Roofvogels
de winter
in
Grote toename zei/sport
verdrijft andere recreatie
B en W in watersportnota:
Massaal schrijven
Rab nam afscheid
van Bas van Elk
T rombosedienst
Zuigelingenbureau
IJ DAG 16 JANUARI 1982
TEXELSE COURANT
PAGINA 9
Reageren op deze rubriek kan bij Jaap
van Groenigen, telefoon (02220) 3562,
Adriaan Dijksen, telefoon (02228) 676 of
bij het Natuurrecreatiecentrum, telefoon
(02228)741
duinen en langs slootkanten, veel
sneeuw ligt, is muizen vangen er niet
meer bij. De muizen laten zich bijna niet
meer zien. Ze blijven in hun holletjes of
zijn actief onder de sneeuw. De toren
valk zal dus vogels moeten pakken om
zich in leven te houden. En die vogels
vindt hij vooral rond uw voertafeltje!
ons vlak onder de ramen een spreeuw
weg, die hij al fladderend onder de
bosjes een meter of vijf verder sleepte.
Al die tijd en zeker nog twee minuten
daarna bleef de spreeuw „gillen." De
valk hield hem stevig vast maar kon hem
niet meteen dood krijgen Het doden
gaat in de natuur niet altijd zo snel en
efficient als wel eens verkondigd wordt!
Nog geen vijf minuten later zaten de
andere spreeuwen al weer druk kwette
rend op de voerplank. Vriend torenvlak
vlees of dode muizen. Een veel gemak
kelijker manier is dus het goed voeren
van de mussen en spreeuwen. Een
roofvogel kan daar dan af en toe zijn
voordeel mee doen Het is het dier
natuurlijk niet kwalijk te nemen dat hij
ook wel eens een onvoorzichtige kool
mees pakt. Meestal worden echter de
algemeenste soorten gevangen. Niet
omdat een roofvogel die uitzoekt, maar
gewoon omdat de kans nu eenmaal veel
groter is.
Op het moment dat ik dit schrijf, maandag 11 januari, is het nog
volop winter. Nagenoeg alle binnenwater is dicht gevroren en overal
ligt een laagje sneeuw. Dat heeft grote gevolgen voor de vogels. Het
ijs maakt het voor de watervogels onmogelijk nog voedsel te vinden.
De sneeuw zorgt er voor dat ook de kleine vogeltjes in de problemen
komen of liever gezged, al zijn. We hebben het al eens vaker verteld,
het is niet in de eerste plaats de kou waar de vogels niet tegen
kunnen. De winter maakt dat ze niet meer bij hun voedsel kunnen
komen. En in koude perioden hebben de vogels, vooral de kleinere,
door een hogere verbranding juist meer voedsel nodig.
Doordat het al vroeg in december
begon te winteren, zijn veel vogels die in
zachte winters bij ons blijven, nog op
tijd naar het zuiden afgezakt. Het is op
dit moment in het in het open Texelse
landschap en in de duinen dan ook
opvallend stil. De afwezigheid van de
meeste (kleine) vogels brengt ook pro
blemen mee voor de roofvogels Het zijn
die roofvogels waarover ik in deze Witte
Lieuw wat wil vertellen.
Torenvalk
De meest algemene winterroofvogels
op ons eiland zijn de torenvalk en de
blauwe kiekendief. Daarna komt waar
schijnlijk de sperwer en dan in heel klein
aantal de buizerd en het smelleken.
Soms zijn ook een paar ruigpootbui-
zerds op Texel aanwezig. Een paar van
deze soorten komen juist in deze winters
se omstandigheden veel vaker bij de
dorpen of rond de huizen voor dan
anders. Dat zijn vooral de torenvalk en
de sperwer. Ze worden natuurlijk aan
gelokt door de vogeltjes die in groten
getale leven op de plaatsen waar ze
bijgevoederd worden Overigens is de
torenvalk meestal niet zo'n vogelvanger.
