Groen ThwartsJexeU in het hart
ZALMFORELKWEKERIJ
IN WADDENZEE
«Hl
Texel waarschijnlijk thuisbasis
Jan Hennink eerste
op lijst D 66
Vernielingen in
Den Hoorn
Metalen werkbank
159,-
BAKKER'S
IJZERHANDEL
'N WINKEL VOL IDEEEN!
DINSDAG 9 FEBRUARI 1982
JAARGANG Nr. 9651
ictie: Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, tel. (02228) 266.
Beutick. Warmoesstraat 43, Den Burg, tel. (02220) 2208 en
sOosterhof, Burdetstraat 19b, Den Burg, tel (02220) 4988
advertenties, abonnementen, etc.:
leveld De Rooy B.V., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
on (02220) 2741 na 18 00 uur 4881
Verschijnt dinsdags en vrijdags
Postgiro 652. Abonnementsprijs f 16,15 per kwartaal
70 cent incasso; los 65 cent.
Bankrelaties - Amro Bank nr. 46.99.17 636.
Rabobank nr. 36.25 01.742: NMB nr. 67.34 60.398
Als alles meezit zal dit voorjaar (april-mei) een zalmforelkwekerij
tarten op de Bollen, een ondiepte in de Waddenzee. Er kunnen zes
'exelse werklozen aan de slag. Het ministerie van Sociale Zaken en
/erkgelegenheid heeft de Stichting Experimentele Werkvormen uit
tmsterdam (STEW) een financiële garantiestelling voor het bedrijfje
«loofd en Rijkswaterstaat heeft vergunning verleend om De Bollen te
ebruiken als kweekgebied. Minstens zo belangrijk is het feit dat Texel
waarschijnlijk uitgekozen zal worden als thuisbasis voor dit project,
adat Den Helder voor dit doel is afgewezen. Wethouder J. Nauta
eeft alle steun toegezegd om de haven van Oudeschild of de
llOZ-haven als aanvoerhaven van de gekweekte vis te laten fun-
èren. Daarvoor moet er een ruimte komen waar netten e.d.
pgeslagen en gerepareerd kunnen worden. Oudeschild mag officieel
een vis invoeren en aan het ministerie van Landbouw en Visserij zal
evraagd worden van deze regel ontheffing te verkrijgen. Daarnaast
/ordt gewerkt aan een plan om de gekweekte vis ook op Texel te
érwerken. ,,Vis die wordt aangevoerd gaat meestal naar een vis-
fslag en verder gebeurt er niets mee. Het is belangrijk dat we dit werk
i eigen handen houden. Het levert arbeidsplaatsen op", aldus Ronald
an Dokkum van STEW die voorlopig de leiding zal krijgen in de
wekerij en druk bezig is met plannen voor een viswerking in
ijvoorbeeld Oudeschild ,,De plannen leven op Texel en met
tedewerking van de plaatselijke overheid moet het mogelijk zijn om
B uit te voeren. Het is belangrijk dat kwekerij en verwerkingsindustrie
icht bij elkaar liggen. Texel komt daarvoor het eerst in aanmerking",
Bgt Van Dokkum die denkt volgend jaar met enkele personen een
isverwerkingsbedrijf op Texel te kunnen starten.
worden gevonden in de persoon van
bijvoorbeeld een oud-visserman van on
geveer 35-40 jaar. Hij moet bereid zijn
zich om te scholen en een dienstver
band van tenminste twee jaar met
STEW-zalm aan te gaan. Op dit mo
ment wordt onderhandeld met enkele
personen die voor deze functie in aan
merking komen. Een oud-visserman is
belangrijk omdat deze al enigszins is
ingevoerd in de materie en ook met de
aan te schaffen (of te huren) boot van
en naar de kwekerij moet kunnen varen.
De andere vijf werknemers zullen „sta
ge" lopen bij de kwekerij en worden
aangeworven via het arbeidsbureau.
