FILM
Pretentieloos toneel
in Zuid-Eierland
Feest opgeluisterd met
antieke dorsmachine
,,Le dernier metro"
9onger
can
'Wat
bedoelt u?'
TEXELSE FRANSE HANGOOR
RESERVEKAMPIOEN
oonnnoooooOO
DE ONBETAALBARE LOODGIETER:
HHIIii
Aanrijding
PAGINA 2
TEXELSE COURANT
DINSDAG 1 DECEMBER 1981
,,We willen gebouwen waar veel
mensen komen, niet naar buiten
wijken laten gaan."
Taalgebruik!
In de serie Filmganger deze week ,,Le
dernier Metro" van Francois Truffaut.
Voor zichzelf heeft Francois Truffaut
met deze film drie wensen vervuld: hij
wilde binnen één en dezelfde film laten
zien wat gebeurt achter de schermen
van het theater, de sfeer van de grauwe
bezettingsjaren even oproepen en voor
al een grote waardige rol schrijven voor
Catherine Deneuve. In alle drie is hij
glanzend geslaagd. Met die drie elemen
ten als uitgangspunt heeft hij
van ,,Le dernier metro" een
gave stijlvolle compositie gemaakt die
bovendien voor de jarenlange bewon
deraars van zijn werk vage herinnerin
gen oproepen aan een van zijn vroegste,
mooiste en bekendste films Jules et
Jim". Was daarin Jeanne Moreau in
de jaren zestig de vedette van de Franse
cinema de vrouw om wie alles
draaide, nu heeft Catherine Deneuve
dat vaandel van La Moreau overgeno
men.
Zij is de vrouw van een vermaarde
Joodse theatermaker in het door de
Duitsers bezette Parijs. De man duikt
onder in de catacomben van zijn eigen
schouwburgje en terwijl onder leiding
van mevrouw het toneelleven gewoon
doorgaat, volgt, leidt en regiseert hij
zelfs nog de voorstellingen die voor het
publiek zijn meesterhand
moeten ontberen.
moeten ontberen. Inmiddels is er een
tweede man in de gestalte van Gerard
Depardieu als een jong veelbelovend
Zij maakte van deze rol wat ervan te
maken viel. Wie het ook uitstekend
deed was Kees Wetsteen in de rol van
loodgieter en vader Westra. Zeer knap
om het ene ogenblik de sullige, plat
pratende, zeer bijziende loodgieter Daan
te spelen en het volgende ogenblik als
de wat deftige fabrikant Westra van
puddingpoeder op te komen. Bij zijn
snelle rolwisselingen vergiste hij zich
niet één keer. Overigens was het een
kleine moeite geweest om de fabrikant
met een stropdas uit te rusten. Dat had
hem nóg iets echter qemaakt.
Debutanten
Roos van Beek was de eerste van de
drie debutanten die in het stuk optrad.
Ze kende haar tekst goed, maar verder
speelde ze te opzeggerig. Iemand die
binnen komt stormen en vervolgens op
de toon van ,,Wat eten we vanavond"
zegt dat er een gasleiding in de keuken
is gesprongen, moet nog veel leren. Ze
dient veel expressiever te spelen, meer
emotie in haar spel te leggen. Anja van
Exel, die eveneens debuteerde, begreep
dat beter. Zij was het pittige dienst
meisje Josie. Ze bracht haar rol levendig
en vol vaart en was helemaal het niet op
haar mondje gevallen dienstmeisje. Ze
ging soms zo op in haar rol dat ze
struikelde over haar woorden, maar ze
bracht tenminste de nodige vaart in het
stuk. Ietwat houterig speelde ook Hilde
Smit-Vonk, in de rol van moeder Ria
waarom het hele stuk in feite draaide.
Door alle verwikkelingen en alle ellende
zat ze nu en dan flink in de puree. De
daarmee gepaard gaande emoties had
den er duidelijker uit mogen komen.
Ook was ze af en toe achterin de zaal
slecht te verstaan.
Verhoudingen
De derde debutant was Wiggert haring
in de rol van Nico, de broer van de
overheersende tante Marie. Een goed
debuut in een rol die flink wat talent
vereiste. Hij had aan mevrouw Gees
Verra in de rol van tante Marie een
goede tegenspeelster, maar toch wist hij
zich in zijn spel uitstekend te beheersen,
zodat meteen duidelijk werd hoe de ver
houdingen binnen dit duo lagen.
