Brandstichting gevolg
van psychische druk
I
Nieuwbouw van
appartementen
Zusterkring vierde
diamanten feest
ZAAK TEGEN
TEXELAAR
VERDAAGD
Texelaars
voor de
balie
Ingebroken in
Kaapsnol
Geen vuilnisvat
Natuurgeneeswijze
in De Schakel
.VERVOLG VAN PAG.
Eigen gasbron
PAGINA 2
TEXELSE COURANT
VRIJDAG 6 FEBRUARI 19
Wegens brandstichting en diefstal moest zich dinsdagochtend een
42-jarige Texelaar voor de meervoudige kamer van de arrondi-
sementsrechtbank in Alkmaar verantwoorden. Door de officier van
justitie Mr. Strickerda, was de Texelaar de ernstigste vorm van
brandstichting verweten, namelijk die, waarbij direct levensgevaar
voor andere personen bestaat. De verdachte, die sinds zijn daad in het
huis van bewaring in Haarlem gedetineerd is, had op 31 oktober in
Den Burg in zijn huis aan het Schilderend spiritus over een stoel en
een bank gesprenkeld. Vervolgens had hij de zaak aangestoken,
waarop een grote uitslaande brand ontstond. Volgens de officier was
hierbij gevaar ontstaan voor de bezittingen en de levens van de buren
en werden ook brandweerlieden in een levensgevaarlijke situatie
gebracht. Het tweede feit dat de Texelaar ten laste werd gelegd betrof
een diefstal in de Katholieke LTS aan de Vondellaan in Alkmaar. Door
een ruitje te breken had hij zich toegang in de school veschaft, waarop
hij er vandoor wilde gaan met een schrijfmachine. In zijn verdediging
werd de Texelaar bijgestaan door Mr. J. K. Feikema.
Over de diefstal meldde de Texelaar
dat het hem er niet om te doen was iets
te stelen, maar dat hij een slaapplaats
voor de nacht zocht. Daartoe had hij
zich inderdaad via een ruit toegang tot
de school verschaft. Met de schrijfma
chine bij zich werd hij de volgende
ochtend slapend aangetroffen door een
onderwijzer en een aantal leerlingen.
Toen hij wakker werd was de politie al
gewaarschuwd en kon hij zo uit zijn
slaapplaats de politieauto in. De ver
dachte zegde toe dat de schade aan de
ruit door hem betaald zou worden.
Televisie
Over de brandstichting stelde de pre
sident van de rechtbank Mr. Posch vast
dat de verdachte zich kennelijk in een
periode bevond waarin hij het allemaal
niet meer zag zitten. U zat naar de
televisie te kijken, uw vrouw was
weggegaan en toen vloog het u opeens
allemaal aan?" vroeg de president. De
verdachte beaamde dit. ..Mijn vrouw zei
dat ze even naar mijn schoonmoeder
toeging. Ik heb dat niet gehoord, bleek
later. Ik heb toen de televisie aangezet
en opeens raakte ik in paniek. Daardoor
ben ik naar buiten gegaan en heb aan
diverse mensen gevraagd of ze met me
wilde praten. Bij verschillende huizen
heb ik aangebeld. Maar de mensen
hadden er geen zin in en gooiden zo de
deur voor mijn neus dicht. Bij mijn buren
heb ik ook aangebeld. Ik zie het niet
meer zitten," zei ik. ,,lk steek de boel in
de fik." Op dat ogenblik was ik nog niet
werkelijk van plan om het huis in brand
te steken. Toen ik weer naar binnen
ging, vloog het me opnieuw aan. Ik heb
de kinderen de straat opgestuurd. Wat
er toen gebeurd is, weet ik niet goed
meer. Als ik had geweten, wat ik ging
doen dan had ik mijn volière met vogels
en de katten in veiligheid gebracht. Die
zijn nu verbrand. Dat is heel erg.
Vervolgens las Mr. Posch het politie
verslag voor waarin naar voren kwam
dat de verdachte zijn daad heeft ge
pleegd door middel van spiritus die in
het keukentje stond.