Waarbij de voorkeur uitgaat naar jeug
dige vissers. „Die stagiaires krijgen
uiteraard een arbeidscontract en salaris
en moeten zich in vrij korte tijd inwerken
Zo gaat de viskwekerij eruit zien. Het is in feite
hokje voor kleine reparatie werkzaamheden e.d.
uiteraard de vis.
omdat de kwekerij zo snel mogelijk zelf
standig moet worden.
Nieuwe vorm
Met het zalmforel-project wordt een
nieuwe vorm van werkgelegenheid in de
Waddenzee geïntroduceerd. Sterker
nog; Nederland en West Europa schit
teren praktisch door afwezigheid wat
betreft deze visteeltproduktie. Visteelt
op intensieve wijze in de Waddenzee is
niet mt
Op de
dan een lange plankier met aan beide kanten ronde netten met eventueel een klein
vaste wal moet dan een ruimte komen voor administratie en opslag van materiaal, en
Ruimte voor deze kleine industrie is
teraard noodzakelijk maar als deze ge-
jnden (ot gebouwd) is, zullen de
annen verder uitgewerkt worden
aarbij Van Dokkum in eerste instantie
itgaat van een visrokerij en in een later
:adium aan conserveren. Ook het
taken van visgelei behoort tot de mo-
alijkheden. De werkgroep STEW-Zalm
an de stichting heeft een diepgaand
nderzoek verricht maar de mogelijk-
eden van viskwekerijen en in mindere
late visverwerking. „Er is een duidelij-
a markt voor en deze vorm van werk
iedt in de toekomst vele kansen",
Idus Van Dokkum, die stelt dat vis in
ijn algemeenheid een exclusief produkt
al worden.
Aanvankelijk was het de bedoeling de
iskwekerij op te zetten op de Razende
ol maar de onderhandelingen met de
tarine, die oefent op de zandplaat,
rilden niet vlotten en daarom werd er
itgekeken naar een andere locatie. Dat
i dus de.Bollen geworden; een zand-
laat ten zuidoosten van Oudeschild.
leze locatie ligt iets dichter bij Den
leider dan bij Texel en daarom werd
erst overleg gevoerd met de gemeente
>en Helder over walfaciliteiten en ver-
ere medewerking.
Uitzonderlijk
Daarbij werd ook bekend dat het
linisterie van sociale zaken een sub-
idie van vier ton zou geven, wat door
erschillende overheden „uitzonderlijk',
zordt genoemd. „Sociale zaken is mo-
tenteel niet zo scheutig met subsidie",
i daarbij een veelgehoorde opmerking,
let is een teken dat dit ministerie ver-
rouwen heeft in de opzet van STEW.
'an Dokkum is niet gelukkig dat dit
pedrag in de openbaarheid is gekomen
imdat er mogelijk van afgeweken zal
vorden. Het betreft hier, volgens hem,
en garantiestelling. STEW-zalm regelt
tvesteringen via de Triodos bank (een
lank gericht op het verlenen van kre-
lieten aan kleinschalige projecten) en
iet overheidsgeld dient uitsluitend als
larantiestelling voor die leningen.
Aandeel
Een belangrijk aandeel in de onder-
landelingen over Texel als thuisbasis
leeft het Mensen zonder Werk-project
leleverd, dat al contact met STEW had
in aanbood de mogelijkheden op
'exel te onderzoeken toen bekend werd
lat de Bollen dienst zou doen als vis-
twekerij. Jan Brandenburg, projectlei-
Ier bij het MZW, werd benoemd als
lontactpersoon van de STEW op Texel,
/olgens Van Dokkum kon in Den Helder
liet voldoende medewerking worden
jegeven. „De haven van Den Helder is
»vervol en het werd allemaal erg pro-
flematisch. Het werklozenproject rea-
jeerde enthousiast, daarom is Texel nu
serste keuze." Er heeft inmiddels over
leg plaatsgehad met wethouder Nauta
en Ben Daalder van de visserijvere
niging, die ook zijn medewerking heeft
toegezegd om STEW-zalm naar Texel te
halen. Daarbij zitten aan het realiseren
van een visverwerking meer haken en
ogen dan aan de kwekerij, want dit
eerste plan is, op een locatie na, rond.