Hij leeft hoofdzakelijk van muizen die hij
op de bekende „biddende" manier op
spoort. Met de kop in de wind staat hij
snel met de vleugels klappend stil in de
licht. Ondertussen speurt hij de bodem
onder zich af. De muis die hij zo kan
ontdekken wordt daarna met een snelle
duikvlucht gegrepen. Nu er, vooral op
de ruigere begroeide plaatsen zoals in de
Selectie
Hij past zijn jachttechniek voor de vo
gelvangst wat aan. Een torenvalk bid
dend boven een achtertuintje heb ik nog
nooit gezien. Nee, nu gaat hij wat meer
als een sperwer te werk. Hij duikt met
grote snelheid te midden van een
groepje etende vogeltjes Het diertje dat
met snel genoeg wegkomt, wordt ge
grepen. Zo doet de torenvalk die het
noordelijke deel van De Koog „onveilig"
maakt, het althans. Het is me opgeval
len dat hij eerder spreeuwen dan mus
sen slaat Mussen zijn natuurlijk wat
kleiner, sneller en misschien ook wel
wat slimmer Zo heel merkwaardig is dat
dus niet. Bovendien hebben spreeuwen,
ook al bezoeken ze regelmatig voer-
huisjes, het in een strenge winter vaak
sneller te kwaad dan mussen En een
vogel die niet in conditie is, reageert nu
eenmaal wat langzamer. Zo gaat juist in
de winter de selectie onverminderd
door. Alleen de allersterkste blijven
leven. Een spreeuw is trouwens voor
een torenvalk als prooi al aan de heel
grote kant. Hij kan er niet mee weg
vliegen Hoogstens kan hij zijn prooi
fladderend over de grond een aantal
meters verplaatsen, zodat hij hem op
een wat rustiger plaats kan verorberen.
Zelfs kan hij hem soms moeilijk dood
krijgen. In 1979 ving een torenvlak bij
Torenvalk met „geslagen spreeuw.
had zijn spreeuw toen nog lang niet op.
Heel vervelend
Sommige mensen vinden het heel
vervelend dat roofvogels hun vogeltjes,
die ze met zoveel goede zorgen om
ringen, weghalen. Ik kan me dat wel
voorstellen, maar eigenlijk is het hele
maal niet zo erg. Roofvogels hebben net
zo goed bestaansrecht als alle andere
vogels en ze hebben het 's winters ook
slecht. Het is heel moeilijk, zo niet on
mogelijk, deze dieren te helpen door ze
bij te voeren met bijvoorbeeld stukken
CTekening Joh an Re y don/
Sperwer
De andere roofvogel die we soms
rond het huis kunnen zien, is de sper
wer. Dit is een soort die wél altijd op
vogels jaagt. Daarvoor heeft hij een heel
andere jachttechniek dan de biddende
torenvalk. De sperwer maakt meer
gebruik van een soort verrassingsaan
val. Hij vliegt onder dekking van bij
voorbeeld windsingels, bosjes, hekken
of heiningen of laag door een sloot
om dan plotseling te voorschijn te
komen. Met een enorme snelheid duikt
hij middenin een groepje vogels. Die
vluchten alle kanten uit en de sperwer
zoekt er in een fractie van een seconde
één uit om te pakken. Vaak is dat weer
het exemplaar dat het minst snel rea
geerde en waarschijnlijk dus het zwakst
was. Nu is zo'n aanval niet altijd
succesvol. Ik heb sperwers vaker mis
zien grijpen dan raak.
De sperwer is een enorm drieste aan
valler. Als hij eenmaal achter een
vogeltje aan zit, lijkt hij verder niets meer
te zien. Door de enorme snelheid die ze
tijdens een achtervolging bereiken, ge
beurt er nogal eens een ongeluk. Ze
vliegen zich letterlijk te pletter tegen
ramen, windschermen of heiningen of
blijven hangen in gaas of prikkeldraad
en soms zelfs in een dichte haag.
Dat dit niet zo heel zelden voorkomt,
moge blijken uit het feit dat eind
december-begin januari alleen al op
Texel drie sperwers zich doodvlogen.
Dat wil zeggen van deze drie gevallen
heb ik gehóórd. Hoeveel sperwers er
totaal op ons eiland waren weet ik met,
maar veel meer dan een tiental zal het
toch niet geweest zijn.
De een z'n dood....
De andere roofvogels die ik noemde
komen niet of heel weinig in en bij de
dorpen voor. De blauwe kiekendief zag
ik echter in de winter 1978-1979 ver
scheidene malen een bezoek brengen
aan de „buitenwijken" van De Koog.