De rol van Truus, de zogenaamde
vrouw van de loodgieter, werd gespeeld
door mevrouw Van Exel. Vrij beheerst
spel in een rol waar de toneelschrijver
een nogal overdreven geheel van had
gemaakt. Truus had best wat gekker
over mogen komen. Haar spel deed
natuurlijk aan, ze was tot achterin de
zaal duidelijk te verstaan. De uit Austra
lië afkomstige oom Dirk werd gespeeld
door Piet Druif. Hij maakte van zijn rol
een geloofwaardig geheel. Echt een
Australiër die na vele jaren weer eens
naar zijn vaderland terugkwam. Ook
heel goed gedaan: het accent waarin de
Engelse zinsbouw was te herkennen. Hij
vergiste zich niet eenmaal en gaf zijn rol
goed gestalte.
Gesouffleerd werd vrijdagavond
door juffrouw Druif en de regie was in
handen van de heer en mevrouw Van
Bennekom.
Een scène uit „De onbetaelbere loodgieter". V.fn.r.: Kees Wetsteen (loodgieter en vaderHilde Smit-Vonk (moeder Rial, Roos van Beek (Petral,
Piet Druif oom Dirk!, Gees Verra (tante Marie! en Wiggert Haring INicoI.
Wanneer je als buitenstaander een uitvoering van de toneelgroep
van Zuid Eierland bijwoont, krijg je enigszins het gevoel een voyeur te
zijn. In gebouw Bethel in Zuid Eierland wordt namelijk toneel gespeeld
voor de eigen mensen. Dus voor de mensen uit Zuid Eierland en uit de
polder. Degenen die er komen, kennen elkaar en de toneelspelers en
de enige pretentie die het spel van de toneelgroep van Zuid Eierland
dan ook heeft is om met elkaar een gezellige avond te hebben. Men
kan het toneel van deze vereniging dan ook niet door dezelfde bril
bezien als waarmee men bijvoorbeeld naar UDI of St. Jan kijkt. Deze
clubs treven naar een bepaalde mate van professionaliteit naar zo
goed mogelijk toneel. Wanneer hier fouten worden gemaakt mag dat
weldegelijk uitgebreid in de krant. En om het dan meteen maar
helemaal duidelijk te stellen, wanneer UDI het stuk ,,De onbetaalbare
loodgieter" op de wijze had gespeeld als waarop de toneelgroep van
'Zuid Eierland afgelopen vrijdag speelde dan was de kritiek niet mals
geweest. Gekraakt waren ze, met de grond gelijk gemaakt. Maar zoals
gezegd, voor Zuid Eierland moeten andere maatstaven worden
aangelegd. Hier is het enige criterium: hebben die mensen zich
vermaakt? Wanneer men de reacties in de zaal zag en hoorde, dan
kan daarop een volmondig ,,ja" het antwoord zijn. De toneelgroep
van Zuid Eierland zorgde zoals vanouds voor een gezellige en
ongecompliceerde avond en daarom was deze opvoering geslaagd.
wat spannender te maken en meer naar
zijn vrouw toe te groeien.
Onwaarschijnlijk
Het stuk „De onbetaalbare loodgie
ter" zit vol onwaarschijnlijkheden. Een
amateurgezelschap inhuren om je hu
welijk te redden, de loodgieter voor je
man laten spelen, een vrouw van een
loodgieter die mannen aan hekken vast
bindt, het is allemaal wat ver gezocht.
Een stuk dat van onwaarschijnlijkheden
aan elkaar hangt, ongeloofwaardig is en
dat daarom aan de acteurs de mogelijk
heid biedt lekker de beest uit te hangen.
Als 't gek moet, dan maar goed gek.
Wie dit goed aanvoelde was mevrouw
Gees Verra in de rol van tante Marie. Zij
was de zeer gierige en op geld beluste
zuster van oom Dirk. Zij slaagde er voor
honderd procent in het overdreven
gierige mens uit te beelden. Een on
aangenaam mens, in onaangenaam
zwart gekleed en met een onaangenaam
boers accent. Haar tekstkennis en be
wegingen op het toneel waren goed.