Heeft u niet begrepen dat deze daad
ontzettend gevaarlijk was voor degenen
die naast u woonden? Er is een materiële
schade ontstaan van f130.000, en dat
is al behoorlijk. Maar heeft u niet ge
dacht aan de mensen ernaast. Een
mensenleven is onvervangbaar", zei
officier van justitie Strickerda.
,,lk heb er niet aan gedacht", zei de
verdachte die verder meldde bezwaar te
maken tegen het feit dat in zijn dagvaar-
diging het woordje 'opzettelijk' voor
kwam. Hij stelde pas van de technische
recherche gehoord te hebben dat hij
spiritus had gebruikt. Zelf had hij er
geen enkel benul van hoe hij zijn daad
had gepleegd. Alles was in een soort
waas gebeurd. Ik zie nu wel in dat het
gevaarlijk was. Mijn katten, de volière,
het kanariepietje, het is allemaal dood."
Ja", zei de president, „juist door die
katten is nogal wat verwarring ontstaan.
Daardoor dachten de politie en de
brandweer dat zich nog kinderen in het
huis bevonden. Met gevaar voor eigen
leven zijn brandweermensen het bran
dende huis binnengegaan. Met pers
luchtmaskers op hebben ze het door
zocht. Later bleek het zoontje waarom
het ging, veilig in de bioscoop te zitten.
Maar u heeft de brandweermensen wel
in een gevaarlijke situatie gebracht." De
verdachte zei dat nu te beseffen en
vertelde een brief te hebben geschreven
naar de gemeente Texel waarin hij om
vergiffenis voor zijn daden vroeg.
Als getuige-deskundige werd hierop
de heer Nieuwland gehoord die als
maatschappelijk werker de verdachte
helpt. Hij meldde dat er een verschil van
mening tussen de verdachte en hem
bestaat over de beste wijze waarop hulp
zou kunnen plaatsvinden. De verdachte
wilde zo snel mogelijk naar huis waarna
ambulante hulp via een maatschappelijk
werker plaats zou kunnen vinden. De
reclassering vond echter dat hulpverle
ning in een inrichting de voorkeur moet
hebben. Deze mening werd onder
steund door een psychiater met wie
Nieuwland regelmatig contact heeft.
Pas een week geleden was de verdachte
tot de slotsom gekomen dat behande
ling in een inrichting voor zijn problemen
misschien inderdaad de beste weg zou
zijn. Na overleg met zijn advocaat had
hij er in toegestemd dat hij opgenomen
zou worden.
De heer C. Mets uit De Koog is van
plan zijn stolp achter de winkel Dorps
straat 16 te slopen en daarvoor in de
plaats vier appartementen te bouwen. In
de in slechte staat verkerende stolp zijn
nu ook vier appartementen aangebracht
maar deze voldoen niet aan de huidige
eisen. Mets wil op de plaats van de oude
stolp tevens een magazijnruimte bou
wen.
De stolp heeft als bestemming 'ge
mengde bebouwing' en daarin is de
bouw van een magazijnruimte toege
staan. De appartementen passen niet in
het thans geldende bestemmingsplan
maar wel in het in bestemmingsplan dat
in voorbereiding is. B en W staan op de
standpunt dat de stolp voor De Koog
weinig waarde heeft. De stolp biedt
bovendien weinig mogelijkheden om te
komen tot vier appartementen die een
aanvaardbare kwaliteit hebben. B en W
zijn van mening dat Mets de mogelijk
heid moet krijgen om vier goede appar
tementen te bouwen. Er is op gelet dat
de oppervlakte en de massa van het
nieuwe appartementengebouw niet
toeneemt. De raad wordt dan ook voor
gesteld een voorbereidingsbesluit te ne
men waardoor met toepassing van
artikel 19 de bouw van de apparte
menten en magazijn mogelijk wordt ge
maakt.
„Ik ben al vanaf 1964 met de justitie in
aanraking", zei hij. „Vroeger thuis, als
kleine jongen, was het altijd: 'hou je
mond dicht', als ik iets wilde zeggen.