De buizerd en het smelleken (een klein
soort valk die noordelijk van ons broedt)
kunnen in het buitengebied nog wel
eens rond huizen en boerderijen gezien
worden. Vooral de laatste soort, want
ook dat is een echte vogelvanger die op
een sperwerachtige manier op zang
vogeltjes jaagt. De buizerd leeft het
meest in de duinen. Hij eet ook graag
aas, dat wil zeggen dode dieren (vogels,
konijnen, etc.) Zo heel gauw komt hij in
deze tijd dus niet in de voedselpro
blemen, want reken maar dat er hier en
daar verscheidene vogels sterven!
Adriaan Dijksen.
Texel moet zich niet teveel gaan richten op mogelijkheden van
kleine watersport. Omwille van veiligheid en bescherming van andere
„watergenieters" zijn de mogelijkheden beperkt en moet er gestreefd
worden naar een geringe groei. Dat is het uitgangspunt van de door
het gemeentebestuur gepresenteerde nota „Kleine watersport"
waarin het beleid voor de toekomst uiteen wordt gezet. Vorig jaar
verscheen een ontwerpnota over dit onderwerp waarover een groot
aantal betrokkenen hun zegje mochten doen. Een deel van deze op
en aanmerkingen zijn overgenomen in de nu verschenen definitieve
nota die nog één keer onderwerp zal zijn op een hoorzitting (10
februari) en besproken zal worden in de commissies algemene zaken
en recreatie en natuurbehoud.
sport graag naakt zouden willen be
oefenen.
Oplossing
In de nota worden vier mogelijkheden
genoemd om de toename van kleine
watersport in de toekomst te regelen.
Dit varieert van alles verbieden tot alles
toestaan. Het is een discussie-hoofd
stuk maar gevoegelijk kan worden aan
genomen dat gekozen zal worden voor
een vergunningenstelsel voor verenigin-
Een grote toename van de kleine
watersport (surfen en catamaranzeilen)
zal volgens het college ten koste gaan
van andere vormen van recreatie. „Flin
ke toename van deze sport zal recre
anten verdrijven", aldus de nota, waarin
ook wordt opgemerkt dat Texel niet
teveel als surfeiland moet worden ge
presenteerd „Die ontwikkeling kan niet
in het belang van Texel worden ge
acht." In de meer definitieve nota zijn
een aantal zaken beter uitgewerkt. Zo
wordt door middel van een tekening
aangegeven hoe zwemmen en surfen bij
het strandje van Dijkmanshuizen toch
goed samen zou kunnen. Een steiger en
een boeienstreng moeten het zwem-
gebied beschermen Dit is gebeurd
n.a.v. een vraag van de dorpscommissie
Oosterend, die pleitte voor een ver
groting van de strandjes Dijkmanshui
zen en Nieuweschild door middel van
zandsuppletie en het beschermen van
zwemmers door het nemen van duide
lijke maatregelen. Zandsuppletie is ech
ter niet mogelijk Dat kost zes ton per
strandje. „Zowel gemeente als rijks
waterstaat hebben deze gelden niet
Wel wordt opgemerkt dat de strandjes
in 10 a 15 jaar op natuurlijke wijze groter
zullen worden.
Verhuizen
Het strandje van Nieuweschild blijft
op verzoek van de dorpscommissie
bestemd voor uitsluitend zwemmers.
Een gevolg van deze maatregel is dat
het zeilcentrum Texel een andere plaats
moet zoeken. De gemeente wil de zeil-
school de gelegenheid geven vanaf de
krassekeetdijk met catamarans te zeilen
Het waterschap zal hier ook goed
keuring aan moeten geven. Mocht deze
verhuizing niet mogelijk zijn dan moet
het zeilcentrum naar paal 17 of 33.
Uitgezonderd misschien de Krassekeet
wordt catamaranzeilen vanaf de wad
dendijk verder verboden.
Het college geeft duidelijker dan in de
oude nota, aan dat het surfen aan de
waddenzijde een bescheiden omvang
mag dragen Het waterschap heeft de
gemeente laten weten eventuele ge
bouwen (opslag, toiletten, e.d.) slechts
onder bijzondere voorwaarden te willen
toestaan. Dergelijke aanvragen zullen
worden afgewogen tegen het algemeen
belang van een goede waterkering.
Minder geoefend
Voor het plaatsen van gebouwen is
ook een wijziging van het bestem
mingsplan buitengebied noodzakelijk.