Het eerste jaar zullen zeven personen bij
STEW-zalm kunnen werken.
Oud-visserman
Eén daarvan is Ronald van Dokkum
die zichzelf algemeen coördinator
noemt. Een andere begeleider moet
Dit kaartje geeft aan waar het nettenpark komt (zwart omlijnd ten Noorden van het Baigzand).
De 51-jarige Jan G. H. Hennink staat als eerste op de lijst waarmee
D66 Texel de gemeenteraadsverkiezingen ingaat. Tweede wordt
mevrouw Jo van Beek-Koster, derde mevrouw Rixt van der Knaap-
Jansema, vierde Peter Dernison, vijfde Hans Lasthuizen en zesde Jan
Visser.
De lijstvolgorde is vastgesteld door de
leden, conform het voorstel van het
bestuur. Dat Hennink lijsttrekker zou
worden, was een gegeven want van de
kandidaten was hij de enige die dat
wilde. Aannemer Jan Hennink, woon
achtig op „De Strooppot" aan de
Kogerweg, is al twaalf jaar aan D 66
Texel verbonden. Hij was in 1970 mede
oprichter van de plaatselijke afdeling en
heeft al eerder aan de verkiezingen
meegedaan. Tot dusver is D66 er niet in
geslaagd bestuursinvloed te verwerven.
Bij de laatstgehouden verkiezingen was
er voor de begeerde zetel één stem
tekort. Sindsdien is de populariteit van
D66 sterk toegenomen. Afgaande op de
landelijke cijfers zou D66 bij de ko
mende gemeenteraadsverkiezingen
twee zetels kunnen halen.
Steunfractie
Het partijbestuur is echter realistisch
genoeg om te weten dat de uitslagen
van de kamer- en statenverkiezingen
niet maatgevend zijn voor de gemeen
teraadsverkiezingen, omdat daaraan
ook wordt deelgenomen door Texels
Belang terwijl voorkeuren van persoon
lijke aard een sterke rol spelen. Eén zetel
zou al een mooi resultaat zijn, maar dan
rijst wel het probleem dat die ene man
naar verhouding zwaar wordt belast.
D66 heeft daarom een „steunfractie"
samengesteld die zich heeft verplicht
het raadslid bij te staan. Deze steun
fractie bestaat uit de overige mensen op
de lijst, aangevuld met Jac. Lut uit De
Koog en Kees Koorn en Ger Praamstra
uit Den Burg.
Vooral van de ervaring van Kees
Koorn die jarenlang voor de CHU in de
gemeenteraad heeft gezeten verwacht
men veel. Zoals bekend stapte Koorn
zeer onlangs op als lid en bestuurslid
van het CDA Texel en verlegde zijn
politieke interesse naar D66. Koorn
heeft er nooit een geheim van gemaakt
dat hij ooit graag weer in de gemeen
teraad zou terugkeren maar door de
„bloedgroepenregeling" die bij het CDA
wordt toegepast, was de kans daarop
ook deze keer zeer klein. De vorige keer
haalde Koorn het daarom ook niet,
ondanks ca. 150 voorkeurstemmen. De
algemeen heersende veronderstelling
dat Koorn nu op D66 lijst zou komen te
staan, is echter onjuist. Het mag nl.
niet, iemand moet minstens een halfjaar
lid van D66 zijn om verkiesbaar te
kunnen zijn.
Medio april zal D66 het verkiezings
programma gereed hebben. Dit pro
gramma zal door de leden in het open
baar worden behandeld, zonodig ge
amendeerd en vervolgens vastgesteld.