Die vroegste ervaringen hebben ge
maakt dat ik allerlei emoties heb opge
kropt. Wat er nu gebeurd is, heeft ook
heel nauw te maken met die emoties.
Het is goed om tot rust te komen.
Daarom heb ik gezegd; ik voel er wel
iets voor opgenomen te worden. Wel
heb ik sterk het idee dat ik eigenlijk in
mijn gezin als vader thuishoor. Maar_ ik
weet niet of dat wel kan. Maatschap-
Dinsdag wordt ook aan de gemeente
raad gevraagd om de verkoop van 700
vierkante meter grond, liggende tussen
de landbouwschool en rusthuis Sint
Jan, aan K. J. van der Weide goed te
keuren. Zoals bekend wil Van der Weide
daar een woonhuis bouwen en de raad
heeft in haar vorige vergadering een
voorbereidingsbesluit genomen om dit
mogelijk te maken. De bouw is strijdig
met het geldende bestemmingsplan.
Door het ontbreken van ander geschikt
bouwterrein hebben B en W noodge
dwongen gekeken naar een andere
mogelijkheid en het door de Van der
Weide aangewezen perceel aan de
Beatrixlaan goed bevonden. Om de
nieuwbouw zo goed mogelijk in het
landschap te laten passen zal Van der
Weide een strook beplanting van tien
meter breed aan de Beatrixlaan moeten
aanleggen. In de koopakte is gesteld dat
Van der Weide deze beplanting ook
moet onderhouden, waarbij —als hij in
gebreke blijft— een boete van f100,
per dag voldaan moet worden. Bij het
bepalen van de koopsom is wel rekening
gehouden met de onderhoudsplicht. De
groenstrook zal worden verkocht voor
slechts f 10,— per vierkante meter. Voor
de eigenlijke bouwgrond moet Van der
Weide f100,— per vierkante meter
betalen.
pelijk gezien is het moeilijk een nieuw
huis te vinden."
Nieuwland zei hierop dat geprobeerd
wordt huisvesting in Den Helder voor
elkaar te krijgen, maar dat ziet er vrij
somber uit. Hij vond het jammer dat zijn
cliënt niet twee maanden eerder tot de
conclusie was gekomen dat hij wel
opgenomen wilde worden. Dan had
sneller gehandeld kunnen worden. Het
zal nu wel even duren voordat opname
plaats kan vinden. In antwoord op een
vraag van een rechter van de meer
voudige kamer meldde de verdachte
nog dat de relatie met zijn vrouw na de
brand beter is geworden. Zij is vaak op
bezoek geweest in het huis van bewa
ring en wederzijdse fouten zijn doorge
praat.
Aanhouden
De officier wees er nog op dat een
behandeling in een inrichting net zo lang
kan duren als noodzakelijk wordt geacht
door de behandelende artsen. Dit in
tegenstelling tot gevangenisstraf die een
vaste termijn bestrijkt. De officier vroeg
of de verdachte zich daar goed reken
schap van had gegeven. Verder achtte
de officier het ongewenst dat de ver
dachte op vrije voeten zou komen in de
tijd tussen de zitting en de opname. Op
grond daarvan vroeg hij Nieuwland
spoedig te willen beginnen met het
onderzoeken van de mogelijkheden tot
opname. Tot zolang zou de zaak aange
houden moeten wordern. Advocaat Mr.
Feikema wilde ook gaarne aanhouding
van de zaak. Hij zei dat het feit dat de
verdachte nu wel iets voelt voor opname
mogelijk een gevolg is van zeer lang
durige gesprekken die hij met hem heeft
gehad. Feikema concludeerde dat er nu
een soort vacuüm ontstaat tussen zit
ting en opname. Snel werken leek hem
daarom noodzakelijk.
„Ik kom nu in een stuk onzekerheid.
Ik hoop dat die opname zo spoedig
mogelijk gerealiseerd wordt," zei de
verdachte. De heer Nieuwland beloofde
's middags nog de mogelijkheden na te
zullen gaan en de zaak door te spreken
met de psychiater Dr. Breedveld.