Beide strandjes zijn niet bewaakt maar
het college gaat er vanuit dat de zeil-
scholen en zeilverenigingen zelf voor
een goede bewaking zullen blijven zor
gen. Het surfen buiten verenigingsver
band acht het college met deze, niet
officiële, bewaking ook mogelijk. „Juist
de Waddenzee is geschikt voor de
minder geoefende surfer", aldus het
rapport waarin de verenigingen die aan
de oostzijde actief zijn, wordt aange
raden wat betreft de bewaking een sa
menwerkingsverband aan te gaan.
Dat samenwerken ziet het college ook
als toekomstbeeld voor verenigingen die
aan de westkust opereren. Uit de nota
komt naar voren dat de strandslagen
paal 12, 15 en 17 dé watersportcentra
zullen worden. (Zie staatje). In mindere
mate zal gesurfd kunnen worden bij paal
21 en paal 33 blijft uitsluitend toe
gankelijk voor zeilen in clubverband.
Voldoende ruimte
Het concentreren van de kleine wa
tersport heeft volgens het college het
voordeel dat de zwemrecreatie vol
doende ruimte blijft houden Ook is het
dan mogelijk dat clubs en scholen
samenwerken op het gebied van be
waking en wedstrijden. Bovendien
wordt met de aanduiding van de aan
landingsplaatsen zo min mogelijk een
beroep gedaan op medewerking van
badmeesters, al geeft het college toe
dat met het aanbieden van deze moge
lijkheden de taak van de badmeesters
toch zwaarder zal worden. Dat geldt
met name voor paal 12 waar de be
waking van het ongeorganiseerde sur
fen en zeilen door badmeesters moet
geschieden. Ook bij paal 15 is dit het
geval al is daar ook de zeilschool van
Koopman gestationeerd.
Die zeilschool mag op paal 15 blijven
maar uitbreiding van het aantal catama-
Het strandje van Dijkmanshuizenwaarbij het college een gedeelte wil „afsluiten" voor
zwemmers.
rans is niet toegestaan. Uitbreiding van
het aantal te exploiteren surfplanken
wordt niet bij voorbaat uitgesloten. Paal
17 wordt het strandslag waar uitsluitend
in verenigingsverband gesurfd en ge
zeild kan worden. Het blijft mogelijk hier
meer zeilscholen te vestigen. Bij paal 21
mag de heer C. Kuip zijn surfschool
blijven exploiteren waarbij de school zelf
voor voldoende bewaking moet zorgen.
Uitbreiding met meer surfscholen vindt
het college niet gewenst.
Uitbreiding van het aantal verenigin
gen of scholen bij paal 33 is nog mo
gelijk. Surfen wordt daar niet toege
staan om tegemoet te komen aan de
sportvissers die zeggen veel last te on
dervinden van surfers.
Naakt surfen
De sportraad en de heer P. Verhagen
van de sportvissersclub hadden het
college gevraagd surfen ook joe te staan
bij de naaktstranden paal 9 en 28. B en
W voelen hier niets voor en alles blijft
hier dus bij het oude. „Ons inziens is de
omvang van de naaktrecreatie en de
watersport nog niet zo groot dat een
apart strandgedeelte voor waterspor-
tende naaktrecreanten is gerechtvaar
digd", aldus het college dat er blijkbaar
vanuit gaat dat de watersporters hun
gen en scholen. Deze vergunningen zijn
niet nodig voor ongeorganiseerd water
sporten.
Voor het uitvoeren van de college
voorstellen zijn wijzigingen in de Alge
mene Politieverordening noodzakelijk.
In de nota wordt voorgesteld bepaalde
artikelen zo te veranderen dot voor de
Amnesty International Texel houdt
maandag a.s. vanaf 20.00 uur in „De
Hollebol" een schrijfavond ten behoeve
van „verdwenen" personen. Onder het
motto „Verdwenen, maar niet verge
ten" wordt tot april een wereldwijde
campagne gevoerd tegen
„verdwijningen".
Door te schrijven naar autoriteiten in
El Salvador, Guatemala, Argentinië,
Ethiopië en de Philippijnen zal worden
getracht opheldering te krijgen over het
lot van verdwenen personen in deze
landen.
