Twee nachten in de mast
en de zee sloopt door.
Reddingen voor Texe/s kust
Drie stemmen tegen
verwarming in
Maritiem Museum
Grote plannen voor
Rondje om Texel
TESTWEEK
RENAULT 18
AUTOMATIC.
DROS
Beslissing over vrije
kleuterschool valt spoedig
w
Zaalvoetbaltoernooi
in Sporthal
Brouwer speelde
remise
381 ijDAG 16 JANUARI 1981
TEXELSE COURANT
PAGINA 7
afpast S
schipbreuk van de Renown op de Texelse gronden, getekend door de luitenant ter zee eerste klasse M. C. van Doorn.
Op negen december 1887 liep de Duitse bark „Renown" vast op de
ïizersbult, een zandbank in de Texelse gronden. De kustwacht
jkduin nam een aantal noodseinen van het schip waar. Hierop
leren de sleepboot 'Hercules' en een roeireddingboot uit ter redding,
■teindelijk moesten vele pogingen ondernomen worden om de be-
janningsleden van boord te kunnen halen. Drie spannende en
jtputtende dagen voor de redders van de KNZHRM en de bemanning
in de „Renown", waarvan een deel twee nachten in de mast zat met
p enige beschutting een stuk zeildoek. Uiteindelijk werden drieen-
iintig mensen gered. Eén bemanningslid stierf door uitputting en
en matroos die zwemmend probeerde bij de kust te kernen was door
ermoeidheid bezweken.
'Na de yele pogingen getuigde Theo-
jor Rijkers, kapitein van de roeired-
hgboot later: „Het was leven om
Ven. De meesten van ons zijn huis-
Elers, maar daaraan dacht niemand
aneer het hartverscheurend hulpge-
p ons bij het naderen van de
nown' al luider en luider in de oren
|>nk. Maar het kon niet. De boot moest
Shouden blijven zowel voor hen als
lor ons."
In het blad 'Eigen Haard' stond een
(and na de redding een verslag van
(ze stranding geschreven door M. C.
Doorn. Van Doorn toendertijd lui-
(nant ter zee eerste klasse in Den
ilder maakte er ook een tekening bij
een beeld geeft van de hachelijke
iuatie waarin de laatste bemannings-
jden verkeerden na twee nachten
Vachten. De heer J. A. van der Vlis gaf
ps dit 'Eigen Haard' artikel uit 1888.
Stukgeslagen
Het Duitse barkschip was met een
Ing rijst op weg naar Bremen. Om vijf
's morgens werden de eerste nood-
len door Kijkduin waargenomen,
srna de sleepboot en roeireddingboot
I in actie kwamen. De storm had on-
Idelijk na de stranding zijn werk
laan, het grootste deel van het schip
al stukgeslagen en gezonken. Toen
n tegen acht uur het wrak naderde
gen juist de grootmaststeng en de
rbramsteng overboord. De schip-
ukelingen diesnel in het bezaanswant
ren gevlucht gaven luidkeels te ken-
i dat ze zo vlug mogelijk van boord
den.
II De toestand bleek bij het moeizaam
raderen van het schip hoogst ernstig te
lijn. Van Doorn omschrijft het zo: 'Het
feeder was guur en stormachtig, brul-
lende liep de zee over het reeds nage
noeg gezonken wrak een zee van
schuim achterlatende, waartusschen de
breede rusten van het schip, met
gesplinterde deelden, rondhouten en
ijzerwerk, zich als scherpe rotspunten
vertoonden. Daarbij bedreigde de ver
vaarlijk stootende vleet van het over
boord liggende tuig alles wat naderen
mocht met vernieling.' Ondanks deze
moeilijkheden aarzelde Dorus Rijkers
geen moment om een poging om bij het
schip te komen, te wagen. Het gevaar
was natuurlijk aanwezig dat door een
verradelijke zee, de boot kans liep om
boven op het 'Renown' wrak geslagen
te worden, maar Rijkers vond een plek
waar het wrak, volgens hem, het meest
veilig genaderd kon worden. Deze po
ging lukte. Elf schipbreukelinaen van
de vijfentwintig) waaronder de kapitein
konden van het schip gehaald worden.
Zij werden door de roeiboot naar de
sleepboot 'Hercules' gebracht die op
enige afstnd van het schip lag te
wachten.