Duidelijk
D66 heeft niet bepaald de reputatie
een erg duidelijke partij te zijn. Er is geen
sprake van een linkse of rechtse sig
natuur en keiharde standpunten. Hoe
wel dat blijkbaar voor veel mensen
geen bezwaar is, is D66 Texel toch van
plan met een bijzonder duidelijk verkie
zingsprogramma te komen. Voorzitter
Ger Praamstra: „Er spelen op Texel
belangrijke kwesties waarover in de ko
mende raadsperiode wordt beslist. De
mensen moeten dus weten hoe wij daar
over denken. We zullen daarom laten
De regenboogforel, waarvan STEW-zalm denkt dit jaar nog ton te kunnen uitzetten in de
netten op de Bollen.
weten hoe we staan tegenover de land-
schapsproblematiek, het recreatiebeleid
Teso, het zwembad, e.d. Ongetwijfeld
zullen veel mensen het daar niet mee
eens zijn, zodat zij daarom niet op ons
zullen stemmen. Toch moeten we de
moed hebben om over die dingen
tevoren duidelijk te zijn."
Redelijk
Praamstra zegt bijna zeker te weten
dat nuchterheid en zakelijkheid de bo
ventoon zullen voeren in het programma
waarbij vooral ook zal worden gelet op
de lange termijn. Als goede demo
craten zal het redelijk overleg worden
gehuldigd als het beste middel om de
doeleinden te bereiken. Alle aandacht
zal gericht zijn op handhaving van het
huidige voorzieningenpakket en op het
verschaffen van ruimte voor kwaliteits
verbetering.
Het perscommuniqué dat D66 Texel
gisteren verstrekte zegt dat in het bij
zonder aandacht wordt besteed aan de
neveneffecten van dat voorzieningen
pakket op de werkgelegenheid op korte
en lange termijn. Wat het milieubeleid
betreft spreekt D66 zich uit voor „even
wichtige afweging" van belangen.
echter mogelijk volgens STEW, want
het zeewater heeft doorgaans een ge
schikte temperatuur en is zuurstofrijk en
zuiver. Dat dergelijke viskweek mogelijk
is werd in het begin van de vijftiger jaren
aangetoond in de Fjorden van Noor
wegen met de eerste bedrijfsmatige
kweek van „zalmachtigen". Daarna is
de teelt van zalm en forel over de hele
Atlantische noordkust sterk in omvang
toegenomen en sinds kort zijn ook in
Nederland enkele kwekers actief. Ge
kweekte vis wordt nu nog in grote mate
geïmporteerd en volgens STEW-zalm
moet het mogelijk zijn deze import
overbodig te maken. Ook het ministerie
van Landbouw en Visserij ziet moge
lijkheden in deze vorm van visteelt en
heeft een investeringspremieregeling
afgekondigd van 25 procent. De com
merciële visteelt zal echter aangepast
moeten worden aan de soms barre,
natuurlijke omstandigheden in de Wad
denzee en daarom wordt gebruik ge
maakt van een in Denenmarken ont
wikkeld „netkooienpark" dat volgens
de stichting voldoet aan belangrijke con
dities zoals: eenvoudige bediening en
weinig onderhoud, bestand tegen open
zee invloeden. Eén persoon kan met
deze netten een jaarproduktie van 25
ton vis halen.
Gelijkenis
Het is de bedoeling om de kwekerij
eerst als seizoenbedrijf op te starten. In
de periode van april tot november groeit
de regenboogforel (die op de Bollen zal
worden uitgezet) in zee uit van onge-
veeer 160 gram tot circa 1500 gram.
„Het aldus gekweekte produkt wordt in
de vishandel gewaardeerd als zalmforel
vanwege de treffende gelijkenis met
zalm in uiterlijk, vleeskleur en smaak",
aldus Van Dokkum.