Een nog in werking zijnde dorsmachine uit de twintiger jaren
vormde zaterdagmiddag een opmerkelijke verschijning bij de viering
van het 60-jarig bestaan van het loonwerkbedrijf Grisnigt in De Hal.
De dorsmachine was speciaal voor deze gelegenheid door familie naar
Texel gehaald als verrassing voor de heer W. J. Grisnigt die er dan
ook diep van onder de indruk was. De oude machine stond te pronk
compleet met aandrijvende tractor, een fraai gerestaureerde machine
die eigendom is van de gebroeders Uitgeest.
Het was zaterdag dubbel feest voor
de familie Grisnigt en de medewerkers.
Want niet alleen het diamanten jubileum
werd gevierd maar ook de ingebruik
neming van de 600 m2 grote aard-
appelloods waarmee het bedrijf dit jaar
is uitgebreid. Door kleindochter Marleen
Groen werd het lint voor de ingang van
de loods doorgeknipt en het echtpaar
Grisnigt hees de vlag die het bedrijf ter
gelegenheid van het jubileum in gebruik
heeft genomen.
meest agrariërs die het uitvoeren van
mechanische landbouwwerkzaamheden
voor derden als nevenbedrijf hebben.
Ook het gezamenlijke gebruik van ma
chines door een groep van boeren (zoals
o.a. bij akkerbouwbedrijven in Eierland
voorkomtl zou als een vorm van loon
werk kunnen worden beschouwd.
Loonwerkbedrijven vormen een be
langrijke agrarische activiteit op Texel
die in het bestemminsplan voor het bui
tengebied royale ontplooingsmogelijk-
heden heeft gekregen. Die belangrijke
rol wordt al lang gespeeld, want de
Texelse boeren hebben bij de mechani
satie van hun bedrijven landelijk voorop
gelopen en het werd vooral de kleinere
onder hen al gauw duidelijk dat het lang
niet altijd economisch aantrekkelijk is
om alle dure machines zelf aan te schaf
fen. Die situatie geldt nog steeds. De
kleinere bedrijven zouden het zonder de
loonwerker waarschijnlijk niet redden,
Zoals alle economische activiteit staat
ook de loonwerksector onder zware
economische druk. Het is een bijzonder
kapitaalsintensieve bedrijvigheid die
vooral nu om uiterste efficiency vraagt.
Een probleem is dat het werk zich
enorme pieken aandient. Sommi
kostbare machines worden maar e
paar weken per jaar gebruikt. Soms is
in de winter helemaal niets te dor
Grisnigt komt hieraan tegemoet dc
een eigen reparatie- en onderhoui
dienst die in de wintermaanden VI
werk geeft aan de totaal zeven va:
krachten en door een vrij omvangrij
aardappelteelt. Verder is Grisnigt I
drijfsboer voor enkele grondbezitte
De aardappelen werden tot dus:
opgeslagen in de coöperatieve bewa
plaats aan het Meiertebos, maar
rekensommetje leerde dat het in
geval Grisnigt aantrekkelijk was om t
eigen bewaarplaats met sorteer- en v
zendruimte te stichten. Het nieui
gebouw werd een Meijert Boon sch:
met een goothoogte volgens de n
bestaande regels van het bestemminj
plan. Om toch de gewenste hr
binnenmuur te krijgen, werd een twei
wand meer naar binnen gebouwd,
in dit geval niet bezwaarlijk was, om
in de aldus ontstane gang de va
latoren voor de aardappelopslag kond
worden aangebracht.
Westra lijkt en ze besluit hem de rol van
haar man te laten spelen. Dat geeft
allerlei verwikkelingen want de lood
gieter praat nogal ordinair en heeft
bovendien een erg opdringerige vrouw.
De zaken worden nog moeilijker als
tante Marie en Nico ten tonele ver
schijnen, de zeer gierige broer en zuster
van oom Dirk die op de centen uit zijn.
Na allerlei toestanden en verwarring
blijken uiteindelijk de heer Westra en de
loodgieter dezelfde man te zijn en zijn de
overige meespelenden leden van een
amateurtoneelgroep. Het bleek dat de
heer Westra alle verwikkelingen in het
leven had geroepen om zijn huwelijk
Machinepark
De jonge ijsergrauwe Franse hangoor-voedster van Arie Timmer, die het predikaat „fraai"
kreeg en tevens werd uitgeroepen tot reserve-kampioen.