Uitgeput
Dit eerste succes gaf de redders
moed. De volgende pogingen om het
schip te naderen mislukten echter. De
roeiers waren niet bij machte nogmaals
bij de 'Renown" te Ttofhen. De vloed
kwam door en daarmee nam de wind
toe en werden de golven hoger. De
krachten van de roeiers schoten tekort
tegen deze overmacht. De vele po
gingen en de vele uren op het water
hadden hen uitgeput. Rijkers zag in dat
hij alleen met nieuwe roeiers succes kon
verwachten. De kapitein van de sleep
boot geloofde daar eerst niet in. „Hij
zag graag in zijn ijver het uiterste zo niet
het onmogelijke beproefd" zo schreef
Van Doorn.
Rijkers bleef bij zijn standpunt en de
sleepboot voer terug om nieuwe roeiers
te halen. Enkele uren later keerde de
'Hercules' terug met 'verse' krachten.
Ondanks de uiterste krachtsinspannin
gen van de nieuwe roeiers bleven echter
alle pogingen om bij het wrak te komen
vruchteloos. Was er één kansje geweest
dan hadden we het beslist gewaagd,
was het commentaar van Rijkers. Het
werd avond en de roeiers waren ge
noodzaakt hun redding uit te stellen.
Veertien schipbreukelingen bleven die
nacht achter op het wrak.
Overnachten
De storm bleef de hele nacht aan
houden en ook de fokkemast moest er
aan geloven. De bezaanmast waar de
schipbreukelingen in zaten had het
echter gehouden en zodoende waren de
veertien bemanningsleden nog in leven
toen de 'Hercules' en de roeiredding
boot het schip de volgende morgen
opnieuw naderden. De omstandigheden
bleven zeer ongunstig. Het wrak was
diep in het zand gezakt zodat in feite
alleen nog één mast boven het water
uitstak. Doordat de resten van het schip
onder de golven lagen was het nog
steeds gevaarlijk om het schip erg dicht
te naderen, omdat een moment van
onachtzaamheid kon betekenen dat de
roeiboot door een stuk hout stukge
slagen zou worden. Toch lukte het om
bij het achterschip te komen, waarna de
bemanningsleden zich één voor één aan
een gaffeltouw tot op het water lieten
zakken. De redders gooiden redding-
lijnen uit waardoor zeven bemannings
leden gered konden worden. De tweede
stuurman van de 'Renown' overleefde
deze poging niet. Hij was door uit
putting niet meer in staat geweest de
toegeworpen reddinglijnen te pakken en
verdronken. Een matroos had al eerder
geprobeerd om zwemmend de wal te
bereiken. Ook hij was verdronken. Zo
bleven de vijf overgebleven bemannins-
leden een tweede nacht achter op de
gaffel van de enig overgebleven mast.
„Met een gespannen lap zeildoek als
enige beschutting voor den guren wind,
zaten zij daar dicht bij elkander gehurkt;
geen kreet werd meer gehoord. In
stomme vertwijfeling gingen zij nog
maals den somberen decembemacht te
gemoet".
Herinnering
De volgende dag was het weer een
stuk beter. De wind was minder ge
worden en zo was de roeiboot 's
morgens al snel bij het wrak. De laatste
schipbreukelingen lieten zich ook via het
gaffeltouw en een reddinglijn in de roei
boot trekken. De weersomstandigheden
waren nog wel zodanig dat Rijkers het
niet waagde om voorbij het achterschip
te roeien. Allen werden van boord
jSfertooneel, dert de haven van Nieu-
wedfep dien Zondag morgen te aan
schouwen gaf zal voorzeker bij velen
nog lang in herinnering blijven. Met de
vlaggen in top, ten teeken dat het zoo
vurig verlangde succes eindelijk ver
kregen was, stoomde de 'Hercules' met
de reddingboot op sleeptouw de haven
binnen."
Een domper op de feestvreugde
kwam enige dagen later toen de 65jarige
kok, die voor de schipbreuk al long
ontsteking had, aan de geleden ont
beringen bezweek. Maar de redders
konden tevreden zijn. Zij hadden hun
werk onder zeer moeilijke omstandig
heden volbracht.
Kom deze week de
Renault 18 Automatic
zwaar op proef stellen.
Beleef dat ekstra stuk
rijplezier bij:
rongweq J, ti<
Tê'. i 2f'
De gemeenteraad is dinsdagavond
akkoord gegaan met een voortgezette
exploitatie van het maritiem museum in
Oudeschild en met een gemeentelijk
krediet van bijna zestienduizend gulden
voor het aanbrengen van een aantal
noodzakelijke voorzieningen. In de loop
van dit jaar zal een beleidplan worden
worden ontwikkeld, niet alleen voor het
maritiem museum maar voor alle Texel
se musea.
