Cjrocn ^warts jexeh in het
Commissie onderzoekt
energievoorziening
met heet grondwater
r
50% korting
Landschapsbehoud is
méér dan beschermen
schapenhoeten
Te weinig ruimte in
Texelse bejaardenhuizen
Miljarden kubieke meters bij De Cocksdorp
4
voorverkoop
Groen-Zwart
iikxvhuth iikvdx
de gehele dag
gesloten.
P.S.P. Texel:
Veerdienst
Verkeerscontrole
Toneelstuk
in studie
JAARGANG Nr. 9643
TEXELSE
VRIJDAG 8 JANUARI 1982
COURANT
|dactie: Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, tel. (02228) 266.
ts Beutick, Warmoesstraat 43, Den Burg, tel (02220) 2208 en
jns Oosterhof, Burdetstraat 19b, Den Burg, tel. (02220) 4988
|or advertenties, abonnementen, etc
igeveld De Rooy B V Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
sfoon (02220) 2741na 18.00 uur 4881
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Postgiro 652. Abonnementsprijs H6,15 per kwartaal
70 cent incasso; los 65 cent
BankrelatiesAmro Bank nr. 46.99.17.636.
Rabobank nr 36.25.01 742: NMB nr. 67.34.60 398
ie Franse onderneming Forex voerde destijds op Texel twee proefboringen naar olie en aardgas uit: bij De Witte Engel en aan de Hollandseweg
<fj De Cocksdorp. In dezelfde tijd zou ook de NAM een proefboring laten doen op Texel, bij Akenbuurt. Van laatstgenoemde boring werd op het
atste moment afgezien. Het met asfalt verharde terrein bij Akenbuurt deed later dienst als kardngbaan.
De commissie werkgelegenheid zal een onderzoek instellen
laar de mogelijkheden om op een of andere manier gebruik te
naken van de miljarden kubieke meters heet en zout water, die
cich nabij De Cocksdorp op meer dan 2000 meter in de bodem
levinden.
De aanwezigheid van deze enorme zoutwaterhei bleek al in 1965 toen de
>liemaatschappij Petroland aan de Hollandseweg een proefboring naar olie
in aardgas uitvoerde. Op een diepte van 2400 tot 2600 meter werd echter
geen olie of gas doch zout water aangetroffen met een temperatuur van 80
graden. Het staat onder enorme dmk en komt daardoor spontaan naar
toven. Petroland had voor het water geen belangstelling. De boorput werd
jichtgemaakt en is niet meer bruikbaar. Met een nieuwse boring zou onge-.
reer drie miljoen zijn gemoeid.
Op veel plaatsen in de wereld, zoals
Jsland komt heet water spontaan naar
Ie oppervlakte en wordt dan gebruikt
oor centrale verwarming. Deze situatie
omt vooral voor in vulkanische gebie-
len. Wat betreft Nederland kan gesteld
vorden dat er een stabiele thermische
mdergrond aanwezig is en dat op circa
Irie kilometer diepte een temperatuur
vordt aangetroffen van honderd graden
kookpunt). Des te dieper het water
vordt aangetroffen, des te hoger over
iet algemeen de zoutconcentratie. Het
vater bij De Cocksdorp bevindt zich in
kontant voordeel
tot
kontant voordeel
is wegens inventarisatie op
dinsdag 12 januari
een reservoir met een dikte van 200
meter. Dit reservoir bestaat uit zand
steen waarin het water opgezogen is.
De grootte is ten minste enige miljarden
kubieke meters, waarschijnlijk tussen de
100 a 200 miljard m3. Het water in het
reservoir staat onder een druk van 265
atmosfeer en met een tegendruk van
135 atmosfeer kon in een uur tijd zeven
kubieke meter water worden gepro
duceerd met een zoutgehalte van 145
gram per liter. Omdat Petroland niet
geïnteresseerd was in het warme water
is de omvang van de test destijds be
perkt gebleven. Wel is zeker dat het
water bij zijn tocht naar boven warmte
zal verliezen. Aan de oppervlakte zal het
nog een warmte van ongeveer zestig
graden hebben. De put die destijds werd
gebruikt is met een cementen prop
afgedicht en het is niet zeker of die
weer verwijderd kan worden. Dit te
onderzoeken verdient aanbeveling daar
de gebruikte buizen zeer kostbaar zijn.