Beloten werd de zaak aan te houden
tot de zitting van 17 maart. In de
tussentijd zal er een rapport en een
advies van de reclassering moeten ko
men. De heer Nieuwland en Dr. Breed
veld zullen de mogelijkheden tot opna
me bezien. „We vertrouwen erop dat u
er echt aan meedoet. Het is voor uw
eigen bestwil", zei de president Mr.
Posch tegen de verdachte.
In de nacht van zondag op
maandag is ingebroken in de RST-
kantine „De Kaapsnol" op camping
Kogerstrand. De daders namen vier
flessen drank en een klein geldbe
drag mee.
Door het vernielen van een raampje
konden de daders binnenkomen. In de
kassa werd echter alleen een kleine
hoeveelheid wisselgeld aangetroffen.
Regelmatig gebeurt het dat onbeken
den gebruik maken van de vuilcontai
ner van de Scouting Texel aan de Bern-
hardlaan. Vooral visafval en afval uit de
tuin wordt in de container gegooid. De
Scouting-leiding wijst erop dat oud
papier altijd welkom is, maar dat de
vuilcontainer niet bedoeld is als stort
plaats voor de hele buurt.
Na de pauze maakten verschillen
personen van de gelegenheid gebrui
om de jubilerende zusterkring toe
spreken. Namens de Landelijke Fede|ev
ratie van Doopsgezinde Zusterkringe
sprak mevrouw Stelling. Verder wer
het woord gevoerd door mevrou
Duïnker-Mantje (voorzitster van de t#nl
deratie Texel), de heer F. Schelling^er
namens de kerkeraad en de dam
Moojen, Kooiman en Eelman. OojPn
mevrouw Bakker-Zuidewind (docht
van de oprichtster) kwam haar felicit
ties aanbieden. |6£
De foto geeft een overzicht van d||e
kerk tijdens de viering.
De Doopsgezinde zusterkring van Den Burg heeft dinsdag
avond het 60-jarig bestaan gevierd. Daartoe was een feestelijke
herdenkingsbijeenkomst georganiseerd in de Doopsgezinde
kerk, waar ook de leden van de zusterkringen van de andere
dorpen bij aanwezig waren.
De zusterkring werd 23 december
1920 opgericht door mevrouw T. Zui-
dewind-Keijser. Begonnen werd met 19
personen die zich als doel hadden
gesteld: versterking van het godsdien
stig gemeenschapsleven. De
zusterkring kan als een bloeiende vere
niging worden beschouwd. Regelmatig
worden bijeenkomsten georganisserd,
die over het algemeen goed worden
bezocht. Met de zusterkringen van de
andere dorpen vormt de zusterkring
van Den Burg een federatie, die totaal
125 leden telt. Het zijn zoals de
statuten voorschrijven allemaal leden
en geestverwanten van de Doopsgezin
de gemeente en ze huldigen nog altijd
het doel dat hen èl in 1920 voor ogen
stóndla u t,r' nsqciBdPsbobd i
De viering van1 dinèddrjavond begon
met een begroetingswoord door de
voorzitster, mevrouw Van der Kooi. Er
volgde een samenzang met orgelbege
leiding van de heer Krayma en ds. Hyl-
kema sprak een overdenking uit.
Hoofdschotel van de avond werd
gevormd door het voordragen van
Chassidische legendes (zoals verteld
door Martin Buber) door mevrouw
Woelinga uit Hoorn. Ter illustratie wer
den dia's vertoond van tekeningen van
de in de oorlog gefusilleerde Jan Weg
man.
Mevrouw Cadee-Koenen en de heer
Donderdagavond 12 februari wordt in
De Schakel in Den Burg een avond over
natuurgeneeskunde gehouden. Aan
vang 20.00 uur. Entree f4
Spreker op deze avond is H. Nieuwe-
huis, die is afgestudeerd aan de Aca
demie voor natuurgeneeswijzen in Am
sterdam. Spreker zal ingaan op de ver
schillende mogelijkheden en vormen
van deze geneeswijze. De avond is ge
organiseerd door De Vlier.