De gemeenteraad toonde zich dins
dagavond unaniem enthousiast over de
gelukkige start die het museum dit jaar
heeft gemaakt en vooral over de inzet
van vrijwilligers, waardoor het project
tegen betrekkelijk weinig kosten van de
grond is gekomen. Zowat de helft van
het gemeentelijk krediet (te onttrekken
aan de toeristische reserve, de op
brengst van de toeristenbelasting) is
nodig voor de aanleg van verwarming in
het museum. Dat riep weerstand op bij
de heren Van Asselt, Schilling en Dros.
Zij vonden dat deze uitgaaf best kon
wachten totdat in de loop van dit jaar
definitief vast staat wat er verder met
het maritiem museum zal gebeuren. Jan
van Asselt zei dat de spullen die door
vocht worden bedreigd momenteel toch
ergens anders zijn opgeslagen. Tegen
de tijd dat het museum open gaat breekt
het droge seizoen weer aan zodat de
verwarming pas voor de winter 1981 -'82
nodig is. Bovendien zou het stoken in de
grote slecht geïsoleerde ruimte wel eens
een dure grap kunnen zijn, zodat men
volgend jaar voor de noodzaak staat
kostbare isolerende voorzieningen aan
te brengen.
N. C. Barendregt van de VVD had de
voorzieningen in het museum op een
andere manier gefinancierd willen zien:
op basis van kapitaalslasten en niet a
fons perdu. Verder wilde hij weten in
hoeverre de thans gehanteerde entree
prijzen voor verhoging in aanmerking
komen. Op wat langere termijn zou het
exploitatienadeel van het museum wel
eens flink hoog kunnen worden en het is
van belang voor zo groot mogelijke
inkomsten te zorgen. Om de zelfde
redenen moet serieus worden onder
zocht welke subsidiemogelijkheden er
zijn. J. C. Dros sloot zich daarbij aan.
De heer S. de Waard vond dat B en
W het aantal bezoekers voor volgend
jaar (twee maal zoveel als in het afge
lopen seizoen) te hoog hebben geschat.
Dit jaar was er veel toeloop, maar dat
Kwam ook omdat het iets nieuws was.
De Waard was nog steeds bang dat de
museumuitgaven van Texel ten koste
zullen gaan van andere belangrijke
voorzieningen.
Ook P. A. Zegers liet een waar
schuwend geluid horen. „Vooral als het
personeel moet worden uitgebreid, zit er
op den duur een flink exploitatietekort
in. Je kunt niet blijvend op vrijwilligers
draaien. B en W verwachten voor 1981
een sluitende exploitatie, maar als er
toch een tekort zou zijn, wie draait daar
dan voor op?"
Reëel
Wethouder Nauta merkte op dat de te
verwachten aantallen bezoekers reëel
zijn geraamd. Terugblikkend op het af
gelopen seizoen (toen het museum pas
eind augustus open ging) en de belang
stelling voor de andere musea, zou op
45.000 bezoekers gerekend kunnen
Na een serie informatieavonden zal nu spoedig worden besloten of
op Texel een vrije kleuterschool zal worden opgericht of niet. Het
hangt vooral af van het aantal leerlingen dat kan worden verwacht.
Het minimumaantal is 20, maar de initiatiefnemers willen ook afgaan
op de belangstelling op wat langere termijn, omdat het niet gewenst is
een schooltje op te richten dat al na korte tijd weer moet worden
opgeheven.
De derde informatieavond, deze keer
gehouden in 'De Schakel' trok vrij veel
belangstelling: 45 personen. Er werd
gesproken door Ewoud de Jong, kleu
terleider aan een vrije kleuterschool in
Bergen. Aan de naam 'klas' wordt de
voorkeur gegeven omdat de benadering
van de kinderen op de vrije kleuter
school geheel niet 'schools' is. Er wordt
uitsluitend gespeeld en met leervakken
houdt men zich niet op. Volgens Ewoud
de Jong geeft dat bij de overstap naar
de basisschool nauwelijks problemen. In
de praktijk blijkt dat de kinderen zich na
enkele maanden de 'achterstallige' ken
nis hebben eigengemaakt. In zijn praatje
ging De Jong o.m. in op de ont
wikkelingsfasen van het kind en legde er
de nadruk op dat jonge kinderen zich in
het geheel niet kunnen verweren tegen
invloeden van buiten. Ze nemen alles op
en daarom tracht men aan de vrije
school 'het beste' aan te bieden. In
sterke mate wordt ook voldaan aan de
behoefte aan rhytme in het dag- en
werkpatroon: vaste handelingen, fees
ten en rituelen op vaste momenten.