Op de Europese kleindierenshow, die
het afgelopen weekend in de Amster
damse RAI werd gehouden, is de ijzer-
grauwe Franse Hangoor (voedster,
jong), fokker-eigenaar Arie Timmer uit
De Waal uitgeroepen tot reservekam
pioen van de Nederlandse inzending.
Ook de overige van Texel afkomstige
Franse Hangoorfokkers kwamen op de
tentoonstelling goed voor de dag. P.
v.d. Molen wist de eerste plaats te be
zetten met een witte jonge voedster die
het predikaat „zeer goed" kreeg,
gevolgd door dieren van Arie Timmer
en mevrouw Rentenaar, die resp.
tweede en derde werden, beiden met
het predikaat „zeer goed". Bij de witte
jonge rammen legde een dier van
mevrouw Rentenaar beslag op de
eerste plaats (predikaat „zeer goed").
Er werd voor het eerst in Nederland
gekeurd volgens de eisen van de
Europastandaard. De hoge kosten, die
met inschrijving en vervoer gepaard
gingen, werden geheel vergoed door
de kleindiersportvereniging Den Helder
en Omstreken, waarbij de Texelse
hangoorfokkers zijn aangesloten.
De aanwezigheid van een ongeveer
60 jaar oude dorsmachine was zeer
toepasselijk want grootvader Grisnigt (in
1919 vanuit Koegras naar Texel geko
men om in de Mars te boeren) begon in
'921 met zo'n machine zijn loonwerk-
bedrijf, samen met enkele familieleden.
Thans is de onderneming een der
grootste loonwerkbedrijven van Texel
met een indrukwekkend machinepark.
Die machines stonden zaterdag allemaal
mooi opgeknapt uitgestald, zodat de ca.
350 belangstellenden er een goede
indruk van konden krijgen. Grisnigt is in
staat praktisch alle agrarische werk
zaamheden uit te voeren; oogsten (met
drie combines), ploegen, grondbewer
king, zaaien, sproeien, kunstmeststroo
ier etc. In 1963 ging het bedrijf Grisnigt
samenwerking aan met de loonwerk
bedrijven S. Witte en J. van Strien. De
aldus gevormde NV werd na vijf jaar
weer opgeheven. Het loonwerkbedrijf
Grisnigt is een van de tien Texelse loon
werkbedrijven die bij de landelijke bond
Boval zijn aangesloten. Daarnaast wordt
ook loonwerk uitgevoerd door anderen,
„De onbetaalbare loodgieter" is geen
makkelijk stuk en heeft een heel bijzon
dere ontknoping. Een fabrikant van pu-
puddingpoeder, de heer Westra, moet
op zakenreis naar Australië. Omdat het
huwelijk niet zo goed is vindt hij dat wel
prettig. Net als hij weg is komt oom Dirk
uit Australië, die zijn erfenis wil verdelen
onderzijn familie in Nederland. Hij heeft
hiervoor een systeem bedacht. Degene
die het meest over hem weet, heeft
volgens hem het best met hem mee
geleefd en krijgt het meeste geld. Me
vrouw Westra weet echter niets van die
oom Toevallig is er op dat moment net
een loodgieter in huis die veel op de heer
acteur die een van de publiekstrekkers
wordt van haar theater en haar gevoels
leven meer gaat beheersen dan zij aan
zichzelf wil toegeven. ,,Le derniei
metro" is een complete film, een boe
iend verhaal mooi verteld door Francois
Truffaut die terecht blijft behoren tot de
meest illustere filmmakers in Europa.
Twee auto's raakten vrijdagavon
total loss bij een aanrijding op de hoe
van de Elemert met de Keesomlaan
Een 18-jarige Texelaar verleende me
zijn auto geen voorrang aan een va
rechts komende auto, die door een 45
jarige Texelaar werd bestuurd. De auti
van deze laatste was nog geen dri
maanden oud.
Een antieke dorsmachine met trekker riep zaterdag herinneringen op aan lang vervlogen jaren.
vinden we het niet aan
vaardbaar dat voorzieningen
worden overgebracht naar de
periferie Voorts heeft...."
(Publicatie in samenwerking met dit blad van de aldelmg
van de ABVET (Algemene 8ond Voor Eenvoudig