Uit onderzoek is volgens Van Dokkum
overduidelijk gebleken dat er een markt
is voor zalmforel. Deze mening wordt
ook gebaseerd op uitlatingen in de
visserij wereld. Er is een toenemende
belangstelling voor vis en dan vooral
voor verse vis. De toename van vis-
consumptie was in de afgelopen vijf jaar
12 procent in volume en vijftig procent
in geld. Daarbij is gebleken dat de
Atlantische zalmvangsten drastisch te
ruglopen, zodat de consument waar
schijnlijk gedwongen is over te scha
kelen op gekweekte zalm. Atlantische
zalm beheerst momenteel nog vier
procent van de gehele visconsumptie,
maar de prijs van deze gevangen vis is
flink aan het stijgen (drie keer zo duur
als in 1975). De andere mogelijkheid
van gevangen zalm zijn de „zuidelijke
soorten", zoals „pink salmon" en „red
salmon" die uitsluitend geconserveerd
of ingevroren ingevoerd kunnen wor
den. In de EEG is de vier procent
importheffing op deze zalm opgeheven
omdat de vraag van de consument het
aanbod van zalm ruimschoots overtreft.
Een teken voor STEW-zalm dat er een
gat in de markt zit en dit wordt nog
gunstiger als men bedenkt dat eigen
zalm voor tien gulden de kilo gekweekt
kan worden terwijl voor gevangen zalm
in het noorden en Amerika veel meer
betaald moet worden. De reden om bij
een visverwerking op Texel in eerste
instantie aan een rokerij te denken, ligt
aan het feit dat dan een minder bederf
bare vorm wordt verkocht en dat de
kwaliteit van deze vis vergelijkbaar is
met gerookte zoetwaterzalm die mo
menteel verkocht wordt voor twintig
gulden per kilo.
Voor de aanschaf van het netkooien
park heeft STEW-zalm een regeling
getroffen met het Deense bedrijf Mus-
holm Lax Aps, deels eigendom van
Shell, dat zich bij uitzondering bereid
heeft verklaard het benodigde materiaal
te leveren als totaalpakket. Minstens zo
belangrijk is de „know how" van het
Deense bedrijf dat ook heeft toegezegd
hulp te bieden waar nodig. De heer K.
Malmbak van Musholm zal in het eerste
produktiejaar het netkooienpark regel
matig inspecteren en ook in het geval
van ziekte in de visstapel mag op me
dewerking van dit Deense bedrijf wor
den gerekend. STEW-zalm heeft voor
het inspecteren van de vis ook af
spraken gemaakt met een Hollands vis-
voederbedrijf en de visveterinaire dienst
van de universiteit van Utrecht.
Ervaring
In April zal de Texelse werkbegeleiderde
nodige ervaring opdoen in het
Deense bedrijf en nog deze maand zal
een medewerking van Musholm de Bol
len inspecteren om het netkooienpark
Lees verder PAGINA 3
Baldadigheid en vernielingen hebben
de afgelopen week veelvuldig plaats
gevonden in en rond Den Hoorn. Op
camping Loodsmansduin werd een
aantal contactdozen kapotgetrapt en
werden de versperringsbomen vernield.
Dekens en slaapbankovertrekken wer
den weggehaald en in bomen
gehangen. Van het VVV-kantoor aan
de Stolpweg in Den Hoorn werden een
buitenlamp en de meterkast vernield. Er
ontstond voor ongeveer vierhonderd
gulden schade. Van een auto, die in
Den Hoorn geparkeerd stond, werden
de spiegel en antenne afgerukt. Deze
auto had een week geleden in Den
Hoorn hetzelfde lot ondergaan. Van
drie auto's, die bij de Veerhaven bij 't
Horntje geparkeerd stonden, werden
totaal vier banden lekgestoken. De
auto's behoorden allen toe aan Texe
laars.
met lade en onderkast.
Houten werkblad 120 x 60 cm.
Alleen woensdag t/m zaterdag
Telefoon 02220 2346