Woensdagavond 21 januari wordt de
voorlopig laatste bijeenkomst gehouden
en bij die gelegenheid zal de haal
baarheid van een vrije kleuterklas op
Texel onder ogen worden gezien en
worden allerlei practische zaken behan
deld, Ook nu is iedereen welkom, in het
bijzonder de ouders die hun kind of
kinderen (beneden 6 jaar) voor de vrije
kleuterklas willen aanmelden. Wie niet
in de gelegenheid is te komen, kan van
zijn interesse blijk geven bij Jos Koster,
Doolhof 6, Den Burg, tel. 02220-2170.
Scouting Texel haalt zaterdag vanaf
10.00 uur oud papier op in de Emma-
laan, Haffelderweg, Keesomlaan, Pieter
van Cuyckstraat en Ada van Holland
straat. Men wordt verzocht het papier
tijdig gebundeld aan de weg te zet
ten. zodat het ophalen vlot kan
geschieden.
worden. Veiligheidshalve zijn er echter
10.000 minder geraamd. De algemene
middelen worden door het museum niet
belast, ook in de toekomst niet. Want
het geld komt steeds uit de toeristische
reserve en —zomogelijk— uit subsidies.
Over dat laatste kan echter nog niets
met zekerheid worden gezegd. De cen
trale verwarming kan niet wachten,
aldus Nauta, die vertelde dat niet moet
worden gedacht aan centrale verwar
ming met radiatoren maar aan een
luchtbehandelingsysteem dat vooral is
bedoeld als vochtwering. Het vrij hoge
bedrag dat ermee is gemoeid, wordt
mede veroorzaakt door bouwkundige
voorzieningen die met de verwarming
samenhangen. De entreeprijs voor het
museum zou verhoogd kunnen worden
als het nodig mocht zijn. Voorlopig wil
men het niveau van de andere verge
lijkbare musea aanhouden en in ieder
geval voorkomen dat het bedrag een
reden is om er niet heen te gaan. In het
verloop van de verdere discussie bleken
de tegenstanders van de verwarming
niet te overtuigen. Als tip om tot een zo
voordelig mogelijke exploitatie te komen
werd geopperd om de openingstijden
enigszins beperkt te houden.
Doopsgezinde kerk
De restauratieplannen voor de doops-
qezinde kerk van Oosterend kregen niet
de steun van de heer J. C. Dros. Hij
vond dat dergelijke gemeentelijke uitga
ven ineens moeten worden gedaan en
dat de gemeenschap er niet tot in lengte
van jaren de kapitaalslasten van mag
ondervinden. „Wat we graag willen
houden", aldus Dros die uitgerekend
had dat zijn achterkleinkinderen nog
zullen betalen voor de doopsgezinde
kerk.
Wethouder Nauta troostte de heer
Dros door op te merken dat zijn
achterkleinkinderen niet alleen de lasten
maar ook het genot van dit gebouw
zullen hebben. Dat hielp echter niet
want Dros stemde als enige tegen.
Een belangrijke mededeling bij de dis
cussie over deze zaak was dat het ab
soluut zeker is dat de provincie 10% van
de kosten subsidieert.
A.». zaterdag organiseert
de ZVV Kikkert. S.M. Topido uit De
Cocksdorp in de sporthal Ons Genoegen
een zaahroetbaltoemooi, waaraan acht
Texelse verenigingen meedoen. Het
toernooi begint om 15.00 uur en duurt
tot 22.30 uur.
jorlr-tbno s»b rtsv -ik"
Indeling poules:
Poule A: Amro, A O 2000, Arn.
Looyer, Rab, KSMT 1.
Poule B: Texel 2, Oosterend 6, Texelse
Boys 2, KSMT 2, KSMT 3.