Een „verdwijning" op de Philippijnen
b.v. kan verschillende vormen aanne
men: sommigen van hen die
verdwenen, zijn nooit teruggekeerd;
anderen zijn dood of verminkt terugge
vonden in afgelegen gebieden, als
slachtoffer van praktijken die op de
Philippijnen bekend staand als „bergin
gen". Een andere vorm is de
ontvoering van slachtoffers gevolgd
door opsluiting op een geheime plaats,
wet onderscheid wordt gemaakt tussen
surfplanken, catamarans en andere
„drijvende voorwerpen."
Gevaarlijk
Naast de ontheffing voor het in het
water brengen van de vaartuigen moet
er een wijziging komen in de APV wat
betreft het rijden op het strand. Voor
paal 12 wil het college een algemene
ontheffing geven ten behoeve van
catamarans die dan voor 10.00 uur en na
18.00 uur kunnen worden gehaald of
gebracht. „Zo worden gevaarlijke si
tuaties voor andere recreanten verme
den", aldus de nota.
Naast een wijziging van het APV
moet ook rijkswaterstaat een ontheffing
geven om op het strand te mogen
rijden. „Wij laten het uiteraard aan deze
instelling over of men een algemene
ontheffing of individuele ontheffingen
wil verstrekken", zo schrijft het college.
Surfers krijgen geen ontheffingen om
op het strand met de auto te komen.
Een zeilplank kan gemakkelijk worden
gedragen. B en W hopen de nota te
behandelen in de raadsvergadering van
maart.
aurfep lanjto Teielaa kuot
X0STGEDEn.7E
ONilEOROANICEnkO
CATAMARANS
OEOROANISEERD
waar ze ondervraagd worden, en vaak
gemarteld. Na een tijd kunnen gevan
genen worden vrijgelaten, naar een ge
wone gevangenis gestuurd, of nooit
teruggezien worden.
Op de schrijfavond zijn luchtpost-
vellen en pennen van A l. verkrijgbaar.
Er zijn voorbeeldbrieven in het engels
aanwezig.
De heer B. van Elk uit Den Burg
heeft afscheid genomen van Rab
B.V., waar hij dertig jaar lang heeft
gewerkt. Op 63-jarige leeftijd is hij
vervroegd uitgetreden.
Van Elk mocht zich rekenen tot de
meest gewaardeerde medewerkers van
de brandstoffen- en tjouwmaterialen-
handel. Hij had de leiding van de toen
malige betonwarenafdeling van het
bedrijf en ingaand 1961 tevens van de
betoncentrale. Als „betontechnoloog"
dwong bij bij de klanten respect af door
zijn vakbekwaamheid en hulpvaardig
heid. Ter gelegenheid van het afscheid
en het 30-jarig jubileum werd in hotel
De Pelikaan een receptie gehouden,
waarbij personeel en directie aanwezig
waren. Directeur B. P. Rab sprak zijn
vertrekkende medewerker waarderend
toe en overhandigde een envelop met
inhoud. Die inhoud bleek te bestaan uit
het recht om twee jaar lang gratis
benzine te tanken.
Namens het personeel werden hem
gereedschappen overhandigd. Ook de
bedrijfsrelaties (aannemers, gemeente
werken, architecten e.d.) hadden aan
Van Elk gedacht. Tijdens de tweede bij
eenkomst boden zij als gezamenlijk
cadeau een draaibank aan.
Iedere woensdagochtend volgens af
spraak van 9.00 tot 10.30 uur. Adres:
Groene Kruisgebouw (ingang tandart
sencentrum), Witte Kruislaan, Den
Burg, tel. (02220) 4887 (uitsluitend tij
dens bovenstaande uren).
Indien u niet op het afgesproken tijd
stip kunt komen, dan gaarne kontakt
opnemen voor woensdag met de admi
nistratie van het laboratorium van het
Gemini Ziekenhuis, tel. (02230) 11414,
tst. 232 of tst. 299.
Mee te nemen: alle trombosedienst-
gegevens van elders en verzekerings-
gegevens (ziekenfondskaart).
De zuigelingen die aan de beurt zijn
worden op het bureau verwacht op de
tijden, waarop hun eigen huisarts
zitting heeft. De tijden zijn als volgt:
Dokter Siebinga, dinsdag 19 januari
van 14.00 uur.
Dokter Waverijn, woensdag 20 januari
om 13.30 uur.
Lidmaatschap Groene Kruis mee-
- brengen.