Geruime tijd geleden heeft het Ne
derlands Instituut voor Onderzoek der
Zee op verzoek van wethouder J. Nauta
(voorzitter van de commissie werkgele
genheid) monsters van het bodemwater
geanalyseerd. Er zijn twee monsters on
derzocht, één van 2400 meter en één
van 1900 meter diepte. Het NIOZ kwam
tot de conclusie dat het grondwater
weliswaar veel zouter is dan zeewater
maar dat de samenstelling overigens
weinig verschilt. De chemische sa
menstelling van het grondwater is be
langrijk omdat het, na gebruik in zee
moet kunnen worden geloosd. Zou het
schadelijke stoffen bevatten, dan zou
dat betekenen dat het zeewater ermee
wordt verontreinigd. Het NIOZ waar
schuwt toch voor teveel optimisme,
want in het onderzochte grondwater
komt nogal veel kalium en magnesium
voor. Deze stoffen kunnen met name op
garnalen een negatieve invloed hebben.
Ook zouden nieuwe monsters moeten
worden genomen om de aanwezigheid
van zware metalen in het water te
onderzoeken. Het is niet waarschijnlijk
dat het water door menselijke
activiteiten is verontreinigd, maar ook
door natuurlijke oorzaken kunnen zware
concentraties schadelijke stoffen voor
komen.
Kosten
Wanneer besloten zou worden op
nieuw boringen te laten verrichten dan
moet een boorprogramma aan het
Staatstoezicht Mijnen worden overlegd.
Bij boringen moeten de maatschappijen
de boorgegevens doorgeven aan de
Rijks Geologische Dienst. Omdat er hier
geen sprake is van concurerende acti
viteiten is Petroland bereid de gegevens
over de eerste boring beschikbaar te
stellen. Op grond hiervan zou een boor
programma kunnen worden opgesteld
in samenwerking met de Geologische
Dienst. Na het verkrijgen van diverse
vergunningen moet offerte gevraagd
worden aan een booraannemer. Ge
dacht zou kunnen worden aan de
Deutsche Schachtbau. De vraag naar
boorwerk is groter dan het aanbod
zodat geprobeerd zou moeten worden
een dergelijke eenmalige opdracht tus
sen andere opdrachten als een soort
overbruggingsproject te realiseren.
Kosten van boren worden berekend
naar het aantal boordagen, vandaar dat
snelheid en betrouwbaarheid belangrijk
zijn. Minimaal moet rekening worden
gehouden met een bedrag van 2 mil
joen. Overigens is er voor het boren zeer
zwaar staatstoezicht. Het water dat naar
boven komt mag niet vrij geloosd wor
den voordat de exacte samenstelling
bekend is. Gebleken is dat het fossiele
zeewater vaak wezensvreemd is ten
opzichte van bestaand zeewater.
Zwembaden
Wanneer daadwerkelijk warm water
gewonnen wordt, zouden daarmee
zwembaden en openbare ruimten ver
warmd kunnen worden. Het benutten
van warm grondwater voor energie-
doeleinden heeft tot dusver in Neder
land nog niet plaatsgevonden en daar
om is het moeilijk om het precieze
rendement te schatten. Wanneer men
ruimten op deze wijze wil verwarmen,
zal een circuit van zoet water moeten
worden ontworpen dat door het warme
grondwater wordt verwarmd. Gebruik
van het grondwater zelf in radiatoren en
buizen is niet mogelijk vanwege de
hoge zoutconcentratie. Bij dit systeem
kan het best gewerkt worden met
warmtewisselaars.
Resumerend bestaan er nogal wat
vraagstukken en problemen voor er iets
over mogelijkheden en praktische toe
pasbaarheid gezegd kan worden. Het
doel van de commissie werkgelegenheid
is dan ook vooralsnog van plan een
theoretisch model te ontwerpen waar
binnen de verschillende mogelijkheden
tot hun recht komen.
