar (02226) 413.
De zuigelingen die aan de beurt zijn
worden op het bureau verwacht op de
tijden, waarop hun eigen huisarts
zitting heeft. De tijden zijn als volgt:
Dokter Siebinga, dinsdag 11 novem
ber om 14.00 uur.
Dokter Waverijn, woensdag 12 no
vember om 13.30 uur inenting ma
zelen).
Iedere woensdag van 9.00 - 10.30
uur. Adres: Groene Kruis-gebouw (in
gang tandartsencentrum) Witte Kruis
laan, Den Burg. Mee te nemen: alle
trombosedienstgegevens van elders,
verzekeringsgegevens (ziekenfonds-
kaart).
In Den 8urg wordt het komende week
end huis aan huis een krant bezorgd met
informatie over de apartheid in Zuid
Afrika en een pleidooi voor Nederlandse
medewerking aan een olieboycot van dit
land. Het is een uitgave van het Komitee
Zuidelijk Afrika, waarmee een aantal
Texelaars zich verwant voelt. Deze
Texelaars voeren plaatselijk aktie voor dit
doel. Ze brengen nu de krant rond en
enige tijd geleden deden zij van zich
spreken door hun aktie bij de Shell
benzinepompen.