De wedstrijden:
15.00 u. KSMT 2-KSMT 3
15.20 u. KSMT 1-Amro
15.40 u. Texel 2-Oosterend
16.05 u. Rab-A O 2000
16.25 u. KSMT 2-Tex.Boys
16.45 u. Amro-Arn. Looyer
17.10 u. KSMT 3-Texel
17.30 u. KSMT-A O 2000
17.50 u. Oosterend-Tex.Boys
18.15 u. Rab-Arn. Looyer
18.35 u. KSMT 2-Texel
18.55 u. Amro-A O 2000
19.20 u. KSMT 3-Oosterend
19.40 u. KSMT 1-Rab
20.05 u. Tex.Boys-Texel
20.25 u. A O 2000-Arn. Looyer
20.45 u. KSMT 2-Oosterend
21.10 u Amro-Rab
21.30 u. KSMT 3-Tex.Boys
21.50 u. KSMT 1-Arn.Looyer
±22.30 u. Prijsuitreiking
Rien Brouwer kon zich in de dam-
competitie van de damclub Texel niet
revancheren op J. Hooijberg. Een vorige
partij tegen dezelfde tegenstander was
vorige keer ten onrechte verloren. Brou
wer kon niet voldoende winst uit deze
partij halen, waardoor het remise werd
Laurens van Kooten verraste Frans
Kuiper met een trekzetje, waarna een
damslag volgde. Ook tegen C. Vinke
voerde Laurens deze zet uit. Dramatisch
genoeg trapte Cees erin. Hij had ook
twee schijven naar dam kunnen slaan.'
Dan was de partij andersom beslist.
P. Kooiman had weinig moeite met J.
van Heerwarden en tegen P. Bakelaar
bracht Kooiman het tot een regelmatige
remise. Schijfwinst was voor Kuiper vol
doende om de punten van J. van Heer
waarden af te snoepen. Door twee maal
een schijf te offeren kwam Wijnand
Bakker juist een zet eerder op dam, wat
voldoende was om een punt te pakken.
Uitslagen:
R. Brouwer-J. Hooijberg 1 —1
P. Kooiman-J. van Heerwaarden 2—0
L. van Kooten-Fr. Kuiper 2—0
W. Bakker-J. Hooijberg 1 1
P. Bakelaar-P. Kooiman 1 1
C. Vinke-L. van Kooten 0—2
J. van Heerwaarden-Fr. Kuiper 0—2
De Catamaranronde om Texel wordt dit jaar gehouden op
zaterdag 23 mei. Als eventuele uitwijkdatum bij bijzonder slecht
weer is zondag 24 mei vastgesteld. De datum wordt bepaald
door de hoogwatertijden en luistert daarom bijzonder nauw. De
spectaculaire catamaranrace was vorig jaar een bijzonder groot
succes. Met ruim vierhonderd boten werd het aantal deelnemers
van het jaar daarvoor verdubbeld. Er waren deelnemers uit ver
schillende Europese landen en uit Amerika. Gezien de nationale
en internationale reacties van deelnemers en van de publiciteits
media, wordt voor 1981 een nog groter aantal deelnemers
verwacht dan vorig jaar. In een uitgebreide reportage in het
gezaghebbende Amerikaanse tijdschrift „Multihull" werd de
catamaranrace het grootste zeilevenement ter wereld genoemd.
Het rondje om Texel wordt dit jaar ge
varen volgens internationaal wedstrijd
reglement. Het is niet meer een presta
tietocht, maar een echte wedstrijd. Door
het instellen van extra controles en het
in leven roepen van een protestcomité,
zal de organisatie het wedstrijdkarakter
bevorderen. De toervaarder zal in de
ronde van Texel nog wel van start kun
nen gaan, maar hij doet dit dan volgens
de wedstrijdreglementen. Uiteraard kan
hij in eigen tempo het rondje volbren
gen.
Het punt veiligheid krijgt alle moge
lijke aandacht van de commissie, die het
rondje organiseert. Een groot aantal
personen en instanties zal om mede
werking worden gevraagd. Gehoopt
wordt dat die medewerking ook inder
daad zal worden gegeven. Een program
maboekje zal evenals vorig jaar worden
gedrukt en worden verzonden aan oude
en nieuwe deelnemers, pers en belang
stellenden. Voor advertenties in dit
boekje kan men zich opgeven bij Jan
Prins, Wilhelminalaan 28, Den Burg, tel.
2948.
De ronde-organisatie stelt zich graag
open voor suggesties ten aanzien van
allerlei activiteiten, die in dat weekend
kunnen of worden georganiseerd
en die voor de deelnemers van belang
kunnen zijn. Degenen die suggesties
hebben, kunnen bellen naar Nico Nagte-
gaal. Dageraad 39, Den Hoorn, tel.
(02226)339.