Een hersenschim bij voorbaat is het
zeker niet. In het Groningse Nieuwe-
schans waar ook een dergelijke heet-
waterbel zit, zijn plannen voor een om
vangrijk kuuroord in vergevorderd sta
dium. Op Texel is van de zijde van de
Exploitatiemaatschappij De Krim inte
resse getoond voor het benutten van
het water bij De Cocksdorp.
.Wanneer de inspanningen het
Texelse landschap te behouden, zich
beperken tot beheersovereenkomsten
voót schapenboeten en tuinwallen, en
het camoufleren met bomen en met
hout aanpassen van niet passende
gebouwen, kunnen we de intentie tot
landschapsbehoud nauwelijks serieus
nemen". Dit schrijft March Heijnen
namens de PSP afdeling Texel in een
bezwaar tegen de structuurschema's
landinrichting, openluchtrecreatie en
natuur- en landschapsbehoud. De PSP
stelt zich op het standpunt dat bij de
planning nog teveel wordt gekeken naar
financiële korte termijn voordelen van
intensivering van de landbouw. De PSP
mist een lange termijnvisie in de struc
tuurschema's en wil meer aandacht
voor menselijke activiteiten die een
slechte invloed op de natuur hebben.
„Het is duidelijk dat wanneer geen
maatregelen worden genomen, de kwa
liteit van natuur- en/of beheersgebieden
niet te handhaven zal zijn. In kleinere
natuurreservaten wordt al sterke achter
uitgang geconstateerd. Daarbij komt
dat de oppervlakte natuurgebied in geen
verhouding staat tot de oppervlakte
landbouwgrond", aldus de Texelse
PSP.
Een passage uit de memorie van
toelichting op de begroting milieubeleid
1980 luidt: „Wanneer maatschappelijke
activiteiten niet op ecologische leest
geschoeid zijn, zullen toekomstige ge
neraties zich grote offers moeten ge
troosten voor het herstel van het milieu,
voor zover dat al mogelijk is". De PSP
Op Texel zijn niet genoeg plaatsen
voor ouderen die in een bejaardenhuis
willen wonen. Tot deze conclusie komt
de Werkgroep Planning Bejaardenoor
den uit Schagen die over het aantal
bejaardenhuizen in de kop van Noord
holland een lijvige nota samenstelde.
Ingeval renovatie van het Clazina
Emelie Gollards Rustoord geen door
gang kan vinden is sluiting van dit oord
welhaast onvermijdelijk. De werkgroep
is van mening dat dit verlies moet
worden opgevangen door een nieuw
verzorgingstehuis", zo staat in de nota.
Dat nieuwe tehuis moet dan zo groot
zijn dat enige groei in de vraag naar
plaatsen kan worden opgevangen. Dit is
nodig in verband met de te verwachten
ontwikkeling. In de periode 1980 - 1990
zal het aantal bejaarden op Texel met
261 toenemen. Het nieuwe tehuis moet
een capaciteit krijgen van 75 plaatsen en
dat zijn er 25 meer dan in het bestaande.
In de nota Planning Bejaardenoorden
kop van Noordholland wordt eveneens
verbetering van de bouwkundige toe
stand van „Irene" bepleit.
De opdracht van de werkgroep was
voor korte en lange termijn een plan op
te stellen waarin kwantitatieve en kwali
tatieve aspecten van de verzorging van
ouderen aan de orde kwamen. In de
nota wordt gesteld dat het aantal
plaatsen in rusthuizen nu 145 bedraagt
en dat op grond van de te verwachten
groei een uitbreiding met 25 plaatsen
wenselijk is. Uit de nota blijkt verder dat
Texelse verzorgingshuizen voornamelijk
dienst doen als opvang voor ouderen uit
de eigen bevolking. Van de 138 bewo
ners van bejaardenhuizen bleken 126
van Texel afkomstig te zijn. Mensen uit
Den Helder waren daarna het sterkst
vertegenwoordigd met vijf bewoners.