P. Krayma (resp. fluit en orgel) ver
tolkten onder meer uit de Messiah van
Handel.
te vangen is ervoor te zorgen dat het
niet uit een gat in de grond maar in een
sloot of vijver omhoog komt., Er kan
dan een drijvende klok worden opgezet
waarin een voorraad onder een zekere
druk (afhankelijk van het gewicht van de
klok) kan worden gevormd. De aanvoer
van gas kan wisselvallig zijn en soms
zelfs helemaal tot stilstand komen, af
hankelijk van de temperatuur (in de
1 zomer gaat het rottingsproces sneller)
en de stand van het grondwater. Dat is
overal anders. In Noordholland zijn
meerdere stabiele gasbronnen die het
hele jaar werken.
Eerder
Zoals gezegd: de gasbron van Brui
ning is geen Texels unicum. Al in de
jaren voor de oorlog werden in de om
geving van De Koog en volgens zeggen
in een enkel geval ook in De Cocksdorp
bij toeval kleine gasbronnen ontdekt.
Het is onder meer gebeurd bij het
graven van de Brink in De Koog in de
dertiger jaren. Bij het slaan van pijpen
voor bronbemaling die daarbij werd toe
gepast kwam gas te voorschijn dat kon
worden aangestoken. Voor loodgieters
die zich in de jaren dat Texel nog geen
waterleiding had, bezig hielden met het
maken van putten was het vrijkomen
van gas een min of meer vertrouwd
verschijnsel. Als regel ging het om
kleine hoeveelheden en hield de aanvoer
na korte tijd vanzelf op. Anders ligt het
als het veen waarin het gas ontstaat, is
afgedekt met een afsluitende leemlaag.
Als de klei door de pompbuis wordt
doorboord, stuit deze als het ware op
een bel van gas die vanuit het hele
veenpakket in de omgeving wordt 'ge
voed'. Zo'n gasbron kan tientallen ja
in werking blijven. Dat gebeurde in 19
op het recreatiebedrijf van de heer J. Jl
Bakker van 'De Instuif' aan de Califor^
niëweg. Bij het slaan van een pomp l
een diepte van vier meter ontstond eerf
gasbron, die tot op de dag van vandaag
in werking is. Jarenlang kon op dit ga£j
worden gekookt. De Texelse gasbrora g
kreeg destijds veel publiciteit in landelijj: p
ke bladen. Door de uitbreiding van da-
supermarkt van De Instuif is de bron f
intussen binnenshuis komen te liggenje'
Om het gas toch te kunnen blijverfe
gebruikpn werd er een aftakleiding gefi)
maakt die naar de gaskookplaat in een)-
aangrenzend vertrek loopt. De laatstël,n
jaren is de gastoevoer echter aanzienlijk"
teruggelopen. Als het koud is komt er„f
praktisch niets, zodat de maaltijd tegen^e
woordig als regel toch op een ander',
fornuis wordt bereid.
Bomkrater I
Een andere bekende gasbron op TexeUC
ligt nauwelijks tweehonderd meter verfe
der, in het zogenoemde 'Bos van Cali*
fornië'. Hier viel in de oorlog een vlieg
tuigbom. Bij de explosie ontstond eenro
meer dan twee meter diepe krater, dia
onmiddellijk volliep met grondwater en)
sindsdien borrelt hier onafgebroken!
moerasgas op, dat echter nooit is opge-|
vangen en benut.
De gebroeders Hielke en Lammert^
Bruining hebben inmiddels een een-|
voudige inrichting gemaakt waarmeé
het gas wordt opgevangen en via een"
slang afgevoerd. Een poging om er eenC
van de CVI geleende aardgasboiler op té
laten werken, werd een succes. Del
komende dagen zal worden nagegaan 1
of ook de CV-installatie erop kan wor-r
den aangesloten. Als dat lukt zou de"
gasbron een jaarlijks voordeel van meer
dan f5000,— kunnen opleveren.
Van dichtbij gezien de gesbron zoals deze zich maandagochtend openbaarde. Tussen de straatklinkers borrelt gas omhoog en tegelijkertijd
grondwater en modder.