De jaarlijkse doorstroming in de Texelse
bejaardenhuizen is ongeveer 22 plaat
sen.
Het bestuur van de Gollardsstichting
heeft nog geen idee welke kant het met
het bejaardenhuis op moet. Het is
weliswaar afgekeurd maar dat is nog
niet schriftelijk bevestigd. Ofschoon
over de problemen wordt nagedacht is
nog onduidelijk of de oplossing wordt
gezocht in nieuwbouw of renovatie.
benadrukt dat bij die maatschappelijke
activiteiten ook de landbouw en open
luchtrecreatie horen. „Het is vreemd te
constateren dat, nu de wetenschap
heeft aangetoond dat als de mens het
milieu blijft gebruiken zo hij nu doet, er
over waarschijnlijk vrij korte tijd geen
leven op aarde meer mogelijk is. Dit
wordt ook door de ministeries ingezien,
maar er is nauwelijks iets van in de
structuurschema's terug te vinden",
aldus de PSP. De partij vindt dat
agrarische bedrijvigheid en openlucht
recreatie geïntegreerd moeten worden
in het natuurbehoud. Binnen een natio
naal landschap, maar ook daarbuiten
zou daarmee op basis van vrijwilligheid
kunnen worden begonnen. Volgens de
PSP zal een meer milieubewuste land
bouw voor Texel betekenen dat de
waarde van het landschap echt behou
den of hersteld wordt. Die waarde zit
volgens de PSP niet alleen in schapen
boeten en tuinwallen, maar ook in het
verkavelingspatroon, in de loop van
wegen en sloten en de flora en fauna.
Consolideren
Wat betreft het toerisme zegt de partij
in te stemmen met een consolidering
van het aantal bedden voor verblijfs-
recreanten van 47.000. Dit moet dan wel
als absoluut maximum worden gezien,
ook na 1985. De PSP wijst aanpassing
van de veerhavens voor dubbeldeks
veerponten af. „Aanpassing zal gevolgd
worden door weer meer wegrechttrek-
kingen, verbredingen, verkeerslichtpor
talen, parkeerterreinen etc. Nu al komen
de natuurterreinen aan Texels oostkust
die bij de aanleg van de nieuwe
deltadijk is ontsloten met een vijf meter
brede weg steeds meer onder recrea
tieve druk".
Wat betreft de westkust schrijft de
PSP dat op het beheer van de duinen
steeds meer wordt bezuinigd. Dit terwijl
een recreatieve verblijfplaats zoals De
Krim nog steeds wordt uitgebreid. Dat
de duinen door de overheid worden
beheerd vindt de PSP geen garantie
voor natuurbehoud. Als de duinen als
nationaal park worden aangewezen
moet onderzocht worden hoe het beter
kan. „Ook zal", zo schrijft Heijnen,
„gestreefd moeten worden naar het
opheffen van strijdige activiteiten zoals
waterwinning en campings". Vooral
omdat het duinterrein ieder jaar kleiner
wordt wegens kustafslag is dat belang
rijk.
Tenslotte stelt de PSP vast dat de
problemen van het Texelse duingebied
een zeer hoge urgentie hebben. „Wan
neer niet binnenkort iets wordt onder
nomen kan het duinmeer De Muy als
verloren worden beschouwd. Ook op
plaatsen langs de westkust waar wel
strandhoofden zijn aangelegd, gaat de
afslag gewoon door. Ook hier moeten
extra maatregelen genomen worden.
Liever nu een dijk dan over vijftig jaar,
wanneer er geen duinen meer zijn".
De Pakt raadsfractie vindt dat de
veerdienst Texel-Den Helder zo spoedig
mogelijk in overheidshanden moet ko
men en daardoor wordt onderworpen
aan de normale democratische controle.
En waardoor de tarieven niet langer kos
tendekkend hoeven te zijn. Je hoeft geen
socialist te zijn om dat een uitstekend
standpunt te kunnen vinden. Al was het
maar omdat het niet billijk en recht
vaardig is dat de veerdienst van Texel
zichzelf door middel van hoge tarieven
moet bedruipen terwijl andere veer
diensten dat niet hoeven. Ook het
toeristische en het andere bedrijfsleven
van Texel heeft daar belang bij want een
hoog veertarief verslechtert de concur
rentiepositie.
Het bovenstaande neemt niet weg dat
Teso het als particuliere onderneming in
de puur-economische zin uitstekend
doet. Zoals elk particulier bedrijf tracht
het de prijzen zo laag mogelijk te
houden door met zo laag mogelijke
investeringen en personeelskosten zo
veel mogelijk om te zetten. De konse-
kwentie daarvan is de nu zo omstreden
dubbeldekker. Als een enkeldekker zou
zijn aangeschaft, zou de onderneming
er financieel niet beter voor hebben
gestaan, zeker niet op wat langere
termijn gezien. Tot dusver heeft nie
mand deze puur-economische redene
ring kunnen aanvechten.
Het is best mogelijk dat Teso het
ondanks dit alles niet redt. De hoge
rente, de peperdure olie en de stagnatie
in de toeristische ontwikkeling zullen
verdergaande tariefsverhogingen onver
mijdelijk maken. Ongeacht of deze
tariefsverhogingen nu trendmatig zijn of
niet, ze zullen door het publiek, dat
noodgedwongen steeds meer op de
kleintjes moet letten, als steeds zwaar
der worden ervaren. En dat zal de animo
om met de auto naar of van Texel te
gaan, niet groter maken. Dat is nu al te
merken. Er is dus alle reden om de
toekomst van Teso met zorg tegemoet
te zien en ook om die reden zou het
geen kwaad kunnen de mogelijkheden
van overheidshulp eens te onderzoeken.
Te betreuren is dat in de Paktnota
waarin om deze overheidshulp wordt
gevraagd de feiten niet nuchter op een
rijtje zijn gezet, maar dat emotie en
gebrek aan realiteitszin een rol spelen.
Daarbij wordt ingespeeld op werkelijke
en veronderstelde gevoelens van het
'gewone' publiek en dat is iets waar
Texelse politici afkerig van zouden
moeten zijn. Begrijpelijk is het wel.
Jammeren over die hoge trappen en die
kale plastic stoeltjes en het afschilderen
van de toeristische bedrijvigheid als een
macht die niet in het belang is van het
totale Texelse publiek, gaat er bij velen
in als koek hoewel het laatste pertinent
onjuist is.
Het verzoek om geld beschikbaar te
stellen voor een enkeldekker in plaats
van een dubbele aanleginrichting zal
menigeen weinig realistisch in de oren
klinken. Uitgesproken onredelijk is ech
ter de wens om het hele jaar een half-
uursdienst te hebben. Al eerder heeft de
provincie zich belachelijk gemaakt door
dit verlangen in het streekplan neer te
leggen. Welke mensen op Texel willen
dat eigenlijk? De gigantische verspilling
van materiaal en brandstof, die een per
manente halfuursdienst met een schip
van 100 pea betekent, is niet alleen
zakelijk maar ook moreel verwerpelijk.
Een raadsfractie waarin de PPR is verte
genwoordigd behoort zijn zorg over
mogelijk verminderd dienstbetoon van
Teso in de toekomst op andere wijze te
vertolken.
Bij een verkeerscontrole, die woens
dag bij de Dorpsstraat in De Koog werd
gehouden, werd tweemaal proces ver
baal opgemaakt wegens gladde ban
den, eenmaal voor een defecte hand
rem, eenmaal voor het rijden met
spoorverbreders en eenmaal voor een
overtreding van de rijtijdenwet.
Toneelvereniging ,,'t Amateurtje"
heeft het stuk „Ruilen is niet altijd
huilen" van Hans van Wijngaarden in
studie genomen. Het blijspel wordt 27
februari gespeeld in dorpshuis De Wie
lewaal. De regie is in handen van Lex
Kaper.
